دسته: اخبار
فراخوان جشنواره و نمایشگاه «بانوان هنرمند» در قشم منتشر شد
مشاور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم از انتشار فراخوان برگزاری جشنواره و نمایشگاه «بانوان هنرمند» بزرگترین جزیره ایران به مناسبت میلاد حضرت فاطمه زهرا(س) در ۲ محور اصلی و در تاریخ ۱۹ و ۲۰ آذرماه جاری در بوستان بانوان شهر قشم خبر داد.
الهه ریوندی اظهار کرد: محورهای اصلی این جشنواره و نمایشگاه در ۲ بخش صنایع دستی و غذاهای محلی و سنتی شامل گلدوزی، سوزندوزی، قلابدوزی، خوسدوزی، اکسسوری و زیورآلات بومی، صنایع سنتی قشم، لباسهای محلی، غذاهای سنتی، انواع شیرینی، کیک و دسرهای خانگی این جزیره است.
وی ادامه داد: هدف از اجرای این جشنواره و نمایشگاه افزایش کیفیت زندگی قشموندان، شناسایی غذاهای بومی و خانگی، نمایش هنر، مهارت و خلاقیت، آشنایی با فرهنگ و آداب رسوم، تقویت نقش بانوان در اقتصاد فرهنگی منطقه و کمک به پویایی بانوان ساحل نشین بزرگترین جزیره ایرانی خلیج فارس است.
مشاور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم با اشاره به اینکه بانوان هنرمند بسیاری در حوزههای مختلف صنایع دستی، پخت غذاهای خانگی، شیرینی، نان و دسر در سطح این جزیره حضور دارند عنوان کرد: از امروز امکان ثبت نام علاقه مندان در گروههای یادشده با مراجعه حضوری به بوستان بانوان شهر قشم یا تماس با شماره تلفن ۰۹۳۶۳۶۳۲۰۸۰ فراهم شده است.
ریوندی با اشاره به اینکه آخرین مهلت ثبتنام در این جشنواره و نمایشگاه تا ۱۵ آذر جاری است، تصریح کرد: علاقهمندان برای کسب اطلاعات بیشتر و ارسال آثار میتوانند با شماره تلفن ۰۹۳۶۳۶۳۲۰۸۰ تماس تماس برقرار کنند.
وی گفت: با توجه به شرایط اقلیمی و نبود فعالیتهای کشاورزی و دامداری در جزیره قشم، صنایع دستی و غذاهای خانگی نقش مهمی را به عنوان اشتغال جنبی و تولید درآمد برای خانوادهها ایفا میکند.
مشاور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم همچنین اضافه کرد که صنایع دستی و غذاهای بومی و خانگی امروزه در جهان یک موضوع فرهنگی است و علاوه بر ایجاد اشتغال برای زنان و مردان، زمینهای برای تبادل فرهنگها محسوب میشود.
وی جایگاه صنایع دستی را در بین مردم این جزیره بسیار حائز اهمیت خواند و یادآور شد: میتوان اذعان داشت که این محصولات هنوز هم در زندگی روزمره مردم جامعه محلی بزرگترین جزیره ایران مورد استفاده قرار میگیرد و پوشاک قشموندان بهویژه بانوان بیشتر از محصولات صنایع دستی است.
ریوندی افزود: توانمندی و خلاقیت بانوان جزیره در ایجاد طرحها و نقشهای متنوع و جدید در تولیدات تزئینی و کاربردی با الهام از نمادهای بومی، جذابیت این محصولات را دو چندان کرده است.
وی اظهار کرد: با توجه به ذوق و علاقه بانوان قشمی در یادگیری صنایع دستی، هنرمندان این جزیره تاکنون در نمایشگاهها و جشنوارههای متعددی حضور یافته و موفق شدهاند که رتبههای خوبی را نیز در سطوح مختلف کسب کنند. «سوزن دوزیها» و «رودوزیهای» سنتی زنان بومی جزیره قشم که از جمله صنایع دستی این منطقه بهشمار می رود، از کیفیتی مطلوب برخوردار است و مهارت صنعتگران هنرمند، آن را بازگو میکند.
مشاور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم بیان کرد: علاوه بر آن «خوس دوزی» با طرحهای متنوع بر روی پارچه توری ریز بافت نیز که به عنوان روسری به کار میرود، از دستاوردهای بسیار زیبای این هنرمندان در قشم محسوب می شود که از رونق خوبی نیز برخوردار است.
وی از برگزاری رقابت خوش ذوقترین بانوی هنرمند قشم با شعار جایی که هر ظرف قصهای از جزیره میگوید در این جشنواره خبر داد و گفت: در این مسابقه غذاها و خوراکیهایی از جمله دوپیازه میگو، قلیه میگو، تهانداز میگو، پلو میگو، میگو پُفکی، کتلت میگو، میگو آب پز، میگو برشته، حواری میگو (استامبلی)، مُفَلَک، قلیه ماهی، هوادازَردی، کباب ماهی، ماهی کباب خُشکه، ماهی کباب تَره، ماهی شکم پُر، ماهی برشته، ماهی هوسُباری(کباب با تمر)، کتلت ماهی، پودنی، حَواری ماهی (پلو ماهی)، کُلُمبا، مُطَبّقُ، مُراگیه، کَچُمبَر، برنج دیشُو (شیره) که مردم سرزمین آب و آفتاب در پخت آن مهارت دارند برگزار خواهد شد و گردشگران و بازدیدکنندگان میتوانند با انواع غذاهای محلی نگین خلیج فارس آشنا شوند.
ریوندی عرضه و نمایش انواع غذاهای محلی و سنتی این جزیره از جمله بریانی، هارد و هو (آرد و آب)، جُلاب (کاچی)، چینگال، رنگینه، مَحموسه، بُن تُو، عَسیَده، تَن مَنجَلی، خَبیسه، تَن تَنی، حلوای پندال(سیب زمینی شیرین)، رولت خرما، سمبوسه، نان تُموشی، نان ریخته، نان تخم مرغی، نان سَتَپوری، پیشو با شیر، اَرَروت(کستر پودر)، پیشو، نُن گُروس، خَمفروش، حلوا تخم مرغ، دسر مخلوط، دسر میوه و نخود باقلا را از دیگر برنامههای تدارک دیده شده برای برگزاری جشنواره و نمایشگاه بانوان هنرمند جزیره قشم عنوان کرد.
قشم این روزها میزبان انبوه میهمانان و گردشگران از اقصی نقاط ایران و مسافران خارجی است.
مردم ایران زمین همه ساله در ایام مختلف سال به ویژه فصل پاییز و زمستان با سفر به جزیره قشم به عنوان سرزمین زیباییها از شگفتیهای عالم خلقت در قالب سایتهای مهم گردشگری قشم همچون طولانی ترین غار نمکی جهان، دره ستارهها، دره و تنگه چاهکوه، دره تندیسها، موزه ژئوپارک، چاههای تلا و بادگیرهای بندر تاریخی لافت، جزایر ناز، سواحل زیبا، سایت تخمگذاری لاک پشتهای پوزه عقابی، جنگلهای دریایی حرا، خلیج دلفینهای هنگام، غارهای خوربس، بام قشم و دهها پدیده دیگر زمین شناختی دیدن میکنند.
ارتباط با مردمان شریف و میهمان دوست جزیره قشم، استفاده از خانه های بوم گردی در روستاهای هدف گردشگری، بازدید از موزه لنج سازی گوران، استفاده از سواحل زیبا، خرید از بازارها و مجتمع های تجاری، استفاده از مدارس غواصی برای تماشای شگفتی های زیبای زیر آب، شنا در سواحل و بهره بردن از ورزشهای مختلف آبی به همراه خرید صنایع دستی بانوان هنرمند جزیره هم از دیگر امتیازات سفر به این جزیره شگفتیها است.
سفر به قشم از سه مسیر هوایی (فرودگاه بینالمللی قشم)، زمینی (سفر با خودروهای شخصی و عمومی از طریق بندر پهل بندرعباس به بندر لافت جزیره قشم توسط شناورهای لندینگ کرافت) و دریایی (از بندر شهید حقانی بندرعباس به بندر شهید ذاکری شهر قشم) امکانپذیر است.
تیم بسکتبال داتیس یزد مغلوب هرمزگان شد
تیم بسکتبال نوجوانان داتیس یزد در دیداری خانگی با نتیجه ۶۳ بر ۶۰ مغلوب تیم خانه بسکتبال هرمزگان شد.
این مسابقه با حضور جمعی از علاقه مندان در چارچوب مرحله پلی آف لیگ بسکتبال نوجوانان بانوان کشور در سالن بسکتبال تختی شهر یزد برگزار شد.
این مسابقات در سطح کشور با حضور بیش از ۳۰ تیم باشگاهی در مناطق مختلف به صورت دورهای و رفت و برگشت پیگیری و در پایان چهره تیم قهرمان مشخص می شود.
در لیگ بسکتبال نوجوانان پسران کشور نیز از استان یزد ۲ تیم شامل خانه بسکتبال زارچ و اتحاد حضور دارد.
استان یزد با یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارای ۵۵ هیات ورزشی و ۹۰ هزار ورزشکار زیر پوشش بیمه است.
بانوان قشمی در رقابت غذا و هنر آشپزی «میراث مزهها» شرکت میکنند
مشاور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم از شرکت بانوان بزرگترین جزیره ایران در رقابت غذا و هنر آشپزی «میراث مزهها» به مناسبت ولادت حضرت فاطمه زهرا(س) و روز زن با هدف حمایت از فرهنگ غذایی و تقویت گردشگری غذایی نگین خلیج فارس خبر داد.
الهه ریوندی ، افزود: این رقابت ساعت ۱۵ روز پنجشنبه ۲۰ آذرماه جاری شامل بخشهای استعدادیابی آشپزی، انتخاب بهترین بانوی آشپز قشم، عرضه انواع غذاهای محلی، شیرینی، دسر و نانهای این و اهدای جوایز نفیس به برندگان برتر است.
وی اظهار کرد: جوایز نفیس نقدی از جمله ۷۰ میلیون ریال برای نفر اول، ۵۰ میلیون ریال برای نفر دوم و ۳۰ میلیون ریال برای نفر سوم در بخش استعدادیابی آشپزی عمومی پیش بینی شده و این رقابت فرصتی برای معرفی جاذبههای گردشگری غذایی بزرگترین جزیره ایران است.
مشاور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم از علاقهمندان خواست برای ثبت نام و شرکت در این رقابت با باغ بانوان شهر قشم به شماره ۰۹۳۶۳۶۳۲۰۸۰ تماس بگیرند.
ریوندی توضیح داد: رقابت غذا و هنر آشپزی «میراث مزهها» در چهار رشته آشپزی انواع غذاهای محلی قشم، شیرینی، دسر و نان محلی و با هدف ایجاد رقابتی مفرح و شاد با رعایت شعایر اسلامی به مناسبت روز زن و سالروز ولادت فرخنده حضرت فاطمه زهرا سلام الله برگزار میشود.
وی هدف از برگزاری این مسابقه را استعدادیابی آشپزی در بزرگترین جزیره ایران و افزایش شادابی و نشاط عمومی در بین بانوان دانست و بیان کرد: اجرای مراسم آیینی، کارگاههای آموزشی عمومی، پرسش و پاسخ در زمینه انواع غذاها توسط اساتید برجسته استان هرمزگان و قشم از جمله برنامههای رقابت بانوان خوشذوق قشم در رقابت «میراث مزهها» است.
دوپیازه میگو، قلیه میگو، تهانداز میگو، پلو میگو، میگو پُفکی، کتلت میگو، میگو آب پز، میگو برشته، حواری میگو (استامبلی)، مُفَلَک، قلیه ماهی، هوادازَردی، کباب ماهی، ماهی کباب خُشکه، ماهی کباب تَره، ماهی شکم پُر، ماهی برشته، ماهی هوسُباری(کباب با تمر)، کتلت ماهی، پودنی، حَواری ماهی (پلو ماهی)، کُلُمبا، مُطَبّقُ، مُراگیه، کَچُمبَر، برنج دیشُو (شیره) از جمله غذاهای سنتی جزیره قشم است.
هارد و هو (آرد و آب)، جُلاب (کاچی)، چینگال، رنگینه، مَحموسه، بُن تُو، عَسیَده، تَن مَنجَلی، خَبیسه، تَن تَنی، حلوای پندال(سیب زمینی شیرین)، رولت خرما، سمبوسه، نان تُموشی، نان ریخته، نان تخم مرغی، نان سَتَپوری، پیشو با شیر، اَرَروت(کستر پودر)، پیشو، نُن گُروس، خَمفروش، حلوا تخم مرغ، دسر مخلوط، دسر میوه و نخود باقلا نیز از انواع شیرینی، دسر و نانهای بزرگترین جزیره ایران است.
بیش از ۲۴ درصد اختراعات در کشور توسط زنان ثبت میشود
معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده گفت: بیش از ۶۰ درصد ورودیهای دانشگاهها زنان هستند و بیش از ۲۴ درصد اختراعات در کشور توسط زنان ثبت میشود درحالی که میانگین دنیا بین ۱۴ تا ۱۷ درصد است.
زهرا بهروزآذر در گردهمایی کارشناس مسئولان امور زنان و خانواده آموزش و پرورش کشور در اردوگاه شهید باهنر، اظهار کرد: تاریخ و اسناد باستانی نشان میدهد که در برهههای مختلف زنان در ساختارهای بزرگ و مهم نقش داشتهاند؛ از جمله در تخت جمشید زنان مسئول تامین حقوق و جیرههای کارگران بودند و نقش فعال در اقتصاد و مدیریتهای کلان داشتند همچنین در آن دوران زنان باردار و زنانی که فرزندان کوچک داشتند، از حقوق متفاوت برخوردار بودند که نشاندهنده نگاه ویژه و عمیق به جایگاه و نقش زنان در آن دوران است.
وی افزود: در اسلام نیز نمونههایی همچون حضرت خدیجه (س) و حضرت زهرا (س) نمونههای بارز نقشآفرینی زنان در عرصههای اقتصادی، فرهنگی و مدیریتی هستند؛ حضرت خدیجه (س) که شاید نخستین کارآفرین جهان اسلام محسوب میشود و در حوزههای اقتصادی فعال بوده است یا حضرت زهرا (س) که علاوه بر نقش مادر، در امور اقتصادی و فرهنگی نقش پررنگی داشتند؛ گواه بر اهمیت جایگاه و نقش زنان است.
بهروزآذر با اشاره به اینکه در عرصه دفاع مقدس و ایثار، زنان ایران همچون ستارههای درخشان در تاریخ میدرخشند، گفت: از انقلاب اسلامی گرفته تا جنگ تحمیلی، زنان نقش مهمی در حمایت از ارزشهای ملی و دینی داشتند. بیش از ۱۷ هزار زن شهید، جانباز و آزاده در دوران دفاع مقدس و در نبردهای اخیر، نماد فداکاری و ایثارگری بانوان در عرصههای مختلف است. در جنگ ۱۲ روزه نیز، بیش از ۱۰۰ زن ایرانی جان خود را برای حفظ وطن فدا کردند.
معاون رئیس جمهور خاطر نشان کرد: مسئولان نظام بر اهمیت شناسایی و رفع موانع شکوفایی زنان تأکید دارند و بر اساس برنامههای توسعه، بیش از ۶۰ درصد ورودیهای آموزش و پرورش و بیش از ۷۰ درصد کادر حوزه درمان کشور را زنان تشکیل میدهند که نشاندهنده مسیر رو به رشد و فعال آنان است.
وی با اشاره به اینکه در دولت چهاردهم خانواده بنیادیترین نهاد جامعه به شمار میرود، گفت: نظام ما مبتنی بر خانواده بوده و باید نقش آن در جامعه ارزشمند تلقی شود.در این راستا، نیاز است که سیاستگذاریها بیش از پیش بر نقش زنان تمرکز داشته باشد و با شناخت و رفع موانع، بستری مناسب برای تحقق کامل ظرفیتهای آنان فراهم شود.
بهروز آذر گفت: آموزش و پرورش، خانواده و نهادهای اجتماعی نقش کلیدی در این مسیر دارند و باید همکاری نزدیک برای بهرهگیری کامل از توانمندیهای زنان عملی شود.
معاون رئیس جمهور بر ضرورت تحول در رویکردهای تصمیمگیری و سیاستگذاری حوزه خانواده و زنان اشاره کرد و افزود: بسیاری از سیاستگذاران هنوز با ذهنیت و تجربههای نسل گذشته تصمیم میگیرند؛ در حالی که بررسیهای اخیر نشان میدهد این روشها دیگر موثر نیست.
وی ادامه داد: امروز بیش از آنکه نوجوانان نیاز به توانمندسازی داشته باشند این پدران و مادران آنها هستند که به ابزارهای گفت و گو و شنیدن صدای فرزندان خود باید توجه کنند چرا که این مهارتها شرط اساسی برای بهتر شنیدن نسل جدید خواهد بود.
بهروز آذر به اصل ۲۰ قانون اساسی نیز اشاره کرد و افزود: براساس این اصل، همه ایرانیان از جمله زنان و مردان از حمایت قانونی، اقتصادی و اجتماعی برابر برخوردار هستند.
وی ادامه داد: در برخی حوزههای اجرایی از جمله بهرهمندی از شرایط دورکاری و ارتقاهای شغلی، نابرابریهایی مشاهده میشود که باید اصلاح شود البته دولت در کنار زنان شاغل و فعالان اجتماعی برای رفع این اشکالات ایستاده است.
معاون رئیسجمهور به اصل ۱۰ قانون اساسی اشاره و خانواده را بنیادی ترین نهاد جامعه معرفی کرد و افزود: تمامی برنامهریزیهای دولت باید به تشکیل و تحکیم این نهاد مهم اجتماعی کمک کند.
حمایت از زنان سرپرست خانوار اولویت جدی دولت است
وی با اشاره به جایگاه زنان سرپرست خانوار اظهار کرد: اگر خانواده را متشکل از دو ستون پدر و مادر بدانیم؛ در مواردی که پدر به عنوان یکی از این ستونهای اصلی نباشد، مادر باید بتواند مسئولیت سنگین خانوده را به دوش بکشد؛ حمایت از این قشر اولویت جدی دولت است.
معاون رئیس جمهور به موضوع جهانی خانواده نیز اشاره کرد و گفت: امروز بیش از ۱۳۰ کشور جهان با چالشهای خانواده روبهرو هستند. تغییرات اقلیمی، تحولات جمعیتی، مهاجرت و شهرنشینی، و فناوری از جمله عواملی است که خانوادهها را تحت فشار قرار داده است. بخشی از این چالشها در کشور ما نیز نمایان شده و باید برای تاب آوری خانواده ایرانی برنامهریزی شود.
وی با اشاره به تغییرات اقلیمی کشور و به ویژه تهران نیز افزود: کمبود بارش و خشکسالیهای اخیر در تهران و سایر مناطق کشور نشانه روشن تغییرات اقلیمی است. باید کمک کنیم تا خانوادهها در برابر این تغییرات انعطافپذیر باشند و زندگی خود را با شرایط جدید سازگار کنند.
ریشه خشونتهای خانگی در خانواده است
معاون رئیس جمهور به ارتباط عمیق میان آسیبهای اجتماعی در مدارس و محیط خانواده نیز اشاره کرد و گفت: اختلالات یادگیری، پرخاشگری کلامی و فیزیکی مشاهده شده در دانشآموزان، اغلب ریشه در محیط خانه دارد؛ محلی که کودکان یا خود در معرض خشونت یا شاهد درگیری والدین هستند.
وی خاطرنشان کرد: این محیط، فرصتهای رشد، خلاقیت و نوآوری را در کودک از بین میبرد و اگر این ناترازی فرهنگی شکل بگیرد، با هیچ راهکار دیگری قابل جبران نخواهد بود.
بهروزآذر، راهحل این معضل را مربوط به خانوادهها عنوان کرد و از همه مسئولان و نهادها خواست تا در جهت تجهیز و توانمندسازی خانوادهها برای کاهش سطح خشونت در جامعه تلاش کنند
معاون رئیس جمهور به تحول اساسی در نظام یادگیری نسل جدید اشاره کرد و گفت: شیوه آموزش با مقایسه مدل سنتی آموزش معلم-محور با مدل جدید مبتنی بر جستجوی اینترنتی و هوش مصنوعی در نسل Z و نسل آلفا، متفاوت است انچه والدین باید خود در استفاده از ابزارهای دیجیتال و هوش مصنوعی مهارت یابند تا از آسیبهای فضای مجازی بر فرزندان صیانت کنند.
تحصیل بیش از ۸ میلیون دانش آموز دختر در سطح مدارس کشور
میترا تیموری مشاور امور زنان و دبیر قرارگاه حمایت از خانواده و جوانی جمعیت وزارت آموزش و پرورش در این گردهمایی با اشاره به نقش بانوان در حوزه تعلیم و تربیت، گفت: ۶۰ درصد معلمان آموزش و پرورش را زنان تشکیل میدهند.
تیموری ضمن گرامیداشت مقام زن و تبریک پیشاپیش روز زن، بر اهمیت نقش بانوان فرهیخته در تعالی آموزش و پرورش و مقابله با جنگ نرم و تلاش دشمن برای ایجاد ناامیدی در جامعه تأکید کرد و افزود: این گردهمایی به مدت سه روز برگزار میشود که قرار است چهار کارگاه آموزشی در زمینههای گوشدادن فعال، رفتار سازمانی با تأکید بر فنون مذاکره، اخلاق حرفهای و آداب و تشریفات اداری برای اعضا برگزار شود.
وی ادامه داد: در خلال جلسات، برنامههای سالیانه حوزه زنان و چگونگی برگزاری باشکوه جشنهای ملی و مذهبی در مدارس سراسر کشور مورد بحث و تبیین قرار خواهد گرفت؛ همچنین تلاش داریم این دوره زمینهساز رشد نشاط در جامعه فرهنگیان کشور باشد.
تیموری با بیان اینکه آموزش و پرورش به عنوان قلب تپنده کشور در نظر گرفته شود؛ خاطر نشان کرد: اکنون بیش از ۸ میلیون دانش آموز دختر در سطح مدارس کشور به تحصیل می پردازند همچنین حدود ۶۰ درصد جامعه فرهنگیان کشور را زنان تشکیل میدهند که اهمیت تقویت این ساختار در سطح ملی و استانی بسیار بالاست.
مشاور امور زنان و دبیر قرارگاه حمایت از خانواده با وجود تلاشهای ارزشمند همکاران در سراسر کشور، اعتبارات مالی حوزه زنان در برخی استانها کافی نیست، افزود: میزان توجه مدیران کل استانها به برگزاری جلسات تخصصی و پیگیری برنامههای این حوزه متفاوت است، در برخی استانها این جایگاه تثبیت شده اما در تعدادی دیگر هنوز نیاز به حمایت جدیتری دارد.
تیموری ادامه داد: در شورای معاونین وزارت آموزش و پرورش، ۱۰ نفر از بانوان در حوزه معاونین، مدیران کل و کارشناسان ارشد در جلسات شورای معاونین حضور دارند که این نشان از جایگاه جدی ارتقای نقش زنان در این وزارت خانه رابر عهده دارد.
فهمیه فرهمند پور رئیس شورای فرهنگی و اجتماعی شورای انقلاب فرهنگی گفت: رویکرد اصلی شورای انقلاب فرهنگی تغییر جهت از رویکرد منفعلانه و صرفا حمایتی به سمت شناسایی و کشف فرصت ها و ظرفیت زنان در ساختارها و سطوح مختلف جامعه است.
وی ادامه داد: در ستاد خانواده و زنان انقلاب فرهنگی در قالب ۱۵ میز مختلف مسائل مرتبط با زنان دنبال میکنیم همچنین بستهای با عنوان خانواده مولد در این زمینه در حال جمع بندی است که با تصویب شورای انقلاب فرهنگی چند هفته آینده بتوانیم از آن رونمایی کنیم. در این بسته چگونه میتوان با توجه به دغدغههای اقتصادی رهبری، خانوادهها را در حوزه فعالیتهای اقتصادی فعال کرد تا هم توان اقتصادی خودشان افزایش یابد و هم نقشآفرینی اجتماعی آنها تقویت شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، با بیان اینکه با تغییر رویکرد حمایتی چندان موافق نیست، افزود: رویکرد اصلی شناسایی و کشف فرصتها و ظرفیتهای زنان است. اعتقاد داریم زنان فرصتها و ظرفیتهای بزرگی هستند که اگر شناسایی و بالفعل شوند، هم مسائل مهم جامعه حل میشود هم شرایط خود زنان ارتقا پیدا میکند.
سند سلامت زنان در آستانه تصویب
فرهمند پور از نهاییشدن سند سلامت زنان خبر داد و گفت: نگاه ما این است که سلامت زنان، سلامت خانواده و سلامت جامعه است؛ یک بانوی سالم، شاد و دارای توازن جسمی و روانی میتواند چند برابر نقشآفرینی داشته باشد. این سند در مرحله تثبیت است.
فرهمند پور ابراز امیدواری کرد تا پایان امسال بتوانیم دستکم پنج مصوبه مهم در حوزه زنان و خانواده تصویب کنیم.
کاهش سنوات خدمتی بانوان و موضوع بازنشستگی
رئیس شورای فرهنگی و اجتماعی شورای انقلاب فرهنگی درباره کاهش سنوات خدمتی زنان شاغل توضیح داد: این موضوع جدید نیست؛ بخشی از قانون جوانی جمعیت است. بانوان شاغل به ازای هر فرزند میتوانند یک سال کاهش سنوات خدمت داشته باشند.
فرهمند پور افزود: سن بازنشستگی زنان نیز پنج سال کمتر از مردان است و این خود یک فرصت محسوب میشود، البته بازنشستگی قبل از ۳۰ سال خدمت تابع قوانین خاص خودش است.
وی در خصوص مصوبات عفاف و حجاب در شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه عفاف و حجاب گفت: برخلاف فضاسازیهایی که گاه صورت میگیرد، مصوبات شورا عمدتا ایجابی و ناظر به عملکرد دستگاههاست. مصوبه ۸۰-۲۰ (هشتاد بیست) یکی از مهمترین مصوبات سالهای اخیر است و مشخص میکند آموزش و پرورش، صنعت، بهداشت، ارشاد و سایر دستگاهها چه وظایفی دارند.
فرهمند تأکید کرد: بسیاری از این وظایف اجرایی نشده است اما اکنون تلاش جدی در جریان است تا مصوبات مجدد مورد توجه قرار گیرد و نسبت به وظایف زمینمانده مطالبهگری شود.
وی گفت: در هفتههای اخیر جلسات فشردهای در این زمینه برگزار شده و امیدواریم نتایج آن بهزودی دیده شود.
اجرای طرح کارت امید مادر برای متولدین ۱۴۰۵
مرضیه وحید دستجردی دبیر ستاد ملی جمعیت از اجرای طرح کارت امید مادر اشاره کرد و گفت: این کارت با دستور رئیس جمهور قرار است از ابتدای سال آینده اجرایی شود و براین اساس قرار است به مادرانی که فرزندان آنان در سال ۱۴۰۵ متولد میشوند ماهانه ۲ میلیون تومان پرداخت شود و هدف از این رویکرد توجه به منزلت مادری است.
وحیددستجردی تصریح کرد: ارائه این کارت در راستای سیاست کلی جمعیتی ابلاغ شده از سوی رهبر معظم انقلاب است و اختصاص این کارت در راستای تامین بخشی از هزینه های ضروری نوزادان انجام میشود.
دبیر ستاد ملی جمعیت درباره میزان زاد و ولد در سطح جهان گفت: اکنون رشد جمعیت در سطح جهان در مسیر نزولی قرار دارد و طبق تحقیق موجود بیشترین نرخ زاد ولد در اختیار کشور جنوب آفریقا است.
وی افزود: در حال حاضر یک هفتم کلی نرخ باروری جهانی مربوط به جامعه سیاه پوستان است که تولد ۴فرزند برای هر زن ثبت شده و تا چند سال آینده یک سوم جمعیت جهانی را جامعه سیاه پوستان در اختیار خواهند گرفت.
به گزارش ایرنا، گردهمایی کارشناسان مسئولان امور زنان و خانواده آموزش و پرورش سراسر کشور با حضور مشاور امور زنان و دبیر قرارگاه حمایت از خانواده و جوانی جمعیت وزارت آموزش و پرورش، مرضیه وحید دستجردی دبیر ستاد ملی جمعیت، فهیمه فرهمند پور رئیس شورای فرهنگی اجتماعی خانواده و زنان شورای عالی انقلاب فرهنگی و زهرا بهروزآذر معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده و اعضای کارگروه استانی وزارت آموزش وپرورش امروز سهشنبه ۱۱ آذر در اردوگاه شهید باهنر تهران برگزار شد.
مادران دورکار دبستانیها، زنانی که در چند جبهه میجنگند
دورکاری هرچند در ظاهر انعطافپذیری بیشتری را وعده میدهد اما برای مادران شاغل در مقطع دبستان، به معنای ادغام اجباری فضاهای کاری و خانگی با حداقل مرزبندی است. این مادران نه فقط موظف به انجام وظایف مادری، پختوپز و رسیدگی به تکالیف فرزندان با وجود ضعف در زیرساختهای اینترنت هستند، وظایف اداری در چارچوب زمانی مشخص را نیز بر دوش میکشند.
دورکاری برای مادران دارای فرزند دبستانی، بهظاهر فرصتی برای حضور بیشتر در خانه است اما در عمل به یک میدان چندوظیفهای طاقتفرسا تبدیل میشود. مادران باید همزمان میان وظایف شغلی، آشپزی، رسیدگی به درس و تکالیف فرزندان و مدیریت امور خانه تعادل برقرار کنند. این تقسیم وظایف چندگانه، منجر به یک «شیفت دوم» یا حتی «شیفت سوم» میشود که از ساعات کاری رسمی آغاز شده و تا اواخر شب ادامه مییابد. فشار مداوم برای انجام همزمان کارهای خانه و وظایف شغلی، سطح استرس را به شدت بالا برده و زمان بازیابی انرژی را نیز از بین میبرد.
فقدان تمرکز و خطای مضاعف
بزرگترین چالش عملکردی مادران دورکار، مساله «تمرکز» است. چند برابرشدن مسئولیتها، تمرکز را کاهش داده و احتمال خطا در کارهای اداری را بالا میبرد. محیط خانه به ویژه با حضور دانشآموزان دبستانی که نیازمند نظارت مستمر بر یادگیری آنلاین هستند، مملو از عوامل مخل است. تلاش برای حفظ تمرکز بر وظایف اداری حساس در حالی که باید همزمان به پرسشهای درسی کودک پاسخ داده شود یا او را به استفاده از ابزارهای آموزشی هدایت کرد، در عمل ناممکن است.
این تقسیم توجه به طور مستقیم بر کیفیت خروجی کار اداری تأثیر میگذارد. مادران مجبورند ساعات طولانیتری را برای انجام کارهای معمول صرف کنند و خطر بروز خطا در گزارشها یا تصمیمگیریهای شغلی به دلیل خستگی ذهنی و حواسپرتی مضاعف، به شکل محسوسی افزایش مییابد.
چالش اینترنت، گلوگاه دیجیتال در انجام وظایف چند برابری
عملکرد شغلی در دوران دورکاری بهشدت وابسته به زیرساختهای دیجیتال به ویژه اینترنت پایدار و پرسرعت است. برای مادرانی که باید به صورت مداوم آنلاین باشند و فایلهای حجیم کاری را بارگذاری کنند، قطعی یا کندی اینترنت نه فقط یک ناراحتی کوچک بلکه یک مانع جدی در انجام وظایف است. این نوسانهای فنی، بیشتر در زمانهای حیاتی رخ میدهد و منجر به تأخیر، قطع ارتباط و ناتوانی در انجام بهموقع تعهدات شغلی میشود. خطا در کار به دلیل این مشکلات فنی، اغلب به پای عدم صلاحیت فرد گذاشته میشود در حالی که ریشه مشکل در کمبود زیرساختهای مشترک (اینترنت خانگی) نهفته است. کیفیت اینترنت در بسیاری از مناطق بهویژه در ساعات اوج مصرف، ناپایدار است. قطع و وصل شدن ارتباط یا سرعت پایین نه فقط روند کار اداری را مختل میکند بلکه باعث افزایش استرس و فشار روانی مادران میشود.
صداهایی که شنیده نمیشود
چهرههای آرام و مهربان مادران، نشانی از درون آشفته و نگران آنها نمیدهد اما حرفها برای گفتن دارند؛ حرفهایی که از بیرون، گوشی برای شنیدن ندارد اما بارها با خود زمزمه کردهاند. وقتی هم درد و هم صحبتهای خود را مییابند، تازه میفهمند، تنها نیستند. مانند سارا ۴۰ ساله، کارمند یک اداره دولتی که از وظایف چندگانه و فرسودگی ذهنی، آشپزی و مدیریت خانه، همراهی با فرزندان در تکالیف مدرسه، پاسخگویی به نیازهای عاطفی و جسمی کودکش و انجام وظایف شغلی و اداریاش میگوید اینکه وقتی کلاسها آنلاین میشود درمانده شده و نمیداند در چنین روزهایی چه کاری باید انجام دهد، میگوید: این همزمانی وظایف، ذهن مادران را درگیر و پراکنده میکند. نتیجه آن کاهش تمرکز، افزایش احتمال اشتباه در تصمیمگیریهای کاری، و فرسودگی روانی است. گاهی چنان فشار عصبی و روانی در خود احساس میکنم که میخواهم دست از کار بکشم اما هزینههای زندگی نمیگذارد.
“مریم” در بخش مالی یک اداره با بیش از ۱۵ سال سابقه مشغول به کار است، میگوید: باید تا ساعت ۳ بعدازظهر گزارش هفتگی را تحویل دهم اما کلاس آنلاین پسرم از ۸ صبح تا ساعت ۱۳ است و مدام صدایش از پشت میز میآمد یعنی در داخل یک کلاس ۳۰ نفر با هیاهوی بچههای سوم ابتدایی نشستهام. در نهایت، گزارش را با تأخیر و با وجود اشتباههای تایپی جزئی فرستادم چون تمرکزم صد در صد نبود. احساس میکردم همزمان در دو شیفت کاری هستم. کامل تمرکز را از دست میدهم، پسرم با صدایی بلند فریاد میزند، مامان نفهمیدم معلم چه گفت؛ در این میان معلم کارهایی از دانشآموزان میخواهد که آنها در توانشان نیست انجام دهند و این مادر است که باید جای دانشآموز فعالیتها را انجام دهد؛ به نظرم آموزشوپرورش توان مادران را گرفته در حالی که در گذشته این چنین نبود. در روزهای عادی نصف وقت ما صرف آموزشوپرورش میشود، وای به روزهای آنلاین. همسرم سعی میکند کمک کند اما مسئولیت اصلی آموزش همچنان روی دوش من است.
آموزشوپرورش توان مادران را گرفته در حالی که در گذشته این چنین نبود. در روزهای عادی نصف وقت ما صرف آموزشوپرورش میشود وای به روزهای آنلاین«زهرا» نیز مادر شاغلی است که با وجود داشتن کودک پنجم دبستانی دغدغههای مشترکی دارد، میگوید: وقتی اینترنت گوشیام را برای انجام دو کار متفاوت وصل میکنم و دخترم هم باید با گوشی من کار کند، دچار استرس دو چندان میشوم، نه تنها کارم عقب میافتد، بلکه اعتبار حرفهایام زیرسؤال میرود و این باعث میشود نتوانم به قولهایی که به مدیرم دادهام، عمل کنم. مدیر هم کار میخواهد و وقتی کار به موقع تحویل داده نمیشود انتظار دارد حضوری سر کار بروم، مسلما کار در اداره بهتر و با سرعت انجام میشود؛ من با اینکه فقط یک فرزند دارم واقعا نمیدانم در شرایط دورکاری چطور باید کارهایم را پیش ببرم.
وی ادامه میدهد: ای کاش در جامعه ما، پدر هم میتوانست به همان اندازه درگیر تدریس مجازی یا مراقبت از کودک در طول روز شود و بر این اساس به آنها هم دورکای میدادند تا کار بین والدین تقسیم شود؛ زیرا این بسیار کمککننده است. این فشار دوگانه، انگیزه من را برای پیشرفت شغلی از بین میبرد. خیلی از زمانها احساس خستگی و تنهایی میکنم از اینکه درک نمیشوم. زمانی که در خانهایم همسران فکر میکنند در خانه ماندهای و استراحت میکنی؛ تازه آنها انتظار دارند وظیفه همسری و مادری را به نحو احسن انجام دهی؛ در خانه همه از تو انتظار دارند و مدیران نیز انتظار کار مضاعف، چون جلوی چشم آنها نیستی تا تو را ببینند. متاسفانه در سیستم ایران، مهم حضور است حتی اگر کار نکنی.
“الهام” مادر شاغل دیگری است که با وجود استرس و فشار کار و تکالیف کودکان در شرایط دورکاری از زیرساختهای ضعیف برنامه شاد میگوید؛ اینکه معلمِ فرزندش کلاس مجازی را از ساعت ۸ صبح شروع میکند تا با سرعت بهتر اینترنت بتواند وارد برنامه «شاد» شود غافل از اینکه هیچ تفاوتی ندارد در چه ساعتی وارد این برنامه شوید. گویا زیرساختهای برنامه شاد، تعریف نشده است به همین دلیل وسط برنامه شاد ناگهان برنامه قطع میشود و بدون اینکه اطلاعی دهند وارد برنامه «بله» یا «ایتا» میشوند.
وقتی اعتراض میکنیم، میگویند «نباید در شاد اطلاعرسانی کنیم که در اپلیکیشن دیگری گروه ساختهایم، به ما ایراد میگیرند.» یعنی نمیخواهند بپذیرند این برنامه مشکل دارد و باید برای آن فکری کنند. برخی از فوقِ برنامههای مدارس را در کلاسهای آنلاین برگزار میکنند مثل مانور زلزله، وسط درس آنلاین، ناگهان مانور نواخته میشود، دانشآموزان در کلاسهای مجازی استرس دارند؛ چه معنایی دارد که مانورهایی مثل زلزله را در چنین شرایطی برگزار کنند؟!
وقتی «خبر» میان قطع اینترنت و تکلیف ریاضی گم میشود
“آرزو” نیز از دغدغههای مشابهش میگوید، روایت مادر خبرنگاری که با استرس مینویسد؛ میگوید: در حالی که تلاش میکنم خبر فوری خود را برای تحریریه ارسال کنم، اینترنت هر لحظه قطع میشود، تمرکزم از بین میرود و حتی ابتداییترین کلمات را اشتباه تایپ میکنم. میان انتظار مدیران و واقعیت خانه گرفتار شدهام؛ از طرفی، کسی را ندارم که سواد فضای مجازی داشته باشد و بتواند کنار دخترِ دوم دبستانیام بنشیند، همسرم نیز شاغل است.
وی ادامه میدهد: خبر باید در مدت ۱۰ دقیقه ارسال شود اما اینترنت هربار وسط کار بین درس و خبر قطع میشود. وقتی بالاخره متن ارسال شد، خطاهای تایپیام تازه خودش را نشان میدهد آن هم در حالی که جملهها در ذهنم منظماند، اما روی مانیتور تکهتکه هستند.
این مادر خبرنگار توضیح میدهد: همزمان با برگزاری کلاس آنلاین فرزند دبستانیام، چند بار بین لپتاپ خود و تبلت فرزندم جابهجا میشوم. از یکسو باید به معلم فرزندم پاسخ دهم و از سوی دیگر ضربالاجل خبری را رعایت کنم. مدیر فکر میکند وقتی آنلاین نیستم، یعنی کار نمیکنم اما گاهی فقط درگیر وصل شدن دوبارهام یا دارم اشک فرزندم را پاک میکنم چون تصویر معلمش پرید.
به گفته او، چنین شرایطی باعث شده در ارزیابی عملکرد دورکاران، بیعدالتی رخ دهد زیرا تاخیر یا کاهش کیفیت به اشتباه نشانه بیتعهدی تعبیر میشود، نه ضعف سیستم یا فشار چندوظیفگی. درک واقعیت پشت مانیتور حائز اهمیت است و باید در مدیریت تحریریههای دورکار، نظام ارزیابی جدیدی تدوین شود که بر تحویل بهموقع و دقت محتوا تمرکز کند نه میزان حضور در سیستم.
بهتر است مسئولان همه زوایای دورکاری را در نظر بگیرند؛ حتی شده در این بین برای پدران نیز در زمان اعلام دورکاری دانشآموزان ابتدایی و مادران شاغل، وظایفی دیده شود؛ به نوعی گفته میشود مسئولیت آموزش و تربیت و همه مسائل کودک با مادر است، پس پدر چه نقشی دارد؟جایی برای پدران
وی همچنین توصیه میکند: بهتر است مسئولان همه زوایای دورکاری را در نظر بگیرند؛ حتی شده در این بین برای پدران نیز در زمان اعلام دورکاری دانشآموزان ابتدایی و مادران شاغل، وظایفی دیده شود؛ به نوعی گفته میشود مسئولیت آموزش و تربیت و همه مسائل کودک با مادر است، پس پدر چه نقشی دارد؟ این در حالی است که پدران امروزی هم تمایل دارند در همه این مسائل سهیم باشند اما قانون و کار اجازه نمیدهد. در واقع روایتِ من، تصویری زنده از واقعیتی است که در بسیاری از خانهها جریان دارد؛ جایی که مادران شاغل میان تکلیف دبستان و ضربالاجل کاری، تعادل خود را حفظ میکنند با این حال تا بازنگری در سیاستهای منابع انسانی، اینترنت پایدار و درک واقعی از شرایط مادران محقق نشود، کیفیت کار همچنان قربانیِ فشار دوگانه خواهد بود.
جمعبندی
بررسیهای تحلیلی بیانگر آن است که مادران شاغل دورکار در ایران، بهویژه آنهایی که فرزندان در مقطع دبستان دارند، با یک بحران مدیریتی سهگانه شامل تداخل وظایف، معضلات زیرساختی و فشار روانی مواجهاند. این وضعیت، انعطافپذیری ادعایی دورکاری را زیرسؤال برده و ضرورت رویکرد حمایتی سازمانها را دوچندان میکند.
در محیط کار خانگی، مرز میان ساعات اداری و مسئولیتهای والدینی در عمل محو شده و بار دوگانه وظایف به اصلیترین چالش این گروه تبدیل شده است. مادران مجبورند بهطور همزمان بر آموزش آنلاین فرزندان نظارت کرده و تعهدهای شغلی خود را پیش ببرند؛ فشاری که به طور مستقیم بر کیفیت تمرکز اثر میگذارد. این تقسیم توجه اجباری، به طولانیشدن زمان انجام کار و افزایش احتمال خطا در خروجیهای اداری منجر میشود؛ همانگونه که مادران شاغل اشاره کردند برای جبران دقایقی که برای کمک به فرزندان خود برای ورود به کلاس آنلاین از دست میدهند، تا پاسی از شب بیدار میمانند؛ این معضل، ارزشهای بنیادین کارایی و دقت سازمانی را تهدید میکند.
یکی از مهمترین معضلات ساختاری، وابستگی مطلق به زیرساختهای دیجیتال است. قطع یا کندی اینترنت در زمانهای حیاتی جلسههای آنلاین، نه تنها کار را متوقف میسازد، بلکه به گفته فعالان این حوزه، میتواند به آسیب به اعتبار حرفهای فرد در نزد کارفرما منجر شود. این معضل، عامل کلیدی است که انعطافپذیری سازمانی را بیاثر میسازد.
راهکار اساسی برای برونرفت از این وضعیت، نیازمند تغییرات ساختاری است. کارشناسان بر درک سازمانی و ارائه انعطافپذیری واقعی تاکید دارند. این انعطاف نباید فقط در مورد مکان کار باشد بلکه باید شامل ساعات کاری شناور و پذیرش شرایط غیرمنتظره ناشی از مسئولیت والدین باشد.
فراتر از ساختارهای سازمانی، یک مطالبه عمومی برای تقسیم عادلانهتر، بار مراقبت و تدریس در سطح خانواده و جامعه وجود دارد تا زمانی که فشار مراقبت از فرزندان در مقطع دبستان به طور انحصاری بر دوش مادران باقی بماند، پتانسیل کامل دورکاری این گروه محقق نخواهد شد.
دورکاری برای مادران شاغل در مقطع دبستان، یک مصالحه بزرگ بین تعهد شغلی و مسئولیت خانوادگی است که به دلیل فشارهای چندوجهی به آسیبپذیری منجر شده است. حل این معضل نیازمند درک عمیقتر از سوی سازمانها برای ارائه انعطافپذیریهای واقعی (نه فقط اعلامیه شفاهی) و همچنین نیاز به تقویت زیرساختهای اجتماعی و حمایتی در سطح خانواده و جامعه برای تقسیم عادلانهتر بار مراقبت و تدریس است تا این زنان بتوانند در هر دو جبهه شغلی و خانگی با کارایی بالا حضور یابند.
برای نخستینبار و از سوی معاونت زنان؛ جایزه ملی دستگاههای برتر در حوزه زنان اهدا میشود
نخستین دوره «جایزه ملی دستگاههای برتر در حوزه زنان» از سوی معاونت ریاستجمهوری در امور زنان و خانواده با هدف ارزیابی عملکرد دستگاههای اجرایی در تحقق عدالت جنسیتی همزمان با میلاد حضرت زهرا (س) اهدا میشود.
جلسات هیات داوران این جایزه آغاز شده است و کمیته داوری متشکل از جمعی از اساتید دانشگاه و نماینده رئیس ستاد مرکزی بزرگداشت مقام زن و روز مادر مسئولیت بررسی دادهها و نظارت بر روند ارزیابی دستگاهها را برعهده دارند.
آتوسا مهردوست، مدیرکل امور هماهنگی معاونت زنان و خانواده و مسئول پیگیری این فرایند، درخصوص جلسه هیئت داوران با تشریح روند برگزاری این جایزه گفت: جایزه ملی دستگاههای برتر در حوزه زنان با هدف سنجش و ارتقای عملکرد دستگاهها در زمینه عدالت جنسیتی طراحی شده و مجموعهای از شاخصهای تخصصی، مبنای ارزیابی قرار گرفته است.
وی ادامه داد: این جایزه با ایجاد سازوکاری رسمی برای پایش، رقابت و شفافیت، تجربههای موفق دستگاهها را برجسته کرده و مسیر توانمندسازی زنان را در سطح ملی تقویت میکند، همچنین این فرایند، به تشویق نوآوری، افزایش پاسخگویی و بهبود مداوم عملکرد دستگاهها در حوزه زنان و خانواده منجر خواهد شد.
این جایزه برای نخستینبار و از سوی معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده در سالروز میلاد حضرت فاطمه زهرا (س) ( ۲۹ دی ماه ) اهدا و با ایجاد رقابت سالم و شفافیت، نقاط قوت و ضعف عملکرد در حوزه زنان دستگاههای اجرایی روشن میشود و فرصت برای اصلاح و نوآوری در سیاستها و برنامهها فراهم میشود. علاوه بر آن، معرفی تجربههای موفق، الگویی برای سایر دستگاهها ایجاد میکند و مسیر پیشرفت در توانمندسازی زنان و خانوادهها را تسهیل میکند.
چطور تمرکز کودک را در آموزش مجازی تقویت کنیم؟
با افزایش نقش آموزش آنلاین در زندگی کودکان، حفظ تمرکز در کلاسهای مجازی به یکی از چالشهای مهم والدین و معلمان تبدیل شده است. این راهنمای عملی، با ارائه راهکارهای کاربردی و ساده، به شما کمک میکند تا محیطی مناسب، روشهای جذاب و مهارتهای خودتنظیمی مؤثر برای کودکان ایجاد کرده و تمرکز و بهرهوری آنها را در یادگیری آنلاین بهبود دهید.
با رشد سریع تکنولوژی و تغییرات چشمگیر در نظام آموزشی، آموزش آنلاین به بخشی جداییناپذیر از زندگی دانشآموزان تبدیل شده است. این نوع آموزش مزایای فراوانی دارد، از جمله دسترسی آسان به منابع، انعطاف در زمان و مکان، و امکان یادگیری با سرعت فردی. با این حال، یکی از مهمترین چالشها برای معلمان و والدین، کاهش تمرکز بچهها در کلاسهای آنلاین است.
کودکان به دلیل سن کم و تجربه محدود از محیطهای آموزشی دیجیتال، اغلب دچار حواسپرتی میشوند و بهرهوری یادگیری آنها کاهش مییابد. در این گزارش، به بررسی عوامل مؤثر بر تمرکز بچهها و ارائه راهکارهای عملی و کاربردی برای افزایش آن پرداخته میشود.
شناخت عوامل کاهش تمرکز
قبل از ارائه راهکارها، ضروری است عواملی که موجب کاهش تمرکز کودکان در کلاس آنلاین میشوند شناسایی شوند:
حواسپرتیهای محیطی: تلویزیون، تلفن همراه، اسباببازیها و حضور سایر اعضای خانواده میتواند توجه کودکان را منحرف کند. در برخی خانوادهها، فضای منزل ممکن است همزمان برای فعالیتهای تفریحی و یادگیری مورد استفاده قرار گیرد که این امر باعث کاهش تمرکز کودک میشود.
طولانی بودن جلسات آنلاین: جلسات طولانی باعث خستگی ذهنی و کاهش توجه میشوند، به ویژه برای دانشآموزان ابتدایی که توانایی تمرکز طولانیمدت ندارند.
ضعف مهارتهای خودتنظیمی: بسیاری از کودکان هنوز قادر به مدیریت زمان و تمرکز بر وظایف بدون نظارت مستقیم معلم نیستند و به راحتی دچار حواسپرتی میشوند.
استفاده ناکارآمد از ابزارهای دیجیتال: مرور صفحات متعدد، دریافت پیامها و دسترسی آسان به بازیهای آنلاین، تمرکز را کاهش میدهد.
نداشتن انگیزه کافی: عدم جذابیت محتوای درس یا کمبود تعامل با معلم و همکلاسیها، میتواند انگیزه و توجه کودک را کاهش دهد.
شناخت دقیق این عوامل به معلمان و والدین کمک میکند تا برنامهریزی موثرتری برای افزایش تمرکز دانشآموزان داشته باشند.
ایجاد محیط مناسب برای یادگیری
یکی از مهمترین عوامل افزایش تمرکز کودکان در کلاس آنلاین، فراهم کردن محیط فیزیکی و دیجیتال مناسب است. ایجاد فضای اختصاصی برای درس با استفاده از میز مطالعه و جمعآوری وسایل غیرضروری، به کودک کمک میکند تا بدون حواسپرتی به یادگیری بپردازد و استفاده از رنگها و وسایل ساده و آرامشبخش تمرکز او را تقویت میکند.
ایجاد محیطی آرام، منظم و بدون عوامل مزاحم، پایه اصلی تمرکز و یادگیری مؤثر در کلاسهای آنلاین است
نورپردازی و تهویه مناسب نیز با افزایش انرژی ذهنی، توجه کودک را بالا میبرد؛ نور طبیعی بهترین گزینه است، اما در صورت نبود آن میتوان از چراغهای ملایم بهره برد. علاوه بر این، محدود کردن دسترسی به بازیها، شبکههای اجتماعی و پیامرسانها قبل از شروع کلاس و استفاده از اپلیکیشنهای کنترل والدین، حواسپرتی دیجیتال را کاهش میدهد.
استفاده از هدست یا هدفونهای نویزگیر نیز به کاهش صداهای مزاحم محیط و افزایش تمرکز کودک کمک میکند. به طور کلی، ایجاد محیطی آرام، منظم و بدون عوامل مزاحم، پایه اصلی تمرکز و یادگیری مؤثر در کلاسهای آنلاین است و باید به عنوان یک اولویت در نظر گرفته شود.
تنظیم زمان و ساختار کلاس آنلاین
زمانبندی مناسب و ساختار منظم کلاس آنلاین نقش مهمی در تمرکز دانشآموزان دارد. نکات کلیدی شامل:
جلسات کوتاه و جذاب: برای کودکان ابتدایی، جلسات ۲۰ تا ۳۰ دقیقهای طراحی شود. برای دانشآموزان بزرگتر، ۴۵ تا ۵۰ دقیقه کافی است. جلسات طولانی معمولاً باعث کاهش تمرکز و خستگی ذهنی میشوند.
تقسیم درس به بخشهای کوتاه: ارائه محتوا در قالب فعالیتهای کوتاه و متنوع باعث حفظ توجه میشود. استفاده از بخشبندیهای ۵ تا ۱۰ دقیقهای برای توضیح یک موضوع و سپس انجام تمرین کوتاه، توصیه میشود.
زمانبندی استراحت کوتاه: هر ۲۰ تا ۳۰ دقیقه یک استراحت کوتاه ۲ تا ۵ دقیقهای برای حرکت و تمدد اعصاب توصیه میشود. این استراحتها میتواند شامل نوشیدن آب، کشش بدن یا بازی کوتاه باشد.
شروع و پایان دقیق کلاس: رعایت نظم زمانی و اطلاعرسانی به کودکان درباره برنامه کلاس، احساس امنیت و آمادگی ایجاد میکند و باعث میشود دانشآموزان از ابتدا تا انتهای کلاس تمرکز خود را حفظ کنند.
با رعایت این نکات، کودکان راحتتر میتوانند تمرکز خود را در طول کلاس حفظ کنند و میزان یادگیری آنها افزایش یابد.
استفاده از روشهای فعال و جذاب
برای افزایش تمرکز کودکان در کلاس آنلاین، بهکارگیری روشهای تدریس متنوع و جذاب اهمیت ویژهای دارد. فعالیتهای تعاملی مانند پرسش و پاسخ، نظرسنجی، بازیهای آموزشی و پروژههای کوتاه، انگیزه و توجه دانشآموزان را افزایش میدهد و مشارکت فعال آنها را در یادگیری تقویت میکند.
استفاده از محتوای تصویری و چندرسانهای شامل تصاویر، ویدئو و نمودار، توجه کودکان را بیشتر جلب می کند
استفاده از محتوای تصویری و چندرسانهای شامل تصاویر، ویدئو و نمودار، توجه کودکان را بیشتر جلب کرده و مفاهیم پیچیده را سادهتر میسازد. همچنین تکنیکهای یادگیری فعال مانند حل تمرین در حین درس، بحث گروهی و کار در جفتها باعث درگیر شدن ذهنی و عملی دانشآموزان با درس میشود و یادگیری را موثرتر میکند.
ارائه بازخورد فوری و تشویق کودک به تلاش، تمرکز او را به فعالیتهای کلاس جلب میکند و انگیزه یادگیری را تقویت میکند. در مجموع، استفاده از این روشهای تدریس فعال و جذاب، کسالت را کاهش داده، توجه کودکان را افزایش میدهد و تجربه یادگیری آنلاین را لذتبخشتر و مؤثرتر میسازد.
ایجاد انگیزه و مشارکت
انگیزه کودک برای یادگیری یکی از مهمترین عوامل حفظ تمرکز در کلاس آنلاین است و تقویت آن نقش کلیدی در مشارکت فعال دارد. برای این منظور، تقدیر از تلاش و پیشرفت دانشآموزان با پاداشهای ساده مانند ستاره، کارت تشویقی یا فرصت انتخاب فعالیت بعدی میتواند انگیزه را افزایش دهد.
تعیین اهداف کوتاهمدت و قابل دستیابی در طول کلاس، مانند کامل کردن یک تمرین مشخص، تمرکز کودک را تقویت میکند و حس موفقیت فوری ایجاد میکند. همچنین تلفیق علایق کودک با محتوای درس، مثلاً استفاده از نمونههایی از دنیای حیوانات یا فضا در درس علوم، جذابیت یادگیری را بالا میبرد و مشارکت او را افزایش میدهد.
ایجاد رقابت سالم از طریق بازیها و مسابقات کوتاه نیز باعث تحریک تمرکز و همکاری بین دانشآموزان میشود و محیط کلاس را پرانرژی نگه میدارد.
در مجموع، انگیزه و مشارکت فعال، پایهایترین عامل برای حفظ تمرکز طولانیمدت کودکان در کلاسهای آنلاین است و باید همواره در طراحی فعالیتها مدنظر قرار گیرد.
تقویت مهارتهای خودتنظیمی و مدیریت توجه
تمرکز کودکان در کلاس آنلاین به مهارتهای خودکنترلی و مدیریت توجه آنها وابسته است و پرورش این مهارتها نقش مهمی در موفقیت یادگیری دارد. آموزش مهارتهای برنامهریزی، مانند تقسیم زمان و اولویتبندی فعالیتها، به کودک کمک میکند تا بتواند به صورت مستقل تمرکز خود را مدیریت کند. همچنین تکنیکهای ذهنآگاهی و تمرکز، مانند تنفس عمیق، تمرینهای کوتاه ذهنآگاهی و تمرینات آرامسازی، استرس را کاهش داده و مهارتهای هیجانی کودک را تقویت میکنند.
استفاده از ابزارهای کمکی مانند اپلیکیشنهای مدیریت زمان، تایمر و برنامهریز دیجیتال، احساس مسئولیت و خودنظمی را در کودکان افزایش میدهد و تشویق به خودارزیابی باعث میشود کودک میزان توجه و تلاش خود را بررسی و اصلاح کند. با تقویت این مهارتها، کودکان به یادگیرندگانی مستقل و متمرکز تبدیل میشوند و توانایی بیشتری برای موفقیت در یادگیری آنلاین پیدا میکنند.
نقش خانواده و معلم
تمرکز کودک تنها به کلاس محدود نمیشود، بلکه تعامل مستمر معلم و والدین نقش کلیدی در بهبود آن دارد. والدین میتوانند با فراهم کردن محیط مناسب و حمایت از کودک، و معلم با ارائه دستورالعملهای شفاف و هدایت مسیر یادگیری، تمرکز دانشآموز را تقویت کنند. پیگیری پیشرفت، گوش دادن به مشکلات و ارائه راهنمایی مناسب، ارتباط مستمر با کودک را برقرار میکند و انگیزه او را افزایش میدهد.
همچنین، تعیین قوانین مشترک بین کلاس و خانه درباره زمان و نحوه استفاده از ابزارهای دیجیتال، نظم و تمرکز کودک را حفظ میکند. در نهایت، یک تعامل هماهنگ و مستمر بین خانواده و مدرسه، بستر لازم برای یادگیری مؤثر و تمرکز پایدار کودکان را فراهم میآورد.
استفاده از تکنولوژی به صورت هوشمندانه
ابزارهای دیجیتال میتوانند هم مانع و هم کمککننده تمرکز کودکان باشند، اما استفاده هوشمندانه از تکنولوژی میتواند تأثیر بسیار مثبتی بر یادگیری آنلاین داشته باشد. برای این منظور، معلمان و والدین میتوانند از پلتفرمهای تعاملی برای ایجاد تمرینها و فعالیتهای جذاب بهره ببرند، زمان استفاده از ابزارهای دیجیتال را کنترل کنند تا دسترسی به اپلیکیشنهای غیرضروری و حواسپرتیها کاهش یابد، از بازیهای آموزشی و یادگیری بازیمحور برای تقویت مهارتهای ذهنی و تمرکز استفاده کنند و محتوای آموزشی را به صورت منظم و ساختاریافته مانند فایلها، ویدئوها و تمرینها ارائه دهند.
با بهکارگیری این روشها، تکنولوژی میتواند به جای ایجاد حواسپرتی، نقش موثری در افزایش تمرکز و بهرهوری کودکان در کلاسهای آنلاین ایفا کند.
حرف آخر
تمرکز بچهها در کلاس آنلاین تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله محیط، ویژگیهای شخصیتی و فناوری قرار دارد و برای بهبود آن استفاده از ترکیبی از راهکارها ضروری است. ایجاد محیطی مناسب و کمحواسپرتی، تنظیم زمان و ساختار کلاس، بهکارگیری روشهای تدریس فعال و جذاب، افزایش انگیزه و مشارکت دانشآموزان، تقویت مهارتهای خودتنظیمی و مدیریت توجه، همکاری مستمر والدین و معلم و بهرهگیری هوشمندانه از تکنولوژی، همگی میتوانند تمرکز کودکان را بهبود بخشند.
با اجرای این راهکارها، کودکان نه تنها قادر خواهند بود تمرکز خود را افزایش دهند و از کلاس آنلاین لذت ببرند، بلکه یادگیری مؤثرتری خواهند داشت و مهارتهای علمی، ذهنی و زندگی مانند مدیریت زمان، خودکنترلی و انگیزهمندی در آنها تقویت میشود. در نهایت، توجه به نیازهای فردی هر کودک و ایجاد محیطی حمایتگر و جذاب، کلید موفقیت آموزش آنلاین خواهد بود.
آلودگی هوا یا آنفلوآنزا؛ تشخیص ساده در روزهای سرد
با نزدیک شدن فصلهای سرد و افزایش آلودگی هوا، بسیاری از افراد با علائمی مانند سرفه، گلودرد یا خستگی مواجه میشوند و نمیدانند علت آن آلودگی هواست یا بیماریهای فصلی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا.
آلودگی هوا در سالهای اخیر بهویژه در شهرهای بزرگ به یکی از مهمترین عوامل تهدیدکننده سلامت عمومی تبدیل شده است. افزایش ترافیک، رشد صنعتی، سوختهای بیکیفیت و شرایط جوی نامناسب، موجب شدهاند که بسیاری از افراد در فصلهای مختلف سال با علائمی مواجه شوند که شباهت زیادی به سرماخوردگی یا حتی آنفلوآنزا دارد. این تشابه علائم، تشخیص تفاوت میان بیماریهای ویروسی و واکنشهای بدن به آلودگی هوا را دشوار میکند. به همین دلیل، شناخت دقیق ویژگیهای هرکدام میتواند به پیشگیری، درمان بهتر و پرهیز از نگرانیهای غیرضروری کمک کند.
این گزارش با هدف توضیح تفاوتها و شباهتهای میان علائم ناشی از آلودگی هوا و دو بیماری متداول فصلی یعنی سرماخوردگی و آنفلوآنزا تهیه شده است و تلاش دارد راهنمایی عملی و قابل اعتماد برای تشخیص بهتر این وضعیتها ارائه دهد.
آلودگی هوا چگونه بر بدن اثر میگذارد؟
آلودگی هوا مجموعهای از ذرات معلق، گازهای سمی و مواد شیمیایی تحریککننده است که میتواند دستگاه تنفسی را درگیر کند. ذرات ریز، دیاکسید نیتروژن، ازن و مونوکسید کربن از عوامل اصلی آلودگی محسوب میشوند. این مواد هنگام ورود به بینی، حلق و ریهها باعث تحریک و التهاب بافتهای تنفسی میشوند.
بدن در برابر این ذرات خارجی معمولاً واکنشی التهابی نشان میدهد که نتیجه آن بروز علائمی همچون سرفه، خشکی گلو، آبریزش یا احتقان(گرفتگی) بینی، تنگی نفس و سوزش چشمها است. اما چون این نشانهها شباهت زیادی به علائم سرماخوردگی دارند، بسیاری از افراد تصور میکنند که بیمار شدهاند، در حالی که تنها در معرض هوای آلوده قرار گرفتهاند.
سرماخوردگی چیست و چگونه بروز میکند؟
سرماخوردگی یک عفونت ویروسی خفیف اما گسترده است که معمولاً توسط بیش از ۲۰۰ نوع ویروس ایجاد میشود. انتقال این ویروسها از طریق تماس مستقیم، قطرات تنفسی یا لمس سطوح آلوده انجام میشود. سرماخوردگی معمولاً با گلودرد، عطسه، آبریزش بینی، سرفه، احساس خستگی و گاهی تب خفیف همراه است.
در سرماخوردگی، علائم به مرور و در طی یک تا سه روز پس از ورود ویروس به بدن ظاهر میشوند. معمولاً نشانهها خفیف هستند و پس از یک هفته تا ۱۰ روز بهبود پیدا میکنند.
آنفلوآنزا؛ بیماری ویروسی شدیدتر
آنفلوآنزا برخلاف سرماخوردگی، ناشی از ویروسهای خاص آنفلوآنزا (A،B،C) است و شدت بیشتری دارد. این بیماری میتواند بهسرعت و حتی ناگهانی ظاهر شود و اغلب با تب بالا، بدندرد، سردرد شدید، ضعف شدید، گلودرد، سرفه خشک و گاهی مشکلات تنفسی همراه است.
افرادی که به آنفلوآنزا مبتلا میشوند معمولاً خیلی زود متوجه بیماری خود میشوند زیرا شروع علائم ناگهانی و شدید است. دوره بیماری نیز طولانیتر بوده و گاهی نیاز به مراقبت پزشکی دارد.
شباهتهای علائم آلودگی هوا با سرماخوردگی و آنفلوآنز
درک شباهتها کمک میکند بدانیم چرا تشخیص این وضعیتها دشوار است. برخی از علائم مشترک عبارتاند از:
سرفه: یکی از متداولترین نشانهها در هر سه حالت.
آبریزش یا گرفتگی بینی: آلودگی هوا میتواند مخاط بینی را تحریک کند، درست مانند سرماخوردگی.
گلودرد: خشکی یا تحریک گلو در اثر هوای آلوده شباهت زیادی به گلودرد ویروسی دارد.
خستگی و بیحالی: قرارگیری طولانی در هوای آلوده یا ابتلا به بیماریهای ویروسی هر دو موجب کاهش انرژی میشوند.
سوزش چشمها: در سرماخوردگی و آلودگی هوا شایع است، اما در آنفلوآنزا کمتر دیده میشود.
با این حال تفاوتهایی وجود دارد که کلید تشخیص هستند.
تفاوت علائم؛ چگونه تشخیص دهیم؟
تفاوتهای اصلی آلودگی هوا
علائم ناشی از آلودگی هوا معمولاً بعد از قرار گرفتن در محیط آلوده ظاهر میشوند و با خروج از آن محیط یا استفاده از ماسک مناسب کاهش مییابند. مهمترین نشانههای آلودگی شامل سوزش ناگهانی چشمها، خشکی شدید گلو، سرفههای خشک و مکرر بدون خلط، تنگی نفس یا فشار روی قفسه سینه و سردرد ناشی از استنشاق گازهای آلاینده است و معمولاً تب وجود ندارد. تب یکی از مهمترین عوامل برای تمایز آلودگی هوا از بیماریهای ویروسی است، زیرا در حالی که آلایندهها موجب التهاب میشوند، واکنش تبزا ایجاد نمیکنند.
تفاوتهای سرماخوردگی
سرماخوردگی بهتدریج بروز میکند و معمولاً با علائمی مانند عطسههای مکرر، آبریزش زیاد و شفاف بینی، گلودرد در روزهای اول، سرفه خفیف که ممکن است خلطدار شود، تب خفیف یا عدم تب و احساس سنگینی سر همراه است و نشانه مهم آن نسبتاً ملایم بودن علائم است.
تفاوتهای آنفلوآنزا
آنفلوآنزا با شدت و ناگهانی بودن علائم شناخته میشود و معمولاً با تب بالا (اغلب بالای ۳۸٫۵)، درد شدید بدن و عضلات، لرز، خستگی مفرط، سرفه خشک شدید، سردرد ضرباندار و علائم گوارشی مانند حالت تهوع در برخی افراد همراه است و اگر فرد صبح کاملاً خوب باشد و عصر همان روز به شدت بیمار شود، احتمال ابتلا به آنفلوآنزا بسیار بالاست.
روشهای عملی تشخیص
بررسی زمان شروع علائم
اگر علائم پس از چند ساعت حضور در هوای آلوده یا هنگام خروج از خانه ظاهر شود، احتمال آلودگی هوا بیشتر است.
اگر علائم بهتدریج در چند روز ایجاد شوند، احتمال سرماخوردگی وجود دارد.
اگر ناگهانی و شدید باشند، به آنفلوآنزا مشکوک شوید.
بررسی تب
وجود تب تقریباً همیشه به بیماری ویروسی مرتبط است، نه آلودگی هوا.
توجه به سوزش چشم
سوزش چشم از نشانههای کلاسیک آلودگی هواست و در سرماخوردگی یا آنفلوآنزا کمتر اتفاق میافتد.
واکنش به محیط
اگر در فضای بسته و تمیز بهتر میشوید، احتمال آلودگی هوا بیشتر است.
اگر علائم بدون توجه به محیط ادامه داشته باشند یا بدتر شوند، احتمال بیماری ویروسی وجود دارد.
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
برخی علائم نیازمند بررسی فوری هستند، از جمله:
تب بالای ۳۸٫۵ که بیش از دو روز ادامه داشته باشد
تنگی نفس شدید یا خسخس
درد قفسه سینه
سرفه مداوم بیش از دو هفته
خلط همراه با خون
ضعف شدید یا بیحالی غیرعادی
در کودکان، سالمندان و افراد دارای بیماریهای زمینهای مانند آسم، فشار خون بالا یا بیماریهای قلبی، مراجعه زودتر توصیه میشود.
روشهای پیشگیری و مراقبت
در مواجهه با آلودگی هوا
استفاده از ماسکهای استاندارد N۹۵
ماندن در فضای بسته در روزهای آلوده
استفاده از دستگاه تصفیه هوا
نوشیدن آب کافی
شستوشوی مکرر بینی و صورت
در سرماخوردگی و آنفلوآنزا
استراحت کافی
مصرف مایعات گرم
شستوشوی دستها
پرهیز از حضور در مکانهای شلوغ
تزریق واکسن آنفلوآنزا
سخن آخر
با وجود شباهتهای علائم آلودگی هوا، سرماخوردگی و آنفلوآنزا، میتوان با بررسی چند نشانه کلیدی از جمله وجود تب، سرعت شروع علائم، واکنش به تغییر محیط، شدت خستگی و نوع سرفه، این سه وضعیت را از هم تشخیص داد. شناخت این تفاوتها نهتنها از نگرانیهای غیرضروری جلوگیری میکند، بلکه به انتخاب بهترین روش مراقبتی کمک میکند. آگاهی از این موضوع، بهخصوص در فصلهای سرد سال و دورههای افزایش آلودگی هوا، اهمیت بسیار زیادی دارد و میتواند در حفظ سلامت فردی و خانوادگی نقش مهمی ایفا کند.
۹۰ اتاق استاندارد برای مراقبت همزمان از مادر، جنین و نوزاد در هرمزگان
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان از توسعه زیرساختهای زایمان و ارتقای خدمات تخصصی ناباروری در استان خبر داد.
آرش رحیمی با تشریح آخرین وضعیت خدمات ویژه مادران باردار و زوجین نابارور در هرمزگان، اظهار کرد: ساختار فیزیکی بخشهای زایمان تمام بیمارستانهای دانشگاهی استان به اتاقهای تکنفره LDR تغییر یافته و اکنون ۹۰ اتاق استاندارد برای مراقبت همزمان از مادر، جنین و نوزاد در حال ارائه خدمت است.
وی افزود: بیمارستان شریعتی بندرعباس بهعنوان مرکز ریفرال معین تخصصی زنان در استان، با حضور متخصصان زنان، فوقتخصص نوزادان و بیهوشی بهصورت مقیم فعالیت میکند و مادران نیازمند مراقبتهای ویژه از جمله زایمان زودرس، چسبندگی جفت و بیماریهای زمینهای را پذیرش میکند.
رحیمی ادامه داد: در بیمارستانهای میناب و خلیج فارس بندرعباس نیز متخصصان زنان، بیهوشی و نوزادان به شکل مستمر در حال خدمترسانی هستند.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان با بیان اینکه زایمان طبیعی در بیمارستانهای دولتی برای همه مادران ایرانی رایگان است، گفت: در شش ماهه نخست امسال هفت هزار و ۴۵۱ زایمان طبیعی در بیمارستانهای استان انجام شده است و حدود ۴۰۰ ماما در مراکز درمانی دانشگاهی و غیردانشگاهی فعالیت دارند.
وی به وضعیت خدمات ناباروری اشاره کرد و توضیح داد: مرکز سطح سه درمان ناباروری در مجتمع پیامبر اعظم(ص) بندرعباس از سال ۱۳۹۷ فعال است و با داشتن کلینیک ناباروری، بخشهای IUI و IVF، جراحیهای تخصصی مردان، هیستروسکوپی و لاپاراسکوپی، خدمات پیشرفته را با تعرفه دولتی ارائه میدهد. این مرکز با دو فلوشیپ ناباروری، متخصص ارولوژی، PHD جنینشناسی و ۱۶ کارشناس در بخشهای مختلف فعالیت میکند.
به گفته رحیمی، بیمارستانهای حضرت ابوالفضل(ع) میناب و خلیج فارس بندرعباس نیز بهعنوان مراکز سطح سه ارائه خدمت میکنند و متخصصان زنان، نوزادان و بیهوشی در این مراکز بهصورت مقیم حضور دارند.
وی افزود: مرکز سطح دو ناباروری در بیمارستان شهدای بندرلنگه خدمات تشخیصی، درمان دارویی و IUI ارائه میکند و در صورت نیاز، بیماران به مرکز سطح سه ارجاع داده میشوند.
رحیمی تأکید کرد: توسعه اتاقهای LDR، تقویت مراکز ناباروری و ارائه خدمات با تعرفه دولتی نقش مهمی در افزایش دسترسی مردم استان به خدمات تخصصی و ارتقای سلامت مادر و نوزاد داشته است.
فریادهای هشداردهنده نسبت به عواقب طرح مهریه و واکنش طنازانه به آرای نمایندگان؛ “ای جونم”
۱۲ آذرماه بود که مجلس سقف کیفری مهریه را به ۱۴ سکه کاهش داد و همزمان به فاصله دقایقی، دو واکنش بحثبرانگیز از دو نماینده از دل صحن علنی بیرون آمد؛ از یکسو فریادهای هشداردهنده سمیه رفیعی- نماینده مردم تهران در مجلس بود که این تصمیم را «نشانه رفتن نهاد خانواده» خواند و از سوی دیگر، واکنش کوتاه و جنجالی یک نماینده پس از اعلام نتایج رایگیری، با گفتن «ای جونم!»؛ دو واکنشی که بیانگر دو نگاه متفاوت نسبت به یکی از حساسترین تصمیمهای حقوقی برای زنان ایران است.
۱۲ آذرماه بود که مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی «طرح اصلاح موادی از قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی و قانون مدنی» سقف کیفری مهریه را به ۱۴ سکه کاهش داد و براساس آن، اگر مهریه در زمان وقوع عقد تا ۱۴ سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد وصول آن مشمول مقررات مالی مقررات ماده ۲ قانون اجرای محکومیتهای مالی است و چنانچه بیشتر از این میزان باشد، درخصوص مازاد فقط ملائت زوج ملاک پرداخت خواهد بود؛ البته این، اولین باری نبوده که مهریه زنان از سوی نمایندگان مجلس مورد هدف قرار گرفته است، بلکه در دهه ۹۰ نیز نمایندگان مجلس در ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده، ضمانت اجرای مهریه را تا سقف ۱۱۰ سکه کاهش دادند.
حالا پس از گذشت یک دهه مجلس مجددا تصمیم گرفته برای کاهش زندانیان جرائم غیرعمد بار دیگر «وصول کامل حق شرعی زنان» را دستکاری کند؛ طرحی که به عنوان یکی از بحثبرانگیزترین لوایح اخیر مجلس مورد بحث قرار گرفته اما کارشناسان و جامعهشناسان بارها نسبت به عواقب و پیامدهای اجتماعی و حقوقی چنین لوایحی بارها هشدار دادهاند.
اگرچه موضوع اصلاح قانون مهریه از سال گذشته موردبحث قرار گرفته و حتی طی ماههای اخیر هم با بازتاب گسترده رسانهای و واکنش فعالان اجتماعی همراه بوده، اما روز ۱۲ آذرماه که نمایندگان مجلس با پیشنهاد علی آذری، عضو کمیسیون قضایی و حقوقی با اصلاح موادی از قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی و قانون مدنی موسوم به طرح اصلاح قانون مهریه موافقت کردند را میتوان یک روز تاریخی نامید.
از آن روز، دو ویدئو از زمان روند بررسی طرح در رسانهها و اینستاگرام بیش از سایر موضوعات دست به دست شد؛ اولین ویدئو مربوط به سخنرانی سمیه رفیعی- نماینده تهران بود که در مخالفت با تصویب طرح مجلس درمورد مهریه با فریاد و لحنی هشداردهنده، نسبت به تصویب کاهش ضمانت مهریه اعتراض و خطاب به نمایندگان به عدم همخوانی طرح با سیاستهای کلی خانواده و قانون اساسی اشاره کرد و در عین حال، بر ضرورت بازنگری عقلانی و کارشناسانه این طرح به محمدباقر قالیباف- رئیس مجلس شورای اسلامی تأکید کرد. سخنان رفیعی با واکنش گسترده رسانهها و کاربران شبکههای اجتماعی مواجه شد و به گونهای، به عنوان نمادی از نمایندهای فعال در حمایت از حقوق زنان در مجلس به چشم آمد.
رفیعی در سخنرانی خود گفت: «این روز دست کم از نگاه کسانی که مدافع حقوق خانواده هستند، در تاریخ مجلس به یادگار میماند. دوستان، وظیفه ما که در مجلس نشستهایم، صرفا حمایت از رکن رکین خانواده است؛ خانوادهای که مبناییترین نهاد در جامعه ایرانی است و اگر امروز توانستهایم از پس بحرانها سربلند عبور کنیم، صرفا به دلیل خانواده محوری ماست، اما امروز کاملاً سوگیرانه به نحوی رفتار میکنیم که به بهترین شکل ممکن نهاد خانواده را نشانه رفتیم. از سوگیرانهترین تصمیمات ما، بدترین عواقب دچار جامعه خواهد شد. به چه عنوان به قانونگذاری در توافق میان دو نفر رسمیت میدهیم؟ چرا باید در توافقات دو نفر که کاملا شرعی است و به قوانین ما که منطبق بر شرع ماست، دخالت میکنیم؟- که نه مبنای شرعی دارد و نه مبنای قانونی.
وی ضمن تاکید بر اینکه قانون مهریهای که اکنون در حال تنظیم آن هستیم، باید از سیاستهای کلی خانواده، ابلاغی مقام معظم رهبری تبعیت کند، تصریح کرد: «کجای کار نشستهایم که نه توجهی به شرع داریم، نه به قانون اساسی و نه به حفظ خانواده و نه به سیاستهای کلی ابلاغی مقام معظم رهبری؟ فتوای مرجع عالی ما مقام معظم رهبری است؛ آیا ما حق داریم «عند الاستطاعه» را در اینجا قانونی کنیم، در حالی که بنابر نظر غالب فقها، چنین امری اساسا مورد قبول نیست؟»
رفیعی خطاب به نقدعلی-عضو کمیسیون قضائی و حقوقی نیز گفت: «اگر مردی شرایط ازدواج برایش فراهم میشود، آیا شما این عقلانیت را برای او قائل نیستید که نمیداند چه چیزی را امضا میکند؟ با چه حقی برای او تعیین میکنید که مهریه عند الاستطاعه باشد؟ اگر بنا دارید نهاد خانواده را له کنید هم ۱۴ سکه را بگذارید و هم عند الاستطاعه.
نماینده مردم تهران در مجلس بارها خطاب به محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، درخواست کرد این طرح را بازگرداند: «آقای دکتر قالیباف، امروز خطاب من در درجه اول با جنابعالی و در مرحله بعد با شورای نگهبان است. با این طرح ما دیگر به این مجلس امیدی نداریم و از شما تقاضا میکنم با نگاهی عقلانی و منطقی این طرح را بر گردانید. در طرحی که کمیسیون قضایی تدوین کرده، نه قوه قضاییه و نه وزارت دادگستری راضی است- اگر مدافع حفظ خانواده و حقوق خانواده هستید، طرح را برگردانید.
این اظهارات اما در حالی مطرح شد که هنگام اعلام پایان رأیگیری توسط قالیباف و مشخص شدن آرای موافق و مخالف، یکی از نمایندگان، پس از اعلام نتیجه، با گفتن «ای جونم!» واکنشی کاملاً طنازانه در زمان تصویب یکی از مهمترین طرحهای مربوط به حقوق زنان در تاریخ مجلس نشان داد؛ این واکنش که در شبکهها موردبازدید قرار گرفت اگرچه کوتاه و لحظهای بود، اما نقطه مقابل فریادهای هشداردهنده رفیعی قرار گرفت و نشانهای از دوگانگی فضا در مواجهه با موضوعات حساس اجتماعی بود؛ نگرانی حقوقی و خانوادهمحور یک نماینده با فریادهای هشداردهنده و از سوی دیگر برخورد شوخطبعانه نسبت به نتیجه تصویب یک طرح مهم و تاریخی که تهدید کننده آینده جامعه زنان است.
این موضوع نشان میدهد که تصویب قوانینی با پیامدهای گسترده اجتماعی، مانند کاهش ضمانت اجرای مهریه که کارشناسان بارها نسبت به پیامدهای آن هشدار دادهاند، تنها فرآیند حقوقی نیست، بلکه بازتابدهنده تنوع نگاهها، هیجانات و چالشهای جدی سیاستگذاری در ایران است. موضوعی که زهرا بهروزآذر- معاون رئیس جمهور نیز گفت: امید است نمایندگان با لغو یا اصلاح این مصوبه، اعتماد آسیبدیده زنان ایران را که امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند ترمیم است، بازیابی کنند.
در این میان هم حقوقدانان و جامعهشناسان در ماههای اخیر بارها نسبت به پیامدهای کاهش ضمانت اجرایی مهریه هشدار دادهاند. آنها تأکید میکنند که محدودیت ضمانت اجرایی نه تنها زنان را در موقعیت نامطمئن اقتصادی قرار میدهد، بلکه امکان پیگیری حقوقی آنها را به شدت کاهش میدهد و از سوی دیگر، حقوقدانان بر این نکته تأکید دارند که تصویب چنین مادهای میتواند پیامدهای گسترده اجتماعی و اقتصادی از جمله افزایش طلاق، مقاومت مردان در برابر طلاق برای گرفتن امتیاز «بخشش مهریه»، زنانه شدن فقر و فشار اقتصادی بر زنان بدون پشتوانه شغلی و مالی داشته باشد و علاوه بر این، کاهش ضمانت اجرایی مهریه ممکن است باعث کاهش تمایل زنان به ازدواج شود، چراکه زنان در مواجهه با محدود شدن ابزارهای حقوقی خود، نسبت به آینده اقتصادی و اجتماعی ازدواج احساس ناامنی خواهند کرد.
در مقابل اما، موافقان طرح معتقدند که این طرح برای «حبسزدایی از محکومان مالی به ویژه محکومان مالی مهریه» است، حال آنکه در ازای کاهش ضمانت اجرای مهریه، راهکارهای جایگزین حمایتی از زنان در طرح پیشبینی نشده است؛ امری که زهرا بهروزآذر- معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده نیز بر آن تاکید کرده و میگوید: «مهریه یکی از ارکان اصلی نظام حقوقی خانواده است و هرگونه اصلاح در این رکن بدون بازنگری متوازن در سایر ارکان، موجب اخلال در تعادل حقوقی و عدالت خانوادگی میشود. تأسفبار است که قانونی تصویب شده که رسماً حقوق یکی از طرفین خانواده را به نفع طرف دیگری محدود میکند. تصویب این قانون با روح این اصول قانون اساسی و سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری در تضاد آشکار است.»