ماه: آذر ۱۴۰۰
چه پاسخی به سوالهای کودکان درباره کرونا بدهیم؟
روانشناس بالینی با تاکید بر اینکه کودکان بیش از بزرگسالان تحت تاثیر استرس و بحران قرار میگیرند، به خانوادهها توصیه کرد، پرسشهای کودکان در مورد کرونا را با اطلاعات متناسب با سن آنها پاسخ دهند.
طناز عاطف وحید با تاکید بر اینکه بحران به شرایط استرس زایی گفته می شود که منابع جامعه برای گذر از آن محدود است و افراد در مقابل آن احساس خطر، درماندگی، ناتوانی و فقدان کنترل می کنند، خاطرنشان کرد: در این میان، کودکان مانند بزرگسالان یا حتی بیش از آنها، تحت تاثیر استرس ها و بحران ها قرار می گیرند.
وی با اشاره به اینکه در شرایط کرونایی که به سر می بریم، ایجاد ترس از کرونا در کودکان، آنان را دچار مشکلاتی مانند اضطراب و وسواس می کند، افزود: این مشکلات می تواند با نشانه هایی همراه باشد که به سایر جنبه های زندگی کودک هم سرایت کند.
این روانشناس بالینی در مورد تاثیرات جانبی ترس از کرونا در کودکان توضیح داد: به عنوان نمونه کودکان از ترس اینکه مبادا برای اعضای خانواده اتفاقی بیافتد دچار اضطراب جدایی می شوند و به همین دلیل از رفتن به مدرسه امتناع می ورزند.
وی یادآور شد: از دیگر نشانه های رفتاری این کودکان، می توان از تحریک پذیری، پرخاشگری، اختلال در خواب، بی قراری و گریه، بی اختیاری ادرار و مدفوع، مکیدن انگشت، ناخن جویدن، تغییرات اشتها یا شستن زیاد دست ها و غیره نام برد که در صورت نادیده گرفتن والدین این علائم تشدید می شود.
عاطف وحید در مورد راهکار کاهش استرس در کودکان به والدین، توصیه کرد: برای کاهش این استرس باید از فاجعه سازی و بیان این لفظ که «خیلی خطرناکه، اگه رعایت نکنی همه می میریم» پرهیز کرد. اگر کودک زیاد سوال می پرسد به جای اینکه به او بگویید چقدر سوال می پرسی، به او بگویید کنارش هستید و از او حمایت می کنید. در حقیقت کودک را نترسانید!
این روانشناس کودک ادامه داد: جهت آسودگی خیال، همراه کودک خود به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا با شنیدن صحبت های پزشک به آرامش برسد. در حقیقت اطمینان دادن به کودک در ارتباط با سلامتی خودش و شما بسیار مهم و ضروری است.
دادن اطلاعات متناسب با سن کودک، از دیگر توصیه های عاطف وحید به والدین بود که با اشاره به آن افزود: اگر کودک در مواقع بحرانی سوالی پرسید حتما به او اطلاعات مناسب سنش را بدهید. اما به طور کلی والدینی می توانند استرس کودک را مدیریت کنند که خودشان به عنوان الگو مدیریت استرس را بلد باشند.
مهار اضطراب کرونا با مثبتاندیشی و زدودن افکار منفی
بروز و ظهور ویروس کرونا با شکل و شمایل متفاوت، علاوه بر درگیر کردن جسم، روح برخی افراد را هم تحت تاثیر قرار داده تا آنجا که زندگی آنان را دچار اختلالهای شدید کرده است.
شیوع پاندمی کرونا در جهان، در آستانه دو سالگی است، ویروسی که به ناگهان سبک زندگی و کار را تغییر داد و شرایطی فراهم آورد که افراد محل کار را ترک و دورکاری کنند یا والدین نزدیک و دور را در پشت قاب گوشی های همراه یا رایانه یا از پشت پنجره ببینند؛ شرایطی که پیش از این در ذهن افراد هم نمی گنجید.
علاوه بر تغییر سبک زندگی، ابتلاء به کرونا و از دست دادن جان بهترین عزیزان، ترس و اضطرابی در میان بسیاری از افراد به وجود آورد که به مرور تبدیل به وسواس و فوبیا شد. ترسی که با شیوع سویه های جدید کرونا، دوچندان می شود و منجر به گوشه گیری، عزلت نشینی و هزاران مورد رفتاری غیر قابل پیش بینی و خارج از کنترل می شود که گاه فرد را به افسردگی، خودزنی یا گاه خودکشی می کشاند.
افرادی که گاه می بینیم یا می شنویم عنوان می کنند «دست خودم نیست. از همه می ترسم، از اینکه با رعایت تمامی نکات بهداشتی باز هم کرونا بگیرم. ماسک و مواد ضدعفونی کننده نباشد اعتماد به نفس خودم را از دست می دهم و ترسی عجیب تمام وجودم را می گیرد.»
حالات رفتاری که به باور یک روانشناس بالینی، منتهی به فوبیا یا ترس شدید که یکی از اختلال های اضطرابی و یک نوع ترس بیمارگونه است می شود و در زندگی روزمره افراد اخلال ایجاد می کند.
دکتر شهربانو قهاری در گفت وگو با خبرنگار حوزه زنان و خانواده ایرنا متذکر شد: برخلاف ترس معمولی که واکنشی، زودگذر است و با ارائه اطلاعات از بین می رود، فوبیا نوعی بیمارگونه و پایدار از ترس است که بر روی کارکرد و زندگی روزمره فرد تاثیر می گذارد.
این روانشناس بالینی با بیان اینکه فوبیا اگر مورد درمان قرار نگیرد پایدار می شود و تا آخر عمر ادامه خواهد داشت گفت: در صورت درمان نشدن فوبیا، فرد می تواند به افسردگی مبتلا شود.
همچنین مجدالدین مستعان مشاور خانواده روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار حوزه زنان و خانواده ایرنا، درباره چرایی درگیر شدن ذهن در کارزار شیوع کرونا توضیح می دهد: با وجود اینکه نزدیک به دو سال از شیوع پاندمی کرونا می گذرد هنوز نمی توان گفت که در دوران پساکرونا قرار داریم زیرا هنوز پیامدهای استمرار بیماری کرونا بر جسم و روح افراد شایع و بارز است.
آنجا که نگرانی بدتر از خود بیماری، جان گیر می شود
وی ادامه می دهد: از نگاه روانشناسی، انسان در قالب فکر و عمل تعریف می شود به همین دلیل گفته می شود عقل سالم در بدن سالم است زیرا جسم سالم، نگهدارنده ذهن سالم برای تصمیم گیری، قدرت فکر و عمل درست است. حال وقتی درگیر ویروس کرونا می شویم هم جسم و هم ذهن ما درگیر می شود یعنی این دو با هم تحت تاثیر قرار می گیرند.
به گفته این مشاور خانواده، وقتی نگران ابتلاء به کرونا هستیم تنش، اضطراب و استرس ابتلا و پیامدهای احتمالی آن همانند مساله مرگ و اینکه در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد محدودیت هایی روی عمل افراد ایجاد می کند و باعث می شود فرد از انجام بسیاری کارها اجتناب کند یا خود را محدود کند که این امر به فرو رفتن در انزوا و عزلت و محدود شدن تفکر منتهی می شود. در حقیقت نگرانی بدتر از خود بیماری اثر منفی روی افراد خانواده می گذارد که تعامل بین آنها را دستخوش تغییر می کند.
حال خوب، متاعی درمانگر در دوران کرونا
مستعان با تاکید بر اینکه بزرگ کردن مسایل بیش از اندازه و انجام رفتارهای خارج از عرف متاسفانه از مواردی است که در مورد کرونا هم صدق کرد و افراد مضطرب در دیدار با دوستان، همکاران و خانواده به صورت دائم این استرس را منتقل می کنند، درباره اینکه چگونه می توان مثبت اندیشی را در بین این افراد رواج داد، توضیح می دهد: قرار گرفتن در سیکل افکار منفی، در قدم نخست استرس و اضطراب می دهد و در قدم دوم فرسودگی و افسردگی را به همراه دارد که پیامدهای آن بسیار ناگوارتر از خود بیماری خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه گسترش افکار منفی، سیستم ایمنی را تضعیف می کند، توصیه می کند: اگر فرد دچار موارد حاد اضطراب و استرس شده است، مراجعه فوری به روانپزشک و مشاور جهت یادگیری تکنیک های ذهنی و کنترل ضروری است. اما به طور کلی برای پیشگیری از افتادن در پروسه فوبیا و استرس زیاد، بخش آموزش در حیطه رسانه ها باید بیش از همیشه فعال شود تا خانواده ها بتوانند این موارد آموزش و پیشگیری را با فرزندان خود به اشتراک بگذارند.
مستعان خاطرنشان می کند: در حقیقت والدین در قدم نخست باید ورودی های اطلاعاتی به خانواده را کنترل کنند؛ صحبت کردن در مورد برنامه های خانواده در قبال مبارزه با کرونا به جای گفتن از ترس های کرونایی.
وی به خانواده ها توصیه کرد در این دوران کارهای مشترکی همچون کتابخوانی، ورزش و بازی های گروهی را توسعه دهند تا هم تعامل میان اعضای خانواده را بالا ببرند و هم از رشد اختلافات خانوادگی بکاهند.
این مشاور خانواده با تاکید بر اینکه زمانی حال ما بد می شود که ذهن از جسم فاصله گرفته باشد، توضیح می دهد: یعنی فرد یا در گذشته و اتفاقات قبلی را مرور می کند یا در حال پیش بینی اتفاق های احتمالی است؛ در حقیقت ذهن همه جا هست غیر از زمان حال. اما وقتی والدین کارهایی انجام می دهند که ذهن بر زمان حال متمرکز شود و هدایت افکار صورت گیرد، دیگر نیازی نیست ذهن به آینده و گذشته ای فکر کند که ضرورتی ندارد. در نتیجه حال فرد خوب می شود.
چتر حمایتی دولت سیزدهم بر سر بیماران اس ام ای
تجمع خانوادههای بیماران «اس ام ای» در مقابل مجلس شورای اسلامی و حضور سرزده رییس جمهوری در جمع آنها و شنیدن درخواستها و مطالباتشان در زمینه تامین دارو و مشکلات درمانی فرزندان مبتلای آنها، حکایت از چتر حمایتی دولت سیزدهم بر سر دردمندان دارد.
چند روز گذشته، خانواده های بیماران «اس ام ای» برای چندمین بار پیاپی و به خاطر مشکل تأمین داروی بیماران خود، در مقابل مجلس شورای اسلامی تجمع کردند و خواستار این شدند که این داروها در فهرست داروهای وارداتی وزارت بهداشت قرار بگیرند زیرا هزینه تهیه این داروها به حدی بالا است که هیچ خانوادهای بهصورت شخصی نمیتواند این داروها را وارد کند و باید در فارماکوپه داروی وزارت بهداشت قرار گیرد تا یارانه دولت به آن اختصاص یابد.
بیماری ژنتیکی که با وجود گذشت ۲۰ سال از زمان شناسایی آن و وجود ۸۰۰ فرد مبتلا [در آن مقطع] به «اس ام ای» در ایران، هنوز دغدغه تامین دارو و درمان آن وجود دارد و مسوولان سابق بر این باور بودند هزینه اثر بخشی داروهای بیماران «اس ام ای» به صرفه نیست و با پشت گوش انداختن واردات دارو به همین بهانه در عمل آب پاکی را روی دست بیماران ریختند.
تجمع این بار بیماران «اس ام ای» و فریاد بیصدای آنان، با حضور غیر منتظره آیت الله دکتر ابراهیم رییسی رییس جمهوری رنگ و بویی دیگر گرفت و امیدی دوباره در رگ های آنان جاری شد زیرا آیت الله رییسی روز چهارشنبه دهم آذر ماه پس از پایان نشست مشترک هیات دولت و نمایندگان مجلس در جمع خانواده بیماران «اس ام ای» از روز یکشنبه هفتم آذر ماه مقابل مجلس شورای اسلامی تجمع کرده اند، با مشاهده آنان که به همراه فرزندان بیمار خود در این تجمع حضور داشتند، از خودرو پیاده شده و با این خانواده ها گفت وگو کرد.
در این دیدار آیت الله رییسی ضمن ابراز همدردی با این خانوادههای بیماران مبتلا به «اس ام ای»، اطمینان داد که دولت برای رفع مشکلات دارو و درمان کشور بویژه بیماران خاص مانند بیماران «اس ام ای» همه توان خود را بکار خواهد گرفت.
از هر ۵۰ نفر یک نفر ناقل ژن معیوب ام اس ای است
“اس ام ای”یک بیماری عصبی عضلانی و ژنتیکی پیشرونده است که با گذشت زمان شدت آن افزایش مییابد و سالانه جان تعدادی از نوزادان را می گیرد.
ضمن اینکه مطابق آمارها از هر ۵۰ نفر یک نفر ناقل ژن معیوب «اس ام ای» است که در صورت ازدواج با فرد ناقل دیگر احتمال بروز بیماری در تولد فرزندان وجود دارد و با توجه به ازدواجهای فامیلی و نبود غربالگری مناسب، پیش بینی می شود حداقل حدود سه تا ۶ هزار مبتلا به این بیماری در ایران وجود داشته باشد.
کیوان بصیری فوق تخصص بیماریهای عصب و عضله در مورد این بیماری اینگونه توضیح می دهد: شاخ قدامی نخاع حالت ژنتیکی دارد و آتروفی عضلات انواع مختلفی دارد که نوع یک و دو در نوزادان و شیرخواران است، این کودکان دارای توانایی ذهنی طبیعی بوده و در اثر ضعف ماهیچهای شدید که روی عملکردهای تنفسی و بلع اثر میگذارد.
به گفته وی، این گروه از کودکان از همان ابتدا که گردن میگیرند دیگر نمیتوانند بچرخند و برای بلند شدن از زمین دچار مشکل میشوند، بعضی از آنها راه نمیافتند البته این اتفاق وابسته به نوع این بیماری دارد زیرا برخی از کودکان راه میافتند و دچار ضعف عضلات پروکسیمال میشوند و به همین دلیل نمیتوانند خوب راه بروند و ممکن است در یک یا دو سالگی فوت شوند.
این فوق تخصص بیماریهای عصب و عضله، تصریح میکند: در سالهای اخیر داروی «اسپینرازا» کشف شده که میتواند سیر این بیماری را در بین کودکان کند و حتی متوقف کرده و آنها بهبود پیدا کنند، متأسفانه طی دو سال گذشته هزینه تهیه این دارو حدود ۷۵۰ هزار دلار بوده که در عمل دسترسی به این دارو برای بسیاری خانوادهها را غیرممکن کرده است ضمن اینکه به دلیل بالا بودن هزینهها بیمهها هم نمیتوانند بخشی از هزینهها را برای بیمار تأمین کنند.
هزینههای درمان بیماران «اس ام ای» رایگان میشود
به دنبال تجمع و درخواست های مکرر خانواده های بیماران اس ام ای، دکتر محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی هم پس از بررسی مدارک و مطالبات این بیماران وعده داد که ردیف بودجهای برای واردات این دارو در نظر گرفته شود.
به دنبال این وعده، دکتر بهرام دارایی رئیس سازمان غذا و دارو ضمن تأیید وعدههای رئیس مجلس گفت: در ردیف بودجه سال ۱۴۰۱ تمام هزینههای بیماران اسامای و بیماران پروانهای و حل مسائل شان از جمله تأمین دارو، غربالگری و توانبخشی پیشبینی شده و رایگان است.
این در حالیست که ایرج ملک افضلی عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی هم درباره راه حل مجلس برای تأمین داروهای بیماران اسامای به روزنامه ایران پاسخ داد: بحث تأمین دارو بخصوص داروی بیماران خاص و نادر با ارز ۴۲۰۰ تومانی از جمله اولویتهای مجلس یازدهم است. وظیفه ما این است در شرایط فعلی اقتصادی ارز مورد نیاز داروهای مشمول ارز دولتی را برای این بیماران فراهم کنیم و از طرفی تأمین سلامت مردم جزو اولین اولویتهای دولت باید قرار بگیرد.
عضو کمیسیون بهداشت مجلس با تاکید بر اینکه مشکلات مربوط به داروهای بیماران خاص و نادر بهدلیل هماهنگ نبودن عرضه و تقاضا در حوزه سلامت است، تشریح کرد: دارو باید ارزان و متناسب با توان اقتصادی جامعه در اختیار بیماران قرار بگیرد و از این جهت مجلس ارز مورد نیاز داروها را در اختیار وارکنندهها قرار داده ولی به دلیل عدم نظارتها دارو از چرخه اصلی آن خارج میشود.
ملک افضلی تأکید کرد: در حال حاضر در بحث کالاهای اساسی هیچ چیزی جز واردات دارو در اولویت قرار ندارد بنابراین دولت به اندازه ارزی که در اختیار دارد باید آن را برای واردات اقلام دارو اختصاص دهد.
زنانی به لطافت گُل و استواری کوه
زنان سرپرست خانوار با وجود روبرو شدن با مشکلات متعدد از جمله ضعف دسترسی به فرصتهای شغلی، نداشتن درآمد پایدار، برخی تبعیضهای فرهنگی و مسایل روحی و روانی برای تامین معاش خود و خانواده سخت در تلاش و همچون کوه استوارند.
به گزارش آوای دریا و به نقل از ایرنا زنان به عنوان بخش مهمی از جوامع انسانی دارای جایگاه و اهمیتی ویژه هستند و نقـش فعـال و مشارکت تعیین کننده آنان در بسیاری از پدیده هـای اجتمـاعی بـه ویـژه رونـد توسـعه اقتـصادی، اجتماعی و فرهنگی برکسی پوشیده نیست.
در بسیاری از جوامع زنان سهم بسزایی در رشد و توسعه اقتصادی داشته و دارند بـه گونـه ای که در دیدگاه مدرن و در اقتصادهای نوین این جنسیت نیست که تعیین کننده شایسته سالاری مـرد و زن است، بلکه مشارکت هر فرد بدون عامل جنسیت ملاک قرار می گیرد.
با توجه به اینکه زنان نیمی از جمعیت جامعه را تشکیل می دهند، مشارکت عمومی آنـان در جامعـه و برخورداری از فرصت ها و امکانات برابر با مردان، بسیار با اهمیت و دارای ابعاد مختلف اقتـصادی، سیاسی و اجتماعی است.
در این بین زنان سرپرست خانوار بیش از زنان دیگر بار زندگی و مشکلات را بدوش کشیده و عهده دار تامین معاش مادی و معنوی خود و اعضای خانوارشان هستند.
مطالعات نشان می دهد زنان سرپرست خانوار به طور عمده شامل زنان بیوه و مطلقه، همسران مردان معتاد، همسران مردان زندانی، همسران مردان مهاجر و همسران مردان از کار افتاده و معلول هستند و به همین دلیل توجه مضاعف به این قشر از جامعه ضروری است.
گزارش آمارهای رسمی در ارتباط با زنان سرپرست خانوار نشان می دهد که در دهه های اخیر تعداد خانوار دارای سرپرست زن افزایش حدود ۲۶.۸ درصدی داشته است و سیستان و بلوچستان با ۲۰.۱ درصد بیشترین زنان گروه یاد شده را به خود اختصاص داده و ۹۳ هزار زن سرپرست خانوار دارد.
به طور کلی نیز جمعیت فعال زن سرپرست خانوار رشد ۲۳.۶ درصدی داشته و جمعیت شاغل زنان خانوار نیز در بازه مذکور با رشد ۲۳.۱ درصدی همراه بوده است.
دلایل بسیار متعددی در جامعه وجود دارد که منجر به افزایش جامعه آماری زنان سرپرست خانوار شده که شامل:
فقر فزاینده اقتصادی و فرهنگی
محوری ترین دلیلی که به گسترش شمار زنان سرپرست خانوار منجر شده، توسعه نیافتگی فراگیر منطقه است و در حقیقت این فقر توانمندی زنان سرپرست خانوار را در مواجهه با مسائل معیشتی با مشکل روبرو ساخته است.
بسیاری از زنان سیستان و بلوچستان به ویژه ساکن در روستاها و سکونتگاههای غیررسمی به دلیل فقدان تحصیلات دانشگاهی و مهارت های زندگی و همچنین نداشتن شغل مناسب از امنیت مالی بی بهره بوده و در تامین اصلی ترین مایحتاج زندگی خود به شوهرانشان وابستگی شدید دارند و مسائلی مانند اعتیاد و غیره به چالش های پیرامون آنان دامن زده است.
پاندمی کرونا نیز محدودیت های فراروی جامعه یاد شده را بیشتر کرده و با تغییر مناسبات اجتماعی و اقتصادی متاثر از این بحران این جامعه برای امرار معاش با مشکلات عدیده ای روبرو شده است.
این گروه از زنان اغلب با عوامل آسیب زایی مانند تبعیض های فرهنگی، ضعف دسترسی به فرصتهای شغلی، بی سوادی یا کمسوادی، نداشتن درآمد مستمر و مشکلات روحی و روانی مواجه هستند که در صورت فقدان حمایت های همه جانبه، هزینه های آسیب زایی را به جامعه تحمیل خواهند کرد.
همچنین محدودیت منابع مالی از مهمترین مشکلات این دسته از زنان به شمار می رود و در تمام برنامه ریزی ها برای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار باید هم سطح اقتصادی خانوارهای دارای سرپرست مرد توجه شود.
زنان خودسرپرست نیز زیرمجموعهای از زنان سرپرست خانوار هستند که تحت عنوان خانوارهای تک نفره با سرپرست زن در سرشماری ها لحاظ می شوند که این گروه زنانی که همسرانشان فوت شده یا جدا شده اند، همسران مردان اتباع بیگانه، متواری، زندانی، مفقودالاثر و نیز دخترانی که ازدواج نکردهاند را در بر میگیرد که برخی شاغل بوده یا در اثر فوت والدین از مستمری آنها استفاده می کنند.
چند همسری
پدیده چند همسری علاوه بر تبعات جدی که می تواند بر روی نهاد خانواده بگذارد از جمله عواملی است که منجر به گسترش شمار زنان سرپرست خانوار می شود زیرا همسران اول ابتدا با طلاق عاطفی مواجه شده و در نهایت توسط همسرشان رها می شوند و به جامعه گاهی خاموش زنان سرپرست خانوار افزوده می شوند.
ازدواج های ثبت نشده
یکی از معضلاتی که روند خدمات رسانی به اعضای جامعه را با چالش های جدی مواجه می سازد، ثبت نشدن رسمی ازدواج هایی است که معمولا به صورت سنتی و شرعی انجام می شود زیرا اینگونه ازدواج ها بار مضاعفی را بر دوش زنان خواهد گذاشت و اکثریت کسانی که به صورت سنتی ازدواج می کنند از دهک های پایین درآمدی جامعه بوده و علاوه بر اینکه بدسرپرست تلقی می شوند، در صورت طلاق یا فوت همسر باز هم از منظر قانونی هیچگونه حقوقی نخواهند داشت.
ازدواج با اتباع خارجی
یکی از پدیده هایی که استان های مرزی با آن روبرو هستند، ازدواج زنان با مردان غیر ایرانی است که مهمترین دلایل آن علاوه بر اشتراکات فرهنگی و قومی، فقر اقتصادی است و این ازدواج ها نیز به صورت سنتی انجام و زنان از هیچگونه حقوقی برخوردار نیستند و با فوت همسر و یا ترک وی سرپرستی زندگی و کودکانی که شناسنامه ندارند بر عهده زن باقی می ماند.
کودک همسری و کودک مادری
سیستان و بلوچستان جزو چهار استان نخست کشور در تعداد ازدواج دختران در سنین پایین است و این پدیده که فقر اقتصادی و فرهنگی شامل آن می شود علاوه بر اینکه کودک مادری را رقم می زند، منجر به نابسامانی های فراوانی در نهاد خانواده شده و در صورت ترک همسر، سن زنان سرپرست خانوار را به زیر ۲۰ سال می رساند که خود مقدمه ای برای افزایش مشکلات این گروه از زنان است.
تحول در نگرش به جامعه زنان سرپرست خانوار در سیستان و بلوچستان
مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری سیستان و بلوچستان در گفتوگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: این دفتر با توجه به اینکه شاخص های توسعه حوزه زنان و خانواده وضعیت مطلوبی را نداشته و به طور کلی مشکلات و مسائل مربوط به این قشر را بیشتر از دیگر مناطق کرده، در تلاش است از ۲ منظر برای توانمند سازی همه جانبه و ارتقای وضعیت آنان در شاخص های توسعه بکوشد که در این راستا علاوه بر تصویب سند ارتقای شاخص های وضعیت زنان به عنوان یک برنامه جامع و راهبردی در برنامه های کلان دستگاه های اجرایی، برنامه های عملیاتی را به صورت جدی و هدفمند دنبال می کند.
زهرا ابراهیمی گفت: این هدف از ۲ منظر در حال پیگیری است که یکی از آنها تلاش برای تحول در نگرش به جامعه زنان سرپرست خانوار استان است که متاسفانه عمدتا به آنان نگاهی ترحم وار می شود و به صورت مشکل دیده می شوند.
وی افزود: در واقع زنان سرپرست خانوار به خودی خود معضل تلقی نمی شوند بلکه قسمت کلانی از جامعه یاد شده از توانمندی مطلوب برای زندگی استاندارد برخوردار نیست و از همین رو برنامه های دفتر با تاکید بر حفظ عزت و کرامت، تقویت مهارت ها و توانمندسازی آنان تدوین و در حال اجرا است.
مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری سیستان و بلوچستان بیان کرد: توسعه کسب و کارهای خرد برای زنان سرپرست خانوار که بر اساس آمارهای منتشره از سوی نهادهای مسوول بسیاری از زنان سرپرست خانواده در استان دارای سواد پایین و عدم مهارت هستند و برای حل این مهم طرح های کارفرمایی کمیته امداد با ظرفیت های مختلف در سطح سیستان و بلوچستان در حال اجراست که برای نمونه می توان به راه اندازی نخستین طرح پوشاک کارفرمایی نهادهای حمایتی، راه اندازی کارگاه های راهبری نظیر تولیدی فرش، واحدهای تولیدی فرآوری میوه و اجرای طرح های توانمندسازی، گسترش مهارت آموزی مراکز شبه خانواده و مهارت آموزی ویژه زنان زندانی رایباز اشاره کرد.
وی ادامه داد: ارائه تسهیلات با شرایط ویژه به منظور توسعه کسب و کارهای خرد و رفع برخی مشکلات معیشتی این جامعه نیز از دیگر اقداماتی است که با امضای تفاهمنامه با سازمان های مختلف فراهم شده و در این راستا می توان به ارائه تسهیلات روستایی به بخشی از بانوان سرپرست خانوار که کسب و کار خانگی داشتند اشاره کرد.
ابراهیمی گفت: با توجه به اینکه بسیاری از زنان سرپرست خانوار توانایی کافی برای بهره مندی از خدمات حقوقی را نداشته و از طرفی از اشکال مختلف خشونت رنج می برند، دفتر امور بانوان و خانواده استانداری سیستان و بلوچستان اقدام به تشکیل کمیته های حقوقی و احیای دفاتر حمایت از حقوق زنان و دادگستری در سطح شهرستان ها کرده و در این نهادها خدمات حقوقی به صورت رایگان توسط وکلا و مشاورین حقوقی انجام می شود.
وی افزود: همچنین با افتتاح خانه های مهارت آموزی در مناطقی مانند حاشیه شهر علاوه بر اینکه برای کودکان و نوجوانان فرصتی جهت بهره مندی از خدمات مختلف آموزشی و فرهنگی فراهم شده ،برای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار که مادران این جامعه هدف هستند کلاس های آموزشی و برنامه های مختلف فرهنگی و اجتماعی تدوین و برگزار می شود.
مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری سیستان و بلوچستان اظهار داشت: با توجه به اهمیت نقش آفرینی زنان در مدیریت و کاهش تبعات ناشی از بحران های مختلف، کارگروه ویژه مقابله با بحران با هدف تغییر نگرش به نقش زنان در مواجهه با بحران هایی نظیر کرونا از قربانی به عاملیتی اثرگذار برای کاهش آسیب و تبعات، با تعامل شورای عالی سمن های استان تشکیل شد که خوشبختانه علاوه بر تحول در نگرش به جامعه زنان منشا اثر نیک برای کاهش مشکلات آنان شد.
وی خاطرنشان کرد: همچنین با هدف تقویت کسب و کارهای خرد بیش از ۳۰۰ کسب و کار به بازارهای مهم ملی معرفی شد که در این راستا با انعقاد هشت تفاهمنامه با مراکز مختلف مرتبط مانند انجمن ایرانیان خارج از کشور، تعامل با مدیران پلتفرم های فروش آنلاین نظیر دی جی کالا و باسلام، محصولات مختلف به آنان جهت فروش و معرفی و اتصال بازار محلی به ملی و حتی بین المللی انجام شد.
ابراهیمی ادامه داد: با توجه به اینکه بخشی از این گروه توانایی کافی برای پرداخت هزینه های درمانی را ندارند، از طریق انعقاد تفاهمنامه همکاری با بیمارستان پیامبر اعظم (ص)، ارائه خدمات مختلف و تخصصی درمانی به آنان میسر شد.
وی گفت: همکاری با سازمان UNDP به منظور حمایت از طرح های کسب و کارهای خرد زنان سرپرست خانوار ساکن در شهرستان های شمال سیستان و بلوچستان نیز در حال انجام است.
همافزایی و مشارکت عامل ارتقاء دانش و بهبود عملکرد در حوزه زنان است
معاون رییس جمهوری:
معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده با ابراز خرسندی از حضور به موقع و فعال نمایندگان دستگاههای اجرایی در حوزه زنان گفت: همافزایی و مشارکت در راستای اجرایی کردن طرحها و برنامههای پیشبینی شده معاونت امور زنان عامل ارتقاء سطح دانش و بهبود عملکرد در حوزه زنان است.
انسیه خزعلی در نشست راهبردی هفته گرامیداشت مقام زن و روز مادر که با حضور ۲۲ نماینده از دستگاههای اجرایی برگزار شد، ضمن تشکر از حضور به موقع، مستمر و فعال مشاوران و نمایندگان دستگاههای اجرایی در امور زنان و خانواده، هم افزایی و مشارکت آنها را در راستای اجرایی کردن طرح ها و برنامه های پیش بینی شده این معاونت در بزرگداشت میلاد باسعادت دخت نبی اکرم(ص)، حضرت فاطمه زهرا(س) و گرامیداشت مقام زن و روز مادر موجب ارتقاء سطح دانش و بهبود عملکرد دستگاهها در حوزه زنان قلمداد کرد.
سپس هر یک از مشاوران و نمایندگان دستگاه های اجرایی به بیان برنامهها و طرحهای پیشنهادی خود جهت ارائه و اجرا در هفته بزرگداشت مقام زن و روز مادر پرداختند.
همچنین برخی مشاوران ظرفیت ها و پتانسیل دستگاه اجرایی خود را برای مشارکت، هم افزایی و اجرای طرحهای مشترک با معاونت امور زنان و خانواده ارائه کردند.
در این نشست نمایندگانی از دستگاههای مختلف از جمله وزارت کشور، بسیج جامعه زنان، شهرداری تهران، وزارت صنعت معدن و تجارت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس و سازمان صدا و سیما حضور یافته و مشاوران و نمایندگان هریک از این دستگاه ها گزارش مکتوبی از مسائل و ظرفیت های دستگاهی خود را جهت بهره مندی در هفته بزرگداشت مقام زن و روز مادر به معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده ارائه کردند.
ضرورت تحول در تضمین مورد مطالبه بانکها برای ارایه وام به زنان سرپرست
معاون رییس جمهوری در امور زنان و خانواده اعلام کرد:
معاون رییس جمهوری در امور زنان و خانواده با تاکید بر اینکه مطالبه تضمین بانک ها برای دادن تسهیلات یکی از مشکلاتی است که زنان سرپرست خانوار با آن مواجه هستند، گفت: نوع تضمین ها باید از شکل موجود تحول یابد.
دکتر انسیه خزعلی در نشست توانمندسازی و اشتغال زنان سرپرست خانوار که با حضور فعالان حوزه اشتغال و کارآفرینی و نمایندگان مربوطه از دستگاه های اجرایی ذی ربط در دفتر معاونت برگزار شد، ضمن اشاره به اهمیت بحث اشتغال به ویژه در حوزه زنان سرپرست خانوار تاکید کرد: اشتغال موضوعی است که بسیاری از نهادها درگیر آن هستند و لازم است وزارت کار با سیستم یکپارچه و ایجاد چتر فراگیر و حمایتی از موازیکاری در دستگاه های اجرایی جلوگیری کند.
معاون رییس جمهوری ادامه داد: همانطور که رئیس جمهور محترم نیز بارها تاکید کردند، همه باید در زمینه ایجاد اشتغال اقدام نمایند، نه تنها یک نهاد یا یک دستگاه اجرایی! بلکه همه نهادها باید به صورت هم افزا و همسو هماهنگی های لازم را در جهت حمایت از اشتغال انجام دهند.
وی در خصوص زنان سرپرست خانوار تاکید کرد: از مشکلاتی که زنان سرپرست خانوار با آن مواجه هستند تضمین هایی است که بانکها برای دادن تسهیلات می طلبند لذا باید در این زمینه کارآفرینانی را که می توانند افراد را تحت پوشش قرار دهند فعال کرد ضمن آنکه نوع تضمین ها باید از شکل موجود تحول یابد.
خزعلی در ادامه سخنان خود به اهمیت برگزاری این جلسات به صورت دورهای همراه با برونداد علمی و اجرایی اشاره کرد و خاطر نشان کرد: این جلسات میتواند نقطه قوتی باشد در جهت ایجاد تسهیل گری تا حمایت های لازم برای اشتغال و توانمندسازی زنان سرپرست خانوار انجام گیرد.
در ابتدای این نشست که با حضور نمایندگانی از سازمان بسیج سازندگی، آستان قدس، سازمان مرکزی تعاون روستایی، ستاد مشاغل خانگی وزارت کار، کمیته امداد، ستاد اجرایی فرمان امام و استانداری تهران برگزار شد، برخی نمایندگان دستگاه ها به بیان و ارائه نظرات خود پیرامون ارتقاء سطح توانمندسازی زنان سرپرست خانوار و ایجاد اشتغال تضمین شده و کارآمد برای ایشان پرداختند.
رضا پور مدیر اشتغال و بازرسی سازمان بسیج سازندگی ضمن ارائه توضیحاتی درخصوص طرح های اشتغال زایی و توانمندسازی این سازمان در سراسر کشور، جهت توسعه روابط با معاونت امور زنان و خانواده و امضای تفاهم نامه برای انجام هرچه بهتر طرحهای مشترک فیمابین پیشنهاداتی را ارائه کرد.
در ادامه؛ نماینده بنیاد برکت پیرامون موضوع بانکداری اسلامی و اعطای وام و مسائل و مشکلاتی که کارآفرینان با آن مواجه هستند، نکاتی را بیان و پیشنهاد ایجاد سامانه ضمانت اجتماعی را ارائه کرد و گفت: سامانه ضمانت اجتماعی سیستمی است که در آن با ضمانت اجتماعی برای بازگشت پول به سیستم بانکی اطمینان ایجاد شده و برای اشتغالزایی و کارآفرینی زنان سرپرست خانوار تسهیلگری انجام خواهد شد.
وی یادآور شد: زنان سرپرست خانوار برای دریافت تسهیلات ویژه توانمندسازی در اولویت هستند که لازم به ذکر است تاکنون ۴۱ درصد از تسهیلات پرداخت شده توسط بنیاد به زنان و به طور کلی مشاغلی که زنان میتوانند بر عهده بگیرند اختصاص یافته است.
همچنین نماینده بنیاد علوی و نماینده کمیته امداد در خصوص حمایت از گروه های جهادی، صندوقهای خرد، تشکیل دبیرخانه مشاغل خانگی و تسهیل گری در این حیطه اشاره کرده و به بیان تجربیات، راهکارها و مسائل حوزه خود پرداختند.
سپس نماینده استانداری به موضوع شفاف سازی روند تسهیلگری و اهمیت تشکیل فلوچارت در فرایند تسهیلاتی نکاتی را ذکر نمود و اشاره کرد که لازم است در هر یک از گروهها، تسهیلگران و حمایتگران توانمندسازی زنان سرپرست خانوار باز مهندسی صورت گرفته و به طور کلی باید در مجموعههای حمایتی از زنان سرپرست خانوار اهتمام ویژه به کار گرفته شود.
سایت انتخاب نقل قول نادرست خود از وزیرکشور را پس گرفت
سایت خبری انتخاب در توضیحاتی نقل قول گزینشی خود از وزیر کشور درباره زنان را که منشا سوء برداشت شد، اصلاح کرد و نوشت: “بررسی بیشتر نشان میدهد، برداشت پیشین صحیح نبوده است”
به گزارش روز پنجشنبه خبرنگار سیاسی ایرنا، درپی انتشار خبری با عنوان «وزیر کشور: اگر انقلاب بخواهد ضربه ببیند، از ناحیه زنان است» و انتساب نقل قول گزینشی به احمد وحیدی وزیر کشور از سوی سایت خبری انتخاب، این پایگاه خبری با ارائه توضیحاتی، اظهارات صحیح وزیر کشور را برای اطلاع افکار عمومی به شکل کامل منتشر کرد و نوشت: «بررسی بیشتر نشان میدهد، برداشت پیشین صحیح نبوده است.»
وزیر کشور امروز در دومین روز از نخستین نشست سراسری مدیران کل امور زنان و خانواده استانداریهای سراسر کشور گفته بود: اینکه غربیها با معیارهای خودشان به ما بگویند زن مهم است هیچ نیازی نداریم که از فکر ناقص، ضعیف و مادی غرب بهره بگیریم و نشان دهیم که زن جایگاه مهمی دارد. افکار فمینیستی به جز تحقیر و تضعیف موقعیت زن آثار دیگری ندارد، بلکه باید به دنبال ارتقاء بالاتری باشیم و با مکتبهای فکری که امروز در رابطه با زن وجود دارد کاملاً حسابمان را جدا کنیم و بدانیم که خودمان در این رابطه همه چیز داریم… ما باید فرصتها و تهدیدها را در حوزه زنان بشناسیم اعتقاد دارم اگر انقلاب بخواهد ضربه ببیند از این حوزه است و اگر موفق هم بشود باز هم از ناحیه بانوان خواهد بود.
روابط عمومی وزارت کشور در واکنش به این موضوع، اعلام کرد: انتظار میرود رسانهها و خبرنگاران با رویکردی حرفهای در انتشار اظهارات مسئولان نهایت دقت و امانتداری را داشته باشند تا برداشت نادرستی از این اظهارات به وجود نیاید و باعث سوءاستفاده دشمنان و رسانههای معاند و ضد انقلاب نشود.
خزعلی: نیاز واقعی زنان امروز اشتغال و کارآفرینی است
معاون امور زنان و خانواده رییس جمهور گفت: نیاز واقعی زنان اکنون اشتغال و کارآفرینی برای خانواده و فرزندان است که این مهم در طرح ایجاد کسب و کار پایدار “خانواده محور” اندیشیده شده است.
انسیه خزعلی در نشست با کارآفرینان در اشترینان بروجرد اظهار داشت: امیدوارم با برنامه هایی که معاونت زنان در بخش اشتغال، کارآفرینی و توانمندسازی و آسیب زدایی دارد بتواند گوشه ای از مشکلات زنان را مرتفع کند.
وی افزود: سرمایه شما توانمندی هست که در کار دارید و مهارتهای که می آموزید و آن را عملی می کنید با همت خودتان و با پشتیبانی و برنامه های که دولت در حال تدوین دارد.
معاون امور زنان و خانواده رییس جمهور همچنین بیان کرد: امیدواریم برای اشتغال زنان بخصوص بانوان سرپرست خانوار و بدسرپرست و با اجرای طرح اشتغال خانواده محور بتوانیم یک حرکت خیلی خوب را در امور زنان منطقه اشترینان داشته باشیم.
خزعلی اضافه کرد: در زمینه فرش و قالیبافی توانمندیهای خوبی در این منطقه وجود دارد ما صادرات و فروش آن را خودمان تضمین می کنیم حتما اعلام کنند اینجا بشود مرکزی برای بافت فرش و صادرات فرش ایجاد کرد.
وی ادامه داد: لرستان به عنوان پایلوت طرح ایجاد کسب و کارهای پایدار خانوار محور شده است.
“انسیه خزعلی” در بدو ورود به شهر بروجرد مورد استقبال مسوولان استانی قرار گرفت.
معاون امور زنان و خانواده رییس جمهوری همچنین از روستای جعفرآباد و موسسه یاس کبود اشترینان بازدید کرد.
دیدار با امام جمعه بروجرد، دیدار با خانواده شهیده سلامت زهرا شیرویه، بازدید از کارگاه قالیبافی و بیمارستان بروجرد نیز از برنامه های بعدی معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده در سفر به بروجرد است.
دیدار مدیر کل امور زنان و خانواده استانداری هرمزگان با ورزشکاران لیگ برتر فوتسال بانوان رودان
مدیر کل امور زنان و خانواده استانداری هرمزگان در سالن شهید جعفری شهرستان رودان در جمع بازیکنان تیم های رودان و بوتا پارس البرز از لیگ برتر فوتسال بانوان حضور یافت و با آنان به گفتگو نشست.
نرگس منتظری تختی مسائل و مشکلات کادر و اعضای تیم فوتسال بانوان شهرستان رودان را مورد بررسی قرارداد و مقرر شد پیگیری لازم در این خصوص انجام شود.
در این دیدار ، مرادی معاون بانوان اداره کل ورزش و جوانان نیز حضور داشت.
تابویی به اسم خواستگاری دختر از پسر
حلقه ازدواج را در کیک سادهای که خودش پخته جاساز میکند و به محض آنکه پسر را میبیند زانو میزند، از او در مقابل همه خواستگاری میکند و فیلم آن را هم در شبکههای اجتماعی به اشتراک میگذارد.
به نظر میرسد پدیده خواستگاری دختران از پسران در ایران در حال افزایش است؛ موضوعی که همچنان باب میل بسیاری از پسران و دختران نیست با این حال طرفداران خودش را دارد و برخی از دختران میگویند «چرا که نه؟ ما هم حق انتخاب داریم.» اما تفاوت نظرها کم نیستند.
“تو جامعه ایرانی مردا حق انتخابو برای خودشون میبینن. منم دوست ندارم یه دختر ازم خواستگاری کنه و اگه همچین اتفاقی هم برام بیفته نه میگم چون خودم دوست دارم انتخاب کنم”، “یعنی چی که دختر از من خواستگاری کنه؟ قطعا قبول نمیکنم. این مسخرهبازیا چیه؟”، “چرا همیشه پسرا باید حق خواستگاری داشته باشن؟ خب منم دوست دارم وقتی از یکی خوشم اومد شانسمو برای ازدواج امتحان کنم. البته یه بار این کارو کردم و طرف بهم جواب منفی داد”، “منم به عنوان یه دختر دوست ندارم از یه پسر خواستگاری کنم. همین جوری که خودشون پا پیش میذارن فردا تو زندگی کلی عیب و ایراد رومون میذارن وای به حال اینکه ما بریم ازشون خواستگاری کنیم”، “با توجه به فرهنگی که ما توش زندگی میکنیم به نظرم پسرا جنبه ندارن بهشون ابراز علاقه کنیم”. این نظر برخی از جوانانی است که در سن ازدواجند و نظراتشان را درباره خواستگاری دختر از پسر با ایسنا در میان گذاشتند.
در واقع خواستگاری زن از مرد در جامعه ما نوعی تابوشکنی محسوب میشود. البته این اتفاق پیشینه تاریخی حتی در اسلام هم داشته و نقل شده حضرت خدیجه (س) در ازدواج با پیامبر (ص) پیشقدم شده و پیام فرستاده است. حتی شارع مقدس هم در خصوص خواستگاری زن از مرد هیچ منعی وارد نکرده است. با این حال برخی معتقدند اگر زن در این زمینه پیشقدم شود و مرد به او جواب منفی بدهد ممکن است از نظر روحی و روانی به زن آسیب وارد شود و تحمل «نه» شنیدن را نداشته باشد.
اکبر محمدی – روانشناس سلامت روان – در اینباره معتقد است: “بسیاری با توجه به پدیدههای اجتماعی و نواجتماعی باورشان این است که جامعه ما یک جامعه مدرن شده است اما من به عنوان یک روانشناس نمیتوانم این موضوع را بپذیرم. جامعه ما بیشتر یک جامعه سنتی است و ما در ظاهر و پوسته آن مدرنیته را میبینیم اما در واقعیت هیچ اتفاق خاصی نیفتاده است. با توجه به مبنای تئوری انتخاب که مربوط به آقای ویلیام گلاسر است هر فردی میتواند دست به انتخاب بزند. منظورم دختر یا پسر نیست بلکه هر فردی به عنوان یک انسان میتواند دست به انتخاب بزند و بعد از آن به راحتی میتواند با پیامدهای انتخاب خودش کنار بیاید. در این صورت سلامت روانی فرد آسیب کمتری میبیند. در این انتخاب قطعا به عنوان یک فرد نمیتوانیم مسائل فرهنگی خانواده یا جامعهمان را نادیده بگیریم. بهویژه در جامعه سنتی خودمان نمیتوانیم باورهای شخصی و همین طور مسائلی که در اجتماع مرسوم است، کنار بگذاریم. در برخی موارد میتوانیم بعضی مسائل را به عنوان تابو هم حساب کنیم. خط قرمزهایی در جامعه وجود دارد که برای مثال فقط پسرها میتوانند خواستگاری کنند و دخترها نمیتوانند چون این امر به عنوان یک تابو در جامعه ما پذیرفته شده است و قبح این قضیه را شکاندن جرات و اعتماد به نفس میخواهد که با توجه به القائات ذهنی که از نظر جنسیتی روی خانمها انجام شده، اعتماد به نفس آنان را در این زمینه که زنان میتوانند شریک آینده خود را تعیین کنند، پایین آورده است.”
این عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد گرمسار با بیان اینکه خواستگاری خانم از آقا یا برعکس آن یک قانون نانوشته است، به ایسنا میگوید: “تعیین نشده که کدامیک از دیگری خواستگاری کند اما از طرف دیگر باید این موضوع را بپذیریم که چون جامعه ما سنتی است همیشه در برابر تغییرات مقاومت میکند بنابراین باید در این زمینه بسترسازی و از نظر فرهنگی در مردم یکسری آمادگیهای ذهنی ایجاد شود. به خاطر میآورم چندین سال پیش از طرف سازمان ملل اعلام کردند که باید ده مهارت زندگی در ایران آموزش داده شود اما گفتند ما خودمان یک پا روانشناس هستیم! دقیقا مثل نگاهی که به روانشناسی وجود دارد. اما آنقدر روی این موضوع کار شد که حالا مردم به سادگی میپذیرند که باید مدیریت خشم یا استرس را یاد بگیرند. خواستگاری دختر از پسر هم موضوعی نیست که بگوییم قرار است برای اولین بار در جامعه ما اتفاق بیفتد بلکه در بسیاری از جوامع بشری از جمله چین، هند، بخشی از آفریقا و کشورهای مشترکالمنافع هم این امر اتفاق افتاده است و دخترها دست به خواستگاری میزنند چون معتقدند همان معیارهایی که یک پسر در انتخاب دختر در نظر میگیرد، دخترها هم درباره پسرها در نظر میگیرند اما اینکه بر اساس سنتهای جامعه کدامیک انتخاب میکنند متاسفانه در جامعه ما توسط پسرها صورت میگیرد اما از نظر منِ روانشناس، دخترها هم میتوانند دست به انتخاب بزنند. فقط باید در مرحله اول فرهنگسازی صورت بگیرد و این آگاهی به مردم جامعه داده شود.”
او با بیان اینکه نباید اعتماد به نفس دختران را لِه کرد، ادامه میدهد: “الان اگر دختری پا پیش بگذارد و خواستگاری کند، یکسری پاسخها و ذهنیتهای منفی مردم میتواند مشکلاتی را برای او به وجود بیاورد یا حرفهایی ممکن است در اینباره مطرح شود که این چه دختری است و در کدام خانواده بزرگ شده است؟ مگر حجب و حیا ندارد که میخواهد آن پسر را شکار کند؟ و از این دست حرفها … اما مهم این است که این دسته از زنان بتوانند قضاوتهای نادرست مردم را حتی از لحاظ روانشناسی، تحریفهای شناختی و افکار ناکارآمد دور بریزند. چطور یک پسر به خودش اجازه میدهد برای انتخاب یک خانم تحقیق کند؟ بنابراین نمیتوانیم چنین حقی را از یک خانم سلب کنیم.”
بسیاری معتقدند خواستگاری دختر از پسر، زانوزدن و درخواست ازدواجکردن یک فرهنگ وارداتی و غربی است که دختران ایرانی از آن تقلید کردهاند. با این حال زنان نامداری مربوط به دهههای گذشته وجود داشتهاند که برای ازدواج پیشقدم شده و از همسرانشان خواستگاری کردهاند. دکتر محمدی هم معتقد است در این مسئله امکان تقلید از جوامع غربی وجود دارد همان طور که شبکههای اجتماعی و مجازی، فکر، احساس و حتی دیزاین خانه ما را تحت تاثیر قرار دادهاند. اما من فکر میکنم اگر ما در این زمینه میزان آگاهی مردم را با یک نگاه عدالتمحور که خانمها هم میتوانند انتخاب کنند، بالا ببریم دیگر چنین امری تابوشکنی یا خط قرمز نیست. متاسفانه ترس از قضاوت مردم و فرار از آن همیشه وجود داشته است. در رفتاردرمانی روی این موضوع تاکید میشود تا زمانی که با ترس مواجه نشویم، همیشه از شرایط یا موقعیت موجود در گریز خواهیم بود. فقط کافی است یک بار با ترس مواجه شویم تا همه چیز فرو بریزد. من معتقدم چنین امری شدنی است. در جوامع غربی چنین موضوعی مسئلهساز نیست تا به آن شاخ و برگ بدهند. در بسیاری از کشورهای آسیایی این موضوع اتفاق میافتد.
این روانشناس به تحمل «نه» شنیدن و روبرو شدن با این موضوع هم اشاره میکند: ما باید آستانه تحمل و پذیرش شنیدن جواب منفی را هم داشته باشیم. خیلی بهتر است با تحمل نه شنیدن روبرو شویم تا با پذیرفتن ازدواج با پیامدهای منفی دیگری روبرو شویم. من معتقدم اگر چنین اتفاقی بیفتد دیگر تروریسم اجتماعی رخ نمیدهد. منظور از تروریسم اجتماعی این است که اگر ازدواجی همراه با شناخت نباشد جایگاه افراد هم به درستی در خانوادهها پذیرفته نمیشود و ممکن است مورد بیمهری و بیاحترامی قرار بگیرند و افراد در این مرحله لِه شوند و نتوانند خواستهها و نیازهایشان را به سادگی به یکدیگر منتقل کنند. در نتیجه چون بدون شناخت تصمیم به ازدواج گرفتهاند با مشکلات بسیاری روبرو میشوند و همان ماهها و سالهای اول، طلاق عاطفی صورت میگیرد و در این زمینه دچار شکاف میشوند. من به این اتفاق تروریسم اجتماعی میگویم چون یک سیکل معیوب به صورت زنجیرهای ادامه پیدا میکند و بنیان خانوادهها را به هم میریزد. اما در این میان خواستگاری دخترها از پسرها بخشی از این مشکلات را سادهتر میکند چرا که بسیاری از پسرها وقتی به خواستگاری میروند نمیدانند که طرف مقابل معیارهای او را خواهد پذیرفت یا نه اما اگر این اتفاق برعکس شود پسرها هم بدون محافظهکاری با آن برخورد میکنند زیرا بسیاری از مسائل در خواستگاری به دلیل محافظهکاری مطرح نمیشوند. دوست نداریم پاسخی که طرف مقابل انتظار دارد بگوییم یا بشنویم بنابراین به عقیده من خواستگاری از طرف دخترخانمها میتواند مثبت در نظر گرفته شود و برای سلامت روان فرد، خانواده و در نهایت جامعه تاثیرگذار باشد.
او درباره اینکه ممکن است خواستگاری از سمت دختر بعدها در زندگی مشترک با سرکوفت مرد همراه باشد، توضیح میدهد: «اینکه خواستگاری دختر از پسر ممکن است موجب سرافکندگی و سرکوفت طرف شود، غیرعلمی و غیرمنطقی است زیرا مشکل ما در پایه و اساس است. آمادهکردن ذهن افراد جامعه برای چنین پدیده اجتماعی میتواند موفقیتآمیز باشد. گرچه معمولا در جامعه ما ابتدا تکنولوژی وارد میشود بعد آسیب آن را میبینیم سپس فرهنگسازی می کنیم. اگر مسئولان و اتاق فکر میخواهند چنین اتفاقی نیفتد چرا از رسانههای جمعی و صاحبنظران از همین حالا کمک نمیگیرند و برای چنین موضوعهایی بسترسازی درست فرهنگی نمیکنند؟ چطور یک خانم حق رفتن به سر کار یا دانشگاه را دارد اما نباید حق خواستگاریکردن و انتخاب را داشته باشد؟ مشکل جامعه ما فکری است و وارد شدن به آن دشوار است اما یک قانون نانوشته محسوب میشود و به عقیده من میشود با بسترسازی درست و استفاده از صاحبنظران و رسانهها افکار عمومی را در بسیاری از زمینهها آماده کرد. هیچ تابویی همیشه تابو نمانده است. فقط گذشت زمان مشکل را حل کرده است اما چرا ما باید منتظر گذشت زمان بمانیم؟
دکتر نیره توکلی – جامعهشناس – هم این موضوع را از دو سطح بررسی میکند: این موضوع باید از دو جنبه بررسی شود؛ یکی آنکه آیا فرهنگ ما با این موضوع سازگار است و دیگری آنکه آیا خواستگاری زن از مرد کار درستی است یا خیر؟ من معتقدم نه تنها فرهنگ ما بلکه فرهنگ کل جهان هم با این موضوع سازگار نیست. دلیلش هم وجود کلیشههایی است که مدام تقویت میشود. حتی در فیلمها و سریالهای مختلف هم شاهد این موضوع هستیم که تجملات مربوط به خواستگاری باید چگونه باشد یا چگونه میتوان این موضوع را به سورپرایز تبدیل کرد؟ حتی فرهنگ جهان هم به موارد کلیشهای، سنتی و رویای شاهزادهای سوار بر اسبِ سفید تاکید دارد. بنابراین فرهنگ جهان با کلیشه خواستگاری مرد از زن آن هم با باشکوهترین شکل ممکن دامن میزند و طرفدار این موارد است اما ممکن است سنتها و کلیشهها هم جالب نباشند. ممکن است دو نفر آنقدر با هم ارتباط عاطفی و اجتماعی نزدیکی داشته باشند که بتوانند این کلیشهها را کنار بگذارند و از طرق مختلف به هم بفهمانند که آیا این ازدواج مناسب آنان است و باید صورت بگیرد یا خیر. در هر صورت هیچ فرقی نمیکند کدامیک از دیگری خواستگاری کند اما زمانی که صحبت از کلیشهها میشود – که یکی از آنها خواستگاری است – پرسش «آیا با من ازدواج میکنی؟» با توجه به اینکه روابط دو نفر نزدیک نباشد سوال بیجایی است در حالیکه اگر روابط دو نفر نزدیک باشد، اصلا ضرورتی ندارد این سوال مطرح شود.
او از دیدگاه جامعهشناسی مطرح میکند: لزوما این طور نیست که هر امر سازگاری با سنت و کلیشه خوب باشد یعنی اگر ناسازگار باشد لزوما بد نیست و اگر هم سازگار باشد لزوما خوب نیست. اما اینکه یک پدیده سنتی که در اختیار جامعه مردسالار بوده حالا در اختیار زنها قرار بگیرد و آن را برتری بدانند، هیچ مزیتی ندارد. خواستگاری یا بیان عاطفه میتواند هم از طریق مرد و هم از طریق زن صورت بگیرد و بستگی به شرایط خاص و شناخت طرفین دارد. گاهی ممکن است یک زن با تصور اینکه همه چیز برای زندگی مهیاست پیشدستی کرده و چنین موضوعی را مطرح کند که به عقیده من این اتفاق شایسته تقدیر هم است اما اگر طرفین هیچ شناختی از یکدیگر نداشته باشند و موضوع ازدواج را مطرح کنند به هر شکلی و از سوی هر طرف که مطرح شود بیهوده است.
توکلی با بیان اینکه همیشه هر آنچه که قرار باشد کلیشهای، تجملی یا ژست باشد، ناپسند است، درباره سنتشکنی برخی از زنان مطرح جامعه ایران در این امر و طی دهههای گذشته میگوید: اگر هم در زمان قدیم برخی از زنان مطرح جامعه ما این پیشنهاد را مطرح کردند به این دلیل بوده که جزء زنان سنتشکن، نیرومند و قوی فرهنگی ما بودند. با این حال من معتقدم هر مورد خاصی باید بررسی شود. اما آنچه که مشابه مردم کشورهای دیگر و به صورت ادا و ژست صورت بگیرد ناپسند است.