افسردگی فصلی ۱۱ درصد از جامعه در راه است/ بیشترین سن بروز افسردگی؛ بین ۳۰ تا ۴۰ سال

یک متخصص روانپزشکی:

متخصص روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این که با شروع پاییز و کوتاه‌تر شدن طول روز و کمتر شدن نور خورشید احتمال ابتلا به افسردگی افزایش می‌یابد، گفت: خُلق ۱۱ درصد از عموم مردم با شروع فصل پاییز و سرد شدن هوا کاهش پیدا می‌کند.

«جمال شمس»، متخصص روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این که در برخی از فصول سال به دلایل نامعلوم ممکن است خُلق برخی از افراد دستخوش تغییراتی شود، گفت: افسردگی فصلی اختلالی است که معمولا با تغییر فصل به بالاترین میزان خود می‌رسد.

نور بیشتر، رهایی زودتر از افسردگی فصلی

افسردگی فصلی نوعی اختلال است که در آن فرد در دیگر زمان‌های سال شرایطی عادی دارد ولی در فصلی خاص احساس اضطراب و افسردگی می‌کند.

وی افزود: به طور کلی افسردگی فصلی نوعی اختلال است که در آن فرد در دیگر زمان‌های سال شرایطی عادی دارد ولی در فصلی خاص احساس اضطراب و افسردگی می‌کند.

شمس با اشاره به این که تابش نور خورشید و ساعت بیولوژیکی بدن که تنظیم کننده ترشح هورمون‌ها است می‌تواند خلق وخو و خواب را تحت تاثیر قرار دهد تاکید کرد: افرادی که با تغییر فصل دچار افسردگی می‌شوند، به هر میزان نور بیشتری دریافت کند زودتر از افسردگی و تنگی خلق رهایی می‌یابند.

افسرده شدن ۱۱ درصد از مردم با سرد شدن هوا

عضو هیات علمی گروه روانپزشکی دانشگاه گفت: خلق ۱۱ درصد از عموم مردم با شروع فصل پاییز و سرد شدن هوا کاهش پیدا می‌کند.

وی با تاکید بر این که تمامی افرادی که دچار افسردگی فصلی می‌شوند لزوما مبتلا به اختلال افسردگی نیستند، توضیح داد: ممکن است درصد کمی از افرادی که به یک باره با تغییر فصل دچار اضطراب و افسردگی می‌شوند به درمان‌های مداخله‌ای نیاز داشته باشند.

تغییر خلق در بهار هم ممکن است

این متخصص روانپزشکی با بیان این که اختلال عاطفی و یا افسردگی فصلی افراد را به شکل‌های متفاوتی تحت تاثیر قرار می‌دهد، افزود: احتمال تغییر خلق در فصل بهار نیز وجود دارد.

شمس با اشاره به این که احتمال بروز افسردگی با شروع فصل پاییز به مراتب بیشتر از بهار است توضیح داد: شیدایی یا مانیا حالتی از افسردگی است، در این مدل از اختلال خلق که همزمان با فصل بهار آغاز می‌شود انرژی فرد بسیار زیاد می‌شود به شکلی که این اختلال با تظاهراتی همانند نشاط‌زدگی، تحریک‌پذیری، فعالیت بیش از حد، خلق بالا به صورت شادی، خوش‌بینی افراطی، بیقراری حرکتی، اشکال در تمرکز و برنامه‌ریزی‌های بلندپروازانه دیده می‌شود.

کاهش انرژی، تغییرات محسوس در میزان خواب، میل جنسی، توجه و تمرکز و تغییر در میزان اشتها از نشانه‌های افسردگی است

علائم افسردگی فصلی

وی گفت: در مبتلایان به بیماری دوقطبی، علائم مانیا و شیدایی با شروع فصل بهار و اختلال افسردگی در فصل پاییز عود می‌کند.

شمس با بیان این که علائم و نشانه‌های افسردگی فصلی با اختلال افسردگی دائم شباهت زیادی دارد، افزود: کاهش انرژی، تغییرات محسوس در میزان خواب، میل جنسی، توجه و تمرکز و تغییر در میزان اشتها از نشانه‌های افسردگی است.

وی تنها فاکتوری که افسردگی فصلی را نسبت به سایر اختلالات روانی و افسردگی‌ها متفاوت می‌کند، زمان بروز افسردگی فصلی دانست و گفت: افسردگی فصلی در بازه زمانی خاص در سال عود می‌کند.

بیشترین سن بروز افسردگی

شمس با بیان این که احتمال بروز تمامی بیماری‌ها و اختلالات روان تقریبا یکسان است تاکید کرد: به طور مثال بیشترین سن بروز افسردگی بین ۳۰ تا ۴۰ سال است و یا اختلال دوقطبی و یا بروز شیدایی در ۲۰ تا ۲۵ ساله ها بیشتر دیده می‌شود.

وی با اشاره به این که به طور کلی انواع بیماری‌ها، که اختلالات روان هم از این قاعده مستثنی نیست تاریخ دقیق شروع و یا سن خاصی ندارد، تاکید کرد: حتی ممکن است فردی در سن بالای ۵۰ یا کمتر از ۲۰ سال دچار افسردگی یا افسردگی فصلی شود.

شمس با اشاره به اهمیت درمان انواع افسردگی‌ها تاکید کرد: اگر چنانچه این بیماری به موقع تشخیص و درمان‌ها پیش از شدت گرفتن علائم آغاز شود، روند درمان تا حدود زیادی از بروز مشکلات بعدی جلوگیری خواهد کرد.

درمان با داروهای ضدافسردگی برای برخی از بیماران مبتلا به اختلال عاطفی فصلی، خصوصا اگر علائم شدید باشد بسیار موثر خواهد بود

انواع درمان افسردگی فصلی

وی استفاده از درمان های دارویی، غیر دارویی و یا مشاوره را از جمله روش‌های درمان افسردگی فصلی دانست و تاکید کرد: درمان این اختلال به کمک نور درمانی، دارو و روش‌های روان‌ پزشکی انجام می‌شود و اگر چنانچه فرد به اختلال دوقطبی مبتلا باشد باید به پزشک خود اطلاع دهد چرا که این موضوع برای زمان تجویر نور درمانی و دیگر داروهای ضد افسردگی بسیار اهمیت دارد.

این متخصص روانپزشکی دانشگاه گفت: درمان با داروهای ضدافسردگی برای برخی از بیماران مبتلا به اختلال عاطفی فصلی، به ویژه اگر علائم شدید باشد بسیار موثر خواهد بود.

تزریق واکسن آنفلوانزا تا سه هفته آینده ادامه‌دارد

وزیر بهداشت با بیان اینکه مشکلی در ارتباط با توزیع واکسن آنفلوآنزا وجود ندارد، گفت: واکسن آنفلوآنزا خارجی و ایرانی در داروخانه‌ها توزیع شده است.

محمدرضا ظفرقندی در حاشیه آیین «افتتاحیه همایش ملی درس‌آموخنه‌های کرونا» با حضور در جمع خبرنگاران گفت: وضعیت دانشجویان و اساتیدی که  حضور در دانشگاه‌ها منع شده‌اند باید مورد بازبینی قرار گیرد. بنابر دستور رئیس‌جمهور، وضعیت دانشجویان و اساتیدی که از حضور در دانشگاه‌ها منع شده‌اند مورد رسیدگی قرارمی‌گیرد. برخی اساتید و دانشجویان دست‌ به اقداماتی زده‌اند اما نباید منجر به منع حضور همیشگی آنها در دانشگاه تبدیل شود، از این رو پرونده دانشجویان و اساتید مورد بازنگری قرار می‌گیرد.

وزیر بهداشت در پاسخ به پرسشی مبنی بر تعیین تکلیف وضعیت معاونت‌های این وزارتخانه گفت: به منظور انتصاب معاونت‌های وزارت بهداشت باید مسیری را سپری‌کنیم. انتخاب معاونت‌های وزارت بهداشت طبق روال انجام شد اما مسیری که برای این موضوع باید طی شود، طولانی است.

ظفرقندی با بیان اینکه بر مبنای نظر رئیس‌جمهور به منظور انتخاب معاونت‌ها باید کارگروهی تشکیل و شاخص‌ها را بررسی کند، اظهارکرد: انتشار معاونت‌ها نباید یک انتصاب شخصی و دفعی باشد بلکه باید برمبنای شاخص‌های مدنظر باشد.

وی ادامه داد: افرادی که برای معاونت مدنظر هستند بر مبنای شاخص‌های مدنظر رتبه‌بندی می‌شوند. پس انتخاب افراد براساس شاخصه‌ها، مرحله استعلام قانونی آغاز می‌شود. تصور می‌کنم که انتخاب معاونت‌ها در پایان مسیر خود قراردارد و طی یک یا دو هفته آینده انجام می‌شود.

وزیر بهداشت در پاسخ به پرسش مبنی بر اینکه برنامه وزارت بهداشت برای تامین واکسن آنفلوآنزا چیست؟ گفت: زمان طلایی تزریق واکسن آنفلوآنزا از سه هفته گذشته آغازشده و تا سه هفته آینده ادامه‌دارد. تا این لحظه گزارشی مبنی بر کمبود واکسن واصل‌ نشده‌است.

ظفرقندی ادامه داد: این احتمال وجود دارد که بعضی داروخانه‌ها واکسن آنفلوآنزا را تمام کرده‌باشند اما گزارش مبنی بر کبود واکسن مخابره نشده و اگر کمبود واکسن داشته‌باشیم موارد گزارش می‌شود. هیچگونه مشکلی در زمینه واکسن آنفلوآنزا وجود ندارد و نوع خارجی و ایرانی واکسن در دسترس است. اگر کمبود واکسن در برخی داروخانه‌ها وجود دارد شاید به دلیل موضوع توزیع باشد. موضوع توزیع واکسن را پیگیری می‌کنیم.

وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه «داروخانه‌ها معتقدند که به هر داروخانه چهار سهمیه واکسن آنفلوآنزا داده می‌شود به  گفت: چنین ادعایی صحت ندارد.

ابتلای ۱۹۳ نفر در کشور به بیماری تب دنگی

معاون فنی مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، از ابتلای ۱۹۳ نفر در کشور به بیماری تب دنگی خبر داد.

بابک عشرتی، درباره میزان افزایش آمار مبتلایان به تب دنگی در کشور گفت: از هفته گذشته که آمار حدود ۱۸۹ نفر بود تا این هفته ۴ نفر مبتلای جدید شناخته شده که نشان می‌دهد پشه آئدس فعالیت چشمگیری در هفته‌های اخیر نداشته است.

وی افزود: تا زمانی که از شهرستان‌های کشور، بیمار گزارش نشود، آماری اضافه نمی‌شود، اما درباره مشاهده خود پشه ممکن است در برخی از استان‌ها فعالیت داشته باشد.

عشرتی گفت: تاکنون هیچ استانی درگیر تب دنگی نشده و فقط شهرستان چابهار درگیر این بیماریست، البته در برخی از شهرستان ها، پشه آئدس صید شده، اما به صورت استانی تا کنون شیوع پیدا نکرده است.

وی با بیان اینکه گستره زیستگاه پشه آئدس افزایش یافته، افزود: تا چندین سال قبل مثلاً در فرانسه تنها در جنوب این کشور پشه آئدس وجود داشت، اما هم اکنون همه این کشور را درگیر کرده است.

معاون فنی مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با اشاره به تشکیل ستادی در وزارت کشور برای ساماندهی دستگاه‌های اجرایی در مقابله احتمالی با شیوع بیماری تب دنگی، گفت: با توجه به تجربه کرونا، وزارت بهداشت با هماهنگی موفق‌تر از دوران کرونا عمل کرده است.

عشرتی افزود: گزش این پشه کشنده نیست و از ابتدای سال تا کنون فقط یک مورد فوتی داشتیم و از تعداد ۱۹۳ مورد مبتلا تقریباً بیش از ۱۳۰ نفر از خارج کشور مبتلا شده بودند.

فاصله­ بین ازدواج تا تولد اولین فرزند زوجین در کشور

رئیس موسسه تحقیقات جمعیتی کشور با استناد به پژوهشی درخصوص فاصله بین ازدواج زوجین تا تولد اولین فرزندشان، میانگین فاصله بین ازدواج تا تولد اولین فرزند در زوجینی که در طول زندگی مشترک‌شان حداقل صاحب یک فرزند شده‌اند را ۳ سال و ۵ ماه اعلام کرد.

محمدجواد محمودی با اشاره به مطالعات صورت گرفته توسط متخصصان در سازمان ثبت احوال کشور درخصوص فاصله بین ازدواج زوجین تا تولد اولین فرزندشان، بیان کرد: مطالعات طولی انجام شده در این زمینه بر روی ۷۷۰ هزار ازدواج رخ داده با عنوان «فرزندآوری در هم‌آغازان ازدواج سال ۱۳۹۲: یک مطالعه طولی» وضعیت زناشویی و فرزندآوری گروه هم‌آغازان ازدواج سال ۱۳۹۲ طی دوره‌ای ۱۰ ساله مورد بررسی قرار گرفت که یافته‌های آن نشان می‌دهد،- میانگین فاصله بین ازدواج تا تولد اولین فرزند در زوجینی که در طول زندگی مشترک‌شان حداقل صاحب یک فرزند شده‌اند، ۳ سال و ۵ ماه است.

وی ادامه داد: در نیمی از ازدواج‌ها زوجین در کمتر از سه سال پس از ازدواج، صاحب اولین فرزند شده‌اند. با لحاظ گروه سنی مادر در زمان ازدواج، زنانی که در سال ۱۳۹۲ در سنین کمتر از ۱۵ سال ازدواج کرده‌اند، در بیشترین زمان و زنان ازدواج کرده ۳۵ تا ۳۹ ساله در کمترین زمان پس از ازدواج صاحب فرزند اول شده‌اند. به‌عبارتی فاصله‌گذاری بین ازدواج تا تولد فرزند اول، در زنانی که دیرتر وارد زندگی زناشویی می‌شوند، کمتر از زنان جوان‌تر است.

رئیس موسسه تحقیقات جمعیتی کشور براساس آمارهای ارائه شده توسط سازمان ثبت احوال کشور گفت: میانگین فاصله ازدواج تا تولد اولین فرزند در میان زنان دارای حداقل یک فرزند طی سال‌های ۱۳۹۹ برابر ۴.۵۱، ۱۴۰۰ برابر ۴.۳۶، ۱۴۰۱ برابر ۴.۲۳ و ۱۴۰۲ برابر ۴.۱۹ سال بوده است.

وزارت بهداشت: بر اساس قانون جوانی جمعیت تبلیغ شیرخشک و پستانک ممنوع است

معاون بهداشت به دو قانون مصوب مجلس در حمایت از مادران و شیرخواران اشاره کرد و گفت: قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران در دوران شیردهی در سال ۱۳۷۴ و قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در سال ۱۴۰۰ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است.

معاون بهداشت وزارت بهداشت گفت: بر اساس قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، انتشار هرگونه جزوه، کتاب، نشریه و سایر تبلیغات در مورد تغذیه شیرخوار با انواع شیرخشک، شیشه و سر پستانک از سوی شرکت‌ها و رسانه‌ها ممنوع است.

به گزارش تسنیم؛ حسین فرشیدی به مناسبت هفته جهانی ترویج تغذیه با شیر مادر اظهار کرد: شیر مادر موهبت الهی است که فواید بی‌شماری برای مادر و شیرخوار و نسل آینده دارد.

وی با بیان این که تمامی کشورها برنامه‌هایی برای ترویج تغذیه با شیر مادر دارند، گفت: در جمهوری اسلامی ایران نیز بر اساس توصیه‌های دینی و قرآنی، برنامه‌های ترویج تغذیه با شیر مادر مورد توجه سیاستگذاران و مدیران قرار دارد که نشان می‌دهد علاوه بر توصیه‌های دینی به ترویج تغذیه با شیر مادر، جهت حمایت از مادر و شیرخوار، قانون‌گذاری نیز شده است.

معاون بهداشت به دو قانون مصوب مجلس در حمایت از مادران و شیرخواران اشاره کرد و گفت: قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران در دوران شیردهی در سال ۱۳۷۴ و قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در سال ۱۴۰۰ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است.

فرشیدی به تشریح برخی از مواد مهم قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در حمایت از مادر و شیرخوار پرداخت و گفت: اعطای مرخصی زایمان با پرداخت تمام حقوق و فوق‌العاده به مدت ۹ ماه و برای تولد دوقلو و بیشتر، به مدت ۱۲ ماه، اعطای مرخصی تشویقی به همسران، اختیاری بودن نوبت کاری شب برای مادران شاغل باردار و هم چنین مادران دارای فرزند شیرخوار تا دوسال و پدران تا یک ماهگی نوزاد از جمله مواردی بوده است که در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت لحاظ شده است.

معاون بهداشت وزارت بهداشت همچنین اعطای دورکاری به درخواست مادران باردار، حداقل به مدت چهارماه در دوران بارداری در مشاغلی که امکان دورکاری در آن‌ها فراهم است، موافقت با تقاضای مرخصی یک نیمسال تحصیلی قبل از زایمان به مادر باردار بدون احتساب در سنوات تحصیلی با تقاضای کتبی دانشجویان، موافقت با تقاضای مرخصی حداکثر تا چهار نیم‌سال تحصیلی بدون احتساب در سنوات تحصیلی به دانشجویان مادر دارای فرزند زیر دو سال، موافقت با تقاضای کاهش نوبت کاری شب دانشجویان مادر باردار یا دارای فرزند زیر دو بر اساس آیین نامه مصوب وزارت بهداشت و استفاده از یک ساعت از مرخصی (بدون کسر از مرخصی استحقاقی) برای مادران شیرده حداکثر تا ۲۴ ماهگی کودک پس از شروع به کار مجدد را از دیگر مواد مهم این قانون برشمرد.

فرشیدی تصریح کرد: بر اساس قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، انتشار هرگونه جزوه، کتاب، نشریه و نظایر آن و سایر تبلیغات در مورد تغذیه شیرخوار با انواع شیرخشک، جانشین‌شونده‌های شیر مادر، شیشه و سر پستانک از سوی شرکت‌ها، رسانه‌های جمعی و فردی که جنبه تبلیغاتی داشته باشد و خارج از ضوابط و مقررات تعیین شده توسط وزارت بهداشت باشد، ممنوع است.

وی همچنین به ابلاغ منشور کرامت مادری اشاره کرد و گفت: بر این اساس، در تمامی ادارات دولتی مهد کودک راه‌اندازی می‌شود.

فرشیدی همچنین ارائه خدمات درمانی رایگان به مادران باردار و کودکان تا ۷ سالگی را از دیگر اقدامات حمایتی مادران و کودکان ذکر کرد.

معاون بهداشت وزارت بهداشت در ادامه با بیان این که امسال نیز مشابه با هر سال هفته جهانی تغذیه با شیر مادر (۱۰-۱۶ مردادماه)، گرامی داشته می‌شود، گفت: شعار امسال این هفته حمایت همه‌جانبه ترویج تغذیه با شیر مادر برای همه نامگذاری شده است و جهت دستیابی به این هدف باید همه سیاستگذاران، مدیران، آحاد جامعه، خانواده و مادر به مزایای شیر مادر برای مادران و ارتقا سلامت کودکان و اهمیت آن در سلامت نسل آینده توجه نمایند و از هیچ تلاشی فرو گذار نکنند.

۱۵ هزار کودک هرمزگانی با تزریق واکسن «پنوموکوک» و «روتاویروس» ایمن شدند

رییس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان گفت: ۱۵ هزار و ۶۶۱ کودک هرمزگانی از بهمن ماه پارسال تاکنون با تزریق واکسن‌های پنوموکوک و روتاویروس علیه بیماری‌ها ایمن شدند.

، دکتر غلامعلی جاودان روز پنجشنبه با اعلام این خبر اظهار کرد: در بازه زمانی یادشده تاکنون تعداد هشت هزار و ۲۰۴ واکسن پنوموکوک و هفت هزار و ۴۵۷ واکسن روتاویروس به کودکان این استان تزریق شده است.

تزریق واکسن پنوموکوک از سال ۱۴۰۲ در شهرستان بندرخمیر آغاز و سایر شهرستان‌های استان از اردیبهشت ماه سالجاری به همراه واکسن روتاویروس این برنامه را برای کودکان زیر ۲ سال آغاز کردند.وی بیان کرد: تزریق واکسن پنوموکوک از سال ۱۴۰۲ در شهرستان بندرخمیر آغاز و سایر شهرستان‌های استان از اردیبهشت ماه سالجاری به همراه واکسن روتاویروس این برنامه را برای کودکان زیر ۲ سال آغاز کردند.

بیماری پنوموکوک بر اثر تجمع باکتری‌هایی به نام استرپتوکوک نومونیا در پوشش مخاطی بینی و در پشت گلو ایجاد می شود که اگر تعدادشان زیاد باشد، می‌توانند باعث ایجاد عفونت در دستگاه تنفسی، گوش میانی یا حفره‌های سینوسی شوند.

میکروب پنوموکوک سبب بیماری‌هایی مانند سینوزیت، مننژیت، عفونت گوش میانی، پنومونی و عفونت خون می‌شود. این میکروب سبب بیماری‌هایی مانند سینوزیت (التهاب دریافت پوششی سینوس‌ها)، مننژیت (عفونت پرده‌های مغز)، عفونت گوش میانی، پنومونی (سینه‌پهلو یا ذات‌الریه) و عفونت خون می‌شود که ممکن است منجر به بستری شدن کودکان در بیمارستان، ایجاد عوارض در کودک و گاهی مرگ آنها شود. عفونت پنوموکوک از طریق قطرات تنفسی در حین صحبت‌کردن و تماس نزدیک بین افراد منتقل می‌شود. به عبارت دیگر، بیماری از طریق فرد بیمار، ناقل سالم (فردی که آلوده به میکروب است اما علائم ندارد) و همچنین اشیاء آلوده شده با ترشحات بدن قابل انتشار است.»

رییس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان اظهار کرد: واکسن پنوموکوک در سنین ۲، چهار و ۱۲ ماهگی برای پیشگیری و مقابله با بیماری‌های ناشی از باکتری پنوموکوک تزریق می‌شود که از بیماری‌های عفونی همچون مننژیت، ذات‌الریه، عفونت گوش میانی و عفونت منتشر خونی جلوگیری می‌کند.

دکتر جاودان یادآور شد: بررسی‌های انجام شده در هرمزگان نشان می‌دهد که درصد زیادی از بیماری‌های اسهالی شایع در کودکان زیر ۲ سال ناشی از روتاویروس بوده که با پیگیری‌های انجام گرفته برای پیشگیری از این بیماری، واکسن آن نیز فقط در استان‌های هرمزگان و بوشهر در سنین ۲، چهار و ۱۲ ماهگی به کودکان به صورت خوراکی خورانده می‌شود.

اصلاح سبک زندگی در کنترل دیابت حرف اول را می زند

یک متخصص داخلی و غدد می‌گوید: مهم‌ترین عاملی که می‌تواند نشان بدهد، فرد در سال‌های آینده مبتلا به دیابت می‌شود یا نه، پیش دیابت بودن است.

دکتر نسرین بابازاده متخصص داخلی و غدد در گفت‌وگو درباره سبک زندگی،عدم تحرک و رژیم های غذایی نامناسب که باعث بیماری گوناگون از جمله دیابت می‌شود و یکی از چالش‌های مهم حوزه سلامت در سراسر دنیا است، گفت: دیابت تبدیل به یک معضل جهانی شده است. در حال حاضر در دنیا چیزی حدود ۵۰۰ میلیون بیمار دیابتی وجود دارد، یعنی از هر ۱۰ نفری که در کره زمین هستند، یک نفر آن‌ها مبتلا به دیابت است. عدد، عدد زیادی است، به نظر می‌رسد طی ۲۰سال آینده این ۵۰۰ میلیون تبدیل به چیزی حدود ۷۰۰ تا ۷۵۰ میلیون بیمار دیابتی شود، که آمار بالایی است.

این متخصص در ادامه گفت: دیابت یک بیماری متابولیکی است، که قند خون بیمار به صورت مزمن بالاست و این بالا بودن قند خون بیمار در طول زمان، یک سری عوارضی را در بدن او ایجاد می‌کند. که مهم‌ترین این عوارض، عوارض قلبی و عروقی، کلیوی و چشمی است. اما در کنار این عوارض می‌تواند باعث آسیب به اعصاب محیطی شود. خیلی وقت‌ها بیماران دیابتی اگر دقت کرده باشید می‌گویند، پاهایمان حس ندارد یا گزگز یا درد شدید دارد در حدی که بیمار نتواند حتی شب‌ها بخوابد، این‌ها باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن‌شان می‌شود. ممکن است باعث ایجاد یک سری زخم‌ها در پاهایشان شود که در نهایت منجر به قطع عضو شود. دیابت بیماری است که شاید خیلی از وقت‌ها، بیماران آن را جدی نمی‌گیرند، اما در نهایت موقعی متوجه اهمیت این بیماری و درمان آن می‌شوند که عملا عوارض اتفاق افتاده است و دیگر در آن فاز، کار زیادی نمی‌شود برای این بیمار انجام داد.

مکانیزم دیابت در بدن

وی افزود: وقتی غذا می‌خوریم و قند خون ما بالا می‌رود از لوزالمعده یا همان پانکراس هورمون انسولین ترشح می‌شود، اگر به هرعلتی پانکراس نتواند انسولین ترشح کند یا نه، پانکراس انسولین را ترشح کند اما سلول‌های بدن نسبت به این پانکراس مقاوم باشند در واقع انسولین نتواند روی آن سلول‌ها اثر بگذارد که بتوانند قند را از خون وارد سلول کنند، دیابت اتفاق می‌افتد.

عوامل موثر در ایجاد دیابت

بابازاده خاطر نشان کرد: چاقی، سبک زندگی بی‌تحرک، رژیم غذایی نامناسب و ژنتیک(خیلی نقش مهمی دارد)، نارسایی پانکراس یا لوزالمعده (به هر علتی که باشد)، یک سری از بیماری‌های خودایمنی( یعنی این‌که خود سیستم ایمنی بدن باعث آسیب به سلول‌های لوزالمعده می‌شود تا نتواند انسولین ترشح کند) و در نهایت یک سری از داروها می‌توانند قند خون فرد را بالا ببرند.

وی در ادامه می‌گوید: مهم‌ترین عاملی که می‌تواند نشان بدهد فرد در سال‌های آینده مبتلا به دیابت می‌شود یا نه، پیش دیابت بودن است افرادی که مبتلا به پیش دیابت هستند، سالانه چیزی حدود ۱۰ درصد این افراد تبدیل به بیماران دیابتی می‌شوند و در نهایت ۷۰ درصد بیمارانی که مبتلا به پیش دیابت هستند، تا آخر عمرشان به دیابت مبتلا می‌شوند. در ایران آماری که از افراد پیش دیابتی داریم، تقریبا ۲۵ درصد است، که باز عدد قابل ملاحظه‌ای است، یعنی تقریبا از هر چهار فردی که در ایران زندگی می‌کنند یک فرد مبتلا به پیش دیابت است.

پیش دیابت چیست؟

این متخصص در تعریف پیش دیابتی گفت: وضعیتی است، که قند خون فرد نرمال نیست، اما در حدی هم نیست که ما بخواهیم لفظ بیمار دیابتی را به این فرد اطلاق کنیم، چیزی ما بین این دو است. تشخیص پیش دیابت را ما بر اساس قند خون ناشتا، قند خون سه ماهه یا بر اساس تست تحمل گلوکز می‌گذاریم. در این تست، یک محلول شیرینی که حاوی ۷۵ گرم گلوکز است به مریض می‌دهیم تا بنوشد، دو ساعت بعد قند خون‌اش را چک می‌کنیم و بر اساس آن می‌توانیم بگوییم که فرد مبتلا  سالم یا مبتلا به پیش‌دیابت است.

اهمیت شناسایی بیماران پیش دیابتی

وی در پایان تاکید کرد: به خاطر این که اگر در این مرحله بیمار شناسایی شود با یک سری از اقدامات می‌تواند قند خون‌اش را نرمال کند و احتمال ابتلا به دیابت را کم یا صفر کند. مسئله دومی که وجود دارد این است که مطالعاتی که طی سال‌های اخیر انجام شده است نشان داده است که یک سری از عوارض مثل بیماری‌های قلبی یا عروقی یا بیماری‌های کلیوی از زمانی که فرد مبتلا به دیابت می‌شود، شروع نمی‌شود از زمانی شروع می‌شود که فرد مبتلا به پیش دیابت است یعنی هنوز بیمار قندش به ۱۲۶ نرسیده، شاید یک قند معمولی‌تر در حد مثلا ۱۱۰ یا ۱۰۵ داشته باشد، اما از همان زمان آن روند تصلب شرایین فرد شروع شده است، پس شناسایی زود هنگام از این جهت هم اهمیت دارد.

مهم‌ترین قدم برای جلوگیری از دیابت

یک متخصص داخلی و غدد می‌گوید: مهم‌ترین اقدام اصلاح سبک زندگی فرد جهت کاهش وزن مناسب است. مطالعات زیادی نشان داده است که اگر بیمار در مرحله پیش دیابت و حتی در مرحله اولیه دیابت، کاهش وزنی در حد هفت تا ده درصد داشته باشد، دیابت دچار پسرفت می‌شود و فرد قند خون نرمالی می‌تواند، پیدا کند.

در عصر حاضر با توجه به سبک زندگی افراد که معمولا بی‌تحرکی، نداشتن فعالیت‌های ورزشی روزانه و استفاده از غذاهای چرب و فست فودها از مشخصه‌های آن است، بیمارهای زیادی هم با توجه به این شیوه و سبک زندگی گریبان‌گیر آن‌ها شده است. از جمله این بیماری‌ها، دیابت است، که بسیار شایع است، به طوری که از هر ده نفر در دنیا یک نفر درگیر این بیماری است، اما چگونه می‌توان با استفاده از سبک زندگی درست از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد یا کسانی که به پیش دیابت مبتلا می‌شوند یا در مراحل اولیه بیماری هستند، با رعایت چه نکاتی می‌توانند، مانع پیشرفت این بیماری شوند؟ در این زمینه با دکتر نسرین بابازاده متخصص داخلی و غدد به گفت‌وگو  نشستیم.

چه کسانی باید غربالگری دیابت را انجام دهند؟

همه افراد با سن ۳۵ سال و بیشتر باید سالی یک بار آزمایش غربالگری از جهت دیابت انجام دهند. البته در بعضی از افراد ضروری است از سنین پایین‌تر غربالگری انجام شود، مثلا بیمارانی که اضافه وزن یا  سبک زندگی بی‌تحرکی دارند، سابقه خانوادگی دیابت، چربی خون یا فشار خون بالا دارند یا خانم‌هایی که مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کستیک یا همان تنبلی تخمدان هستند.

در مرحله پیش دیابت فرد با چه اقداماتی می‌تواند مانع پیشرفت آن شود؟

مهم‌ترین اقدام اصلاح سبک زندگی فرد جهت کاهش وزن مناسب است. مطالعات زیادی نشان داده است که اگر بیمار در مرحله پیش دیابت و حتی در مرحله اولیه دیابت، کاهش وزنی در حد هفت تا ده درصد داشته باشد، دیابت دچار پسرفت می‌شود و فرد قند خون نرمالی می‌تواند، پیدا کند. مثلا فردی با وزن ۷۰ کیلوگرم با کاهش وزنی حدود پنج تا هفت کیلوگرم  وزن می‌تواند قند خون نرمالی داشته باشد.

کاهش وزن باید به صورت اصولی، به تدریج و با صبر و حوصله باشد، راه حل جادویی که بتواند کاهش وزن سریع و بدون عارضه بدهد، وجود ندارد، کاهش وزن مناسب و ایده‌آل در طول یک ماه چیزی بین دو تا چهار کیلوگرم است. وقتی کاهش وزن سریع و ناگهانی باشد، فرد به جای چربی، عضله از دست می‌دهد، یعنی این کاهش وزن نه تنها به کاهش قند و چربی خون کمکی نکرده است، بلکه به محض این که فرد رژیم غذایی‌اش را ول کند، وزن با سرعت و شدت بیشتری بر می‌گردد. جدای از آن کاهش وزن ناگهانی، احتمال ابتلا به کبد چرب را هم بالا می‌برد. هیچ دمنوش گیاهی وجود ندارد که چربی‌سوز باشد، بلکه مصرف بی‌رویه آن‌ها گاها باعث صدمات جدی به کلیه و کبد می‌شود.

راه حل اصلی کاهش وزن کاهش کالری دریافتی است. ورزش باعث کاهش وزن نمی‌شود اما ما حتما توصیه می‌کنیم، که فردی که رژیم کاهش وزن گرفته کنارش حتما ورزش داشته باشد، چون ورزش کردن باعث می‌شود عضلات ما حفظ شود و عضله از دست ندهیم و مسئله دوم این است که ورزش کردن باعث می‌شود که وزن ما ثابت بماند

چگونه می‌توان کالری دریافتی را کم کرد؟

باید میزان کربوهیدارات و غذاهای نشاسته‌ای (نان، برنج، ماکارانی، سیب زمینی و…) وچربی‌ها محدود شود. از مصرف قندهای ساده باید حتما خودداری شود. منظور از قندهای ساده، انواع نوشیدنی‌های شیرین، شیرینی و شکلات هستند که به شدت سطح قند خون را  بالا می‌برند و به سرعت در بدن تبدیل به چربی می‌شوند.

قندهای ساده طبیعی هم می‌توانند باعث افزایش قند خون، باعث کبد چرب و چاقی شوند. خیلی وقت‌ها مریض‌های ما فکر می‌کنند، خرما، عسل، کشمش، مویز و… را به هر اندازه‌ای می‌توانند استفاده کنند، که این باور کاملا اشتباه است.

باور اشتباه دیگری که وجود دارد این است که آب میوه طبیعی ضرر ندارد و مفید است. در حالی که یک لیوان آب میوه، عصاره سه یا چهار میوه است، مضاف بر این که چون در آب میوه فیبر وجود ندارد قند خون را خیلی سریع‌تر بالا می‌برود، اما میوه تازه چون فیبر هم داخل‌اش است، قند خون خیلی آهسته‌تر آزاد می‌شود. پس میوه‌ها باید به صورت تازه ( نه به صورت میوه خشک، لواشک و آب میوه) و به اندازه (۲-۴ واحد ) مصرف شوند. مصرف بی‌رویه میوه‌جات شیرین باعث چاقی و کبد چرب می‌شود. واضح است که در یک رژیم غذایی سالم انواع غذاهایی که فیبر دارند مثل سبزیجات، محصولات دریایی، حبوبات، تخم مرغ و لبنیات کم چرب باید وجود داشته باشد.

اهمیت ورزش در کاهش وزن چیست؟

نکته‌ای که باید توجه داشته باشیم این است که راه حل اصلی کاهش وزن کاهش کالری دریافتی است. ورزش باعث کاهش وزن نمی‌شود اما ما حتما توصیه می‌کنیم، که فردی که رژیم کاهش وزن گرفته کنارش حتما ورزش داشته باشد، چون ورزش کردن باعث می‌شود عضلات ما حفظ شود و عضله از دست ندهیم و مسئله دوم این است که ورزش کردن باعث می‌شود که وزن ما ثابت بماند، یعنی به نگهداری آن کاهش وزن کمک می‌کند، اما اگر فردی رژیم غذایی خودش را رعایت نکند و فقط صرفا بخواهد با ورزش به کاهش وزن برسد این موضوع امکان ندارد.

هیچ دمنوش گیاهی وجود ندارد که چربی‌سوز باشد، بلکه مصرف بی‌رویه آن‌ها گاها باعث صدمات جدی به کلیه و کبد می‌شود

همه آدم‌ها باید در طول هفته حداقل  ۱۵۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط تا شدید داشته باشند. البته ۱۵۰ دقیقه باید در سه تا پنج روز تقسیم شود و بیشتر از ۴۸ ساعت هم فاصله بین تمرین‌ها نباشد. به مرور باید زمان ورزش افزایش یابد، اما برای شروع در حد ۱۵۰ دقیقه در هفته مناسب است. البته ورزش به تنهایی کفایت نمی‌کند و در کنار آن باید فرد در طول روز به میزان کافی تحرک داشته باشد، یعنی اگر فردی کل روز کم تحرک است، اصطلاحا پشت میزنشین است و هر جایی که می‌خواهد برود با ماشین می‌رود حتی با ورزش روزانه نیم ساعت هم به هدف مطلوب نمی‌رسد. پس مهم است در عین حالی که مریض ورزش روزانه و هفتگی مناسبی دارد، در طول روز هم تحرک به اندازه کافی داشته باشد. یعنی یک مسافت‌هایی را پیاده‌روی کند، همه جا با ماشین نرود یا اگر

کارش جوری است که پشت میز می نشیند هر نیم ساعت یا ۴۰ دقیقه بلند شود و قدمی بزند، تا جایی که می‌تواند از پله‌ها بالا و پایین برود، از آسانسور خیلی استفاده نکند. برعکس آن هم هست تحرک روزانه جای ورزش منظم را نمی‌گیرد،

مثلا وقتی به خانم‌ها توصیه می‌شود ورزش کنند، اکثرا می‌گویند که صبح تا غروب داریم در خانه کار می‌کنیم، تحرک داریم و نیاز به ورزش نداریم! درست است که تحرک داشتن خوب است اما جای ورزش را نمی‌گیرد یعنی ورزش منظم در کنار یک سبک زندگی پرتحرک می‌تواند اثرات مثبت بسیار بهتری داشته باشد تا هر کدام تنهایی.

اصلاح سبک زندگی در کنترل دیابت حرف اول را می زند

به‌جز رژیم غذایی کم‌ کالری و ورزش برای کاهش وزن چه راه‌حلی وجود دارد؟

در بیماران با وزن‌های خیلی بالا رژیم غذایی و ورزش به تنهایی جهت کاهش وزن و نگهداری آن کمک کننده نیست، برای این دسته افراد می‌توان از درمان‌های دارویی و یا جراحی برای کاهش وزن استفاده کرد. جدای از داستان ورزش و تغذیه و کاهش وزن، خیلی مهم است که از سیگار و الکل پرهیز شود. یک باور غلط دیگری که در بین مردم وجود دارد این است که مصرف مشروبات الکلی می‌تواند باعث پیشگیری از بروز بیماری‌های قلبی شود این مسئله در مطالعات تایید نشده است. مصرف الکل می‌تواند باعث بیماری‌های جدی کبدی شود و کنترل قند خون را هم مختل کند.

آیا تنها اصلاح سبک زندگی برای فرد مبتلا به پیش دیابت، کافی است؟

خیر. در برخی موارد پزشکِ غدد یا داخلی ممکن است برای بیمارانی که به نظر پر خطرتر باشند، مثل افرادی که سابقه خانوادگی دارند، افرادی که وزن بالاتری دارند، یا چربی‌ خون و فشار خون دارند، دارو با دوزهای پایین شروع کند، تا از ابتلای فرد به دیابت جلوگیری شود و یا حداقل به تاخیر بیافتد. در نهایت این که برای پیشگیری از کنترل عوارض قند خون، صِرف پایین آوردن قند خون کافی نیست و مهم این است که در کنار آن، فشارخون و چربی خون فرد هم تنظیم شود.

مادران باردار؛ ویار کنید اما نه زیاد!

عضو هیات علمی انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور گفت: نیاز به انرژی در دوره بارداری افزایش پیدا می‌کند، این افزایش باید با یک تغذیه متعادل و متناسب تامین شود این به این معنا نیست، که مادر هر چه قدر که دلش خواست، غذا بخورد.

تغذیه مناسب نقش مهمی در سلامت، پیشگیری و کنترل بیماری‌ها در همه دوران‌ زندگی دارد. ولی در بعضی دوره‌ها نقش مهم و حیاتی دارد. یکی از این‌ها دوران بارداری و جنینی است. همان‌طور که می‌دانیم تغذیه در ۱۰۰۰ روز اول زندگی یعنی از زمان لقاح تا پایان دو سالگی می‌تواند، دوران کودکی سالم و سلامت در بزرگسالی را تضمین کند. اگر مادر در دوران بارداری تغذیه مناسب داشته باشد، هم افزایش وزن مناسبی خواهد داشت و هم از تولد نوزاد کم وزن یا نارس جلوگیری کرده و هم از زایمان زودرس یا مرگ مادر در حین زایمان پیشگیری می‌کند.  تغذیه مناسب باعث می‌شود مادر ذخایر کافی برای یک شیردهی موفق را داشته باشد. اهمیت تغذیه با شیر مادر و به خصوص تغذیه انحصاری با شیر مادر در شش ماه اول زندگی بر کسی پوشیده نیست. در این رابطه با دکتر دلارام قدسی عضو هیات علمی و استادیار انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور به گفت‌و گو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:

اهمیت تغذیه مناسب در دوران بارداری بر روی مادر و نوزاد چیست؟

تغذیه مادر و کودک باهم ارتباط دارند اگر مادر تغذیه مناسب داشته باشد مطمئنا میزان وزن‌گیری و افزایش وزن او تضمین‌کننده وزن نوزاد در زمان تولد است. در دوره بارداری به واسطه افزایش حجم خون و افزایش بافت‌های مرتبط با رشد جنین، مادر باید افزایش وزن مناسب را داشته باشد. نیاز به انرژی در دوره بارداری افزایش پیدا می‌کند، این افزایش باید با یک تغذیه متعادل و متناسب تامین شود این به این معنا نیست، که مادر هر چه قدر که دلش خواست، غذا بخورد. بعضا این را زیاد می‌شنویم: «باردار است باید زیاد غذا بخورد، چون نیاز جنین زیاد است».

در حالی که این افزایش نیاز، مشخص است. باید از مواد غذایی که دارای ارزش تغذیه‌ای هستند تامین شود نه مواد غذایی که انرژی بالا یا چربی و قند بالایی دارند. تغذیه با این مواد عملا می‌تواند منجر به افزایش وزن زیاد مادر شود.

در صورتی‌ که مادر تغذیه مناسب و متعادل در دوران بارداری نداشته باشد، یا با کمبود ریزمغذی‌ها مواجه شود برای سلامت خودش مخاطره آمیز است یا منجر به ایجاد مشکلات سلامتی برای جنین می‌شود. به عنوان مثال کم‌خونی و کمبود آهن می‌تواند موجب خستگی و بی‌حالی مادر در دوران بارداری شود و یا برای زایمان مشکل ایجاد کند و برای جنین هم می‌تواند اختلال رشد مغزی ایجاد کند. یا کمبود روی می‌تواند موجب تولد نوزاد کم وزن یا زایمان زودرس شود. از طرف دیگر زیاده خواری و خوردن مواد غذایی با ارزش تغذیه‌ای پایین و کالری بالا موجب افزایش وزن بیش از حد مادر و جنین، فشار خون، دیابت بارداری، زایمان زودرس و مسمومیت بارداری می‌شود. نوزاد این مادر هم مستعد ابتلا به اضافه وزن، دیابت و چاقی در دوران‌های بعدی زندگی خود خواهد بود.

تغذیه مناسب در دوران بارداری شامل استفاده از چه مواد غذایی یا مکمل‌هایی می‌شود؟

مادر در دوران بارداری باید افزایش وزن مناسب داشته باشد، به صورتی که این افزایش وزن هم با تولد نوزاد با وزن طبیعی همراه باشد و هم بتواند ذخایر مادر برای شیردهی موفق را تامین کند. همچنین مواد مغذی مورد نیاز مادر تامین شود. توجه داشته باشیم که در سه ماهه اول بارداری نیاز به انرژی با قبل از بارداری تفاوتی ندارد و مادر نباید اضافه وزن آنچنانی داشته باشد. عمده اضافه وزن مادر در سه ماهه سوم خواهد بود و میزان اضافه وزن مادر بستگی به وضعیت وزن او قبل از بارداری دارد و در این مورد لازم است که با متخصص تغذیه مشاوره داشته باشند.

نیاز به انرژی مادر در سه ماهه دوم و سوم افزایش پیدا می‌کند. این افزایش نیاز باید با مواد غذایی سالم و مغذی مانند لبنیات کم چرب، سبزی، میوه و غلات سبوس‌دار تامین شود. نیاز به پروتئین مادر هم افزایش پیدا می‌کند که توصیه می‌شود از گوشت‌های کم چرب، ماهی و حبوبات این افزایش نیاز تامین شود. مغزها هم منابع خوب پروتئین، مواد معدنی مثل روی و اسیدهای چرب مفید هستند. مادران باردار باید این مواد غذایی را به صورت خام (نه شور) و به میزان متعادل در برنامه غذایی خودشان داشته باشند. مادر باید از خوردن قندهای ساده، مواد چرب، غذاهای آماده اجتناب کند. آب و مایعات هم به اندازه کافی مصرف شود. نکته بعدی نظم وعده‌های غذایی است. بخصوص این که بعضی از زنان به دلیل تغییرات هورمونی و تهوع یا در ماه‌های آخر بارداری، به دلیل مشکلات گوارشی، نمی‌توانند به اندازه کافی از مواد غذایی استفاده کنند. به این افراد توصیه می‌شود حجم وعده غذایی‌شان را کم کنند و تعداد وعده‌ها را افزایش دهند.

کم‌خونی و کمبود آهن می‌تواند موجب خستگی و بی‌حالی مادر در دوران بارداری شود و یا برای زایمان مشکل ایجاد کند و برای جنین هم می‌تواند اختلال رشد مغزی ایجاد کند. یا کمبود روی می‌تواند موجب تولد نوزاد کم وزن یا زایمان زودرس شودعلاوه بر پروتئین، بعضی از مواد مغذی مثل روی، آهن، اسید فولیک، ید، ویتامین ث، اسیدهای چرب امگا ۳، کلسیم و ویتامین د برای سلامت مادر و رشد کافی جنین لازم و ضروری هستند، که با داشتن یک برنامه غذایی متعادل و مناسب می‌شود اغلب این مواد مغذی تامین شود. البته برخی از این مواد مغذی به دلیل افزایش نیاز فیزیولوژیک باید از طریق مکمل تامین شود تا اطمینان حاصل شود کمبودش وجود ندارد. باید توجه کنیم که در کنار تغذیه صحیح و متعادل و پرهیز از غذاهای پرچرب، شور و شیرین، داشتن فعالیت بدنی مناسب و به اندازه کافی و باتوجه به شرایط جسمی مادر، می‌تواند به سلامت مادر و جنین کمک کند.

آیا ویار مبنای علمی دارد؟

بعضی از مادران در دوران بارداری دچار به اصطلاح ویار می‌شوند. حالا این ویار می‌تواند به صورت تمایل به خوردن بعضی از مواد غذایی خودش را نشان بدهد یا بعضی مواقع به صورت تنفر و حالت تهوع و استفراغ.

علت این مسایل می‌تواند تغییرات هورمونی ناشی از بارداری باشد که روی حس چشایی یا بویایی اثرگذار هستند. اما در بعضی از موارد هم گفته شده مثلا کمبود بعضی از ریزمغذی‌ها مثل آهن باعث تمایل مادر به خاک خواری یا یخ خواری می‌شود. به هرحال آنچه مهم است این است که در تمایل به خوردن، باید مادر توجه کند که غذاهای غیرتغذیه‌ای را نخورد و این باور که در بین مردم رایج است که جنین به آن غذا تمایل دارد و مادر باید حتما آن غذا را بخورد، جنبه علمی ندارد. مادر باید سعی کند در چارچوب تغذیه صحیح و متعادل مواد غذایی را مصرف کند اما در مواردی که بیزاری از غذا یا تهوع و استفراغ وجود دارد هم باید به دریافت کافی از موداد غذایی لازم و متناسب با وضعیت مادر دقت شود. برای کاهش تهوع دوران بارداری هم توصیه می‌شود که مادر حجم وعده غذایی را کوچک و تعداد وعده‌ها را افزایش بدهد. بوییدن لیمو می‌تواند به کاهش تهوع کمک کند. خوردن موز و منابع حاوی ویتامین ۶ B هم مفید است.

علائم افسردگی در کودکان و نوجوانان

وقتی نوجوانان در مورد ترس و یاس و ناامیدی خود صحبت می کنند، والدین باید مسائل را جدی بگیرند. انجمن روانپزشکی آلمان توضیح داده که افسردگی در کودکان و نوجوانان فقط یک اختلال خلقی نیست، بلکه یک بیماری جدی است که باید درمان شود.

پزشکان آلمانی به علائمی اشاره کردند که از طریق آنها می توان موارد افسردگی را در کودکان و نوجوانان شناسایی کرد . افسردگی در کودکان و نوجوانان فقط یک اختلال خلقی نیست، بلکه یک بیماری جدی است که باید درمان شود.

علائم افسردگی در کودکان خردسال

کودکان خردسال دوره‌هایی از فریاد و گریه را پشت سر می‌گذارند که پس از آن اغلب منفعل و بسیار بی‌علاقه می‌شوند. علائم فیزیکی افسردگی در کودکان خردسال عبارتند از:

بی اشتهایی

اختلالات خواب.

درد شکم.

یکی از علائم افسردگی در کودکان این است که آنها منفی گرا و بی علاقه می شوند.

برای کودکان پیش دبستانی، علائم افسردگی در چندین تظاهرات ظاهر می شود، از جمله:

بیکاری، تنبلی.

نوسانات خلقی.

تحریک پذیری.

 پرخاشگری .

نوسانات خلقی در کودکان پیش دبستانی یکی از بارزترین علائم افسردگی است

علائم افسردگی در کودکان در مرحله مدرسه

در دوران مدرسه، علائم افسردگی معمولاً متفاوت ظاهر می شوند و عبارتند از:

غم و اندوه.

احساس گناه.

ترس از شکست.

 آنها اغلب از روابط اجتماعی کناره گیری می کنند.

کناره گیری از روابط اجتماعی یکی از بارزترین علائم افسردگی در مدرسه است

علائم افسردگی در بزرگسالی و نوجوانی

در بزرگسالی و نوجوانی، علائم افسردگی از طریق:

اختلالات خواب.

بی اشتهایی

 کاهش وزن.

نوسانات خلقی .

بیکاری، تنبلی.

از دست دادن علاقه

عدم اعتماد به نفس.

کناره گیری از روابط اجتماعی

نوجوان ممکن است در دام سوء مصرف مواد مخدر یا اعتیاد به بازی بیفتد.

در بزرگسالی و نوجوانی، علائم افسردگی از طریق از دست دادن علاقه و عدم اعتماد به نفس ظاهر می شود.

نقش والدین چیست؟

کارشناسان آلمانی تاکید می کنند که والدین باید مسائل را جدی بگیرند. وقتی نوجوانان در مورد ترس ها و احساس ناامیدی و ناامیدی خود صحبت می کنند، باید با یک روانشناس مشورت کنند تا به آنها کمک کند تا بر آن غلبه کنند.

زخم‌های کودکی که تا بزرگسالی ادامه دارند

برخی زخم‌ها هرگز کهنه نمی‌شوند. این روایت‌ها به ما نشان می‌دهند که چگونه شکاف‌های دوران کودکی می‌توانند به آسیب‌های عمیق در بزرگسالی تبدیل شوند.

تجربیات تلخ دوران کودکی، مانند آزار و اذیت، خشونت، طلاق، فقر و فقدان، می‌توانند اثرات مخربی بر سلامت روان، عاطفی و جسمی افراد در بزرگسالی داشته باشند. این تجربیات می‌توانند منجر به مشکلات مختلفی از جمله افسردگی، اضطراب، PTSD، سوء مصرف مواد، مشکلات رفتاری، و مشکلات در روابط شوند. در ادامه، به چند روایت از تجربه تلخ افراد در دوران کودکی می‌پردازیم:

روایت اول:

“من در کودکی توسط پدرم مورد آزار و اذیت جنسی قرار می‌گرفتم. این تجربه وحشتناکی بود که تا به امروز بر زندگی من سایه افکنده است. من از اعتماد به دیگران می‌ترسم، با اضطراب و افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنم، و در روابطم با دیگران مشکل دارم. هنوز هم در حال تلاش برای التیام زخم‌های گذشته خود هستم.”

روایت دوم:

“والدین من همیشه در حال دعوا و مشاجره بودند. آنها به ندرت به من توجه می‌کردند و از نظر عاطفی از من حمایت نمی‌کردند. من احساس تنهایی و بی‌ارزشی می‌کردم. این تجربیات منجر به اعتماد به نفس پایین و عزت نفس ضعیف در من شده است”.

روایت سوم:

“پدر و مادرم زمانی که من فقط ۵ سال داشتم از هم جدا شدند. این تجربه بسیار سختی برای من بود. من احساس می‌کردم که خانواده‌ام از هم پاشیده شده است. من دچار اضطراب جدایی و ترس از رها شدن شدم. این مشکلات تا به امروز بر روابط من با دیگران تاثیر گذاشته است”.

روایت چهارم:

“ما در یک خانواده فقیر زندگی می‌کردیم. من همیشه احساس می‌کردم که از بقیه بچه‌ها کمبود دارم. ما نمی‌توانستیم لباس‌ها و اسباب‌بازی‌های جدید بخریم، و به سفر نمی‌رفتیم. من احساس شرم و حقارت می‌کردم. این تجربیات منجر به عزت نفس پایین و مشکلات در روابط اجتماعی من شده است.”

روایت پنجم:

“مادر من زمانی که من ۱۰ ساله بودم بر اثر بیماری فوت کرد. این فقدان عظیمی برای من بود. من احساس غم، خشم و تنهایی می‌کردم. این تجربه منجر به افسردگی و اضطراب در من شده است. من هنوز هم نتوانستم با غم و اندوه خود کنار بیاییم.”

آسیب‌های روانی ناشی از تجربیات تلخ دوران کودکی به طور گسترده‌ای بر زندگی بزرگسالی تاثیر می‌گذارند و این موضوع در روایت‌های افراد با تجربیات مشابه به وضوح دیده می‌شود. دکتر سیما قدرتی، روان‌درمانگر و استاد دانشگاه نیز با اذعان به این مسئله معتقد است که تجربیات تلخ دوران کودکی می‌توانند به‌طور قابل توجهی بر سلامت روان و کیفیت زندگی فرد در بزرگسالی تأثیر بگذارند.او می گوید: “هر اتفاق بزرگ منفی و آسیب‌زا در دوران کودکی به منزله یک تروما یا آسیب روانی است و این مسئله ابعاد مختلف زندگی آن فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.”

تأثیرات عمیق زخم‌های روانی دوران کودکی بر زندگی بزرگسالی

دکتر سیما قدرتی با ذکر مثال‌هایی به بازتاب زخم‌های روانی دوران کودکی در بزرگسالی می‌پردازد و می‌گوید:«وقتی فردی در سن کودکی  اتفاق بزرگی مثل طلاق والدین را تجربه می‌کند و دچار ترومای روانی می‌شود، این مسئله جنبه‌های مختلف زندگی کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهد و بعد از این با والدینی زندگی خواهد کرد که به نوعی آسیب دیدند، حال روحی خوبی ندارند و در نتیجه آن مراقبتی که باید و شاید از کودک به عمل نمی‌آید؛ یا مثلاً والدینی که مشکلات اقتصادی دارند، این والدین به شکل‌های مختلف درگیر این مشکل می‌شوند و شاید مجبور باشند ساعت‌های طولانی کار کنند یا نیازهای اصلی کودک‌شان را نمی‌توانند تأمین کنند. بنابراین، این کودک با یک کمبود محبتی بزرگ می‌شود و این می‌تواند در سنین کودکی به منزله یک زخم روانی باشد.

او اظهار می‌کند: «خاصیت زخم‌های روانی این است که افراد را در زندگی بزرگسالی درگیر می‌کند؛ لذا اگر برای ترمیم این زخم‌ها اقدام به‌موقع انجام نشود، فرد با این زخم روانی وارد زندگی بزرگسالی می‌شود و این مسئله رابطه فرد با دیگران را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

اختلالات روانشناختی ناشی از آسیب‌های دوران کودکی

به گفته قدرتی، یکی از مهم‌ترین اثراتی که تجربیات تلخ به لحاظ روانی می‌تواند روی کودک داشته باشد، ابتلا به انواع اختلالات روانشناختی مثل افسردگی، اضطراب، اختلال شخصیت و… در بزرگسالی است. همچنین تجربیات تلخ دوران کودکی  بُعد عاطفی زندگی افراد در بزرگسالی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

این روان‌شناس تأکید می‌کند: «افرادی که در دوران کودکی بحران‌های سختی را پشت سر گذاشتند اغلب با این احساس بزرگ می‌شوند که دنیا جای امن و شادی نیست و خطر هر لحظه در کمین ماست و این خطرناک‌ترین احساس برای یک کودک است.

او افزود: «این احساس باعث می‌شود تا کودک مدام با ترس زندگی کند؛ ترس ازدست‌دادن یا ترس از سوءاستفاده دیگران از او و فریب‌خوردن.  این نگاه خطرناک است؛ چون فرد در  بزرگسالی با آدم‌های اطراف خود به‌گونه‌ای رفتار می‌کند که گویی هر لحظه می‌خواهند او را فریب دهند، رهایش کنند و از او سوءاستفاده نمایند.

قدرتی در تشریح برخورد کودکان آسیب‌دیده با دیگران در بزرگسالی می‌گوید: «معمولاً این‌گونه افراد در بزرگسالی به دو صورت ممکن است رفتار کنند؛ یا جلب آدم‌هایی می‌شوند که خاصیتشان لطمه‌زدن به دیگران است؛ چون این الگو را در کودکی داشته و به آن عادت کرده است، یا اگر افرادی به سمتشان بروند که آدم‌های نسبتاً سالمی هستند چون فرد یک الگوی رفتار بیمارگونه‌ای دارد به‌گونه‌ای در  آن رابطه رفتار می‌کند که طرف مقابل بعد از یک مدت خسته می‌شود؛ مثلاً دائم او را چک می‌کند؛ چون احساس می‌کند طرف مقابل هر لحظه او را رها می‌کند، دروغ می‌گوید یا فریب می‌دهد.

چگونه می‌توان اثرات منفی تجربیات تلخ کودکی در بزرگسالی را کاهش داد؟

قدرتی در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین چیزها این است که از نظر روانشناختی فرد را مورد بررسی قرار دهیم و به او کمک کنیم تا رد پای اتفاقات گذشته را در زندگی فعلی خود بتواند پیدا کند تا متوجه شود که چقدر از رفتارهای فعلی او تحت‌تأثیر آن زخم و آسیبی است که درگذشته دیده است.

او تأکید می‌کند: «اگرچه آگاهی پیداکردن از تأثیر تجربیات تلخ گذشته در رفتارهای فعلی‌مان دردناک است؛ اما می‌تواند از تکرار این چرخه معیوب جلوگیری کرده و به فرد کمک کند تا با کسب مهارت با مشکلات فعلی خود مقابله کند.

 قدرتی بخشی از تأثیر تجربیات تلخ کودکی در دوران بزرگسالی را متوجه والدین دانست و افزود: «متأسفانه ما شاهد رشد بچه‌هایی هستیم که انگار چندین دفعه مورد آسیب قرار می‌گیرند؛ یک‌بار به‌خاطر آن اتفاق بیرونی که برایشان افتاده و یک‌بار هم به‌خاطر ناآگاهی والدین و اینکه نمی‌دانند وقتی کودک دچار تروما می‌شود چطور به او کمک کنند که به لحاظ روانی بتواند آن شرایط را پشت سر بگذارد؛ لذا یک مسئله مهمی که می‌تواند کمک کند که ما جلوی تجارب تلخ دوران کودکی و انتقال این‌ها به دوران بزرگسالی را بگیریم این است که پدرها و مادرها اولاً روی خودشان و روی روابط زوجی‌شان کار کنند، ثانیاً مهارت‌های فرزندپروری را یاد بگیرند؛ این مهارت‌ها کمک می‌کند که کودکشان را با آگاهی بزرگ کنند و نگذارند که به‌خاطر حتی آن اتفاقاتی که شاید کنترلشان دست ما نیست بچه‌ها آسیب ببینند.