ماه: مرداد ۱۴۰۴
آیا مصرف حبوبات فشار خون را بالا می‌برد؟
دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در پاسخ به باور نادرست مبنی بر اینکه مصرف حبوبات می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود، اعلام کرد: حبوبات منبع غنی فیبر، پروتئین و مواد معدنی مفید هستند که نه‌تنها موجب افزایش فشار خون نمی‌شوند، بلکه در کاهش و کنترل آن نقش دارند.
در گزارش دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت آمده است: بیشتر حبوباتی که برای غذای انسان استفاده می شوند، بین ۱۵ تا ۲۵ درصد وزن خشک را به صورت پروتئین دارند. این تقریبا دو برابر بیشتر غلات و تقریباً یک سوم گوشت است.
براساس این گزارش، سایر اجزای مهم حبوبات، کربوهیدرات ها و نشاسته مقاوم و فیبر غذایی است. افزایش مصرف حبوبات به عنوان غذای کامل با هزینه غلات، ممکن است منجر به افزایش دریافت پروتئین و فیبر و تغییر در نوع کربوهیدرات شود. علاوه بر این، فراکسیون های غنی از پروتئین و یا فیبر از حبوبات مانند سویا، ممکن است به عنوان مکمل برای افزایش قابل توجه پروتئین و یا فیبر مصرفی استفاده شوند.
بنابر این گزارش، حبوبات منابع بسیار خوب و غنی فیبر بوده و استفاده از آنها برای کاهش دادن فشار خون بالا موثر است. همچنین وجود مواد معدنی مانند منیزیم، پتاسیم و کلسیم در حبوبات به کاهش اثرات منفی که سدیم بر فشار خون دارد، کمک کرده و به کاهش فشار خون منتج می شود.
چگونه با وجود استعداد چاقی، وزن کم کنیم؟
پژوهش جدید دانشگاه مادرید با شواهد علمی اثبات کرد غذاخوردن دیرهنگام با افزایش ۲.۲ درصدی وزن بدن مرتبط است و غذاخوردن در ساعات اولیه روز، افزایش وزن ناشی از استعداد ژنتیکی چاقی را کاهش می‌دهد.
به گزارش گروه علمی ایرنا، وبگاه مِدیکال اِکسپرس در گزارشی آورده است:
پژوهشگران دانشگاه کمپلوتنسه مادرید در مطالعه‌ای بلندمدت که نتایج آن در مجله معتبر Obesity/ چاقی منتشر شد، ارتباط معناداری بین زمان‌بندی وعده‌های غذایی و تأثیرپذیری از ژن‌های چاقی کشف کردند. این پژوهش با مشارکت هزار و ۱۹۵ بزرگسال دچار چاقی یا اضافه‌وزن (میانگین سن ۴۱ سال) که ۸۰ درصد آنها زن بودند، در ۶ درمانگاه تخصصی اسپانیا انجام شد.
یافته‌های پژوهشگران نشان داد که ساعت غذا بر وزن تأثیر دارد و هر یک ساعت تأخیر در میانگین زمان مصرف وعده‌های غذایی (فاصله بین اولین و آخرین وعده غذایی روزانه) با افزایش ۰.۹۵۲ واحدی شاخص توده بدنی (BMI) و افزایش ۲.۲ درصدی وزن بدن پس از ۱۲ سال پیگیری مرتبط است. در افراد با بالاترین استعداد ژنتیکی چاقی، هر ساعت تأخیر غذایی به افزایش ۲.۲۱ واحدی شاخص توده بدنی منجر شد.
چرا ساعت غذا خوردن اهمیت دارد؟
پاسخ در ساعت زیستی بدن (circadian rhythms) نهفته است: غذا به‌عنوان یک هماهنگ‌ساز زیستی (Zeitgeber) عمل می‌کند و زمان مصرف غذا، ریتم عملکرد اندام‌های متابولیک (کبد، لوزالمعده، بافت چربی) را تنظیم می‌کند.
تأخیر در غذا خوردن باعث اختلال در هم‌زمانی ساعت مرکزی بدن (که وابسته به نور است) و ساعت اندام‌های گوارشی می‌شود و در نتیجه، این ناهماهنگی، ذخیره چربی بدن را افزایش می‌دهد و کاهش وزن پایدار را مختل می‌کند.
بر اساس این پژوهش، غذا خوردن زودهنگام در طول روز، به‌ویژه برای افراد دارای استعداد ژنتیکی چاقی، یک راهکار مؤثر برای کاهش وزن پایدار است.
کاهش قدرت عضلانی سالمندان با مصرف داروهای دیابت و کاهش وزن
اُزِمپیک (Ozempic)، داروی پرمصرف دیابت و کاهش وزن با استقبال گسترده‌ای مواجه شده است؛ اما عوارض جانبی احتمالی آن از جمله کاهش «توده بدون چربی» (وزن بدن منهای چربی) این نگرانی را ایجاد کرده که حجم و قدرت عضلات را به‌ویژه در افراد بالای ۶۰ سال کاهش می‌دهد.
به گزارش گروه علمی ایرنا، وبگاه سای‌تِک‌دِیلی در گزارشی آورده است:
در مطالعه‌ای که به‌تازگی انجام شده است، آزمایش اُزِمپیک روی موش‌ها اندازه عضلات آنها را کمتر از حد انتظار کاهش داد؛ اما برخی عضلاتشان ضعیف شدند.
پروفسور کاتسو فونای (Katsu Funai)، سرپرست پژوهش از دانشگاه یوتا، تأکید می‌کند: اگر می‌خواهیم به افرادی که ممکن است توده عضلانی از دست بدهند کمک کنیم، ابتدا باید اثبات کنیم که این پدیده در انسان‌ها نیز رخ می‌دهد. داده‌های مطالعه روی موش‌ها نشان می‌دهد مساله پیچیده‌تر از تصور اولیه است.
اثرات کاهش وزن، فراتر از عضلات
در این مطالعه، مصرف اُزمپیک موجب کاهش تقریباً ۱۰ درصد توده بدون چربی بدن موش‌ها شد. بیشترِ این کاهش مربوط به عضلات اسکلتی (عضلات متصل به استخوان‌ها) نبود بلکه از بافت‌هایی مانند کبد بود که اندازه آن تا نصف کاهش یافت. پژوهشگران هشدار می‌دهند برای تعیین وقوع این تغییرات در اندام‌های انسان و خطرات احتمالی آن، مطالعه بیشتر ضروری است.
به گفته پژوهشگران کاهش اندازه اندام‌های متابولیک فعال مانند کبد، بخشی طبیعی از کاهش وزن سالم محسوب می‌شود و کاهش مشاهده‌شده در توده بدون چربی احتمالاً یک عارضه جانبی جدی نیست. حجم برخی از عضلات اسکلتی به‌طور میانگین حدود ۶ درصد کاهش یافت؛ اما این کاهش برای توجیه افت کلی توده بدون چربی کافی نبود. اندازه سایر عضلات نیز تغییری نکرد.
آنها خاطرنشان می‌کنند که بخشی از این کاهش عضلانی ممکن است صرفاً بازگشت به سطح طبیعی باشد. هنگامی که فرد چاق می‌شود، عضلات اسکلتی وی نیز اغلب رشد می‌کنند، زیرا برای جابه‌جایی وزن اضافی به عضلات بیشتری نیاز است؛ بنابراین، از دست‌دادن چربی نیز می‌تواند بدون آسیب‌زدن به عملکرد فیزیکی روزمره، به کاهش حجم عضلات منجر شود.
کاهش قدرت عضلانی با وجود حفظ اندازه عضلا
جالب توجه است که پژوهشگران هنگام سنجش قدرت عضلات موش‌ها، دریافتند با کاهش وزن، اندازه برخی عضلات حفظ شده اما قدرت آنها کاهش یافته است. این در حالی است که قدرت سایر عضلات تغییری نداشت. محققان می‌گویند هنوز مشخص نیست داروهای کاهش‌وزن چگونه این تعادل را در انسان‌ها تحت تأثیر قرار می‌دهد.
هشدار به سالمندان
کاهش احتمالی قدرت بدنی در اثر مصرف اُزمپیک، به‌ویژه برای افراد بالای ۶۰ سال نگران‌کننده است؛ چراکه این گروه اساساً بیشتر در معرض خطر تحلیل عضلانی و کاهش تحرک هستند.
پروفسور فونای هشدار می‌دهد: کاهش عملکرد فیزیکی، نشانگر قوی کاهش کیفیت زندگی و حتی طول عمر است.
ضرورت مطالعات بیشتر روی قدرت عضله
فونای خواستار بررسی تغییرات قدرت عضلانی در آزمایش‌های بالینی نه‌تنها برای اُزمپیک، بلکه برای همه داروهای کاهش وزن آینده شد و اظهار کرد: داروهای کاهش وزن بسیاری در سه تا پنج سال آینده وارد بازار خواهند شد.
وی گفت: در آزمایش‌های بالینی آینده، سنجش توده بدون چربی بدن کافی نیست؛ بلکه باید قدرت عضلانی را نیز دقیقاً اندازه‌گیری کنیم تا بدانیم آیا داروهای کاهش وزن، قوای حرکتی بیماران را تضعیف می‌کنند یا خیر.
این دانشمند با تأکید بر محدودیت‌های مطالعه حاضر نتیجه‌گیری کرد که یافته‌های ما جالب است، اما این یک مدل پیش‌بالینی (جانوری) است. ما به داده‌های انسانی نیاز داریم.
مولکول مرموز مغز؛ کلید تاب‌آوری زنان در بحران‌ها
پژوهشگران مولکولی کشف کرده‌اند که فرآیند تصمیم‌گیری و تاب‌آوری در برابر استرس را در زنان شکل می‌دهد و مسیری بالقوه برای درمان‌های افسردگی متناسب با شرایط را آشکار می‌کند.
به گزارش گروه علمی ایرنا، وبگاه سای‌تِک‌دِیلی در گزارشی آورده است:
پژوهشگران مدرسه پزشکی آیکان در مونت ساینای کشف کردند که نوعی آراِن‌اِی (RNA)، که پیش‌تر در کانون توجه نبود، نقشی حیاتی در ایجاد تاب‌آوری در برابر افسردگی ایفا می‌کند؛ البته فقط در زنان. آراِن‌اِی (RNA) همراه با دی‌اِن‌اِی و پروتئین، سه مولکول درشت اصلی هستند که برای همه گونه‌های شناخته‌شده زیستی، ضروری هستند.
یافته‌ها نشان می‌دهد اثرات این مولکول، خاص جنسیت و منطقه مغزی است و بر نحوه انتخاب‌های خاص افراد، بر اساس جنسیت، تأثیر می‌گذارد.
بر اساس این مطالعه، مردان و زنان در نحوه ارزیابی خطاهای گذشته، تصمیم‌گیری درباره زمان عبور از اشتباهات و توقف نشخوار ذهنی و احساس حسرت درباره فرصت‌های از دست‌رفته، تفاوت‌هایی آشکار دارند.
زنان تقریباً ۲ برابر مردان به افسردگی مبتلا می‌شوند؛ ضمن اینکه این اختلال در زنان و مردان اغلب علائم متفاوتی دارد، مانند افزایش تمایل به نشخوار فکری منفی در زنان. سازوکارهای مغزی مسبب ایجاد چنین تفاوت‌هایی، هنوز تا حدود زیادی ناشناخته مانده‌اند.
قشر پیش‌پیشانی و رفتار بازبینی تصمیم‌ها
قشر پیش‌پیشانی (بخشی از لوب پیشانی مغز) نقشی حیاتی در پیوند حالات عاطفی با فرآیندهای تصمیم‌گیری ایفا می‌کند. در این مطالعه، پژوهشگران دریافتند که تغییر سطوح LINC۰۰۴۷۳ در قشر پیش‌پیشانی موش‌ها فقط بر رفتار ماده‌موش‌ها تأثیرگذار است. به‌طور مشخص، موش‌های ماده‌ای که سطوح بالاتری از این مولکول داشتند، انعطاف‌پذیری بیشتری در تغییر تصمیم‌های خود هنگام جست‌وجوی پاداش نشان دادند؛ در حالی که این الگو در موش‌های نر مشاهده نشد.
پژوهشگران با استفاده از رویکردهای نورواکونومیک (اقتصاد عصبی)، نشان دادند که این تغییر مولکولی باعث افزایش حساسیت جنس ماده به هزینه‌های از دست‌رفته (ارزش‌گذاری افراطی بر سرمایه‌گذاری‌های گذشته) و احساس پشیمانی (آگاهی از فرصت‌های از دست‌رفته) می‌شود. هر دو عامل بر احتمال تجدیدنظر در انتخاب‌های قبلی آنها تأثیر گذاشتند. این ویژگی‌های رفتاری ممکن است به انعطاف‌پذیری بیشتر در مواجهه با استرس منجر شود.
این نخستین شواهدی است که نشان می‌دهد آراِن‌اِی غیر کدکننده (مولکول آراِن‌اِی که به صورت مستقیم به ساخت پروتئین منجر نمی‌شود) می‌تواند به صورت مستقیم بر کارکردهای شناختی تأثیر بگذارد.
چرا این کشف مهم است؟
این مطالعه به یک هدف مولکولی جدید برای توسعه داروهای نوین و همچنین یک هدف کالبدشناختی برای درمان‌های تحریک مغزی اشاره می‌کند که احتمالاً می‌تواند علائم افسردگی مرتبط با نشخوار فکری منفی را به‌ویژه در زنان درمان کند.
نسل Z، دستور نمی‌پذیرد! بچه‌ها را چطور همراه کنیم؟
گاهی والدین با چالشی مواجه می‌شوند که نمی‌دانند ریشه‌اش در کجاست: چرا فرزندشان به حرف‌هایشان گوش نمی‌دهد؟ چرا درخواست‌ها و هشدارهایشان نادیده گرفته می‌شود؟ آیا این «نافرمانی» نشانه لجبازی کودک است یا مرحله‌ای طبیعی از رشد او؟ پاسخ به این پرسش‌ها، نیازمند درک دقیق‌تری از روان‌شناسی کودک و نوجوان است.
در روزگار ما که سرعت تغییرات رفتاری و فکری کودکان و نوجوانان سرسام‌آور است، دیگر نمی‌توان با نسخه‌های قدیمیِ تربیتی، مسیر تربیت را ادامه داد. بچه‌های امروز، حرف شنوی‌شان را با منطق، احترام و تعامل معنا می‌کنند، نه با فرمان و اطاعت. و والدینی که این تفاوت را نبینند، ناخواسته وارد یک میدان فرسایشی خواهند شد؛ میدان سوءتفاهم‌ها، لجبازی‌ها و سکوت‌های سرد. برای فهمیدن اینکه چرا فرزندان گاهی گوش نمی‌دهند، اول باید دانست چگونه باید شنیده شوند.
در همین راستا با دکتر سیما فردوسی، روانشناس و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، به گفت‌وگو نشستیم. او در این گفت‌وگو به نکاتی کلیدی درباره ریشه‌های نافرمانی کودکان و نقش والدین در شکل‌گیری آن اشاره می‌کند.
نافرمانی یا مرحله‌ای از رشد؟
سیما فردوسی، روانشناس در ابتدا تأکید می‌کند:«همه گوش نکردن‌ها یک علت ندارد و ممکن است به دلایل مختلفی باشد. مثلاً ممکن است خودِ مادر یا پدر رفتار خشنی داشته باشند یا توقعاتی خیلی بالا و خارج از توان فرزندشان داشته باشند. یا ممکن است باعث دلخوری بچه شده باشند، حالا بچه هم دارد تلافی می‌کند یا عمل متقابل به‌مثل انجام می‌دهد و گوش نمی‌دهد.
همه گوش نکردن‌ها یک علت ندارد و ممکن است به دلایل مختلفی باشد
البته در دو مقطع سنی هم این رفتار طبیعی تلقی می‌شود. در حدود ۴ سالگی، بچه‌ها می‌خواهند خیلی چیزها را خودشان تجربه کنند، محیط پیرامون‌شان را بشناسند. ممکن است کاری را که به آنها گفته‌اند انجام نده، فقط به خاطر تجربه کردن انجام دهند. مرحله بعدی در دوره نوجوانی است؛ در این دوره هم نه اینکه بخواهند والدین را ناراحت کنند، بلکه می‌خواهند ادعای یک هویت مستقل برای خودشان داشته باشند. یعنی بگویند “من رأساً تصمیم می‌گیرم، من بچه نیستم و لازم نیست حتماً به آنچه شما می‌گویید گوش بدهم”. این‌ها مراحلی از رشد هستند.
سبک تربیتی والدین؛ کلید همراهی یا مقاومت
فردوسی درباره تأثیر سبک تربیتی والدین می‌گوید:«اگر والدین از حالت تعادل خارج شوند و دچار افراط یا تفریط شوند، یعنی یا بسیار سخت‌گیر باشند یا بیش از حد سهل‌گیر، هر دو حالت مضر است. اگر والدین خیلی سخت بگیرند، بچه رفتار عکس را انجام می‌دهد؛ می‌خواهد تلافی کند. اگر خیلی آسان‌گیر باشند، بچه هر کاری دلش بخواهد می‌کند و باز هم به حرف والدین گوش نمی‌دهد؛ چون آنها را مظهر اقتدار نمی‌بیند. اینجاست که افراط و تفریط در روش‌های تربیتی پاسخ نمی‌دهد و والدین باید آن حد متعارف از اقتدار را داشته باشند.
تکرار و فریاد؛ روش‌هایی بی‌اثر برای نسل امروز
او در ادامه نسبت به تکرار مداوم دستورها یا فریاد زدن هشدار می‌دهد:«امر و نهی زیاد، به‌ویژه برای نسل امروز، که در واقع نسل Z را تشکیل می‌دهد، اثر معکوس دارد. این بچه‌ها از تکرار بدشان می‌آید. بنابراین، وقتی والدین یک مطلب را خیلی تکرار می‌کنند، بچه‌ها واکنش معکوس نشان می‌دهند. یعنی والدین هرچه بیشتر تکرار کنند، نتیجه عکس می‌گیرند.
مهارت‌هایی که والدین باید بلد باشند
این روانشناس تربیتی درباره مهارت‌های مورد نیاز والدین برای همراه کردن بچه‌ها چنین توضیح می‌دهد:« والدین باید رفتاری معقول داشته باشند و همچنین نظم و قانون‌گرایی را مطرح کنند. یعنی خانواده قانون دارد و اگر ما به تو می‌گوییم کاری را انجام بده، بر اساس قانون خانواده است که می‌گوییم. باید بچه‌ها را تشویق کرد که قانون‌گریز نباشند و بدانند که خانواده هم مثل هر جای دیگری مقرراتی دارد که باید آنها را اجرا کرد.
رابطه‌ای دوطرفه میان گوش دادن
به باور این روانشناس، میزان گوش دادن بچه‌ها به والدین، به شدت تحت تأثیر گوش دادن والدین به بچه‌هاست. او تصریح می‌کند:« این تأثیر متقابل است. البته والدین باید ببینند خواسته کودکان‌شان معقول است یا نه، چون به هر چیزی هم نمی‌شود گوش داد. اگر خواسته‌ای طبیعی و معقول است و جزو نیازهای بچه محسوب می‌شود، و ما روی آن پافشاری کنیم یا لجبازی کنیم و اجابتش نکنیم، معلوم است که آنها هم جری‌تر می‌شوند و ممکن است بخواهند تلافی کنند. رفتارهای بسیار سخت‌گیرانه، وسواس‌گونه یا تحقیرآمیز از سوی والدین موجب لجبازی بچه‌ها می‌شود.
همکاری بیشتر با روش‌هایی غیر از تنبیه بدنی
فردوسی در پاسخ به این پرسش که برای افزایش مشارکت و همکاری کودکان در خانه چه باید کرد، تأکید می‌کند:«تنبیه بدنی اصلاً جایز نیست و به هیچ وجه نباید بچه‌ها را کتک زد، چون پیامدهای بسیار بدی دارد. ما باید بچه‌ها را تشویق کنیم به اینکه در خانواده مسئولیت‌پذیر باشند، قانون و مقررات را رعایت کنند. اگر این کارها را بکنند، قطعاً مورد تأیید و تشویق قرار می‌گیرند.
او در مورد تنبیه‌هایی مانند گرفتن گوشی تلفن نیز می‌گوید:«این‌گونه محرومیت‌ها و محدودیت‌ها هم باید از قبل با بچه‌ها طی شود. باید به آنها گفته شود که اگر رفتاری نادرست داشته باشند، ممکن است مثلاً برای یک روز گوشی‌شان گرفته شود؛ البته اگر رفتار درستی داشته باشند، تایید، تشویق و پاداش هم در انتظارشان است.»
احساس خستگی را جدی بگیرید
تا به حال شده با صدای زنگ ساعت، از دل یک خواب طولانی بیدار شوید اما حس کنید اصلاً نخوابیده‌اید؟ یا روزی را سپری کرده باشید که هیچ کار خاصی نکرده‌اید، اما انگار کوه جابه‌جا کرده‌اید؟ این خستگی همیشگی، این کسالتی که مثل سایه دنبال‌مان می‌آید، از کجاست؟ چرا بدن و ذهن‌مان دیگر مثل قبل سرحال نمی‌شوند، حتی وقتی به ظاهر «همه‌چیز» خوب است؟
در روزگاری که زندگی شهرنشینی، تغذیه ناصحیح، استرس‌های مزمن و سبک زندگی بی‌تحرک، همه و همه بر سلامت جسم و روان ما سایه افکنده‌اند، خستگی مداوم دیگر یک شکایت ساده نیست؛ زنگ خطری است برای سلامت پنهان ما.
برای یافتن پاسخ به این معمای روزمره، سراغ دکتر رضا ایلخانی، متخصص طب سنتی ایرانی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی رفتیم. او با روایتی دقیق و کاربردی، از مهمترین دلایل خستگی‌های مزمن و خواب‌آلودگی‌های روزانه می‌گوید.
خواب و کم‌خوابی؛ ریشه نخست خستگی
دکتر رضا ایلخانی، متخصص طب سنتی در ابتدای صحبت‌هایش اشاره می‌کند که خستگی در علم پزشکی، علل مختلفی دارد. در پزشکی، بر اساس تجربه و مطالعات، مهمترین و رایج‌ترین عامل آن کم‌خوابی است. کم‌خوابی و دیرخوابی همزمان، از دلایل اصلی احساس خستگی مداوم است.
هر انسان بالغ، بر حسب مزاج خود، به طور معمول بین ۶ تا ۸ ساعت خواب در شبانه‌روز نیاز دارد. مزاج‌های گرم و خشک به خواب کمتری نیاز دارند (حدود ۶ ساعت)، در حالی که مزاج‌های سرد، به حدود ۸ ساعت خواب احتیاج دارند.
کم‌خوابی و دیرخوابی همزمان، از دلایل اصلی احساس خستگی مداوم است
به گفته ایلخانی، با توجه به سبک زندگی شهرنشینی و مشغله‌های کاری، بسیاری از مردم دیر می‌خوابند و صبح زود باید سر کار بروند؛ بنابراین دچار کم‌خوابی مزمن می‌شوند.
او تأکید می‌کند: خواب، فقط به کمیت آن محدود نمی‌شود. کیفیت خواب نیز اهمیت دارد. بهترین زمان خواب، یک‌سوم میانی شب است. اگر شب را از اذان مغرب تا اذان صبح یا نهایتاً طلوع آفتاب در نظر بگیریم، این بازه را به سه قسمت تقسیم میکنیم. بهترین زمان برای شروع خواب، یک‌سوم اول شب است، و کل یک‌سوم وسط شب زمان طلایی خواب محسوب می‌شود.
مصرف زیاد سردی‌جات؛ مزاج مغز را سرد می‌کند
ایلخانی دومین عامل مهم خستگی را از دیدگاه طب سنتی، افراط در مصرف سردی‌جات می‌داند. او می‌گوید: وقتی خوراکی‌هایی با مزاج سرد زیاد مصرف می‌شود، کیفیت سردی بر مغز غلبه می‌کند و مغز نیاز به استراحت بیشتری پیدا می‌کند. در نتیجه فرد دچار خواب‌آلودگی و خستگی می‌شود.
او با ذکر مثال‌هایی می‌افزاید: شایع‌ترین سردی‌جات در لبنیات، ماست و دوغ هستند. در میان میوه‌ها نیز میوه‌های تابستانی مانند خیار، گوجه، هندوانه، هلو و طالبی عموماً مزاج سرد دارند. مصرف زیاد این مواد، به‌ویژه در شب، می‌تواند خواب را سنگین‌تر و بیدار شدن را دشوارتر کند. در طول روز نیز مصرف زیاد این مواد می‌تواند باعث خواب‌آلودگی شود.
نوشیدن بیش از حد آب؛ عاملی پنهان اما مؤثر
به گفته ایلخانی، نوشیدن آب بیش از حد نیاز بدن نیز یکی از عوامل خستگی روزانه است. او تصریح می‌کند: آب دارای مزاج سرد و تر است. مصرف زیاد آن، به‌ویژه در شب، باعث غلبه سردی بر مغز می‌شود و خواب‌آلودگی و خستگی را در پی دارد.
او در پاسخ به این پرسش که منظور از “نوشیدن بیش از حد آب” چیست، می‌گوید: ما مبنای ثابتی مثل هشت لیوان آب در روز نداریم. حتی در طب جدید هم این نظریه تقریباً کنار گذاشته شده است. نیاز بدن به آب تحت تأثیر عواملی مثل میزان تعریق، دمای محیط، فعالیت بدنی و غیره قرار دارد.
ایلخانی ادامه می‌دهد: مبنای نوشیدن آب باید احساس تشنگی باشد. از نظر طب سنتی، حتی هنگام نوشیدن آب، نباید کاملاً سیراب کرد. یعنی همیشه باید کمی احساس تشنگی باقی بماند. کسانی که بدون احساس نیاز، صرفاً از روی عادت یا علاقه آب زیادی می‌نوشند، ممکن است دچار خستگی مزمن شوند.
غلبه بلغم؛ خستگی با ریشه مزاجی
از دیگر علل مهمی که ایلخانی بر آن تأکید می‌کند، غلبه بلغم در بدن است. او می‌گوید: افرادی که دچار غلبه بلغم هستند، معمولاً احساس خستگی، بی‌حالی و خواب‌آلودگی در طول روز دارند. این حالت نوعی بیماری محسوب می‌شود و باید توسط پزشک طب سنتی تشخیص و درمان شود.
در پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توان متوجه غلبه بلغم شد، ایلخانی توضیح می‌دهد: علائم مختلفی دارد؛ از جمله احساس سنگینی بدن، جاری شدن آب دهان هنگام خواب، ترش کردن معده در صورت تجمع بلغم در معده، و احساس سرمای زودهنگام در مقابل باد کولر. اگر بلغم در مغز غالب شود، علائمی مانند کندذهنی و فراموشی نیز دیده می‌شود.
غلبه خون؛ خواب زیاد و بی‌کیفیت
به گفته ایلخانی، یکی دیگر از دلایل خستگی و خواب‌آلودگی، غلبه خون (دم) در بدن است. او می‌گوید: این افراد معمولاً از خواب سیر نمی‌شوند و دچار خواب‌آلودگی مداوم هستند. اهدای خون، حجامت یا فصد می‌تواند در بهبود حال آنان مؤثر باشد. البته تشخیص دقیق این وضعیت نیز باید توسط پزشک متخصص طب سنتی صورت گیرد.
کم‌خونی؛ عامل شایع در بانوان
ایلخانی یکی دیگر از علل خستگی را کم‌خونی می‌داند. او تأکید می‌کند: کم‌خونی به‌ویژه در میان بانوان، به دلیل عادت ماهانه، شایع است. این افراد معمولاً دچار ضعف و بی‌حالی بوده و نیاز مکرر به خواب دارند. درمان این وضعیت نیز مستلزم بررسی و اصلاح کم‌خونی است.
استرس و استفاده زیاد از فضای مجازی می‌تواند باعث خستگی چشم، ذهن و در نهایت خستگی عمومی بدن شود
این متخصص طب سنتی با اشاره به تأثیر عوامل روحی، دارویی و محیط های مجازی و تنش‌های روزمره، می‌گوید: استرس و استفاده زیاد از فضای مجازی نیز می‌تواند باعث خستگی چشم، خستگی ذهن و در نهایت خستگی عمومی بدن شود.
او همچنین به برخی بیماری‌ها اشاره می‌کند: کم‌کاری تیروئید، افسردگی، یا عوارض داروهایی مثل داروهای اعصاب، می‌توانند منجر به خستگی و خواب‌آلودگی شوند. این نوع خستگی علاوه بر جسم، روح و ذهن را نیز درگیر می‌کند.
چای کهنه‌دم؛ خواب‌آور پنهان
نکته جالبی که ایلخانی به آن اشاره می‌کند، چای کهنه‌دم است. او می‌گوید: در بسیاری از ادارات، چای را ابتدای صبح دم می‌کنند و تا ۱۱- ۱۲ ظهر از همان استفاده می‌کنند. این چای کهنه‌دم، برخلاف چای تازه، خاصیت خواب‌آور دارد و موجب خستگی می‌شود.
کِی باید نگران باشیم؟
در پاسخ به این پرسش که چگونه متوجه شویم خستگی ما نشانه بیماری پنهان است، ایلخانی می‌گوید: ما ابتدا باید عوامل ساده را بررسی و اصلاح کنیم. اگر کم‌خوابی داریم، آن را جبران کنیم. مثلاً در فصل تابستان، خواب نیمروزی ۳۰ تا ۶۰ دقیقه‌ای توصیه می‌شود. اگر مصرف آب یا سردی‌جات بیش از حد است، باید تعدیل شود.
او ادامه می‌دهد: اگر پس از رعایت این موارد، باز هم احساس خستگی باقی ماند، احتمال وجود بیماری پنهان مطرح است. در این شرایط، فرد باید با شرح حال دقیق به پزشک مراجعه کند.
در پایان، این متخصص طب سنتی و استاد دانشگاه توصیه می‌کند: افرادی که از خستگی مزمن رنج می‌برند، باید بدانند این وضعیت مانع بهره‌وری از وقت، انرژی و عمرشان است. خستگی مزمن یعنی توانایی انجام کارها کاهش می‌یابد، تمرکز کم می‌شود و عمر به بطالت می‌گذرد. بنابراین حتماً باید زمان بگذارند، علت را شناسایی کرده و تحت درمان قرار بگیرند.
خستگی مزمن یعنی توانایی انجام کارها کاهش می‌یابد، تمرکز کم می‌شود و عمر به بطالت می‌گذرد
او درباره ورزش نیز خاطرنشان می‌کند: «ورزش بخش مهمی از سبک زندگی سالم است و برای انجام آن، امکانات خاصی نیاز نیست. در همان اتاق خواب با حداقل فضا و تنها با ۱۰ دقیقه فعالیت فیزیکی، فرد می‌تواند جریان خون را بهبود ببخشد، عرق کند، سرعت تنفسش را بالا ببرد و از فواید ورزش بهره‌مند شود.»
ویتامین‌هایی که برای حفظ ایمنی دهان و دندان ضروری است
دندان‌ها مانند بخش‌های دیگر نیازمند حفظ سلامتی و تقویت هستند. برای این منظور باید مواد مغذی و لازم خود را دریافت کنند. ویتامین‌ها از جمله این مواد مغذی بوده که به استحکام آنها کمک می‌کنند.
دندان‌ها جزو مهمترین بخش از بدن انسان است که در عملکرد جایگزینی ندارد. معمولا اولین موضوعی که در سلامتی آنها به ذهن افراد متبادر می‌شود، استفاده از مسواک و یا در نهایت نخ دندان است. اما بر اساس آخرین مطالعات این موارد نمی‌تواند کافی باشد و نیازمند مکمل‌هایی از جمله ویتامین‌ها و مواد معدنی است.
در این میان استفاده از انواع غذاها و یا رژیم مخصوص می‌تواند در کنار اقدامات دیگر، سلامتی دندان و لثه را ضمانت کند. ما در این مطلب به شما درباره اینکه چه ویتامین‌هایی را می‌توانید برای کمک به سلامتی دندان‌ها مصرف کنید، توضیح خواهیم داد.
ویتامین A
یکی از محافظین طبیعی دندان در قبال میکروب‌ها و باکتری‌های بزاق دهان است. همچنین بزاق دهان می‌تواند از پوسیدگی دندان جلوگیری کند. ویتامین A نقش مهمی در سلامت بزاق و همچنین سیستم ایمنی دهان دارد. لازم به توضیح است بزاق از عوامل اصلی تجزیه و تحلیل غذا و بهبود دهان است
ویتامین A را می‌توان در گوشت قرمز، جگر، انواع ماهی، زرده تخم مرغ، کلم پیچ، کلم برگ، اسفناج، سبزیجات زرد رنگ، سیب زمینی شیرین و طالبی یافت. موارد گفته شده دارای مقدار زیادی بتاکاروتن هستند که در بدن به ویتامین A تبدیل می‌شوند.
بنابراین، مصرف متعادل این مواد غذایی نه تنها به سلامت کلی بدن کمک می‌کند، بلکه سلامت دندان‌ها و دهان را نیز از طریق بهبود عملکرد بزاق و تقویت سیستم ایمنی تضمین می‌کند.
کلسیم
کلسیم یکی از حیاتی‌ترین عناصر معدنی برای بدن انسان است، به ویژه برای حفظ سلامت و استحکام استخوان‌ها، فک و دندان‌ها. از دوران کودکی، تأمین کلسیم کافی برای رشد و تکامل صحیح این ساختارها ضروری است. مینای دندان که سخت‌ترین بخش بدن انسان است، بخش عمده‌ای از ساختار خود را مدیون کلسیم است. این ماده معدنی نقش اساسی در حفظ استحکام و مقاومت مینای دندان در برابر اسیدها و عوامل پوسیدگی دارد.
کمبود کلسیم می‌تواند عواقب جدی برای سلامت دهان و دندان داشته باشد. در صورت عدم دریافت مقادیر کافی کلسیم، خطر ابتلا به التهاب و بیماری‌های لثه افزایش می‌یابد و همچنین دندان‌ها بیشتر مستعد پوسیدگی می‌شوند. این کمبود می‌تواند منجر به ضعیف شدن ساختار دندان و افزایش حساسیت آنها گردد. بنابراین، توجه به تأمین کلسیم از طریق رژیم غذایی مناسب، امری ضروری برای پیشگیری از مشکلات دهان و دندان است.
منابع اصلی تأمین کلسیم برای بدن شامل محصولات لبنی مانند شیر، ماست و پنیر است که به وفور در دسترس هستند. با این حال، علاوه بر لبنیات، منابع دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند به تأمین کلسیم مورد نیاز بدن کمک کنند. ماهی‌های چرب مانند ساردین و سالمون، سبزیجات برگ سبز تیره همچون کلم بروکلی و اسفناج، و همچنین مغزهایی مانند بادام درختی، سرشار از کلسیم هستند. در مواردی که از طریق رژیم غذایی، کمبود کلسیم همچنان ادامه داشته باشد، مشورت با پزشک و استفاده از مکمل‌های کلسیم می‌تواند راهگشا باشد.
پتاسیم
پتاسیم، یک ماده معدنی حیاتی، نقش مهمی در حفظ تراکم و استحکام استخوان‌ها ایفا می‌کند. این ماده معدنی در کنار کلسیم، به تقویت ساختار استخوان‌ها و فک کمک کرده و از ضعف و شکنندگی آنها جلوگیری می‌نماید. علاوه بر این، پتاسیم در سلامت لثه‌ها نیز نقش بسزایی دارد؛ به طوری که با جلوگیری از خونریزی لثه، به حفظ سلامت بافت‌های نگهدارنده دندان کمک می‌کند. پتاسیم همچنین در فرآیند ترمیم زخم‌ها و جراحت‌های دهان و دندان مؤثر است و به بهبود سریع‌تر آنها یاری می‌رساند.
منابع غذایی فراوانی وجود دارند که می‌توانند پتاسیم مورد نیاز بدن را تأمین کنند. موز، سیب زمینی، آووکادو، انواع لوبیا، آلو، قارچ، و همچنین محصولات لبنی مانند شیر، ماست و پنیر، از مهمترین منابع پتاسیم محسوب می‌شوند. گنجاندن این مواد غذایی در رژیم غذایی روزانه، راهی طبیعی و مؤثر برای دریافت مقادیر کافی پتاسیم است که فواید متعددی برای سلامت عمومی بدن، به ویژه سلامت استخوان‌ها، دندان‌ها و لثه‌ها دارد.
تأمین پتاسیم از طریق تغذیه صحیح، نه تنها به استحکام استخوان‌ها و دندان‌ها کمک می‌کند، بلکه با پیشگیری از مشکلات لثه و تسریع در ترمیم جراحات دهانی، به حفظ سلامت کلی دهان و دندان یاری می‌رساند. بنابراین، توجه به مصرف متعادل مواد غذایی حاوی پتاسیم، گامی مهم در جهت داشتن لبخندی سالم و زیبا است.
فسفر
فسفر یکی از عناصر معدنی ضروری است که نقش حیاتی در حفظ ساختار و استحکام دندان‌ها، به ویژه در تقویت مینای دندان، ایفا می‌کند. این عنصر به تنهایی قادر به انجام وظایف خود نیست، بلکه در همکاری نزدیک با کلسیم، به جذب بهتر آن در بدن کمک می‌کند. در واقع، فسفر به عنوان یک همراه ضروری برای کلسیم عمل کرده و با تسهیل فرآیند جذب کلسیم، به حفظ سلامت و مقاومت مینای دندان کمک شایانی می‌کند.
برای دریافت مقادیر کافی فسفر و جلوگیری از آسیب به استخوان‌ها و دندان‌ها، توصیه می‌شود از منابع غذایی غنی از این عنصر استفاده کنید. گوشت، انواع حبوبات از جمله عدس، ماهی، تخم مرغ، محصولات لبنی و آجیل، همگی منابع عالی فسفر هستند. گنجاندن این مواد غذایی در رژیم غذایی به طور منظم، به حفظ سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها کمک کرده و از بروز مشکلات ناشی از کمبود فسفر جلوگیری می‌کند.
ویتامین C
ویتامین C به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی، نقشی حیاتی در حفظ سلامت بافت لثه و استحکام آن ایفا می‌کند. این ویتامین ضروری، در فرآیند تولید کلاژن، پروتئینی که برای ساختار و ترمیم بافت‌های همبند ضروری است، نقش مستقیم دارد. کلاژن به حفظ سلامت و انعطاف‌پذیری لثه‌ها کمک کرده و آنها را در برابر آسیب مقاوم می‌سازد. بنابراین، دریافت کافی ویتامین C برای جلوگیری از مشکلات لثه و حفظ سلامت کلی دهان و دندان اهمیت بالایی دارد.
کمبود ویتامین C می‌تواند منجر به عواقب نامطلوبی برای سلامت دهان و دندان شود. التهاب و خونریزی لثه، بیماری‌های پریودنتال که ناشی از عفونت‌های باکتریایی در لثه هستند، و حتی سست شدن دندان‌ها، از جمله عوارضی هستند که در صورت کمبود این ویتامین ممکن است رخ دهند. برای اطمینان از دریافت کافی ویتامین C، مصرف منابع غذایی غنی از آن مانند سیب زمینی، انواع توت‌ها، گوجه فرنگی، مرکبات، فلفل، سیب زمینی شیرین، کلم بروکلی و کلم پیچ توصیه می‌شود.
ویتامین D
این ویتامین از اثرگذارین ویتامین‌ها در موضوع سلامتی دهان و دندان است. مطالعات وبررسی‌ها نشان می‌دهد این نوع ویتامین نقش تعیین کننده‌ای در جذب فسفر و کلسیم برای بدن دارد. کمبود ویتامین D اثرات نامطلوب از جمله بیماری‌های دهان، پوسیدگی دندان و عفونت لثه را در پی دارد.
بهترین تامین کننده ویتامین D نور خوشید است اما در کنار آن می‌توان از کنسرو ماهی، جگر گاو، زرده تخم مرغ، شیر، آب پرتقال و غلات استفاده کرد.
نکته پایانی
قطعا استفاده از انواع ویتامین‌ها هر کدام در حفظ ایمنی و سلامتی دهان، دندان و لثه‌ها موثر هستند اما به این بدان معنا نیست که از رعایت بهداشت دهان و دندان استنکاف کرد. شما علاوه بر استفاده از انواع مواد غنی و معدنی برای دندان‌های خود، باید به طور مرتب از مسواک و خمیردندان استفاده کرده و در کنار آن برای مشاوره به پزشک متخصص برای حفظ و حراست از دندان‌های خود مراجعه کنید.
شربت بهارنارنج، خوش‌عطر و خنک برای تابستان
شربت بهارنارنج از جمله نوشیدنی‌های اصیل و سنتی است که استفاده از آن تابستان‌های گرم را برای شما قابل تحمل می‌کند. شربتی خوش عطر که نوشیدن خنک آن در کنار خانواده لذتی ماندگار برای شما ایجاد خواهد کرد.
نارنج از جمله درختان معروف جهانی است که از تمامی محصولات آن از جمله شکوفه تا میوه آن قابل استفاده است، درعین حال دارای خواص پزشکی بسیار زیادی است. عطر این درخت که ناشی از پدیدار شدن شکوفه‌های آن در فصل بهار بوده و به بهارنارنج معروف است، برای کسانی که اهل سفر باشند یاد و خاطره شهر شیراز را زنده نگه می‌دارد.
شکوفه بهارنارنج که از آن برای شما بیشتر خواهیم گفت، دارای خواص پزشکی از جمله تسکین و آرامش اعصاب، رفع اختلالات گوارشی، رفع اختلالات خواب، تقویت سیستم ایمنی بدن، جلوگیری حمله قلبی و حتی کمک به لاغری است.
همچنین از بهارنارنج محصولات خوراکی زیادی شامل مربا، دمنوش، عرقیجات و شربت می‌توان تهیه کرد که ما قصد داریم که بعنوان محصولات سنتی سالیان سال در بین مردم ایران استفاده می‌شود. اما در این مطلب تلاش میکنیم از نحوه تهیه شربت آن برایتان بگوییم که در روزهای گرم تابستان در میان اعضای خانواده مشتری‌های دائمی دارد.
شربت بهار نارنج از جمله شربت‌های اصیل و سنتی در ایران مخصوصا در شهر شیراز است که طعم و عطر آن همیشه برای ایرانیان، یادآور این شهر خواهد بود. این شربت علاوه بر تامین آب بدن در فصول گرم سال، به شادابی پوست و بهبود فشار خون نیز کمک کرده و تسکین دهنده اعصاب است. با ما برای نحوه چگونگی ساخت این شربت با دو شیوه عرق بهارنارنج و شکوفه بهارنارنج همراه باشید.
اقلام مورد نیاز برای تهیه شربت بهارنارنج با عرق بهارنارنج
عرق بهار نارنج: ۲ لیوان
آب: ۳ لیوان
شکر: ۵ لیوان
آب لیموترش تازه: ۳ قاشق غذاخوری
گلاب: یک چهارم لیوان
زعفران دم کرده: به میزان دلخواه
مدت زمان آماده سازی مواد شربت ۱۰ دقیقه و مدت زمان پخت شربت بهار نارنج در حدود نیم ساعت پیش‌بینی می‌شود.
شیوه اول
در ابتدا شکر را به همراه آب داخل ظرف ریخته و با حرارت پایین شروع به هم زدن این ترکیب کنید. این اقدام را تا حل شدن ذرات شکر در آب ادامه دهید.
سپس عرق بهارنارنج را به همراه زعفران دم کرده و مقداری گلاب به ظرف حامل آب و شکر اضافه کنید.
در این بخش ترکیب آماده شده را دوباره بر روی شعله گاز قرار دهید تا کمی از آب آن تبخیر شده و محتوای آن غلیظ شود.
در ادامه آب لیموترش را که به صورت تازه تهیه کرده‌اید را به این ترکیب اضافه کنید. پس از ۵ دقیقه شعله گاز را خاموش کنید.
شربت شما آماده است اما باید آن را خنک کرده و داخل ظروف شیشه‌ای دارای در ریخته و در یخچال نگهداری کنید. در جریان باشید برای تهیه یک لیوان شربت بهارنارنج ترکیب آب سرد، دو قاشق غذاخوری از محتوای رقیق شده شربت و نیز کمی یخ یا پودر یخ کفایت می‌کند.
شیوه دوم
اقلام مورد نیاز برای تهیه شربت بهار نارنج با شکوفه
شکوفه بهار نارنج تازه: ۴ لیوان
آب لیموی تازه: ۲ قاشق غذاخوری
شکر: ۳ لیوان
آب: ۳ لیوان
هل سبز پودر شده: نصف قاشق مرباخوری
مدت زمان آماده سازی مواد شربت بهارنارنج، ۱۲ ساعت و مدت زمان پخت آن با شکوفه بهارنارنج یک ساعت پیش‌بینی می‌شود.
تهیه این شربت با شکوفه بهارنارنج کمی متفاوت از عطر آن است. استفاده از شکوفه‌های تازه و معطر در تهیه شربت آن بسیار موثر بوده و طعم خوبی را برای مصرف کننده آن ایجاد می‌کند.
ابتدا شکوفه‌های بهارنارنج را پرپر کرده و آن را به خوبی بشویید.
سپس شکوفه‌های شسته شده داخل ظرفی بهمراه دو لیتر آب بر روی شعله گاز قرار دهید. زمانی که آب داخلی ظرف به جوش آمد در همان ابتدای جوش آمدن شکوفه‌های بهارنارنج را بوسیله آبکش جدا کرده و با آب خنک بشویید. این اقدام را سه بار مداوم تکرار کرده تا تلخی شکوفه‌ها گرفته شود.
در ادامه شکوفه‌های بهار نارنج را در ظرفی فلزی به همراه آب سرد ریخته و شکر را به آن اضافه کنید. این ترکیب باید به مدت ۱۲ ساعت با شرایط ذکر شده در یخچال بماند.
پس از مدت تعیین شده، ظرف فلزی را بر روی شعله گاز قرار داده تا پس از جوشیدن کمی آب آن گرفته شده و غلیظ شود.
بعد از این می‌توانید به ترکیب غلیظ شده پودر هل و آب لیموی تازه اضافه کرده و دوباره بر روی شعله گاز قرار دهید. به محض جوشیدن ترکیب، شعله گاز را خاموش کرده و اجازه دهید تا ترکیب تهیه شده خنک شود. شربت برای سرو شدن آماده است.
نکات مهم در تهیه شربت بهار نارنج
استفاده از زعفران در تهیه شربت بهارنارنج اجباری نیست و شما می‌توانید از آن استفاده نکنید.
در شربتی که با عرق بهارنارنج تهیه می‌شود می‌توانید از مواد خوش عطری همچنین گل محمدی، هل و یا حتی عرق بیدمشک استفاده کنید.
در تهیه شربت بهارنارنج به جای شکر می‌توانید از عسل استفاده کنید. استفاده از آب لیموی تازه باعث می‌شود شربت شما شکرک نزند.
چه ژن‌هایی از والدینمان به ارث می‌بریم؟
همه ما دو مجموعه ژن داریم که از والدین خود به ارث می‌بریم. اما آیا می‌دانید کدام ژن‌ها از طرف پدر و کدام از طرف مادر است و اصولا چقدر ژن از هر یک از والدین خود دریافت میکنیم؟
در تعداد ژن‌هایی که زن‌ها و مردها از والدین خود به ارث می‌برند، تفاوت مختصری وجود دارد. ۵۰ درصد DNA زن‌ها از پدر و ۵۰ درصد دیگر از مادرشان است. اما مردها ۵۱ درصد از DNA خود را از مادر و ۴۹ درصد آن را از پدرشان به ارث می‌برند.
ژن‌های پدر
قد: ژن‌های مربوط به قد را از هر دو والد خود به ارث می‌بریم اما ژن‌های IGF (فاکتور رشد شبه‌انسولین) پدر قوی‌تر است و تاثیر بیشتری در رشد و قدکشیدن ما دارد.
مشکلات دندانی: دندان‌های کج و دندان‌هایی که زود خراب می‌شوند، معمولا در ژن‌های پدر نهفته هستند و به ما می‌رسد.
جنسیت: زن یا مرد بودن ما با ژن‌های X و Y پدر تعیین می‌شود. دو تا کروموزوم X برای زن‌ها و دو کروموزوم X و Y برای مردهاست.
ذخیره چربی: ما در بدن‌مان دو نوع چربی قهوه‌ای و سفید داریم. چربی قهوه‌ای که برای تجزیه گلوکز در بدن استفاده می‌شود، از مادران‌مان به ارث می‌رسد اما چربی سفید را از پدران‌مان می‌گیریم. چربی سفید بیشتر برای ذخیره انرژی است و اگر مقدار آن بیش از حد شود، ما را به بیماری‌های قلبی و همینطور چاقی هدایت می‌کند.
ژن‌های مادر
بیماری‌های میتوکندریایی: این بیماری‌ها، بیماری‌های ژنتیکی هستند که به‌دلیل نقص و جهش در DNA میتوکندری ایجاد می‌شوند. میتوکندری‌ها وظیفه تولید انرژی برای سلول‌های بدن را به عهده دارند. این بیماری‌ها با ژن‌های مادر به ما منتقل می‌شوند.
مشکلات بینایی: ساختار چشم و دید، به‌ویژه نزدیک‌بینی شدید، از مادر به فرزند به ارث می‌رسد. همچنین کوررنگی که فرزندان پسر را بیشتر تحت تاثیر قرار می‌دهد از مادر به ارث می‌رسد.
ویژگی‌های فیزیکی: برخی از ویژگی‌های فیزیکی مثل ساختار و رنگ مو، پوست‌مان، حتی وریدهای واریسی از مادرمان به ارث می‌رسد.
هوش: بررسی‌ها نشان داده که در تعیین سطح هوش فرزند از نظر ژنتیکی، مادر تاثیر بیشتری روی فرزند دارد.
از دیگر ژن‌ها و ویژگی‌های فرزندان که از مادر بیشتر از پدر به آنها ارث می‌رسد می‌توان به الگوی خواب، سرعت پیرشدن (غیر از عوامل محیطی)، سوخت‌وساز بدن، اختلال بیش‌فعالی- نقص توجه، حال روحی و خلق‌وخو، استقامت بدن اشاره کرد.
کمبود این ویتامین‌ها باعث پیری زودرس می‌شود
کمبود برخی ویتامین‌ها در بدن سبب می‌شوند که پوست شادابی خود را از دست بدهد.
کمبود کدام ویتامین باعث پیری زودرس می‌شود؟ این سوال بسیاری از افراد است. پیری زودرس می‌تواند ناشی از کمبود چندین نوع ویتامین و مواد مغذی باشد.
در ادامه، به بررسی چند ویتامین کلیدی و تأثیرات آنها بر پیری زودرس می‌پردازیم:
ویتامین C (اسکوربیک اسید): ویتامین C یک آنتی‌اکسیدان قوی است که نقش مهمی در تولید کلاژن دارد، پروتئینی که ساختار پوست را تقویت می‌کند. کمبود ویتامین C می‌تواند باعث خشکی و چین و چروک پوست شده و به تسریع پیری پوست منجر شود. همچنین، این ویتامین از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از اشعه UV محافظت می‌کند.
ویتامین : E ویتامین E نیز یک آنتی‌اکسیدان قوی است که از سلول‌های پوست در برابر آسیب‌های اکسیداتیو محافظت می‌کند. کمبود این ویتامین می‌تواند منجر به کاهش الاستیسیته پوست و بروز چین و چروک‌های زودرس شود.
ویتامین A (رتینوئیدها): ویتامین A نقش مهمی در نوسازی سلولی و تولید کلاژن دارد. کمبود این ویتامین می‌تواند باعث خشکی، قرمزی و نازک شدن پوست شود و در نتیجه پیری زودرس پوست را به همراه داشته باشد.
ویتامین D : ویتامین D به سلامت کلی پوست کمک می‌کند و نقش ضد التهابی دارد. کمبود ویتامین D می‌تواند باعث خشکی و التهاب پوست شده و به پیری زودرس منجر شود.
ویتامین K : ویتامین K در انعقاد خون و کاهش تیرگی زیر چشم‌ها نقش دارد. کمبود این ویتامین می‌تواند باعث تیرگی و چین و چروک‌های زیر چشم شود.
ویتامین گروه B۳: ویتامین B۳ نیاسین به حفظ رطوبت پوست و بهبود ظاهر پوست کمک می‌کند. کمبود این ویتامین می‌تواند باعث خشکی و التهاب پوست شود.