دسته: سبک زندگی
یازده پیشنهاد جذاب و راحت برای تغذیه دانش آموزان
با شروع مدارس اکثر کودکان ۷ سال به بالا حداقل ۶ ساعت در روز به مدرسه می‌روند و نیمی از کالری روزانه خود را در مدرسه مصرف می کنند. تغذیه دانش آموزان در مدرسه بخشی از مدل تغذیه کل کودکان جامعه است و می تواند به شکل گیری رفتارهای تغذیه سالم مادام العمر کمک کند.
هنوز یک هفته به شروع سال تحصیلی جدید مانده اما دغدغه صبحانه و میان وعده تغذیه کودکان ذهنم را درگیر کرده است. تغذیه‌ای که بارها از تلویزیون و کارشناسان تغذیه شنیده‌ایم که تاثیر مستقیمی بر روند رشد و سطح تحصیلی دانش‌آموزان دارد. ای کاش مدارس سیاست ها و شیوه هایی را برای ایجاد یک محیط تغذیه‌ای سالم با غذاها و نوشیدنیهای مغذی، سالم و جذاب برای دانش آموزان اجرا می‌کردند. به دور و برم که نگاه میکنم میبینم این فقط نظر من نیست و دغدغه بسیاری از خانواده ها است. در اینجا نظر برخی از خانواده‌ها در این خصوص را بیان میکنیم تا بلکه دست‌اندرکاری آن را بخواند و به این نظرات جامع عمل بپوشاند.
تشویق به تغذیه سالم
هدی مادر دو دانش آموز، معتقد است مدارس باید دانش‌آموزان را تشویق کنند تا در وعده غذایی خود از غلات کامل، شیر، میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنند توجه مدارس به کیفیت کلی رژیم غذایی کودکان در سلامت آنها تاثیر مستقیمی دارد.
فراهم کردن بسته تغذیه سالم برای مناطق محروم
محسن که پدر سه دانش آموز است با ابراز نگرانی درخصوص تغذیه دانش آموزان خانواده‌های کم درآمد گفت: «هر مدرسه نیازمند استراتژی متناسب با آن منطقه است. برای مثال در برخی از مناطق با توجه به وضعیت زندگی، نیاز به شناسایی دانش‌آموزانی است که توانایی فراهم کردن تغذیه مناسب برای میان وعده را ندارند. بدین صورت میتوان به نحوی که سایر دانش آموزان متوجه نشوند امکان دریافت بسته‌های میان وعده سالم را برای آنها فراهم کرد.»
بوفه‌هایی با تغذیه سالم
مهسا مادر یک دانش‌آموز درخصوص نوع غذاهای بوفه مدارس گفت: «متاسفانه توجه به مواد غذایی که در بوفه‌ها به فروش می‌رسد، بسیار کم است. اقلام بوفه‌ها باید از استاندارهای تغذیه‌ای کودکان که شامل محدودیت‌هایی در چربی، شکر، سدیم و کالری است، مطابقت داشته باشد. با توجه به اینکه بچه‌ها به خصوص در سنین پایین از خوردن میان وعده‌هایی که از منزل آورده‌اند، خودداری میکنند و تمایل دارند با انتخاب خود از بوفه مدرسه تغذیه بخرند، فروش غذاهای خانگی مانند لقه‌های مقرون به صرفه نان و پنیر، تخم مرغ، کوکو و امثال آن که ممکن است در خانه نخورند اما با انتخاب خود از بوفه بخرند برای آنها بسیار مفید است.»
نظر چند پدر و مادر و پدر را که گوش کردم دیدم چقدر دل نگرانی‌ها مشابه است. مادرم میگوید: «این که چیزی نیست. آن زمان که تو هم به مدرسه میرفتی من هم همین مشکلات را داشتم. مطمئن باش که مادران ما هم با چنین مشکلاتی مواجه بودند، چندین بار با مدیر مدرسه در این خصوص صحبت کردم اما به نتیجه‌ای نرسیدم.
استاندار سازی سیاستهای تغذیه مدارس
چقدر خوب میشد سیاستهای تغذیه مدارس استاندارد سازی میشد و بجای فروش اسنک‌های کارخانه‌ای به سمت فروش لقمه‌های خانگی، میوه‌های فصل و تنقلات سالم می‌رفت. با توجه به نقش مهمی که رژیم غذایی در پیشگیری از بیماری‌های مزمن و حمایت از سلامتی ایفا میکند، باید مدارس به طور ایده‌آل به دانش‌آموزان آموزش تغذیه سالم دهند و معلمان و والدین را در فعالیت‌های آموزش تغذیه مشارکت دهند. آموزش تغذیه سالم میتواند به دانش‌آموزان بیاموزد که تشخیص دهید که چگونه رژیم غذایی سالم بر رفاه عاطفی تأثیر می‌گذارد و چگونه احساسات ممکن است بر عادات غذایی تأثیر بگذارد.
همان قدر که آموزش کسرها مهم است آموزش تغذیه سالم نیز مهم است این آموزش میتواند از طریق یک کلاس آموزش بهداشت به تنهایی و یا حتی بدون کلاس آموزشی از طریق فروش مواد غذایی سالم در بوفه انجام شود. در اینجا ما قصد داریم چند نمونه از غذاهای سالم و مقرون به صرفه که میتوانید همراه کودکان خود کنید و یا در بوفه مدارس ارائه شود را به شما معرفی کنیم.
تغذیه‌های سالم برای زنگ تفریح
از مزرعه تا مدرسه
یکی از در دسترس‌ترین و لذیذترین تغذیه ها برای زنگ تفریح میوه و سبزیجات فصل است. ویتامین، فیبر و مواد معدنی موجود در میوه ها میتواند به راحتی انرژی مورد نیاز دانش آموز را فراهم کرده و در عین حال جلوی اضافه وزن آنها را بگیرد. مدارس به راحتی میتوانند این میوه ها را در بسته های یک نفره به صورت تمیز بسته بندی کرده و در اختیار دانش آموزان قرار دهند. یک عدد هویج پوست کنده، یک تکه بلال بخارپز شده، سیب زمینی آب پز، یک تکه کرفس در کنار میوه های فصل، میان وعده‌ای جذاب و در عین حال اقتصادی برای کودکان است.
میوه خشک
فیبر، پروتئین، روی، آهن، انواع ویتامین و مواد معدنی در کنار طعم و بافت بی‌نظیر باعث شده که بچه ها عاشق میوه خشک باشند حتما نیاز نیست این میوه‌ها را از بیرون تهیه کنید. در فصل تابستان آفتاب و در فصل زمستان بخاری و شوفاژ به شما کمک میکند تا میوه‌های خشکی سالم و بدون هیچ نگهدارنده‌ای درست کنید تا کودکانتان در کنار لذت بردن از خوردن این میوه ها از فوایدی چون بهبود سیستم گوارش، تقویت استخوان و سلامت چشم ها، تقویت سیستم ایمنی بدن، تقویت حافظه بهره‌مند شوند. لواشک‌های تمیز خانگی، آلبالوی خشک، توت و گردو، نخودچی کشمش، عناب و انوع میوه خشک خوراکی هایی هستند که بچه ها نمیتوانند از آنها بگذرند. مدارس میتوانند با بسته بندی این‌ها در بسته های کوچک تک نفره آنها را در بوفه به فروش برسانند.
آجیل
اسیدهای چرب موجود درمغزها و دانه‌ها منبعی غنی برای میان وعده دانش آموزان است که حافظه را تقویت کرده و تمرکز را بالا میبرد.
لقمه‌های سالم مامان ساز
نان و پنیر و..
هر وقت اسم زنگ تفریح می‌آید طعم لقمه نان و پنیر در ذهن همه تداعی میشود. لقمه ای که هر روز در کنار گردو یا گوجه یا سبزی یا خیار طعمی متفاوت میگیرد. لقمه ای که به راستی سالم و مقوی است و تهیه آن چه در خانه و چه در بوفه مدرسه آسان و در عین حال مقوی است.
کره و عسل و مربا
لقمه کره و عسل یا کره و مربا سرشار از انرژی است و میتواند همچون دوپینگی بچه‌ها را برای ادامه درس و زنگ بعد آماده کند. میتوان با توجه به سلیقه دانش آموز از کره با طعمهای مختلف و همچنین مربا با طعمهای مختلف استفاده کرد.
لقمه تخم مرغ
تخم مرغ یکی از مواد سرشار از مواد مغذی و ویتامینهای مورد نیاز بدن است که به رشد دانش‌آموزان کمک میکند. میتوان تخم مرغ را با توجه به سلیقه دانش آموز به صورت آبپز، املت، نیمرو، خاگینه و… لقمه گرفت. جا دادن این مواد غذایی مفید در لیست موجودیهای بوفه در کنار اقتصادی بودن کمک بسیاری به سلامت دانش‌آموزان میکند.
نوشیدنیهای سالم و طبیعی
به کودکان خود بیاموزید آب سالم‌ترین نوشیدنی است که بدن به آن نیاز دارد. اما پس از آب مسلما شیر یکی از بهترین نوشیدنیها برای زنگ تفریح است اما در کنار آن آب میوه‌ها نیز بسیار مفید هستند. آب میوه برای دانش‌آموزان بخصوص برای کودکانی که علاقه چندانی به خوردن میوه ندارند یک میان وعده مفید و مقوی است. شما به راحتی میتوانید در منزل از میوه های فصل یک اسموتی خنک و سالم برای زنگ تفریح مهیا کنید. برای مقوی تر کردن آن میتوانید به اسموتی کمی شیر اضافه کنیدمانند؛ شیر عسل، شیر کاکائو، شیر قهوه، شیر موز، شیر هویج، شیر توت فرنگی، شیر طالبی، شیر انبه، شیر پسته، شیر نارگیل و … یا به تنهایی یک اسموتی میوه‌ای مقوی درست کنید. درست کردن این اسموتی های رنگارنگ در بوفه مدرسه نیز کار بسیار آسان و در عین حال جذاب برای دانش‌آموزان است.
کیک و بیسکوییت خانگی
کیک و بیسکوییت یکی از پاهای ثابت زنگ تفریح است. چه بهتر که در خانه تهیه شده و بدون مواد نگهدارنده و افزودنی باشد. شما میتوانید با یک کیک گردو و هویج، پای سیب، کیک کشمشی، کیک کدو حلوایی و انواع اقسام دیگر زنگ تفریح مفرحی برای کودک خود بسازید و با مشارکت دادن کودک خود در پخت کیک لذت خوردن آن را دو چندان کنید. بهتر است در بوفه مدارس نیز کیکهای خانگی به فروش برسد. در این راستا مدارس میتواند از مادرانی که تبحری در شیرینی پزی دارند کمک گرفته و در کنار فروش کیکی سالم و مقوی در مدرسه به اقتصاد خانواده ها نیز کمک کند.
انواع ساندویچ‌های خانگی
ساندویچ یکی از جذاب‌ترین میان‌وعده ها برای زنگ تفریح است. بهتر است بجای استفاده از سوسیس و کالباسهای کارخانه‌ای از انواع کوکوها، کتلت، شنیسل‌های خانگی، الویه و … استفاده کرد. فروش این ساندویچ‌ها در بوفه نیز در کنار آموزش تغذیه سالم به دانش‌آموزان مقرون به صرفه بوده و خیال خانواده ها را از تغذیه سالم موجود در مدرسه راحت میکند.
هله هوله خانگی
هرچقدر برای کودکان غذاهای رنگارنگ و تغذیه‌های خوشمزه و مفید بگذارید، بازهم بچه ها عاشق هله و هوله هستند. چه بهتر که هله و هوله‌ها را هم در خانه درست کنیم. پاپکورن و چیپس های خانگی در صدر جدول هله هوله ای مورد علاقه بچه ها است که به راحتی میتوان در خانه تهیه کرد. علاوه بر این خوردن گندمک و برنجک و شاهدانه و … برای کودکان بسیار لذت و بخش و مفید بوده و درست کردن آن در خانه نیز آسان و مقرون به صرفه است. تهیه این هله هوله ها نیز به صورت بهداشتی در مدارس بسیار عالی بوده و برای بچه ها دیدن درست شدن آن و خوردن آن نیز بسیار لذتبخش است.
آش و سوپ
در فصلهای گرم سال بدن غذاهای گرم و آبکی مانند؛ انواع سوپ، انواع آش، عدسی، خوراک لوبیا، فرنی و … می‌طلبد که حتما باید گرم سرو شود. این غذاها را میتواند از شب قبل تهیه کرده و پس از گرم کردن در بوفه بفروش برسد. مدارس میتوانند از مادران داوطلب برای تهیه این غذاها کمک بگیرند.
پیشنهاد میشود که مدارس در خصوص نوع تغذیه سالم حتما آموزشهایی را به دانش‌آموزان و اولیا بدهد و در جلسات گروه اولیا و مربیان از خانواده ها برای تهیه مواد غذایی سالم و مغذی برای بوفه مدرسه کمک بگیرد.
معلمان و کارکنان مدرسه یکی از بزرگترین الگوهای دانش‌آموزان هستند. تبعیت آنها از الگوهای تغذیه سالم و مصرف غذاها و نوشیدنیهای سالم در برابر چشم دانش‌آموزان میتواند انگیزه مهمی برای انتخاب درست آنها باشد.
چالش‌های مادران شاغل؛ دوگانه شغل و فرزند
درعصرحاضر، مادران شاغل با دو مسئولیت روبه‌رو هستند: یکی در محل کار و دیگری در خانه. این وضعیت، بار سنگینی را بر دوش آنها می‌گذارد و بر کیفیت پیوند عاطفی آنها با فرزندان تأثیر می‌گذارد. فاطمه شجاعی، فعال حوزه زنان و خانواده، معتقد است که برای مقابله با این چالش‌ها، باید جهت‌گیری‌ها برای استقلال اقتصادی زنان به صورت بنیادی تغییر کند.
در دنیای امروز، صدای زنگ هشدار تلفن‌های همراه زودتر از طلوع خورشید شنیده میشود. خیابان‌ها پر از مادرانی است که با عجله بچه‌هایشان را به مدرسه می‌رسانند و سپس به سوی محل کار خود می‌روند. مادر بودن دیگر تنها به خانه و آشپزخانه محدود نمی‌شود. مادران شاغل نقش‌هایی چندگانه را بر عهده دارند؛ از مدیر پروژه در محل کار گرفته تا مربی، مشاور و همدم در خانه. اما پشت این ظاهر هماهنگ، چالش‌ها و دغدغه‌های بسیاری پنهان است که زندگی آنها و فرزندانشان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
برای فرزندان، بعضی روزها انتظار کشیدن برای بازگشت مادر، شبیه به لحظاتی بی‌پایان است. سوالاتی که در ذهن بچه‌ها می‌چرخد: «چرا مامان مثل بقیه مادران در خانه نیست؟»، «آیا کار مامان مهم‌تر از من است؟» از سوی دیگر، مادران با این حس مداوم مواجه هستند که آیا توانسته‌اند بین کار و خانه تعادل ایجاد کنند؟ آیا فرزندانشان به اندازه کافی از توجه و عشق بهره‌مند می‌شوند؟
در این میان، مسئله تأثیر شاغل بودن مادران بر تربیت و رشد عاطفی فرزندان به یکی از موضوعات بحث‌برانگیز تبدیل شده است. در جامعه‌ای که حضور زنان در محیط‌های کاری گسترده‌تر از گذشته شده، برخی معتقدند که شاغل بودن مادران ممکن است زمان کمتری برای ارتباط عاطفی و تربیتی با فرزندان فراهم کند و به‌طور بالقوه بر رشد عاطفی، تربیتی و روان‌شناختی آنها تأثیر منفی بگذارد. از سوی دیگر، برخی تحقیقات نشان داده‌اند که شاغل بودن مادران میتواند الگوهای مثبتی از استقلال، مسئولیت‌پذیری و موفقیت را به فرزندان منتقل کند. در این زمینه، فاطمه شجاعی، پژوهشگر و فعال حوزه زنان و خانواده به ارائه توضیحاتی می‌پردازد.
استقلال اقتصادی زنان؛ انتخابی آگاهانه یا تحمیلی؟
فاطمه شجاعی، پژوهشگر و فعال حوزه زنان و خانواده در رابطه با تأثیر اشتغال زنان بر تربیت و رشد عاطفی فرزندان معتقد است که استقلال اقتصادی حقی مسلم برای هر زن است، حقی که با نقش مادری از بین نمی رود. او میگوید: «ما باید مسیر درست را طی کنیم؛ به جای اینکه زن‌ها را به فعالیت در بازار کار تشویق کنیم، ساز و کار اجرایی و عملیاتی برای حقوق مالی زنان در ایام زوجیت، حق ارث زنان و… در نظر بگیریم. این ساز و کار مبتنی بر فرهنگ و ارزش‌های جامعه و قوانین کشور به زنان کمک میکند تا در کنار دستیابی به استقلال اقتصادی و رشد و توسعه فردی، نقش‌های جنسیتی مانند مادری و همسری را به خوبی ایفا کنند و همزمان به فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و سایر عرصه‌ها نیز بپردازند.»
شجاعی تأکید میکند که اشتغال تمام وقت، مخصوصاً برای مادران، در برخی موارد میتواند چالشی برای تربیت فرزندان ایجاد کند، چرا که شغل تمام وقت زمان زیادی را از مادران میگیرد. با این حال، او به اشتغال به عنوان یک تحمیل اجتماعی نیز اشاره دارد و میگوید: «در بسیاری از موارد، اشتغال به جای اینکه یک انتخاب برای زنان باشد، به عنوان راهی برای کسب استقلال مالی به زنان تحمیل میشود. این مسئله زنانی را که می‌خواهند با حفظ حق استقلال مالی به امور خانواده و فرزندان خود نیز بپردازند، بر سر دو راهی انتخاب سخت قرار می دهد، اغلب زنان یا دچار فشار نقشی هستند یا با انتخاب یکی از این دو و محرومیت از حق دیگر مواجه می باشند.»
او معتقد است که اشتغال زنان نباید به عنوان یک الزام در زندگی آنها تلقی شود، بلکه باید به عنوان یک انتخاب آزاد و آگاهانه در نظر گرفته شود؛ انتخابی که بر اساس علاقه، فرصت و شرایط فردی باشد، نه تنها برای کسب درآمد و تأمین هزینه‌های زندگی. البته، این موضوع در مورد زنانی که خودسرپرست یا سرپرست خانوار هستند، شرایط متفاوتی دارد.
این فعال حوزه زنان همچنین به بحث تربیت فرزندان در بستر خانواده‌های شاغل می‌پردازد و اظهار میکند: «برخی معتقدند شاغل بودن مادران باعث افزایش اعتماد به نفس و استقلال فرزندان میشود و برخی دیگر به مشکلات عاطفی و تربیتی اشاره دارند. اما اگر به نظم و چینش نقش‌ها در خانواده از منظر اسلام برگردیم، خواهیم دید که مسئولیت مراقبت از فرزندان، تر و خشک کردن آنان و انجام امور منزل به شکلی که امروز رایج است، لزوماً بر عهده مادران نبوده و این نقش‌ها به «نظام دایگی» سپرده میشد. نکته مهمی که نباید مورد غفلت قرار بگیرد و نقش تعیین کننده‌ای در نظم خانواده و سبک زندگی دارد، قوانینی حمایتی برای تقویت نقش «قوامیت مردان» در خانواده استما نیاز به سازوکارهای قانونی و فرهنگی داریم که استقلال اقتصادی زنان را تضمین کند، به گونه‌ای که این استقلال در چارچوب نقشی که مردان در خانواده به عنوان قوام دارند، قرار گیرد.
شجاعی تأکید میکند که زنان باید آزادی انتخاب داشته باشند؛ اینکه بخواهند شاغل باشند(شغل به معنای حضور در ساعات معین در محل کار و کسب درآمد) یا به خانه‌داری بپردازند، نباید اجباری یا تحمیلی باشد. او میگوید: «اینکه یک زن بخواهد شغلی داشته باشد و درآمدی کسب کند، یا خانه‌دار باشد و به امور خانواده و فرزندان بپردازد، و درکنار آن فعالیت اجتماعی، سیاسی یا فرهنگی داشته باشد انتخاب خود اوست و نباید با نادیده گرفتن حقوق مالی زن خصوصاً در ایام زوجیت، زنی مجبور به انتخاب شغلی برای تامین مالی خود باشد.
در دنیای امروز، بسیاری از مادران علاوه بر مسئولیت‌های خانوادگی، وظایف شغلی نیز بر عهده دارند. این مسئله، زمان آنها را برای تعامل با فرزندانشان محدود کرده و ممکن است به چالش‌هایی در برقراری ارتباط عاطفی منجر شود. با این وجود، کیفیت رابطه میان مادران شاغل و فرزندان، تنها به میزان زمان سپری‌شده با یکدیگر بستگی ندارد، بلکه به نحوه استفاده از این زمان و ایجاد تعاملات مثبت و سازنده مرتبط است. با توجه به فشارهای ناشی از کار و خانه، یافتن راهکارهایی برای تقویت پیوند عاطفی میان مادران و فرزندان حتی در زمان محدود، امری ضروری به شمار می‌رود. شجاعی در این خصوص معتقد است که مادران برای بهره‌برداری بهتر از زمان محدود خود با فرزندان، نیازمند رشد فردی و توانمندسازی هستند. این پژوهشگر توضیح می‌دهد: «مادری که خسته از کار روزانه به خانه می‌رسد، به سختی میتواند مهر و محبت و ارزش‌های فرهنگی را به فرزند خود منتقل کند. برای اینکه یک زن بتواند این نقش را به خوبی ایفا کند، باید ابتدا رشد فردی داشته باشد.
به گفته شجاعی، بسیاری از آسیب‌های اجتماعی مانند افزایش طلاق، کاهش سن اعتیاد و مفاسد اخلاقی ریشه در بر هم ریختن و جابه‌جایی نقش های جنسیتی و تحمیل نقش‌ها و مسئولیت‌های مردانه به زنان است. او افزود: «زنان وارد عرصه‌های اجتماعی شدند تا با مشارکت و همکاری در موقعیت‌های مختلف جامعه نقش‌آفرینی کنند و جامعه و کشور از توانمندی‌ها و استعدادهای آنان بهره‌مند شود. اما این تحول در شرایطی رخ داد که هیچ زیرساخت مناسبی برای حمایت از نقش‌های منحصربه‌فرد و بنیادین زنان در خانواده، مانند مادری و همسری، فراهم نشده بود و این روند همچنان ادامه دارد. نتیجه آن، آسیب‌های اجتماعی ناشی از این فقدان و جابه‌جایی نقش‌هاست که فشارهای سنگین و جبران‌ناپذیری را بر خانواده‌ها تحمیل کرده است.
شجاعی بر ضرورت فراهم نمودن زیرساخت‌های فرهنگی و قانونی برای حمایت از نقش‌های جنسیتی زنان و مردان تأکید میکند و خاطرنشان میکند که بدون این زیرساخت‌ها، نه تنها زنان بلکه کل خانواده و نهایتاً جامعه تحت‌تأثیر آسیب‌های جدی قرار خواهد گرفت.
یادگیری زبان دوم؛ کلید موفقیت کودکان در آینده
متخصصان حوزه کودک معتقدند، یادگیری زبان دوم نه‌تنها به توسعه مهارت‌های زبانی کودکان کمک میکند، بلکه میتواند تأثیر مثبتی روی توانایی‌های شناختی، اجتماعی و فرهنگی آنها داشته باشد، کودکان دو زبانه دارای توانایی‌های حل مسئله بهتر، خلاقیت بیشتر و دیدگاه‌های گسترده‌تری نسبت به جهان پیرامون خود هستند.
به نقل از ایمنا، یادگیری زبان دوم در کودکان یکی از موضوعات جذاب و پیچیده در حوزه زبان‌شناسی و روانشناسی است، چراکه کودکان به‌دلیل انعطاف‌پذیری ذهنی و توانایی‌های شناختی بالا قادر هستند، زبان دوم را با سرعت و دقت بیشتری نسبت به بزرگسالان فرا گیرند، این فرایند به‌طور معمول با بازی‌ها، آهنگ‌ها و ارتباطات روزمره آغاز میشود که به کودکان کمک میکند تا به‌طور طبیعی زبان جدید را فرا گیرند.
محیط زبانی یکی از عوامل مهم در یادگیری زبان دوم است، کودکانی که در محیطی دو زبانه زندگی و رشد پیدا میکنند، به‌طور معمول توانایی بیشتری در یادگیری و استفاده از هر دو زبان دارند و این کودکان از طریق تعامل با والدین، دوستان و معلمان خود مهارت‌های زبانی خود را تقویت میکنند، همچنین قرار گرفتن در معرض فرهنگ‌های مختلف میتواند به توسعه مهارت‌های اجتماعی و شناختی کودکان کمک کند.
علاوه‌بر تأثیری که محیط زندگی بر یادگیری زبان دوم دارد، روش‌های آموزشی نیز در این زمینه نقش بسزایی ایفا میکند، برای مثال استفاده از روش‌های تعاملی و بازی‌محور میتواند انگیزه کودکان را برای یادگیری افزایش دهد و معلمان و والدین میتوانند با ایجاد فضایی مثبت و حمایت‌کننده، کودکان را تشویق به استفاده از زبان دوم کنند، همچنین استفاده از تکنولوژی و منابع چندرسانه‌ای میتواند فرایند یادگیری را جذاب‌تر و مؤثرتر کند.
یادگیری زبان دوم در کودکان نه‌تنها به توسعه مهارت‌های زبانی آنها کمک میکند، بلکه میتواند تأثیرات مثبتی روی توانایی‌های شناختی، اجتماعی و فرهنگی آنها داشته باشد، کودکان دو زبانه به‌طور معمول دارای توانایی‌های حل مسئله بهتر، خلاقیت بیشتر و دیدگاه‌های گسترده‌تری نسبت به جهان پیرامون خود هستند، در همین راستا گفت‌وگویی با نفیسه گلرنگ، مشاور کودک و عضو سازمان نظام روانشناسی کشور داشتیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
دوران طلایی برای یادگیری زبان دوم چه سنی است؟
تناقض‌های زیادی برای تعیین سن یادگیری زبان دوم در کودکان وجود دارد و تمام پژوهشگران در این زمینه توافق نظر ندارند، چراکه کودکان شرایط یکسانی در زیست خود نداشته‌اند، اما مطالعات نشان می‌دهد کودکان در سن سه سالگی توانایی فراگیری زبان دوم را دارد و هرچه کودک زودتر از چهار سالگی به فراگیری زبان دوم بپردازد، بیشتر میتواند بر آن زبان مسلط شود و هرچه زودتر با زبان دوم آشنا شود، شانس بیشتری برای آموزش مؤثر و مداوم دارد، همچنین بعضی از بررسی‌ها حاکی بر آن است که زبان‌آموزی کودکان پیش از هفت سالگی، عاملی بر ایجاد مهارت در تکلم زبان دوم و لهجه است و با افزایش سن و گذر از سن ۱۰ سالگی، توانایی کودک در صحبت کردن به زبان دوم کاهش پیدا میکند.
کودکان میتوانند علاوه‌بر زبان مادری به‌صورت همزمان زبان دوم را فرا گیرند، اما این مورد برای تمام کودکان صدق نمی‌کند و کودکانی که دچار تأخیر در رشد زبان و گفتار هستند، در صورت مواجهه با زبان دیگر در کسب مهارت گفتار و زبان دچار مشکلات بیشتری می‌شوند و این مسئله منجر به تشدید تأخیر در تکلم کودک میشود، چراکه بر زبان اول تسلط کافی ندارد و دچار سردرگمی میشود، بنابراین فراگیری زبان دوم در دوران کودکی برای کودکانی مؤثر است که زبان مادری را به‌صورت کامل فرا گرفته باشند.
عوامل مؤثر بر یادگیری زبان دوم چیست؟
دسترسی به مراکز آموزشی معتبر، فیلم‌های دو زبانه مناسب کودکان، محیط آرام و بی‌دغدغه برای تمرکز کودک و همراهی و همیاری والدین از عوامل مؤثر بر افزایش اثربخشی فراگیری زبان دوم در کودکان است، همچنین ایجاد محیطی آرام در خانواده تأثیر بسزایی در فراگیری زبان دوم دارد، علاوه‌بر آن شرایط محیط اجتماعی باید به‌گونه‌ای باشد که کودکان امکان برگزاری کلاس‌های آموزشی معتبر و امکان مکالمه و تمرین زبان دوم را داشته باشد و بتوانند از مربیان متخصص در حوزه آموزش زبان دوم بهره‌مند شوند.
یادگیری زبان دوم بر رشد ذهنی و شناختی کودکان چه تأثیری دارد؟
با توجه به اینکه بهترین سن فراگیری زبان دوم برای کودکان حدود ۱۰ سالگی یعنی دوران ابتدایی بیان شده است، فواید آن شامل بهبود مهارت‌های شناختی، افزایش خلاقیت، انعطاف‌پذیری ذهنی و تسهیل در فراگیری زبان‌های بعدی است، این یادگیری به افزایش آگاهی کودکان نسبت به فرهنگ‌ها و دیدگاه‌های متفاوت نیز کمک میکند و کودکانی که زبان دوم می‌آموزند در حل مشکلات مؤثرتر و خلاق هستند.
یادگیری زبان دوم موجب پرورش و تقویت توانایی‌های ذهنی و شناختی کودک میشود و با تمرین مداوم مغز برای یادگیری الگوها و قواعد جدید، توانایی تمرکز و توجه کودکان افزایش پیدا میکند، با توجه به پژوهش‌های انجام شده کودکان دو زبانه در انجام آزمون هوش عملکرد بهتری داشتند و این نشانه‌ای بر بالا رفتن توانایی ذهن کودکان است.
تأثیر یادگیری زبان دوم در بهبود مهارت‌های تحصیلی و تقویت مهارت‌های اجتماعی کودکان چیست؟
از مزایای آموزش زبان دوم میتوان به این مسئله اشاره کرد که به موفقیت کودک در اجرای برنامه‌های مدرسه و مهارت‌های حل مسئله کمک میکند و موجب میشود در آینده تحصیلی و شغلی خود مؤثرتر از دیگران عمل کند، نتایج تحقیقات انجام شده نشان‌دهنده آن است که کودکان مسلط به زبان‌های دیگر نشانه‌هایی از افزایش خلاقیت و انعطاف‌پذیری ذهنی را در خود نشان می‌دهند و هرچه کودک در سنین پایین‌تری زبان دوم را فرا گیرند، نسبت به سنین بالاتر تأثیر این زبان بر رشد ذهنی و شناختی فرد، بیشتر خواهد بود.
افراد چندزبانه توانایی ارتباط با افراد از کشورهای دیگر را دارند و همین امر سبب پیشرفت در اقتصاد، سیاست، تجارت، علوم پزشکی، مهندسی و دیگر حوزه‌های مربوطه میشود، یادگیری زبان دوم به کودکان کمک میکند تا با فرهنگ‌ها و دیدگاه‌های متفاوت آشنا شوند و همین امر موجب تقویت مهارت‌های ارتباطی و افزایش همدلی در کودکان میشود.
چه روش‌هایی برای آموزش زبان دوم به کودکان توصیه میشود؟
شرکت کردن در کلاس‌های مراکز آموزشی معتبر، استفاده از محتواهای تولید شده مجازی و کتاب‌های که به زبان‌های مختلف تدوین و منتشر شده‌اند، آموزش از طریق نرم‌افزارهای آموزش تعاملی و استفاده از ترانه‌ها و موسیقی‌های دوزبانه روش‌های مؤثری برای آموزش زبان دوم به کودکان است، همچنین قابل توجه است که طبق تحقیقات انجام شده در رابطه با تأثیر یادگیری زبان دوم بر عملکردهای مغزی، دو زبانه بودن موجب هشیار شدن مغز میشود.
چالش‌های مسیر یادگیری زبان دوم چیست و چگونه میتوان این چالش‌ها را مدیریت کرد؟
کمبود منابع چالش بزرگی در مقابل آموزش زبان است و والدین و معلمان با محدودیت‌هایی در زمینه زمان و منابع لازم برای آموزش زبان دوم به کودکان روبه‌رو هستند، همچنین هزینه‌های یادگیری زبان دوم همچون هزینه‌های کلاس آموزشی، کتاب و محتواهای آموزشی در دسترس نیز از چالش‌های یادگیری زبان دوم برای خانواده‌ها است.
علاوه‌بر آن میزان علاقه و یادگیری کودکان به یادگیری زبان دوم باید مورد توجه قرار گیرد، زیرا روش یادگیری کودکان با یکدیگر متفاوت است و توجه نکردن به این موضوع و سوق دادن کودک به یادگیری زبان از روشی که مناسب او نیست، میتواند چالش‌برانگیز و مانع بزرگی در مسیر یادگیری زبان دوم باشد، بنابراین معلمان باید آموزشهایی تعاملی و گروهی را برنامه‌ریزی کنند و سعی داشته باشند محتوای آموزشی را با ترانه‌های جذاب یا بازی‌های کودکانه ادغام کنند تا آموزش مؤثر و باکیفیت‌تری داشته باشند.
توجه به علاقه کودکان، استفاده از منابع گوناگون آموزشی همچون کتاب، فیلم و ایجاد تعامل مثبت با منابع آموزش مجازی و اینترنتی، تشویق کودکان به یادگیری و سوق دادن آنها به تلاش مستمر و مداوم نیز بر مدیریت چالش‌های یادگیری زبان دوم در کودکان مؤثر هستند.
افسردگی فصلی ۱۱ درصد از جامعه در راه است/ بیشترین سن بروز افسردگی؛ بین ۳۰ تا ۴۰ سال
یک متخصص روانپزشکی:
متخصص روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این که با شروع پاییز و کوتاه‌تر شدن طول روز و کمتر شدن نور خورشید احتمال ابتلا به افسردگی افزایش می‌یابد، گفت: خُلق ۱۱ درصد از عموم مردم با شروع فصل پاییز و سرد شدن هوا کاهش پیدا میکند.
«جمال شمس»، متخصص روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این که در برخی از فصول سال به دلایل نامعلوم ممکن است خُلق برخی از افراد دستخوش تغییراتی شود، گفت: افسردگی فصلی اختلالی است که معمولا با تغییر فصل به بالاترین میزان خود می‌رسد.
نور بیشتر، رهایی زودتر از افسردگی فصلی
افسردگی فصلی نوعی اختلال است که در آن فرد در دیگر زمان‌های سال شرایطی عادی دارد ولی در فصلی خاص احساس اضطراب و افسردگی میکند.
وی افزود: به طور کلی افسردگی فصلی نوعی اختلال است که در آن فرد در دیگر زمان‌های سال شرایطی عادی دارد ولی در فصلی خاص احساس اضطراب و افسردگی میکند.
شمس با اشاره به این که تابش نور خورشید و ساعت بیولوژیکی بدن که تنظیم کننده ترشح هورمون‌ها است میتواند خلق وخو و خواب را تحت تاثیر قرار دهد تاکید کرد: افرادی که با تغییر فصل دچار افسردگی می‌شوند، به هر میزان نور بیشتری دریافت کند زودتر از افسردگی و تنگی خلق رهایی می‌یابند.
افسرده شدن ۱۱ درصد از مردم با سرد شدن هوا
عضو هیات علمی گروه روانپزشکی دانشگاه گفت: خلق ۱۱ درصد از عموم مردم با شروع فصل پاییز و سرد شدن هوا کاهش پیدا میکند.
وی با تاکید بر این که تمامی افرادی که دچار افسردگی فصلی می‌شوند لزوما مبتلا به اختلال افسردگی نیستند، توضیح داد: ممکن است درصد کمی از افرادی که به یک باره با تغییر فصل دچار اضطراب و افسردگی می‌شوند به درمان‌های مداخله‌ای نیاز داشته باشند.
تغییر خلق در بهار هم ممکن است
این متخصص روانپزشکی با بیان این که اختلال عاطفی و یا افسردگی فصلی افراد را به شکل‌های متفاوتی تحت تاثیر قرار می‌دهد، افزود: احتمال تغییر خلق در فصل بهار نیز وجود دارد.
شمس با اشاره به این که احتمال بروز افسردگی با شروع فصل پاییز به مراتب بیشتر از بهار است توضیح داد: شیدایی یا مانیا حالتی از افسردگی است، در این مدل از اختلال خلق که همزمان با فصل بهار آغاز میشود انرژی فرد بسیار زیاد میشود به شکلی که این اختلال با تظاهراتی همانند نشاط‌زدگی، تحریک‌پذیری، فعالیت بیش از حد، خلق بالا به صورت شادی، خوش‌بینی افراطی، بیقراری حرکتی، اشکال در تمرکز و برنامه‌ریزی‌های بلندپروازانه دیده میشود.
کاهش انرژی، تغییرات محسوس در میزان خواب، میل جنسی، توجه و تمرکز و تغییر در میزان اشتها از نشانه‌های افسردگی است
علائم افسردگی فصلی
وی گفت: در مبتلایان به بیماری دوقطبی، علائم مانیا و شیدایی با شروع فصل بهار و اختلال افسردگی در فصل پاییز عود میکند.
شمس با بیان این که علائم و نشانه‌های افسردگی فصلی با اختلال افسردگی دائم شباهت زیادی دارد، افزود: کاهش انرژی، تغییرات محسوس در میزان خواب، میل جنسی، توجه و تمرکز و تغییر در میزان اشتها از نشانه‌های افسردگی است.
وی تنها فاکتوری که افسردگی فصلی را نسبت به سایر اختلالات روانی و افسردگی‌ها متفاوت میکند، زمان بروز افسردگی فصلی دانست و گفت: افسردگی فصلی در بازه زمانی خاص در سال عود میکند.
بیشترین سن بروز افسردگی
شمس با بیان این که احتمال بروز تمامی بیماری‌ها و اختلالات روان تقریبا یکسان است تاکید کرد: به طور مثال بیشترین سن بروز افسردگی بین ۳۰ تا ۴۰ سال است و یا اختلال دوقطبی و یا بروز شیدایی در ۲۰ تا ۲۵ ساله ها بیشتر دیده میشود.
وی با اشاره به این که به طور کلی انواع بیماری‌ها، که اختلالات روان هم از این قاعده مستثنی نیست تاریخ دقیق شروع و یا سن خاصی ندارد، تاکید کرد: حتی ممکن است فردی در سن بالای ۵۰ یا کمتر از ۲۰ سال دچار افسردگی یا افسردگی فصلی شود.
شمس با اشاره به اهمیت درمان انواع افسردگی‌ها تاکید کرد: اگر چنانچه این بیماری به موقع تشخیص و درمان‌ها پیش از شدت گرفتن علائم آغاز شود، روند درمان تا حدود زیادی از بروز مشکلات بعدی جلوگیری خواهد کرد.
درمان با داروهای ضدافسردگی برای برخی از بیماران مبتلا به اختلال عاطفی فصلی، خصوصا اگر علائم شدید باشد بسیار موثر خواهد بود
انواع درمان افسردگی فصلی
وی استفاده از درمان های دارویی، غیر دارویی و یا مشاوره را از جمله روش‌های درمان افسردگی فصلی دانست و تاکید کرد: درمان این اختلال به کمک نور درمانی، دارو و روش‌های روان پزشکی انجام میشود و اگر چنانچه فرد به اختلال دوقطبی مبتلا باشد باید به پزشک خود اطلاع دهد چرا که این موضوع برای زمان تجویر نور درمانی و دیگر داروهای ضد افسردگی بسیار اهمیت دارد.
این متخصص روانپزشکی دانشگاه گفت: درمان با داروهای ضدافسردگی برای برخی از بیماران مبتلا به اختلال عاطفی فصلی، به ویژه اگر علائم شدید باشد بسیار موثر خواهد بود.
تزریق واکسن آنفلوانزا تا سه هفته آینده ادامه‌دارد
وزیر بهداشت با بیان اینکه مشکلی در ارتباط با توزیع واکسن آنفلوآنزا وجود ندارد، گفت: واکسن آنفلوآنزا خارجی و ایرانی در داروخانه‌ها توزیع شده است.
محمدرضا ظفرقندی در حاشیه آیین «افتتاحیه همایش ملی درس‌آموخنه‌های کرونا» با حضور در جمع خبرنگاران گفت: وضعیت دانشجویان و اساتیدی که حضور در دانشگاه‌ها منع شده‌اند باید مورد بازبینی قرار گیرد. بنابر دستور رئیس‌جمهور، وضعیت دانشجویان و اساتیدی که از حضور در دانشگاه‌ها منع شده‌اند مورد رسیدگی قرارمی‌گیرد. برخی اساتید و دانشجویان دست به اقداماتی زده‌اند اما نباید منجر به منع حضور همیشگی آنها در دانشگاه تبدیل شود، از این رو پرونده دانشجویان و اساتید مورد بازنگری قرار میگیرد.
وزیر بهداشت در پاسخ به پرسشی مبنی بر تعیین تکلیف وضعیت معاونت‌های این وزارتخانه گفت: به منظور انتصاب معاونت‌های وزارت بهداشت باید مسیری را سپری‌کنیم. انتخاب معاونت‌های وزارت بهداشت طبق روال انجام شد اما مسیری که برای این موضوع باید طی شود، طولانی است.
ظفرقندی با بیان اینکه بر مبنای نظر رئیس‌جمهور به منظور انتخاب معاونت‌ها باید کارگروهی تشکیل و شاخص‌ها را بررسی کند، اظهارکرد: انتشار معاونت‌ها نباید یک انتصاب شخصی و دفعی باشد بلکه باید برمبنای شاخص‌های مدنظر باشد.
وی ادامه داد: افرادی که برای معاونت مدنظر هستند بر مبنای شاخص‌های مدنظر رتبه‌بندی می‌شوند. پس انتخاب افراد براساس شاخصه‌ها، مرحله استعلام قانونی آغاز میشود. تصور میکنم که انتخاب معاونت‌ها در پایان مسیر خود قراردارد و طی یک یا دو هفته آینده انجام میشود.
وزیر بهداشت در پاسخ به پرسش مبنی بر اینکه برنامه وزارت بهداشت برای تامین واکسن آنفلوآنزا چیست؟ گفت: زمان طلایی تزریق واکسن آنفلوآنزا از سه هفته گذشته آغازشده و تا سه هفته آینده ادامه‌دارد. تا این لحظه گزارشی مبنی بر کمبود واکسن واصل نشده‌است.
ظفرقندی ادامه داد: این احتمال وجود دارد که بعضی داروخانه‌ها واکسن آنفلوآنزا را تمام کرده‌باشند اما گزارش مبنی بر کبود واکسن مخابره نشده و اگر کمبود واکسن داشته‌باشیم موارد گزارش میشود. هیچگونه مشکلی در زمینه واکسن آنفلوآنزا وجود ندارد و نوع خارجی و ایرانی واکسن در دسترس است. اگر کمبود واکسن در برخی داروخانه‌ها وجود دارد شاید به دلیل موضوع توزیع باشد. موضوع توزیع واکسن را پیگیری میکنیم.
وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه «داروخانه‌ها معتقدند که به هر داروخانه چهار سهمیه واکسن آنفلوآنزا داده میشود به گفت: چنین ادعایی صحت ندارد.
ابتلای ۱۹۳ نفر در کشور به بیماری تب دنگی
معاون فنی مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، از ابتلای ۱۹۳ نفر در کشور به بیماری تب دنگی خبر داد.
بابک عشرتی، درباره میزان افزایش آمار مبتلایان به تب دنگی در کشور گفت: از هفته گذشته که آمار حدود ۱۸۹ نفر بود تا این هفته ۴ نفر مبتلای جدید شناخته شده که نشان می‌دهد پشه آئدس فعالیت چشمگیری در هفته‌های اخیر نداشته است.
وی افزود: تا زمانی که از شهرستان‌های کشور، بیمار گزارش نشود، آماری اضافه نمی‌شود، اما درباره مشاهده خود پشه ممکن است در برخی از استان‌ها فعالیت داشته باشد.
عشرتی گفت: تاکنون هیچ استانی درگیر تب دنگی نشده و فقط شهرستان چابهار درگیر این بیماریست، البته در برخی از شهرستان ها، پشه آئدس صید شده، اما به صورت استانی تا کنون شیوع پیدا نکرده است.
وی با بیان اینکه گستره زیستگاه پشه آئدس افزایش یافته، افزود: تا چندین سال قبل مثلاً در فرانسه تنها در جنوب این کشور پشه آئدس وجود داشت، اما هم اکنون همه این کشور را درگیر کرده است.
معاون فنی مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با اشاره به تشکیل ستادی در وزارت کشور برای ساماندهی دستگاه‌های اجرایی در مقابله احتمالی با شیوع بیماری تب دنگی، گفت: با توجه به تجربه کرونا، وزارت بهداشت با هماهنگی موفق‌تر از دوران کرونا عمل کرده است.
عشرتی افزود: گزش این پشه کشنده نیست و از ابتدای سال تا کنون فقط یک مورد فوتی داشتیم و از تعداد ۱۹۳ مورد مبتلا تقریباً بیش از ۱۳۰ نفر از خارج کشور مبتلا شده بودند.
فاصله بین ازدواج تا تولد اولین فرزند زوجین در کشور
رئیس موسسه تحقیقات جمعیتی کشور با استناد به پژوهشی درخصوص فاصله بین ازدواج زوجین تا تولد اولین فرزندشان، میانگین فاصله بین ازدواج تا تولد اولین فرزند در زوجینی که در طول زندگی مشترک‌شان حداقل صاحب یک فرزند شده‌اند را ۳ سال و ۵ ماه اعلام کرد.
محمدجواد محمودی با اشاره به مطالعات صورت گرفته توسط متخصصان در سازمان ثبت احوال کشور درخصوص فاصله بین ازدواج زوجین تا تولد اولین فرزندشان، بیان کرد: مطالعات طولی انجام شده در این زمینه بر روی ۷۷۰ هزار ازدواج رخ داده با عنوان «فرزندآوری در هم‌آغازان ازدواج سال ۱۳۹۲: یک مطالعه طولی» وضعیت زناشویی و فرزندآوری گروه هم‌آغازان ازدواج سال ۱۳۹۲ طی دوره‌ای ۱۰ ساله مورد بررسی قرار گرفت که یافته‌های آن نشان می‌دهد،- میانگین فاصله بین ازدواج تا تولد اولین فرزند در زوجینی که در طول زندگی مشترک‌شان حداقل صاحب یک فرزند شده‌اند، ۳ سال و ۵ ماه است.
وی ادامه داد: در نیمی از ازدواج‌ها زوجین در کمتر از سه سال پس از ازدواج، صاحب اولین فرزند شده‌اند. با لحاظ گروه سنی مادر در زمان ازدواج، زنانی که در سال ۱۳۹۲ در سنین کمتر از ۱۵ سال ازدواج کرده‌اند، در بیشترین زمان و زنان ازدواج کرده ۳۵ تا ۳۹ ساله در کمترین زمان پس از ازدواج صاحب فرزند اول شده‌اند. به‌عبارتی فاصله‌گذاری بین ازدواج تا تولد فرزند اول، در زنانی که دیرتر وارد زندگی زناشویی می‌شوند، کمتر از زنان جوان‌تر است.
رئیس موسسه تحقیقات جمعیتی کشور براساس آمارهای ارائه شده توسط سازمان ثبت احوال کشور گفت: میانگین فاصله ازدواج تا تولد اولین فرزند در میان زنان دارای حداقل یک فرزند طی سال‌های ۱۳۹۹ برابر ۴.۵۱، ۱۴۰۰ برابر ۴.۳۶، ۱۴۰۱ برابر ۴.۲۳ و ۱۴۰۲ برابر ۴.۱۹ سال بوده است.
وزارت بهداشت: بر اساس قانون جوانی جمعیت تبلیغ شیرخشک و پستانک ممنوع است
معاون بهداشت به دو قانون مصوب مجلس در حمایت از مادران و شیرخواران اشاره کرد و گفت: قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران در دوران شیردهی در سال ۱۳۷۴ و قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در سال ۱۴۰۰ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است.
معاون بهداشت وزارت بهداشت گفت: بر اساس قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، انتشار هرگونه جزوه، کتاب، نشریه و سایر تبلیغات در مورد تغذیه شیرخوار با انواع شیرخشک، شیشه و سر پستانک از سوی شرکت‌ها و رسانه‌ها ممنوع است.
به گزارش تسنیم؛ حسین فرشیدی به مناسبت هفته جهانی ترویج تغذیه با شیر مادر اظهار کرد: شیر مادر موهبت الهی است که فواید بی‌شماری برای مادر و شیرخوار و نسل آینده دارد.
وی با بیان این که تمامی کشورها برنامه‌هایی برای ترویج تغذیه با شیر مادر دارند، گفت: در جمهوری اسلامی ایران نیز بر اساس توصیه‌های دینی و قرآنی، برنامه‌های ترویج تغذیه با شیر مادر مورد توجه سیاستگذاران و مدیران قرار دارد که نشان می‌دهد علاوه بر توصیه‌های دینی به ترویج تغذیه با شیر مادر، جهت حمایت از مادر و شیرخوار، قانون‌گذاری نیز شده است.
معاون بهداشت به دو قانون مصوب مجلس در حمایت از مادران و شیرخواران اشاره کرد و گفت: قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران در دوران شیردهی در سال ۱۳۷۴ و قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در سال ۱۴۰۰ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است.
فرشیدی به تشریح برخی از مواد مهم قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در حمایت از مادر و شیرخوار پرداخت و گفت: اعطای مرخصی زایمان با پرداخت تمام حقوق و فوق‌العاده به مدت ۹ ماه و برای تولد دوقلو و بیشتر، به مدت ۱۲ ماه، اعطای مرخصی تشویقی به همسران، اختیاری بودن نوبت کاری شب برای مادران شاغل باردار و هم چنین مادران دارای فرزند شیرخوار تا دوسال و پدران تا یک ماهگی نوزاد از جمله مواردی بوده است که در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت لحاظ شده است.
معاون بهداشت وزارت بهداشت همچنین اعطای دورکاری به درخواست مادران باردار، حداقل به مدت چهارماه در دوران بارداری در مشاغلی که امکان دورکاری در آنها فراهم است، موافقت با تقاضای مرخصی یک نیمسال تحصیلی قبل از زایمان به مادر باردار بدون احتساب در سنوات تحصیلی با تقاضای کتبی دانشجویان، موافقت با تقاضای مرخصی حداکثر تا چهار نیمسال تحصیلی بدون احتساب در سنوات تحصیلی به دانشجویان مادر دارای فرزند زیر دو سال، موافقت با تقاضای کاهش نوبت کاری شب دانشجویان مادر باردار یا دارای فرزند زیر دو بر اساس آیین نامه مصوب وزارت بهداشت و استفاده از یک ساعت از مرخصی (بدون کسر از مرخصی استحقاقی) برای مادران شیرده حداکثر تا ۲۴ ماهگی کودک پس از شروع به کار مجدد را از دیگر مواد مهم این قانون برشمرد.
فرشیدی تصریح کرد: بر اساس قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، انتشار هرگونه جزوه، کتاب، نشریه و نظایر آن و سایر تبلیغات در مورد تغذیه شیرخوار با انواع شیرخشک، جانشین‌شونده‌های شیر مادر، شیشه و سر پستانک از سوی شرکت‌ها، رسانه‌های جمعی و فردی که جنبه تبلیغاتی داشته باشد و خارج از ضوابط و مقررات تعیین شده توسط وزارت بهداشت باشد، ممنوع است.
وی همچنین به ابلاغ منشور کرامت مادری اشاره کرد و گفت: بر این اساس، در تمامی ادارات دولتی مهد کودک راه‌اندازی میشود.
فرشیدی همچنین ارائه خدمات درمانی رایگان به مادران باردار و کودکان تا ۷ سالگی را از دیگر اقدامات حمایتی مادران و کودکان ذکر کرد.
معاون بهداشت وزارت بهداشت در ادامه با بیان این که امسال نیز مشابه با هر سال هفته جهانی تغذیه با شیر مادر (۱۰-۱۶ مردادماه)، گرامی داشته میشود، گفت: شعار امسال این هفته حمایت همه‌جانبه ترویج تغذیه با شیر مادر برای همه نامگذاری شده است و جهت دستیابی به این هدف باید همه سیاستگذاران، مدیران، آحاد جامعه، خانواده و مادر به مزایای شیر مادر برای مادران و ارتقا سلامت کودکان و اهمیت آن در سلامت نسل آینده توجه نمایند و از هیچ تلاشی فرو گذار نکنند.
۱۵ هزار کودک هرمزگانی با تزریق واکسن «پنوموکوک» و «روتاویروس» ایمن شدند
رییس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان گفت: ۱۵ هزار و ۶۶۱ کودک هرمزگانی از بهمن ماه پارسال تاکنون با تزریق واکسن‌های پنوموکوک و روتاویروس علیه بیماری‌ها ایمن شدند.
، دکتر غلامعلی جاودان روز پنجشنبه با اعلام این خبر اظهار کرد: در بازه زمانی یادشده تاکنون تعداد هشت هزار و ۲۰۴ واکسن پنوموکوک و هفت هزار و ۴۵۷ واکسن روتاویروس به کودکان این استان تزریق شده است.
تزریق واکسن پنوموکوک از سال ۱۴۰۲ در شهرستان بندرخمیر آغاز و سایر شهرستان‌های استان از اردیبهشت ماه سالجاری به همراه واکسن روتاویروس این برنامه را برای کودکان زیر ۲ سال آغاز کردند.وی بیان کرد: تزریق واکسن پنوموکوک از سال ۱۴۰۲ در شهرستان بندرخمیر آغاز و سایر شهرستان‌های استان از اردیبهشت ماه سالجاری به همراه واکسن روتاویروس این برنامه را برای کودکان زیر ۲ سال آغاز کردند.
بیماری پنوموکوک بر اثر تجمع باکتری‌هایی به نام استرپتوکوک نومونیا در پوشش مخاطی بینی و در پشت گلو ایجاد می شود که اگر تعدادشان زیاد باشد، میتوانند باعث ایجاد عفونت در دستگاه تنفسی، گوش میانی یا حفره‌های سینوسی شوند.
میکروب پنوموکوک سبب بیماری‌هایی مانند سینوزیت، مننژیت، عفونت گوش میانی، پنومونی و عفونت خون میشود. این میکروب سبب بیماری‌هایی مانند سینوزیت (التهاب دریافت پوششی سینوس‌ها)، مننژیت (عفونت پرده‌های مغز)، عفونت گوش میانی، پنومونی (سینه‌پهلو یا ذات‌الریه) و عفونت خون میشود که ممکن است منجر به بستری شدن کودکان در بیمارستان، ایجاد عوارض در کودک و گاهی مرگ آنها شود. عفونت پنوموکوک از طریق قطرات تنفسی در حین صحبت‌کردن و تماس نزدیک بین افراد منتقل میشود. به عبارت دیگر، بیماری از طریق فرد بیمار، ناقل سالم (فردی که آلوده به میکروب است اما علائم ندارد) و همچنین اشیاء آلوده شده با ترشحات بدن قابل انتشار است.»
رییس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان اظهار کرد: واکسن پنوموکوک در سنین ۲، چهار و ۱۲ ماهگی برای پیشگیری و مقابله با بیماری‌های ناشی از باکتری پنوموکوک تزریق میشود که از بیماری‌های عفونی همچون مننژیت، ذات‌الریه، عفونت گوش میانی و عفونت منتشر خونی جلوگیری میکند.
دکتر جاودان یادآور شد: بررسی‌های انجام شده در هرمزگان نشان می‌دهد که درصد زیادی از بیماری‌های اسهالی شایع در کودکان زیر ۲ سال ناشی از روتاویروس بوده که با پیگیری‌های انجام گرفته برای پیشگیری از این بیماری، واکسن آن نیز فقط در استان‌های هرمزگان و بوشهر در سنین ۲، چهار و ۱۲ ماهگی به کودکان به صورت خوراکی خورانده میشود.
اصلاح سبک زندگی در کنترل دیابت حرف اول را می زند
یک متخصص داخلی و غدد میگوید: مهم‌ترین عاملی که میتواند نشان بدهد، فرد در سال‌های آینده مبتلا به دیابت میشود یا نه، پیش دیابت بودن است.
دکتر نسرین بابازاده متخصص داخلی و غدد در گفت‌وگو درباره سبک زندگی،عدم تحرک و رژیم های غذایی نامناسب که باعث بیماری گوناگون از جمله دیابت میشود و یکی از چالش‌های مهم حوزه سلامت در سراسر دنیا است، گفت: دیابت تبدیل به یک معضل جهانی شده است. در حال حاضر در دنیا چیزی حدود ۵۰۰ میلیون بیمار دیابتی وجود دارد، یعنی از هر ۱۰ نفری که در کره زمین هستند، یک نفر آنها مبتلا به دیابت است. عدد، عدد زیادی است، به نظر می‌رسد طی ۲۰سال آینده این ۵۰۰ میلیون تبدیل به چیزی حدود ۷۰۰ تا ۷۵۰ میلیون بیمار دیابتی شود، که آمار بالایی است.
این متخصص در ادامه گفت: دیابت یک بیماری متابولیکی است، که قند خون بیمار به صورت مزمن بالاست و این بالا بودن قند خون بیمار در طول زمان، یک سری عوارضی را در بدن او ایجاد میکند. که مهم‌ترین این عوارض، عوارض قلبی و عروقی، کلیوی و چشمی است. اما در کنار این عوارض میتواند باعث آسیب به اعصاب محیطی شود. خیلی وقت‌ها بیماران دیابتی اگر دقت کرده باشید می‌گویند، پاهایمان حس ندارد یا گزگز یا درد شدید دارد در حدی که بیمار نتواند حتی شب‌ها بخوابد، این‌ها باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن‌شان میشود. ممکن است باعث ایجاد یک سری زخم‌ها در پاهایشان شود که در نهایت منجر به قطع عضو شود. دیابت بیماری است که شاید خیلی از وقت‌ها، بیماران آن را جدی نمی‌گیرند، اما در نهایت موقعی متوجه اهمیت این بیماری و درمان آن می‌شوند که عملا عوارض اتفاق افتاده است و دیگر در آن فاز، کار زیادی نمی‌شود برای این بیمار انجام داد.
مکانیزم دیابت در بدن
وی افزود: وقتی غذا می‌خوریم و قند خون ما بالا می‌رود از لوزالمعده یا همان پانکراس هورمون انسولین ترشح میشود، اگر به هرعلتی پانکراس نتواند انسولین ترشح کند یا نه، پانکراس انسولین را ترشح کند اما سلول‌های بدن نسبت به این پانکراس مقاوم باشند در واقع انسولین نتواند روی آن سلول‌ها اثر بگذارد که بتوانند قند را از خون وارد سلول کنند، دیابت اتفاق می‌افتد.
عوامل موثر در ایجاد دیابت
بابازاده خاطر نشان کرد: چاقی، سبک زندگی بی‌تحرک، رژیم غذایی نامناسب و ژنتیک(خیلی نقش مهمی دارد)، نارسایی پانکراس یا لوزالمعده (به هر علتی که باشد)، یک سری از بیماری‌های خودایمنی( یعنی اینکه خود سیستم ایمنی بدن باعث آسیب به سلول‌های لوزالمعده میشود تا نتواند انسولین ترشح کند) و در نهایت یک سری از داروها میتوانند قند خون فرد را بالا ببرند.
وی در ادامه میگوید: مهم‌ترین عاملی که میتواند نشان بدهد فرد در سال‌های آینده مبتلا به دیابت میشود یا نه، پیش دیابت بودن است افرادی که مبتلا به پیش دیابت هستند، سالانه چیزی حدود ۱۰ درصد این افراد تبدیل به بیماران دیابتی می‌شوند و در نهایت ۷۰ درصد بیمارانی که مبتلا به پیش دیابت هستند، تا آخر عمرشان به دیابت مبتلا می‌شوند. در ایران آماری که از افراد پیش دیابتی داریم، تقریبا ۲۵ درصد است، که باز عدد قابل ملاحظه‌ای است، یعنی تقریبا از هر چهار فردی که در ایران زندگی میکنند یک فرد مبتلا به پیش دیابت است.
پیش دیابت چیست؟
این متخصص در تعریف پیش دیابتی گفت: وضعیتی است، که قند خون فرد نرمال نیست، اما در حدی هم نیست که ما بخواهیم لفظ بیمار دیابتی را به این فرد اطلاق کنیم، چیزی ما بین این دو است. تشخیص پیش دیابت را ما بر اساس قند خون ناشتا، قند خون سه ماهه یا بر اساس تست تحمل گلوکز می‌گذاریم. در این تست، یک محلول شیرینی که حاوی ۷۵ گرم گلوکز است به مریض می‌دهیم تا بنوشد، دو ساعت بعد قند خون‌اش را چک میکنیم و بر اساس آن می‌توانیم بگوییم که فرد مبتلا سالم یا مبتلا به پیش‌دیابت است.
اهمیت شناسایی بیماران پیش دیابتی
وی در پایان تاکید کرد: به خاطر این که اگر در این مرحله بیمار شناسایی شود با یک سری از اقدامات میتواند قند خون‌اش را نرمال کند و احتمال ابتلا به دیابت را کم یا صفر کند. مسئله دومی که وجود دارد این است که مطالعاتی که طی سال‌های اخیر انجام شده است نشان داده است که یک سری از عوارض مثل بیماری‌های قلبی یا عروقی یا بیماری‌های کلیوی از زمانی که فرد مبتلا به دیابت میشود، شروع نمی‌شود از زمانی شروع میشود که فرد مبتلا به پیش دیابت است یعنی هنوز بیمار قندش به ۱۲۶ نرسیده، شاید یک قند معمولی‌تر در حد مثلا ۱۱۰ یا ۱۰۵ داشته باشد، اما از همان زمان آن روند تصلب شرایین فرد شروع شده است، پس شناسایی زود هنگام از این جهت هم اهمیت دارد.
مهم‌ترین قدم برای جلوگیری از دیابت
یک متخصص داخلی و غدد میگوید: مهم‌ترین اقدام اصلاح سبک زندگی فرد جهت کاهش وزن مناسب است. مطالعات زیادی نشان داده است که اگر بیمار در مرحله پیش دیابت و حتی در مرحله اولیه دیابت، کاهش وزنی در حد هفت تا ده درصد داشته باشد، دیابت دچار پسرفت میشود و فرد قند خون نرمالی میتواند، پیدا کند.
در عصر حاضر با توجه به سبک زندگی افراد که معمولا بی‌تحرکی، نداشتن فعالیت‌های ورزشی روزانه و استفاده از غذاهای چرب و فست فودها از مشخصه‌های آن است، بیمارهای زیادی هم با توجه به این شیوه و سبک زندگی گریبان‌گیر آنها شده است. از جمله این بیماری‌ها، دیابت است، که بسیار شایع است، به طوری که از هر ده نفر در دنیا یک نفر درگیر این بیماری است، اما چگونه میتوان با استفاده از سبک زندگی درست از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد یا کسانی که به پیش دیابت مبتلا می‌شوند یا در مراحل اولیه بیماری هستند، با رعایت چه نکاتی میتوانند، مانع پیشرفت این بیماری شوند؟ در این زمینه با دکتر نسرین بابازاده متخصص داخلی و غدد به گفت‌وگو نشستیم.
چه کسانی باید غربالگری دیابت را انجام دهند؟
همه افراد با سن ۳۵ سال و بیشتر باید سالی یک بار آزمایش غربالگری از جهت دیابت انجام دهند. البته در بعضی از افراد ضروری است از سنین پایین‌تر غربالگری انجام شود، مثلا بیمارانی که اضافه وزن یا سبک زندگی بی‌تحرکی دارند، سابقه خانوادگی دیابت، چربی خون یا فشار خون بالا دارند یا خانم‌هایی که مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کستیک یا همان تنبلی تخمدان هستند.
در مرحله پیش دیابت فرد با چه اقداماتی میتواند مانع پیشرفت آن شود؟
مهم‌ترین اقدام اصلاح سبک زندگی فرد جهت کاهش وزن مناسب است. مطالعات زیادی نشان داده است که اگر بیمار در مرحله پیش دیابت و حتی در مرحله اولیه دیابت، کاهش وزنی در حد هفت تا ده درصد داشته باشد، دیابت دچار پسرفت میشود و فرد قند خون نرمالی میتواند، پیدا کند. مثلا فردی با وزن ۷۰ کیلوگرم با کاهش وزنی حدود پنج تا هفت کیلوگرم وزن میتواند قند خون نرمالی داشته باشد.
کاهش وزن باید به صورت اصولی، به تدریج و با صبر و حوصله باشد، راه حل جادویی که بتواند کاهش وزن سریع و بدون عارضه بدهد، وجود ندارد، کاهش وزن مناسب و ایده‌آل در طول یک ماه چیزی بین دو تا چهار کیلوگرم است. وقتی کاهش وزن سریع و ناگهانی باشد، فرد به جای چربی، عضله از دست می‌دهد، یعنی این کاهش وزن نه تنها به کاهش قند و چربی خون کمکی نکرده است، بلکه به محض این که فرد رژیم غذایی‌اش را ول کند، وزن با سرعت و شدت بیشتری بر می‌گردد. جدای از آن کاهش وزن ناگهانی، احتمال ابتلا به کبد چرب را هم بالا میبرد. هیچ دمنوش گیاهی وجود ندارد که چربی‌سوز باشد، بلکه مصرف بی‌رویه آنها گاها باعث صدمات جدی به کلیه و کبد میشود.
راه حل اصلی کاهش وزن کاهش کالری دریافتی است. ورزش باعث کاهش وزن نمی‌شود اما ما حتما توصیه میکنیم، که فردی که رژیم کاهش وزن گرفته کنارش حتما ورزش داشته باشد، چون ورزش کردن باعث میشود عضلات ما حفظ شود و عضله از دست ندهیم و مسئله دوم این است که ورزش کردن باعث میشود که وزن ما ثابت بماند
چگونه میتوان کالری دریافتی را کم کرد؟
باید میزان کربوهیدارات و غذاهای نشاسته‌ای (نان، برنج، ماکارانی، سیب زمینی و…) وچربی‌ها محدود شود. از مصرف قندهای ساده باید حتما خودداری شود. منظور از قندهای ساده، انواع نوشیدنیهای شیرین، شیرینی و شکلات هستند که به شدت سطح قند خون را بالا می‌برند و به سرعت در بدن تبدیل به چربی می‌شوند.
قندهای ساده طبیعی هم میتوانند باعث افزایش قند خون، باعث کبد چرب و چاقی شوند. خیلی وقت‌ها مریض‌های ما فکر میکنند، خرما، عسل، کشمش، مویز و… را به هر اندازه‌ای میتوانند استفاده کنند، که این باور کاملا اشتباه است.
باور اشتباه دیگری که وجود دارد این است که آب میوه طبیعی ضرر ندارد و مفید است. در حالی که یک لیوان آب میوه، عصاره سه یا چهار میوه است، مضاف بر این که چون در آب میوه فیبر وجود ندارد قند خون را خیلی سریع‌تر بالا می‌برود، اما میوه تازه چون فیبر هم داخل‌اش است، قند خون خیلی آهسته‌تر آزاد میشود. پس میوه‌ها باید به صورت تازه ( نه به صورت میوه خشک، لواشک و آب میوه) و به اندازه (۲-۴ واحد ) مصرف شوند. مصرف بی‌رویه میوه‌جات شیرین باعث چاقی و کبد چرب میشود. واضح است که در یک رژیم غذایی سالم انواع غذاهایی که فیبر دارند مثل سبزیجات، محصولات دریایی، حبوبات، تخم مرغ و لبنیات کم چرب باید وجود داشته باشد.
اهمیت ورزش در کاهش وزن چیست؟
نکته‌ای که باید توجه داشته باشیم این است که راه حل اصلی کاهش وزن کاهش کالری دریافتی است. ورزش باعث کاهش وزن نمی‌شود اما ما حتما توصیه میکنیم، که فردی که رژیم کاهش وزن گرفته کنارش حتما ورزش داشته باشد، چون ورزش کردن باعث میشود عضلات ما حفظ شود و عضله از دست ندهیم و مسئله دوم این است که ورزش کردن باعث میشود که وزن ما ثابت بماند، یعنی به نگهداری آن کاهش وزن کمک میکند، اما اگر فردی رژیم غذایی خودش را رعایت نکند و فقط صرفا بخواهد با ورزش به کاهش وزن برسد این موضوع امکان ندارد.
هیچ دمنوش گیاهی وجود ندارد که چربی‌سوز باشد، بلکه مصرف بی‌رویه آنها گاها باعث صدمات جدی به کلیه و کبد میشود
همه آدم‌ها باید در طول هفته حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط تا شدید داشته باشند. البته ۱۵۰ دقیقه باید در سه تا پنج روز تقسیم شود و بیشتر از ۴۸ ساعت هم فاصله بین تمرین‌ها نباشد. به مرور باید زمان ورزش افزایش یابد، اما برای شروع در حد ۱۵۰ دقیقه در هفته مناسب است. البته ورزش به تنهایی کفایت نمی‌کند و در کنار آن باید فرد در طول روز به میزان کافی تحرک داشته باشد، یعنی اگر فردی کل روز کم تحرک است، اصطلاحا پشت میزنشین است و هر جایی که می‌خواهد برود با ماشین می‌رود حتی با ورزش روزانه نیم ساعت هم به هدف مطلوب نمی‌رسد. پس مهم است در عین حالی که مریض ورزش روزانه و هفتگی مناسبی دارد، در طول روز هم تحرک به اندازه کافی داشته باشد. یعنی یک مسافت‌هایی را پیاده‌روی کند، همه جا با ماشین نرود یا اگر
کارش جوری است که پشت میز می نشیند هر نیم ساعت یا ۴۰ دقیقه بلند شود و قدمی بزند، تا جایی که میتواند از پله‌ها بالا و پایین برود، از آسانسور خیلی استفاده نکند. برعکس آن هم هست تحرک روزانه جای ورزش منظم را نمی‌گیرد،
مثلا وقتی به خانم‌ها توصیه میشود ورزش کنند، اکثرا می‌گویند که صبح تا غروب داریم در خانه کار میکنیم، تحرک داریم و نیاز به ورزش نداریم! درست است که تحرک داشتن خوب است اما جای ورزش را نمی‌گیرد یعنی ورزش منظم در کنار یک سبک زندگی پرتحرک میتواند اثرات مثبت بسیار بهتری داشته باشد تا هر کدام تنهایی.
اصلاح سبک زندگی در کنترل دیابت حرف اول را می زند
به‌جز رژیم غذایی کم کالری و ورزش برای کاهش وزن چه راه‌حلی وجود دارد؟
در بیماران با وزن‌های خیلی بالا رژیم غذایی و ورزش به تنهایی جهت کاهش وزن و نگهداری آن کمک کننده نیست، برای این دسته افراد میتوان از درمان‌های دارویی و یا جراحی برای کاهش وزن استفاده کرد. جدای از داستان ورزش و تغذیه و کاهش وزن، خیلی مهم است که از سیگار و الکل پرهیز شود. یک باور غلط دیگری که در بین مردم وجود دارد این است که مصرف مشروبات الکلی میتواند باعث پیشگیری از بروز بیماری‌های قلبی شود این مسئله در مطالعات تایید نشده است. مصرف الکل میتواند باعث بیماری‌های جدی کبدی شود و کنترل قند خون را هم مختل کند.
آیا تنها اصلاح سبک زندگی برای فرد مبتلا به پیش دیابت، کافی است؟
خیر. در برخی موارد پزشکِ غدد یا داخلی ممکن است برای بیمارانی که به نظر پر خطرتر باشند، مثل افرادی که سابقه خانوادگی دارند، افرادی که وزن بالاتری دارند، یا چربی خون و فشار خون دارند، دارو با دوزهای پایین شروع کند، تا از ابتلای فرد به دیابت جلوگیری شود و یا حداقل به تاخیر بیافتد. در نهایت این که برای پیشگیری از کنترل عوارض قند خون، صِرف پایین آوردن قند خون کافی نیست و مهم این است که در کنار آن، فشارخون و چربی خون فرد هم تنظیم شود.