دسته: سلامت
سرطان تخمدان؛ از علائم تا درمان
به بهانه روز جهانی سرطان تخمدان
سرطان تخمدان علائمی مشابه عوارض معمول‌تر و نه‌چندان خطرناک دیگر دارد و به همین دلیل اغلب در مراحل اولیه تشخیص داده نمی‌شود. علائم سرطان تخمدان می‌تواند شامل تورم شکم و درد در کمر یا پایین شکم شود.
تخمدان‌ها دو عضو کوچک و بیضی‌شکل در لگن هستند که در طرفین رحم و چسبیده به لوله‌های فالوپ قرار دارند که در واقع فالوپ‌ها ارتباط‌دهنده تخمدان‌ها و رحم هستند. لایه‌ای از بافت به نام پریتونیوم (صفاق) از تخمدان‌ها محافظت می‌کند. سطح تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ و پریتونیوم بسیار به هم نزدیک‌اند. پزشکان عقیده دارند بیشتر سرطان‌های تخمدان در سلول‌هایی در انتهایی لوله فالوپ شروع می‌شوند و سپس به سمت تخمدان‌ها یا پریتونیوم می‌روند.
سرطان‌های تخمدان، لوله‌های فالوپ و پریتونیوم اغلب با هم گروهی ایجاد می‌شوند؛ زیرا شبیه هم‌اند و درمان مشابهی هم دارند. سرطان تخمدان می‌تواند هر کسی را که تخمدان و لوله فالوپ دارد درگیر کند.
انواع سرطان تخمدان
. سرطان اپیتلیال تخمدان
شایع‌ترین نوع سرطان تخمدان، نوع اپیتلیال آن است که منشأ آن سلول‌های اپیتلیال می‌باشد و خودش انواعی دارد و سروزی (serous) شایع‌ترین نوع آن است. حداقل ۸۰ درصد از موارد سرطان تخمدان از نوع سروزی هستند. این نوع سرطان تخمدان معمولاً گرید بالایی دارید که به معنی رشد سریع‌تر است. انواع کمتر شایع نیز شامل موارد زیرند:
. کارسینوم سلول شفاف
. آندومتریوز
. موسینوس
این انواع نسبت به نوع سروزی معمولاً در مراحل ابتدایی‌تر تشخیص داده می‌شوند.
تومورهای لب مرز
تومورهای لب مرز نیز از سلول‌های غیرنرمال اپیتلیال تشکیل می‌شوند؛ اما سرطانی نیستند و به‌آرامی رشد می‌کنند. این تومورها ممکن است به بافت‌های اطراف دست‌اندازی کنند اما نمی‌توانند در این بافت‌ها رشد کنند یا به دیگر قسمت‌های بدن سرایت کنند.
تومورهای سلول زایای تخمدان
این تومورها نادرند و در سلول‌های زایای تخمدان که تخمک تولید می‌کنند ایجاد می‌شوند. این نوع سرطان تخمدان در اپیتلیال نیست. سرطان سلول‌های زایای تخمدان معمولاً افراد جوان‌تر را درگیر می‌کنند و درمان متفاوتی با سرطان اپیتلیال تخمدان دارند.
علائم سرطان تخمدان
سرطان تخمدان علائمی مشابه عوارض معمول‌تر و نه‌چندان خطرناک دیگر دارد و به همین دلیل اغلب در مراحل اولیه تشخیص داده نمی‌شود. علائم سرطان تخمدان می‌تواند شامل تورم شکم و درد در کمر یا پایین شکم شود.
اگر هر یک از علائم زیر را به طور مرتب دارید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید:
. نفخ و تورم طولانی‌مدت شکم
. احساس پُری خیلی زود بعد از شروع به خوردن کردن
. کم‌اشتهایی
. درد در قسمت پایین شکم
. کمردرد
. بیشتر از حد معمول ادرارکردن
. نیاز فوری به ادرارکردن (احساس اینکه نمی‌توانید ادرارتان را نگه دارید)
دیگر علائم
. تغییر در عملکردهای معمول دفع (اسهال یا یبوست)
. کاهش وزن بی‌دلیل
. خستگی زیاد و بی‌دلیل
. خونریزی واژینال بعد از یائسگی
اگر سنتان بالای ۵۰ سال است و علائم سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) را برای اولین‌بار و بدون‌سابقه قبلی دارید باید مورد بررسی پزشکی قرار بگیرید. سندرم روده تحریک‌پذیر می‌تواند باعث نفخ و تغییر در عملکرد روده‌ها شود؛ اما معمولاً بعد از ۵۰ سالگی شروع نمی‌شود.
ما می‌دانیم که ظاهرشدن هرگونه علامتی که می‌تواند سرطان باشد نگران‌کننده است؛ مهمترین چیز این است که هر چه سریع‌تر با پزشک متخصص زنان مشورت کنید.
علت‌ها و ریسک فاکتورهای سرطان تخمدان
ما نمی‌دانیم علت سرطان تخمدان دقیقاً چیست؛ اما ریسک فاکتورهایی وجود دارند که می‌توانند احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهند. داشتن یک ریسک فاکتور به این معنی نیست که فرد حتماً به سرطان تخمدان مبتلا می‌شود و نداشتن هیچ ریسک فاکتوری نیز به این معنی نیست که فرد سرطان تخمدان نمی‌گیرد.
سن
بیش از ۵۰ درصد از سرطان‌های تخمدان در زنان بالای ۶۵ سال رخ می‌دهند. این سرطان در سنین پایین ۳۰ سال نادر است.
فاکتورهای هورمونی
پزشکان فکر می‌کنند تعداد دفعاتی که تخمدان یک تخمک آزاد می‌کند ممکن است با احتمال سرطان تخمدان ارتباط داشته باشد. زیرا شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد شیردادن به کودک و مصرف قرص ضدبارداری می‌تواند ریسک سرطان تخمدان را پایین بیاورد.
درمان جایگزین هورمون (HRT)
درمان جایگزین هورمون که در آن از استروژن یا پروژسترون و یا هر دو استفاده می‌شود، بعد از یائسگی می‌تواند ریسک سرطان تخمدان را تا حدودی افزایش دهد.
سرطان سینه
اگر سابقه سرطان سینه داشته باشید، احتمالاً بیشتر در معرض ابتلا به سرطان تخمدان خواهید بود. علتش هم این است برخی از ریسک فاکتورهای این سرطان‌ها مشترک‌اند. اما پزشکان فکر می‌کنند شاید علتش این باشد که هر دو سرطان می‌توانند ناشی از ژن‌های مشابه سرطانی باشند.
دیابت
دیابت داشتن ممکن است ریسک ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهد.
آندومتریوز
آندومتریوز یک عارضه غیر سرطانی است. در این عارضه، سلول‌های مشابه سلول‌هایی که مخاط داخل رحم را تشکیل می‌دهند در نواحی بیرون رحم دیده می‌شوند. برخی از افراد نگران ارتباط آندومتریوز و ابتلا به سرطان تخمدان هستند. اما مطالعات نشان می‌دهند داشتن آندومتریوز به میزان بسیار کمی می‌تواند احتمال سرطان تخمدان را افزایش دهد.
فاکتورهای سبک زندگی
فاکتورهایی در سبک زندگی نیز می‌توانند ریسک سرطان تخمدان را بالا ببرند:
وزن
داشتن اضافه‌وزن یا چاق بودن هم ریسک فاکتوری برای سرطان تخمدان می‌تواند باشد.
سیگارکشیدن
سیگارکشیدن می‌تواند ریسک ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهد.
سابقه سرطان تخمدان در خانواده
داشتن سابقه سرطان تخمدان در خانواده می‌تواند احتمال ابتلا را بالا ببرد. اگر مادر یا خواهر شما سرطان تخمدان داشته‌اند پس شما هم سه برابر بیشتر در معرض این بیماری هستید.
ژن‌های BRCA۱ و BRCA۲
این ژن‌ها در ابتلا به سرطان تخمدان نقش مهمی دارند. اگر شما جهشی در یکی از این ژن‌ها داشته باشید ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به سرطان تخمدان باشید.
تشخیص سرطان تخمدان
پزشک در مورد علائمی که دارید از شما سؤال می‌کند و یک معاینه واژینال از شما به عمل می‌آورد تا هر گونه برآمدگی یا تورم را بررسی کند. سپس آزمایش‌های زیر انجام می‌شود:
. یک تست CA۱۲۵ برای بررسی افزایش سطح این پروتئین که در سرطان تخمدان ممکن است بالاتر باشد.
. سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی برای بررسی اندام‌های لگنی و محیط شکم
اگر این آزمایش‌ها هرگونه ناهنجاری را نشان دهند شما به متخصص سرطان‌های زنان ارجاع داده می‌شوید. اگر متخصص سرطان زنان ضایعه‌ای در لگن یا مایع در شکم شناسایی کند (آسیت) لازم است روند تشخیص و درمان فوراً پیش برود.
درمان سرطان تخمدان
تیمی از متخصصین با مشورت هم و باتوجه‌به گرید و استیج سرطان، بهترین درمان را برای شما در نظر می‌گیرند. درمان‌های سرطان تخمدان معمولاً شامل موارد زیر می‌شوند:
. عمل جراحی: بیشتر خانم‌هایی که دچار سرطان تخمدان می‌شوند تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند.
. شیمی‌درمانی: در شیمی‌درمانی از داروهای ضدسرطان برای ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. ممکن است شیمی‌درمانی بعد از عمل جراحی یا هم قبل از عمل و هم بعد از عمل انجام شود.
. درمان هدفمند: داروهای درمان هدفمند سرطان، شیوهٔ عملکرد سلول‌ها را تغییر داده و به بدن در کنترل رشد سرطان کمک می‌کنند.
. پرتودرمانی: به‌ندرت از پرتودرمانی برای درمان سرطان تخمدان استفاده می‌شود؛ زیرا این سرطان معمولاً اندام‌ها و بافت‌های زیادی را درگیر می‌کند. اما به دلایل گوناگونی ممکن است پرتودرمانی تجویز شود:
. اگر بیمار به دلیل سن بالا و مشکلاتی در سلامتی نتواند تحت شیمی‌درمانی قرار بگیرد.
. برای درمان قسمت کوچکی از سرطان عودکننده یا سرطان متاستازیک
. برای تسکین درد یا کنترل علائم مربوط به سرطان پیشرفته تخمدان (درمان تسکینی)
اگر سرطان برگشت چطور؟
اصلی‌ترین درمان در این حالت شیمی‌درمانی می‌باشد.
احتمال نجات جان بیمار در سرطان تخمدان
موفقیت در نجات جان بیمار به عوامل زیادی بستگی دارد و هیچ‌کس نمی‌تواند دقیقاً آن را پیش‌بینی کند.
استیج یک: تقریباً ۹۵ درصد از بیماران در این استیج نرخ بقای ۵ سال یا بیشتر دارند.
استیج دو: تقریباً ۷۰ درصد از بیماران در این استیج نرخ بقای ۵ سال یا بیشتر دارند.
استیج سه: بیش از ۲۵ درصد از بیماران در این استیج نرخ بقای ۵ سال یا بیشتر دارند.
استیج چهار: تقریباً ۱۵ درصد از بیماران در این استیج نرخ بقای ۵ سال یا بیشتر دارند.
چه چیزی بر نرخ بقای بیمار اثر می‌گذارد؟
به گزارش وب گاه تبیان، نتیجهٔ درمان بستگی به استیج سرطان در زمانی که سرطان تشخیص داده شده دارد؛ یعنی سرطان چقدر بزرگ است و یا متاستاز کرده یا نه. نوع و گرید سرطان تخمدان نیز بر نرخ بقا بیمار اثر می‌گذارد. گرید سرطان یعنی سلول‌های سرطانی در زیر میکروسکوپ چقدر غیرعادی به نظر می‌رسند. نرخ بقا بیمار به این مسئله هم بستگی دارد که آیا پزشک جراح توانسته است حین عمل تمام تومورها را خارج کند یا نه. وضعیت عمومی سلامت بیمار نیز بر نرخ بقا اثر می‌گذارد. سن بیمار نیز بر میزان موفقیت درمان اثرگذار است و به‌طورکلی بیماران جوان‌تر شانس بیشتری برای بقا دارند.
جلوگیری از بروز ۱۰ میلیون ابتلا به بیماری با واکسن خوراکی/ سالانه یک میلیون غیرایرانی علیه بیماری واکسینه می‌شوند
آخرین وضعیت «فلج اطفال» در کشور؛
فلج اطفال، نوعی نقص ایمنی است و در بسیاری از موارد به فلج موقت یا دائمی عضلات مربوطه منجر می‌شود. کشور اقدامات بسیاری برای پیشگیری و درمان این بیماری به کار برده است و به دلیل تعهد به سازمان جهانی بهداشت برای ریشه‌کنی فلج اطفال، تقویت نظام مراقبت فلج شل حاد با اهمیت زیادی پیگیری شد. اما عواملی از جمله ترددهای غیرمجاز و مجاز از مرزهای مشترک با دو کشور همسایه با وضعیت اندمیک شیوع این بیماری، هر سال کمپین‌های واکسیناسیون علیه این بیماری در کودکان زیر ۵ سال اتباع خارجی در کشورمان برگزار و جمعیت غیرایرانی واکسینه می‌شوند. در ادامه نگاهی به آمار واکسیناسیون فلج اطفال و توضیحاتی درباره این بیماری می‌اندازیم.
از سال۱۳۶۷ (۱۹۸۸میلادی) برنامه جهانی ریشه کنی فلج اطفال به تصویب مجمع جهانی بهداشت رسید که تاکنون با به کارگیری واکسن خوراکی فلج اطفال و اجرای نظام مراقبت فلج شل حاد موفقیت‌های چشمگیری در این زمینه رخ داده است.
کاهش چشمگیر کشورهای بومی فلج اطفال طی ۲۴ سال
بنابر اعلام وزارت بهداشت، به کمک این برنامه کشورهای بومی فلج اطفال (پولیو) از ۱۲۵ کشور در سال ۱۳۶۷ به سه کشور (افغانستان، پاکستان و نیجریه) در سال ۲۰۱۲ کاهش یافت. در سال ۲۰۱۸ کشور نیجریه نیز از فهرست کشورهای بومی فلج اطفال خارج شد و در حال حاضر تنها دو کشور افغانستان و پاکستان فلج اطفال آندمیک محسوب می‌شوند.
جلوگیری از بروز ۱۰ میلیون ابتلا به بیماری با واکسن خوراکی
طبق برآورد سازمان جهانی بهداشت، اجرای برنامه جهانی ریشه کنی فلج اطفال با به کارگیری واکسن خوراکی، از ۱۰ میلیون مورد ابتلا به فلج اطفال جلوگیری کرده است و در سال ۲۰۲۲ تعداد افراد مبتلا به ویروس وحشی تیپ یک فلج اطفال در کشور افغانستان ۲ مورد و در کشور پاکستان ۲۰ مورد گزارش شده است.
چالش ایران برای حذف فلج اطفال
با توجه به تعهد کشورمان به سازمان جهانی بهداشت در خصوص ریشه کنی فلج اطفال، تقویت نظام مراقبت فلج شل حاد با اهمیت فوق العاده‌ای پیگیری شده است؛ هرچند که با وجود دو کشور همسایه با وضعیت اندمیک شیوع فلج اطفال در مجاورت ایران و گردش ویروس وحشی در این کشورها کار برای سیستم بهداشتی کشور دشوارتر است.
واکسیناسیون سالانه یک میلیون غیرایرانی علیه فلج اطفال
با توجه به ترددهای مجاز و غیرمجاز اتباع این کشورها از طریق مرزهای مشترک با کشورمان، هر ساله کمپین‌های واکسیناسیون فلج اطفال در کودکان زیر ۵ سال اتباع خارجی (عمدتا افغانستانی) برگزار می‌شود که در آنها حداقل یک میلیون نفر جمعیت غیر ایرانی بر علیه بیماری فلج اطفال واکسینه می‌شوند.
یکی از شاخص‌های مهم نظام مراقبت فلج اطفال که نشان دهنده عملکرد مناسب نظام سلامت کشور است، شاخص شناسایی موارد فلج شل حاد غیر پولیویی است که می‌بایست حداقل ۲ مورد به ازای هر یکصد هزار نفر جمعیت زیر ۱۵ سال باشد.
همچنانکه در نمودار مشاهده می‌کنید شاخص شناسایی فلج شل حاد غیر پولیویی در کشور بین سال‌های ۲۰۱۶ (سال ۱۳۹۴) تا سه ماهه اول ۲۰۲۳ (ابتدای سال ۱۴۰۲) همواره بالاتر از ۲ مورد به ازای هر یکصد هزار نفر جمعیت زیر ۱۵ سال بوده است.
دومین شاخص مهم نظام مراقبت فلج شل حاد، درصد بیماران فلج شل حاد با نمونه کافی است که برای اطمینان از اینکه هیچگونه چرخش انتقال ویروس وحشی پولیو در کشور وجود ندارد، لازم است از هر بیمار با شروع فلج شل حاد ناگهانی سرپایی و یا بستری، حداکثر تا ۱۴ روز بعد از بروز فلج، دو نمونه مدفوع کافی با فاصله ۴۸ ساعت گرفته شده و برای آزمایشگاه کشوری فلج اطفال ارسال شود.
بنابر اعلام وزارت بهداشت، شاخص مطلوب درصد بیماران فلج شل حاد با نمونه کافی باید بالاتر از ۸۰ درصد باشد که طبق نمودار زیر این شاخص بین سال‌های ۲۰۱۶ (سال ۱۳۹۴) تا سه ماهه اول ۲۰۲۳ (ابتدای سال ۱۴۰۲) همواره بالاتر از ۹۴ درصد بوده است. در مواردی که نمونه‌گیری مطلوب از موارد فلج شل حاد انجام نشود باید حداقل از سه مورد اطرافیان بیمار که در تماس با بیمار بوده‌اند نمونه مدفوع جهت بررسی ویروس شناسی گرفته شود.
فلج اطفال (پولیو polio)چیست ؟
فلج اطفال یا پولیومیلیت حاد قدامی یک بیماری ویروسی سلول‌های عصبی در قسمت قدامی ماده خاکستری نخاع است که باعث آسیب این بخش که مرکز تجمع نورون ها ست می شود که می توان گفت نوعی نقص ایمنی است و در بسیاری از موارد به فلج موقت یا دائمی عضلات مربوطه منجر می‌شود. این ویروس قبل از جنگ جهانی دوم بسیار شایع بوده است اما به دنبال واکسیناسیون جهانی تقریباً ریشه کن شده و ۳ نوع از آن شناخته شده است که می تواند از طریق مجرای گوارشی به بدن راه پیدا کندو در روده تکثیر و از آنجا به سلول های نخاع ویا ساقه مغز حمله کند و سبب عفونت حاد شود یا به صورت نهان باقی بماند و بعدا بروز کند.
مراحل فلج اطفال
بسته به تهاجم ویروس ممکن است سلول های عصبی آلوده شده بمیرند یا دچار آسیب شده و زنده بمانند اگر سلول‌ها آسیب ببینند عضلات مربوطه فلج و بهبود علایم امکان‌پذیر است ولی اگربمیرند فلج دائمی رخ می‌دهدو در کودکان شایع تر هست . یکی از راه های پیشگیری از این بیماری به کمک واکسن خوراکی حاوی ویروس زنده ضعیف شده است. عفونت ناشی از آن به ۵ مرحله تقسیم می شود:
۱. مرحله نهفتگی که بعد از ورود ویروس و ایجاد عفونت تا بروز علائم بالینی ست که حدود ۲هفته طول می کشد و اندازه واحدهای حرکتی ناگهان تا ۷ برابر بیشتر می شود که از نظر متابولیک ناپایداراند که تا زمان بروز علائم ادامه دارد و به طور کل۹۵ %افراد آلوده بدون علامت باقی می مانند و تنها ۵٪دچار فلج وعلائم می شوند.
۲. مرحله شروع بیماری حدود ۲هفته به طول می‌انجامد و علائمی مشابه آنفولانزا مانند سردرد، درد اندام‌ها ،بی‌حالی عمومی، تب خفیف ،حساسیت در لمس عضلات دارد که دربسیاری از موارد بیماری از این مرحله پیشرفته نمی‌کند و بهبود می یابد.
۳. مرحله بروز بیشترین فلج حدود ۲ ماه به طول می انجامد ودر برخی از موارد فلج و درد عضلانی رخ می دهد اگر عضلات تنفسی فلج شوند فرد نیاز به دستگاه تهویه مصنوعی خواهد داشت.
۴. مرحله بهبودی: هنگامی است که بهبود قدرت عضلانی آغاز می‌شودو ممکن است تا ۲ سال به طول بیانجامد و بهبودی کامل یا جزئی رخ دهد.
۵. مرحله فلج باقی مانده :فلج که پس از ۲ سال باقی بماند دائمی خواهد بود که ممکن است یک عضله یا چهار اندام همراه با آتروفی عضلات یا اختلال رشد استخوانی و در نتیجه کوتاهی اندام در کودکان باشد.
درمان فلج اطفال (پولیو)
وظایف اصلی گروه ارتوپدی در مورد این بیماران عبارتند از پیشگیری از بروز بدشکلی اندام، کمک به بازگشت قدرت عضلات با انجام فعالیت تدریجی ،کاهش معلولیت باقی مانده با استفاده از وسایل کمکی مناسب ،کمک به راه رفتن صحیح وانجام جراحی بر مفاصل یا عضلات.
ممنوعیت مصرف این مکمل‌ها بعد از ۵۰ سالگی!
مصرف مکمل آهن بعد از ۵۰ سالگی، به بافت‌های بدن آسیب می‌زند.
بعضی از مواد مغذی که در جوانی به آنها نیاز دارید، با بالا رفتن سن کمتر مورد نیاز هستند. از طرفی، یکسری از مواد مغذی هم هستند که بهتر است آنها را از منابع غذایی دریافت کنیم، نه از مکمل‌ها.
مصرف مکمل آهن بعد از ۵۰ سالگی، به بافت‌های بدن آسیب می‌زند و منجر به بروز بیماری قلبی، دیابت و بدتر شدن هموکروماتوز می‌شود.
مصرف مکمل ویتامین E، با افزایش احتمال نارسایی قلبی، خطر خونریزی و سرطان پروستات همراه است.
مصرف مکمل کلسیم در برخی افراد می‌تواند ایجاد سنگ کلیه کند و در برخی افراد با مشکلات قلبی عروقی همراه است.
مصرف مکمل سلنیوم با عوارضی همچون اختلالات ذهنی، آسیب عصبی، نارسایی قلبی و آسیب‌های کلیوی همراه است.
علائمی از دیابت که باید نسبت به آنها آگاه باشید
آشنایی با علائم غیرمعمول دیابت
علائم دیابت می‌توانند معمول باشند مثل افزایش تشنگی و افزایش ادرار، اما علائم غیرمعمول نیز در دیابت وجود دارند که ممکن است آنها را داشته باشید؛ اما با دیابت مرتبط ندانید، مانند تغییرات شنوایی و بیماری لثه.
بسته به نوع دیابتی که دارید، هفته‌ها تا سال‌ها ممکن است طول بکشد تا علائم بارز شوند. علائم دیابت نوع اول می‌تواند تنها در عرض دو سه هفته یا یکی دو ماه ظاهر شود درحالی‌که علائم دیابت نوع دوم ممکن است سال‌ها طول بکشد تا خودش را نشان بدهد. علائم دیابت می‌توانند معمول باشند مثل افزایش تشنگی و افزایش ادرار، اما علائم غیرمعمول نیز در دیابت وجود دارند که ممکن است آنها را داشته باشید؛ اما با دیابت مرتبط ندانید، مانند تغییرات شنوایی و بیماری لثه.
اگر دیابت زودتر تشخیص داده شود به این معنی است که می‌توانید کنترل این بیماری را سریع‌تر شروع کرده و احتمال عوارض بعدی را به حداقل برسانید. پس لازم است غیر از علائم معمول دیابت، با علائم غیرمعمول آن نیز آشنا باشید. اغلب پزشکان با علائم معمول و کلاسیک دیابت مانند خستگی، افزایش ادرار و تشنگی و گرسنگی زیاد به دیابت مشکوک می‌شوند؛ اما علائم دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند نشانه‌های هشداردهندهٔ دیابت باشند.
پریودنتیت (التهاب بافت‌های اطراف دندان)
پریودنتیت یک نوع بیماری جدی لثه است که در آن لثه‌ها از دندان‌ها فاصله می‌گیرند. این عارضه می‌تواند باعث شل‌شدن دندان و افتادن آن شود. پریودنتیت در افرادی که دیابت دارند دو تا سه برابر شایع‌تر است. این بیماری نه‌تنها در افرادی که دیابت دارند معمول‌تر است؛ بلکه در این افراد پیشرفت سریع‌تری نیز داشته و می‌تواند شدیدتر هم باشد.
به نظر می‌رسد ارتباط میان دیابت و پریودنتیت دوطرفه است: دیابت می‌تواند پریودنتیت را بدتر کند و پریودنتیت هم می‌تواند ریسک فاکتوری برای قند خون بالا باشد که یک عامل تعیین‌کننده در دیابت است. در واقع پریودنتیت با بالابودن سطح A1C که عدد متوسط قند خون طی سه ماه گذشته است ارتباط دارد.
التهاب مزمن، اصلی‌ترین ویژگی پیشرفت دیابت و بیماری پریودنتیت است. افرادی که دیابت و پریودنتیت دارند، شاخص‌های التهابی‌شان نیز بالاتر است. التهاب مربوط به دیابت می‌تواند توجیه کند که چرا استخوان‌هایی که حامی دندان‌ها هستند تخریب می‌شوند. تحلیل‌رفتگی استخوان در واقع جدی‌ترین مرحلهٔ پریودنتیت است که طی آن دندان‌ها شُل می‌شوند و می‌افتند.
تغییرات پوستی
برخی از عوارض پوستی می‌توانند اولین علامت دیابت باشند. به‌عنوان‌مثال، آکانتوز نیگریکانس که باعث بروز رگه‌های تیره روی پوست می‌شود و معمولاً در چین‌خوردگی‌های پوست اتفاق می‌افتد (مثلاً در پشت گردن و زیربغل و کشاله ران) می‌تواند از علامت‌های دیابت باشد. این رگه‌های تیره می‌توانند در دست‌ها و پاها و زانوها و آرنج‌ها نیز دیده شوند.
افزایش سطح انسولین می‌تواند باعث عارضهٔ آکانتوز نیگریکانس شود. انسولین هورمونی است که به انتقال گلوکز به سلول‌ها کمک می‌کند. گاهی سلول‌ها در برابر ورود انسولین مقاومت می‌کنند و در واکنش به این مقاومت، انسولین بیشتری ترشح می‌شود. افزایش انسولین یکی از علامت‌های مقاومت به انسولین است که زمینه را برای دیابت فراهم می‌کند.
دیگر انواع عوارض پوستی که می‌توانند با دیابت مرتبط باشند:
.اسکلروز دیجیتال: این بیماری به‌صورت پینه‌هایی ضخیم از پوست که باعث سفتی پوست می‌شوند ظاهر می‌شود. اسکلروز دیجیتال معمولاً در پشت دست‌ها ایجاد می‌شود؛ اما ممکن است در پیشانی، پاها و انگشت‌ها نیز دیده شود. تقریباً یک‌سوم افرادی که دیابت نوع اول دارند به این عارضه پوستی دچار هستند.
. زانتوماتوز فورانی: در این عارضهٔ پوستی، برآمدگی‌های سفت و زردرنگ و نخود مانندی ظاهر می‌شوند که هاله‌ای قرمزرنگ داشته و معمولاً خارش دارند. این ضایعات اغلب روی پاها، بازوها، باسن و پشت دست‌ها به وجود می‌آیند و در افرادی که دیابت نوع اول دارند شایع‌ترند.
. تاول‌های دیابتی: این تاول‌ها نادر بوده و شبیه تاول سوختگی‌اند اما معمولاً درد ندارند. این تاول‌ها می‌توانند روی انگشت‌های دست‌وپا و گاهی ساق دست ظاهر شوند. تاول‌های دیابتی در عرض یکی دو هفته برطرف می‌شوند و معمولاً ردی به جا نمی‌گذارند.
. نکروبیوزلیپویدیکا: این زخم‌ها معمولاً بزرگ و عمیق و دردناک و خارش دارند و ابتدا به‌صورت یک برآمدگی ریز و قرمز ظاهر شده و کم‌کم شبیه یک اسکار با لبه‌های بنفش می‌شوند. این عارضه پوستی که ناشی از تغییرات رگ‌هاست نادر می‌باشد و معمولاً خانم‌های بزرگسالی که دیابت دارند به آن دچار می‌شوند.
عفونت‌های مکرر
افرادی که دیابت دارند بیشتر مستعد عفونت‌ها هستند. این عفونت‌ها شامل عفونت‌های باکتریایی مانند عفونت‌های اطراف ناخن یا فولیکول‌های مو و گل‌مژه می‌شوند. باکتری‌های گوناگونی می‌توانند باعث این عفونت‌ها شوند؛ اما معمولاً استافیلوکوکوس عامل چنین عفونت‌هایی است.
عفونت‌های قارچی نیز در دیابت شایع‌اند. اغلب این عفونت‌ها ناشی از قارچ‌هایی به نام کاندیدا هستند. چنین عفونت‌هایی می‌توانند به‌صورت عفونت قارچی واژن، انگل، خارش ژوک یا کشاله ران و بیماری پای ورزشکار ظاهر شوند.
عفونت‌های مکرر ممکن است در اثر قند خون بالا به وجود بیایند که زمینه را برای رشد باکتری‌ها و ضعف سیستم ایمنی ایجاد می‌کند. یکی از قسمت‌هایی که بیشتر از همه مستعد عفونت قارچی است، مجاری ادراری است. زیرا دیابت، سیستم ایمنی را مختل می‌کند یا به این دلیل که دیابت بر عصب‌ها تا حدی اثر می‌گذارد که مثانه دیگر نمی‌تواند به طور کامل تخلیه شود.
تغییرات بینایی
برخی از تغییرات بینایی می‌توانند علامت این باشند که قند خونتان بالاست. قند زیاد به رگ‌های ریز موجود در چشم آسیب می‌زند و باعث تغییراتی در مایع چشم شده و بر شفافیت دید اثر می‌گذارد. بعضی از تغییرات اولیه بینایی شامل تاری دید یا مشکل در دیدن اشیای دور می‌شود. اگر علت درمان نشود، تغییرات بینایی به‌مرور بدتر شده و ممکن است خط‌ها یا لکه‌های شناور تیره‌ای ببینید.
تغییرات شنوایی
افرادی که دیابت دارند در معرض کاهش شنوایی نیز هستند. در واقع دیابت، ریسک نقص شنوایی را دوبرابر می‌کند. علتش هم آسیبی است که قند خون بالا به عصب‌های گوش وارد می‌کند. بالابودن طولانی‌مدت قند خون می‌تواند به رگ‌ها و عصب‌های گوش داخلی آسیب بزند و بر نحوهٔ ارسال سیگنال‌ها از گوش داخلی به مغز اثر بگذارد.
شب‌ادراری در کودکان
بچه‌هایی که دیگر پوشکی نیستند و می‌توانند شب را بدون خیس کردن رختخواب به صبح برسانند ممکن است به دلیل دیابت چند بار در هفته رختخواب خود را خیس کنند. این وضعیت می‌تواند علامت دیابت نوع اول باشد.
به گزارش وب گاه تبیان، شب‌ادراری در واقع یکی از علامت‌های دیابت نوع اول در کودکان است؛ اما اغلب والدین این موضوع را نمی‌دانند. شروع علائم دیابت نوع اول در کوچک‌ترها می‌تواند ناگهانی باشد و اگر زودتر تحت درمان قرار نگیرد تبدیل به یک وضعیت اورژانسی خواهد شد. افزایش ادرار معمولاً با افزایش احساس تشنگی و گرسنگی و کاهش وزن همراه است.
آسیب‌هایی که قلیان به سلامت زنان می‌زند
درحالی‌که سیگار به طور سنتی یک عادت مردانه بوده است، در حال حاضر محبوبیت آن در بین زنان جوان در حال افزایش است که پیامدهای بالقوه فاجعه‌باری برای سلامت آینده آنها خواهد داشت. استفاده از قلیان به طور فزاینده‌ای در بزرگسالان جوان از جمله زنان در سنین باروری رایج شده است و طعم‌های مختلف آن موجب شده تا در بین جوانان و خانم‌ها محبوب‌تر باشد.
مردادماه گذشته بود که محمدرضا مسجدی دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات در یک نشست خبری درباره آمار مصرف دخانیات گفت: “مصرف قلیان از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ در گروه سنی بالای ۱۸ سال در زنان حدود ۵۷ درصد و در مردان ۸.۱۷ درصد افزایش داشته است” و این نشان از افزایش خطر مخصوصاً در خانم‌ها دارد.
خیلی‌ها قلیان را کم‌ضررتر از سیگار می‌دانند و این طور تصور می‌کنند که چون قلیان نسبت به سیگار بو و طعم شیرینی دارد یا طعم میوه می‌دهد و یا به این دلیل که فقط گاهی از آن استفاده می‌کنند، بی‌ضرر است؛ اما باید بدانید که چیزی به نام دود سالم نداریم. قلیان سالم‌تر از سیگار نیست و خطراتی مشابه سیگار، و در برخی موارد شدیدتر، برای سلامتی دارد.
سموم موجود در قلیان
این باور اشتباه نیز وجود دارد که دود قلیان دارای نیکوتین و دیگر سموم تنباکو نیست. هر چند آب موجود در قلیان دود را خنک می‌کند، اما سموم موجود در دود را از بین نمی‌برد. در واقع دود سرد شدهٔ قلیان برای بافت ظریف و حساس ریه همچنان سمی است و مواد شیمیایی سرطان‌زا دارد و طی فرایند سردشدن، این سموم فیلتر نمی‌شوند. دود قلیان حاوی بسیاری از مواد شیمیایی مضری است که در سیگار وجود دارد مانند:
. استالدئید
. آکرولین
. آرسنیک
. کادمیوم
. کربن مونوکسید
. کرومیوم
. کبالت
. فرمالدهید
. سرب
. نیکل
. پولونیوم ۲۱۰ که یک ایزوتوپ رادیواکتیو است
. تار (قطران)
بعضی از محصولات تنباکوی قلیان ادعا می‌کنند حاوی تار نیستند، اما این ادعا درست نیست. تنباکو هیچ‌وقت دارای تار نیست تا زمانی که سوزانده شود، یا در مورد تنباکوی قلیان، گرم شود. این تفاوت باعث شده عده‌ای تصور کنند سمی بودن قلیان از جهت تار ممکن است کمتر از تار موجود در سیگار باشد، اما در واقع این‌طور نیست.
همچنین ذغالی که برای گرم‌کردن تنباکو به کار می‌رود دارای کربن مونوکسید، فلزات و دیگر عوامل سرطان‌زا مانند پلی آروماتیک هیدروکربن است که میزان خطر را برای آنهایی که قلیان می‌کشند بیشتر هم می‌کند.
قلیان در مقایسه با سیگار
به‌طورکلی سیگار ساخت کارخانه بین ۷ تا ۲۲ میلی‌گرم نیکوتین دارد که تقریباً یک میلی‌گرم آن توسط خود فرد سیگاری جذب می‌شود. یک کاسه قلیان به طور متوسط به‌اندازه یک بسته ۲۰تایی سیگار نیکوتین دارد. نیکوتین یک داروی اعتیادآور است، بنابراین قلیان کشیدن می‌تواند درست به‌اندازه سیگارکشیدن اعتیادآور باشد.
کسی که قلیان می‌کشد در هر ۴۵ دقیقه، تقریباً ۹۰۰۰۰ میلی‌لیتر دود می‌بلعد و کسی که سیگار می‌کشد با هر نخ سیگار حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلی‌لیتر دود می‌بلعد.
کسی که قلیان می‌کشد نسبت به کسی که یک نخ سیگار می‌کشد، ۹ برابر کربن مونوکسید بیشتر و یک‌وهفت برابر نیکوتین بیشتر می‌بلعد. آنهایی که قلیان می‌کشند ممکن است سموم بیشتری به ریه‌ها بکشند که این سموم در سیگار هم وجود دارد، مانند تار و فلزات سنگین. زیرا استنشاق با لولهٔ آب نیازمند قوی‌تر و طولانی‌مدت‌تر به ریه کشیدن یا همان بالاکشیدن و عمیق‌تر نفس‌کشیدن است. علاوه بر این معمولاً قلیان به‌صورت گروهی یا در کافه‌های قلیان کشیده می‌شود و همین باعث ایجاد دود قابل‌توجهی می‌شود.
عوارض قلیان برای سلامتی
عوارض قلیان برای سلامتی بسیار شبیه عوارض سیگار برای سلامتی است:
اعتیاد
نیکوتین بی‌نهایت اعتیادآور است و اثرات متعددی بر سلامتی می‌گذارد. نیکوتین در عرض چند ثانیه به مغز می‌رسد و در آنجا تولید آدرنالین را استارت می‌زند. آدرنالین هورمونی است که در واکنش جنگ یا گریز بدن نقش دارد و باعث تغییرات فیزیولوژیکی می‌شود، مانند افزایش ضربان قلب، تنفس و فشارخون.
قلیان به این دلیل که نیکوتین بیشتری نسبت به سیگار وارد بدن می‌کند، این امکان وجود دارد که تنها بعد از یکی دو بار قلیان کشیدن به آن اعتیاد پیدا کنید. در واقع قلیان حتی می‌تواند از سیگار اعتیادآورتر هم باشد. قلیان کشیدن اغلب در میان جمع انجام می‌شود و به همین دلیل خیلی از افراد اعتیاد خود به قلیان را به ذات اجتماعی بودن این فعالیت ربط می‌دهند، نه به ویژگی‌های اعتیادآور نیکوتین.
سرطان
افرادی که قلیان می‌کشند در معرض انواع سرطان‌ها هستند، مانند سرطان مثانه، سرطان مری، سرطان ریه، سرطان دهان و سرطان معده.
انتشار بیماری‌ها
قلیان کشیدن معمولاً در بین جمع است و خیلی وقت‌ها افراد از شلنگ یا لوله‌های مشترک استفاده می‌کنند. سرماخوردگی، کرونا، آنفلوانزا، هپاتیت، سل، هلیکوباکترپیلوری (شایع‌ترین علت زخم معده) و دیگر عفونت‌ها مانند تبخال می‌توانند به‌راحتی از این طریق بین افراد منتشر شوند.
کاهش تراکم استخوانی و پوکی‌استخوان
سیگار می‌تواند با کاهش تراکم استخوان و کمک به ازدست‌دادن استخوان، بر سلامت استخوان شما تأثیر منفی بگذارد. استفاده از تنباکو با ایجاد شرایطی مانند پوکی‌استخوان یا تجربه شکستگی استخوان مرتبط است و در صورت تجربه شکستگی، می‌تواند تأثیر منفی بر بهبود استخوان داشته باشد.
در زنان، سیگارکشیدن می‌تواند باعث یائسگی زودرس شود و یائسگی نیز سرعت تحلیل‌رفتن استخوان را افزایش می‌دهد. یائسگی زودرس همراه با سیگارکشیدن، می‌تواند این اثرات را تسریع کند و منجر به پوکی‌استخوان شود. سیگار همچنین بر سلامت دندان‌ها تأثیر می‌گذارد و ممکن است باعث پوسیدگی و از بین‌رفتن دندان‌ها شود.
کاهش قدرت باروری
قلیان می‌تواند قدرت باروری را هم در زنان و هم در مردان کاهش دهد. مطالعه‌ای دریافته حرکت و شنای اسپرم‌ها در جهت درست و همچنین سایز و شکل آنها در مردانی که به طور مرتب قلیان مصرف می‌کردند در مقایسه با افرادی که اهل قلیان نبودند بسیار تحت‌تأثیر بوده است.
بیماری قلبی و سکته مغزی
کشیدن قلیان، فشارخون و ضربان قلب را بالا می‌برد که افزایش‌دهندهٔ خطر حمله قلبی و سکته مغزی است. قلیان کشیدن می‌تواند موجب انسداد عروق و بیماری قلبی هم بشود.
بیماری‌های ریوی
حتی استفاده کوتاه‌مدت از قلیان هم به سلامت ریه‌ها آسیب می‌زند. کسی که قلیان می‌کشد حین فعالیت‌های بدنی خیلی زود دچار تنگی نفس می‌شود. به‌مرورزمان، قلیان ریسک ضعف در عملکرد ریه‌ها و بیماری‌های ریوی مانند بیماری مزمن انسدادی ریه را افزایش می‌دهد.
خطرات قلیان در دوران بارداری
قلیان خطراتی مشابه سیگارکشیدن برای مادر و نوزاد دارد
متولد شدن نوزاد با وزن کم: سیگارکشیدن رشد کودک را کند می‌کند. نوزاد ممکن است خیلی کوچک به دنیا بیاید، حتی با یک بارداری کامل.
تولد نوزاد نارس: ممکن است کودک شما خیلی زود به دنیا بیاید (تولد نارس). نوزادانی که نارس به دنیا می‌آیند (قبل از ۳۷ هفته) ممکن است در حفظ دمای بدن و مشکلات تغذیه مشکل داشته باشند؛ زیرا رفلکس مکیدن/بلع آنها هنوز رشد نکرده است.
تأخیر در رشد: سیگارکشیدن می‌تواند به ریه‌ها و مغز درحال‌رشد کودک آسیب برساند و ممکن است کودک هنگام تولد برای نفس‌کشیدن مشکل داشته باشد.
خطرات خونریزی: سیگارکشیدن خطر خونریزی غیرطبیعی در دوران بارداری و زایمان را دوبرابر می‌کند. این می‌تواند هم مادر و هم نوزاد را در معرض خطر تهدیدکننده زندگی قرار دهد.
نقایص مادرزادی: سیگارکشیدن خطر نقص‌هایی مانند شکاف لب یا کام، نقایص قلبی، رشد غیرطبیعی اندام‌ها و نقص لوله عصبی (مانند اسپینا بیفیدا) را افزایش می‌دهد.
سندرم مرگ ناگهانی نوزاد: نوزادانی که در دوران بارداری و پس از تولد در معرض دود قرار می‌گیرند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) هستند.
در نهایت این که قلیان کشیدن حین بارداری با انواع خطرات از جمله اختلالات کروموزومی، بارداری خارج رحمی، بیماری و مرگ جنین، محدودیت رشد جنین و وزن کم جنین حین تولد همراه است. ضمناً قلیان کشیدن مادر باردار می‌تواند ریسک بیماری‌های تنفسی کودک را افزایش دهد.
تأثیر دخانیات بر باروری زنان
استعمال دخانیات در زنان علاوه بر کاهش کیفیت تخمک می‌تواند بر عملکرد دستگاه تناسلی زنان نیز تأثیر منفی بگذارد و باعث ناباروری زنان شود؛ در واقع استعمال دخانیات می‌تواند موجب تغییرات هورمونی و بی‌نظمی در قاعدگی شود و تخمک‌گذاری را دشوار کند.
دخانیات احتمال ابتلا به بیماری‌های رحمی را نیز افزایش می‌دهند و در نتیجه می‌توانند بر عملکرد رحم تأثیر منفی بگذارند. برخی تحقیقات نشان داده است سیگارکشیدن در زنان با سرطان دهانه رحم مرتبط است علاوه بر اینها برای افزایش شانس موفقیت IVF، متخصصان توصیه می‌کنند که سیگار را حداقل ۳ ماه قبل از درمان IVF ترک کنید.
یائسگی زودرس
مطالعه‌ای دریافته زنانی که قلیان می‌کشند بیشتر احتمال دارد دچار یائسگی زودرس شوند. در واقع وجود مواد شیمیایی مانند نیکوتین، سیانید و مونوکسید کربن در دخانیات باعث افزایش سرعت ازدست‌دادن تخمک می‌شود. این بدان معناست که یائسگی در این زنان ۱ تا ۴ سال زودتر از افرادی که دخانیات مصرف نمی‌کنند، اتفاق می‌افتد.
دود دست‌دوم قلیان
دود دست‌دوم قلیان هم مضر است. اگر در اتاقی باشید که در آن قلیان می‌کشند، پس شما هم تمام سموم سرطان‌زای قلیان را تنفس می‌کنید و درست مثل‌اینکه در معرض دود دست‌دوم سیگار باشید به سلامتی‌تان آسیب می‌رسد.
به گزارش وب گاه تبیان، دود دست‌دوم قلیان هم باعث بیماری قلبی، سرطان ریه و سکته مغزی در افرادی می‌شود که در معرض آن هستند، حتی اگر خودشان لب به قلیان هم نزنند.
کرونا با عوارض گوارشی سبب افزایش آنزیم کبدی می‌شود
یک فوق تخصص گوارش و کبد:
یک فوق تخصص گوارش و کبد با اشاره به اینکه در برخی از افراد با عوارض گوارشی نیز شاهد افزایش آنزیم کبدی بودیم که در صورت تداوم این مشکل فرد دچار نارسایی کبدی و مجبور به پیوند کبد می‌شود.
دکتر سیدحمید موسوی افزود: بیماری کرونا یا کووید ۱۹ برای نخستین بار در کشور چین شناسایی و سپس به سایر نقاط دنیا سرایت کرد و اغلب توجهات به سمت بیماری های تنفسی و ذهن پزشک و بیمار درگیر این موضوع بود.
وی با بیان اینکه کم کم بیماران با علائم گوارشی نیز به پزشکان مراجعه و پس از تست های آزمایشی مشخص می شد بیمار به کرونا مبتلا شده است، تصریح کرد: هر چه تعداد این بیماران که به جای عارضه تنفسی به عارضه گوارشی مبتلا شده اند و کرونایشان مثبت است، رو به افزایش بود، ذهن پزشکان به بیماری های عفونی و گوارشی سوق داده شد.
موسوی با اشاره به اینکه در فاصله بهمن ۹۸ تا مرداد ۹۹ نیز از ۵۰۷ بیمار مبتلا به کرونا که ۵۷ درصد آن آقایان و ۴۳ درصد آن را خانم‌ها تشکیل می دادند، تستی گرفتیم، خاطرنشان کرد: متوسط سنی افراد مورد آزمایش قرار گرفته ۴۹ سال بوده که همگی بالای ۱۸ سال بودند و به چهار گروه تقسیم شدند.
وی ادامه داد: گروه اول به بیماران با علائم گوارشی که ۱۸ درصد را تشکیل می دادند، گروه دوم بیماران با علائم تنفسی که ۳۶ درصد را تشکیل می دادند، گروه سوم با علائم تنفسی و گوارشی که ۲۹ درصد را تشکیل می دادند و گروه چهارم با هیچ کدام از علائم تنفسی و گوارشی که ۱۶ درصد نمونه ها را تشکیل می دادند.
فوق تخصص گوارش و کبد با بیان اینکه در آزمایش های صورت گرفته در گروه بیماران گوارشی نیز تهوع و استفراغ از مهمترین پیامدهای بیماری بود، عنوان کرد: با بهبودی بیماری بازهم این مشکل تا سه ماه نیز در برخی بیماران ادامه داشت.
وی با اشاره به اینکه ۱۸ درصد نمونه‌ها در گروه اول دچار اسهال و ۱۰ درصد دچار درد شکمی بودند و سایر بیماران با بی اشتهایی و در برخی با خونریزی گوارشی همراه بود، اضافه کرد: درصدی از بیماران با از بین رفتن حس چشایی یا عدم تشخیص مزه نیز به پزشک مراجعه می‌کردند که نشان می‌داد تا چه حد کووید ۱۹ در بدن افراد نفوذ می‌کند.
موسوی با بیان اینکه نتایج آزمایش‌ها نشان داد مرگ و میر در بیماران کرونایی با عوارض گوارشی کمتر از بیماران کرونایی با عوارض تنفسی است، اظهار کرد: همچنین بیماران کرونایی با عوارض گوارشی از سن بالاتری نسبت به بیماران کرونایی با عوارض تنفسی برخوردارند.
وی با اشاره به اینکه در ۲۰ درصد افراد با عوارض گوارشی نیز شاهد افزایش آنزیم کبدی بودیم که در صورت تداوم این مشکل فرد دچار نارسایی کبدی و مجبور به پیوند کبد می‌شود، تصریح کرد: گرچه با روند درمان مطلوب نیز افراد مبتلا به کرونا نیز شاید کمتر به مرحله پیوند کبد برسند.
فوق تخصص گوارش و کبد در پایان با بیان اینکه این مطالعات صورت گرفته نیز با توجه به مفاهیم و نتایج علمی مناسب نیز در سال ۲۰۲۱ در Biomedical Journal به چاپ رسید، عنوان کرد: این مطالعه به شدت مورد توجه قرار گرفت و مورد رجوع بسیاری از پزشکان و محققین در سراسر جهان شد.
خروپف می‌تواند به مغز آسیب بزند!
محققان کالج کینگ لندن:
محققان کالج کینگ لندن به افرادی که خروپف می‌کنند، هشدار داده‌اند زیرا نتایج مطالعه آنها نشان داده که صدای بلند در طول شب می‌تواند به مغز آسیب برساند.
تحقیقات نشان می‌دهد که آپنه انسدادی خواب ممکن است باعث زوال شناختی اولیه شود.
محققان می‌گویند خروپف می‌تواند به مغز شما آسیب برساند. تصور می‌شود که این وضعیت می‌تواند جریان خون به مغز را کاهش دهد و اکسیژن را محدود کند.
دانشمندان کینگز کالج لندن ادعا کردند که اولین کسانی هستند که ثابت می‌کنند آپنه خواب باعث زوال شناختی می‌شود.
هرگونه کاهش قدرت مغز می‌تواند بر حافظه و همچنین مهارت‌های تفکر مانند تصمیم گیری، زمان واکنش و ادراک تأثیر بگذارد.
این عارضه باعث توقف تنفس در طول شب می‌شود که این امر به خروپف بلند منجر می‌شود که می‌تواند افراد مبتلا را مجبور به بیدار شدن مکرر کند.
به گفته کارشناسان، اثرات مختل کننده مغز می‌تواند ناشی از آپنه خواب باشد که جریان خون را قطع می‌کند و سطح اکسیژن را محدود می‌کند.
محققان بریتانیایی با همکاری همکاران آلمانی و استرالیایی، ۲۷ مرد ۳۵ تا ۷۰ ساله را انتخاب کردند که به تازگی مبتلا به آپنه انسدادی خواب خفیف تا شدید تشخیص داده شده بودند.
چنین بیمارانی نسبتاً نادر هستند زیرا اغلب مبتلایان به آپنه انسدادی خواب چاق هستند یا از بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری قلبی عروقی یا افسردگی رنج می‌برند.
محققان همچنین هفت مرد را با وضعیت سلامت و تحصیلات مشابه که از آپنه انسدادی خواب رنج نمی‌بردند، مورد بررسی قرار دادند.
برای این مطالعه، شرکت کنندگان هنگام خواب از کلاهک جمجمه الکتروانسفالوگرافی استفاده کردند که امواج مغزی آنها را اندازه گیری می‌کرد. سطح اکسیژن خون، ضربان قلب، تنفس و حرکات چشم و پا نیز ردیابی شد. عملکرد شناختی شرکت کنندگان نیز مورد آزمایش قرار گرفت.
این یافته‌ها که در مجله «Frontiers in Sleep» منتشر شده است، نشان می‌دهد که افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب شدید هوشیاری کمتری داشتند و عملکرد اجرایی بدتری داشتند.
مبتلایان به آپنه انسدادی خواب نیز حافظه کوتاه مدت بدتری داشتند و طبق نتایج، هرچه آپنه انسدادی خواب خفیف‌تر بود، عملکرد شناختی بهتری داشتند.
محققان گفتند که مکانیسم پشت یافته‌های آنها نامشخص است. اما آنها پیشنهاد کردند که این امر ممکن است ناشی از سطوح متناوب اکسیژن یا تغییرات در جریان خون به مغز باشد.
دکتر «ایوانا روزنزوایگ»(Ivana Rosenzweig) نویسنده اصلی این مطالعه گفت: ما عملکرد اجرایی ضعیف‌تر و حافظه بصری فضایی و نقص در هوشیاری، توجه پایدار و کنترل روانی حرکتی و تکانه را در مردان مبتلا به آپنه انسدادی خواب نشان دادیم.
این فعل و انفعال پیچیده هنوز به درستی درک نشده است، اما به احتمال زیاد منجر به تغییرات عصبی- تشریحی و ساختاری گسترده در مغز و نقص‌های عملکردی شناختی و عاطفی می‌شود.
روزنزوایگ افزود: مطالعه ما اثبات مفهوم است. با این حال، یافته‌های ما نشان می‌دهد که بیماری‌های مرتبط با این موضوع احتمالاً هرگونه نقص شناختی ناشی از خود آپنه انسدادی خواب را بدتر کرده و تداوم می‌بخشند.
اثبات مفهوم(Proof of Concept) نمونه‌ای است که صرفا برای اثبات وجود یا امکان‌پذیری چیزی آورده می‌شود. از آنجایی که هدف چنین شاهدی تنها بیان امکان وجود یا انجام امری است، اثبات مفهوم اغلب بهینه نیست و می‌توان با دقّت بیشتر شواهد مناسب‌تری را پیدا کرد.
این بیماری که از هر ۱۰ فرد بالای ۳۰ سال یک نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد، ناشی از شل شدن و باریک شدن دیواره‌های گلو در طول خواب است که تنفس طبیعی را مختل می‌کند. افراد مبتلا به این عارضه در طول خواب از خروپف بلند، نفس نفس زدن، خرخر کردن یا صداهای خفگی رنج می‌برند و زیاد بیدار می‌شوند.
مدرنا: واکسن‌های سرطان و بیماری‌های قلبی تا سال ۲۰۳۰ آماده مصرف خواهند بود
شرکت داروسازی مدرنا اطمینان دارد که واکسن‌های mRNA سرطان و بیماری‌های قلبی تا پایان دهه جاری عرضه خواهند شد.
بیماری‌های قلبی و سرطان ازجمله مهمترین عوامل مرگ‌ومیر در آمریکا به‌حساب می‌آیند. اما شرکت مدرنا انتظار دارد که واکسن‌های mRNA بتوانند تا پایان دهه جاری میلادی آماده شوند و آنها آمار تلفات را به‌شکل قابل‌توجهی کاهش دهند.
دانشمندان شرکت مدرنا می‌گویند با استفاده از واکسن‌های جدید که در برابر انواع بیماری‌ها ازجمله سرطان مؤثر خواهند بود، می‌توان میلیون‌ها زندگی را نجات داد. این شرکت اطمینان دارد که واکسن‌های جدید آنها تا سال ۲۰۳۰ آماده مصرف خواهند بود.
مطالعات نشان داده است که این واکسن‌ها پتانسیل‌های بسیار زیادی دارند. محققان باور دارند که موفقیت واکسن‌های ویروس کرونا باعث شده است تا روند تولید سایر واکسن‌ها هم به‌شکلی شگفت‌آوری تسریع شود.
مدرنا: فناوری mRNA درمان بیماری‌های درمان‌ناپذیر را ممکن می‌کند
دکتر «پاول برتون»، مدیر ارشد داروسازی مدرنا می‌گوید: «فکر می‌کنم بتوانیم واکسن‌های سرطان شخصی‌سازی‌شده را برای انواع مختلف تومورها به مردم سراسر دنیا ارائه کنیم.» او مدعی است که فناوری mRNA می‌تواند برای درمان بیماری‌های نادری که پیش‌تر درمان‌ناپذیر بودند هم استفاده شود. برتون ادامه می‌دهد: فکر می‌کنم ۱۰ سال دیگر به جهانی خواهیم رسید که واقعاً می‌توانیم منشأ ژنتیکی بیماری‌ها را تشخیص دهیم و با کمک فناوری‌های مبتنی بر mRNA به‌شکلی نسبتاً ساده ژن‌ها را ویرایش و اصلاح کنیم.
در این روش مثلاً برای درمان سرطان، پزشکان ابتدا از تومورها نمونه‌برداری می‌کنند و آن را به آزمایشگاه می‌فرستند تا دنباله ژنتیکی سلول‌ها مشخص شود. سپس جهش‌های سلولی سرطان شناسایی می‌شود. در مرحله بعدی یک الگوریتم ماشینی تشخیص می‌دهد که کدام جهش‌ها باعث رشد سرطان شده‌اند. آنگاه دانشمندان پیام‌رسان RNA یا mRNA را می‌سازند و از آن برای درمان فرد استفاده می‌کنند.
بااین‌حال، دانشمندان هشدار داده‌اند که اگر سرمایه‌گذاری لازم در این زمینه صورت نگیرد، پیشرفت‌هایی که در سال‌های اخیر صورت گرفته‌اند، به هدر خواهند رفت. برتون می‌گوید مطالعات نشان داده‌اند که فناوری mRNA نه‌تنها برای بیماری‌های عفونی، بلکه برای بیماری‌های قلبی-عروقی، بیماری‌های خودایمنی، سرطان و بیماری‌های نادر هم کاربرد دارد.
مروری بر خواص خرما؛ خوراکی محبوب این روزها
خرما یکی از خوراکی‌های محبوب ماه مبارک رمضان است که معمولا در سفره افطاری و سحری جایگاه مخصوصی دارد. این میوه‌ی شیرین خواص فوق‌العاده‌ای نیز دارد که به برخی از آنها اشاره کرده‌ایم.
خرما را معمولاً به‌خاطر شیرینی آن مصرف میکنیم و آن را یک شیرینی طبیعی و خوشمزه می‌دانیم. اما این میوه مغذی فواید قابل‌توجهی برای سلامتی دارد.
فواید غذایی خرما
خرما میان‌وعده‌ای خوشمزه است که چه به‌تنهایی و چه همراه خوراکی‌های دیگر، فواید زیر را دارد:
. سرشار از مواد مغذی است
. انواع آنتی‌اکسیدان‌ها را دارد
. شیرینی طبیعی است و قند اضافی ندارد
. برای سلامت گوارش مفید است
. حافظ سلامت قلب و تنظیم قند خون است
. برای مغز مفید است
. به تسهیل زایمان طبیعی کمک می‌کند
مروری بر خواص خرما؛ خوراکی محبوب این روزها
ارزش غذایی یک عدد خرما
یک عدد خرما حدود ۲۳ کالری، ۰.۲ گرم پروتئین، ۶ گرم کربوهیدرات و صفر چربی دارد. خرما منبع خوبی از پتاسیم، منیزیم و آهن است.
– ۲۳ کالری
– ۰ چربی
– ۰.۲ میلی‌گرم سدیم
– ۶ گرم کربوهیدرات
– ۰.۶ گرم فیبر
– ۵ گرم قند
– ۰.۲ گرم پروتئین
– ۵۳ میلی‌گرم پتاسیم
– ۳.۴ میلی‌گرم منیزیم
– ۰.۱ میلی‌گرم آهن
– ۱.۵۲ میکروگرم فولیک‌اسید
کربوهیدرات‌ها
یک عدد خرما ۶ گرم کربوهیدرات دارد که عمده آن از قند است. خرما به دلیل فروکتوز بالایی که دارد بسیار شیرین است که معادل شیرینی دوبرابر گلوکز می‌باشد. یک عدد خرمای متوسط حدود نیم‌گرم فیبر دارد و با رسیده‌تر شدن این میوه، قند آن بیشتر شده و فیبر آن کاهش می‌یابد.
شاخص گلیسمیک خرما چیزی بین ۴۳ و ۵۵ است که بسته به نوع آن و میزان رسیده بودن آن دارد. خرما باوجوداینکه بسیار شیرین است غذایی با شاخص گلیسمیک پایین محسوب می‌شود.
مروری بر خواص خرما؛ خوراکی محبوب این روزها
چربی
چربی خرما آن قدر کم است که اصلا قابل ملاحظه نیست و به همین دلیل از آن به عنوان بدون چربی نام می‌برند.
پروتئین
خرما مقدار کمی پروتئین دارد. همراه با خرما منابع دیگری از پروتئین را نیز مصرف کنید، مانند گوشت کم‌چرب، ماهی، مغزها و دانه‌ها و حبوبات تا نیاز روزانه‌تان به پروتئین تأمین شود.
ویتامین‌ها و املاح
خرما منبع خوبی از پتاسیم، منیزیم و آهن است. ضمناً خرما دارای ۶ ویتامین B ضروری است، از جمله فولیک‌اسید و پانتوتنیک‌اسید (ویتامین B۵). خرما دارای پلی‌فنول‌های زیادی می‌باشد که نوعی آنتی‌اکسیدان هستند و از آسیب‌های سلولی پیشگیری می‌کنند و فیتواستروژن‌های مفیدی نیز دارد.
کالری
یک عدد خرما ۸ گرم یعنی حدود ۲۳ کالری دارد که اکثر آن از کربوهیدرات است.
دیگر خواص خرما برای سلامتی
خرما حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضد التهاباتی است که منجر به سرطان می‌شوند.
کمک به سلامت قلب
خرما دارای پتاسیم است که یک الکترولیت ضروری برای سیستم قلبی و عروقی است. پتاسیم به‌خوبی می‌تواند فشارخون بالا را پایین بیاورد. خرما سدیم کم و فیبر دارد و همهٔ این سه عامل حامی سلامت قلب هستند.
استحکام استخوان‌ها
خرما منیزیم دارد که برای تشکیل استخوان ضروری است. کمبود منیزیم با افزایش احتمال پوکی‌استخوان مرتبط است. بهتر است منیزیم را به‌جای مکمل از طریق منابع غذایی به دست آورید؛ چون ریسک مسمومیت را به دنبال ندارند. همچنین آهن موجود در خرما به تأمین ذخایر مغز استخوان کمک می‌کند.
کاهش علائم یائسگی
ایزوفلاوون‌ها که معمولاً آنها را به محصولات سویا ربط می‌دهیم، نوعی فیتواستروژن هستند که به کاهش علائم ناخوشایند یائسگی کمک می‌کنند. در میان میوه‌ها، خرما بالاترین میزان ایزوفلاوون‌ها را دارد. به همین دلیل طبق یافته‌های علمی خرما می‌تواند علائم یائسگی را کاهش دهد.
کمک به تثبیت قند خون
اگر خرما را به‌جای کنستانتره‌های شیرین‌کننده مثل قندهای فراوری شده و شیره‌ها استفاده کنید باوجوداینکه شیرین است به میزان چشمگیری می‌تواند به تثبیت قند خون کمک کند. ضمناً خرما یک اسنک بسیار مناسب است و می‌توانید چند عدد از آن را همیشه همراه خود داشته باشید.
فیبری که به گوارش کمک می‌کند
خرما منبع خوبی از فیبر است و به سلامت عملکرد گوارش کمک می‌کند. فیبر خرما می‌تواند حرکات روده را منظم کرده و جلوی یبوست را بگیرد. فیبر ریسک انواع بیماری‌های مزمن از جمله سرطان را کاهش می‌دهد و کمکتان می‌کند به یک وزن سالم برسید و آن را حفظ کنید. خرما جلوی انواع بیماری‌های مرتبط با چاقی را نیز می‌گیرد، مانند دیابت، فشارخون بالا و بیماری‌های متابولیکی.
کمک به زایمان طبیعی
نشان داده شده که خرما می‌تواند به شل‌شدن دهانه رحم کمک کند و در نتیجه نیاز کمتری به اکسی‌توسین جهت سرعت دادن به مرحله آخر زایمان است و اجازه می‌دهد وضع‌حمل پروسهٔ طبیعی خود را راحت‌تر طی کند. خرما دارای ترکیباتی است که به گیرنده‌های اوکسی‌توسین می‌چسبند و مشابه اکسی‌توسین در بدن عمل می‌کنند. اکسی‌توسین یک هورمون طبیعی و مسئول کمک به انقباضات رحم طی زایمان است.
آلرژی‌ها
واکنش آلرژیک به خرما معمول نیست و اگر هم باشد محدود به خارش و التهاب در اطراف دهان می‌شود. سولفیت‌هایی که به‌عنوان نگهدارنده به خرمای خشک افزوده می‌شوند عامل علائم آلرژیک جدی‌تر به خرما هستند. این علائم اغلب شبیه علائم آسم بوده و در طیف خس‌خس خفیف سینه تا شوک‌های آنافیلاکسی خطرناک قرار می‌گیرند که نیازمند اقدام فوری پزشکی است.
خیلی از افرادی که به میوه حساسیت دارند به گرده‌ها یا لاتکس نیز حساس‌اند. اگر شک دارید که ممکن است علائمی که دارید مربوط به حساسیت به خرما باشد، خرما نخورید و برای تشخیص علت مشکلتان به پزشک مراجعه کنید.
به گزارش وب گاه تبیان، خرما در انواع دستورالعمل‌های آشپزی قابل‌استفاده است، از جمله اسموتی‌ها، اسنک‌های انرژی‌زا، جو دوسر پخته‌شده، برخی پوره‌ها و انواع کیک و نان و شیرینی. انواع دسرها را نیز می‌توانید با خرما تهیه کنید. همچنین می‌تواند به‌عنوان یک شیرینی طبیعی در کنار سالاد یا سبزیجات پخته شده (مثلاً گل‌کلم برشته یا کلم‌برگ تفت‌داده شده) ترکیب بی‌نظیری بشود. برای افطار هم مصرف آن برای شروع افطار با آب ولرم یا شیر ولرم بسیار مفید خواهد بود.
نیاز روزانه بدن به کافئین چقدر است؟
کافئین یک ماده شیمیایی خوراکی است که در گیاهان گوناگونی از جمله قهوه، کاکائو، کولا و چای یافت می‌شود. کافئین آلکالوئیدی از خانواده متیل گزانتین‌ها بوده که خواصی مشابه با تئوفیلین و تئوبرومین دارد. کافئین خالص به صورت پودر سفید رنگ تلخی است که از ترکیب کربن، هیدروژن، اکسیژن و نیتروژن حاصل می‌شود.
اگرچه کافئین مزایای خود را دارد، اما می‌تواند مشکلاتی نیز ایجاد کند. بهتر است بدانیم چه مقدار از آن برای بدن مطلوب است و آیا باید مصرف خود را محدود کنیم یا خیر؟
کارشناسان معتقدند اگر شما برای بیدار شدن و انجام کارهای روزمره به کافئین متکی هستید، تنها نیستید، بلکه میلیون‌ها نفر درجهان هر روز برای هوشیاری و بهبود تمرکز به کافئین نیاز دارند. تحقیقات نشان می‌دهد مصرف ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین در شبانه روز برای اکثر بزرگسالان سالم، بی‌خطر است. این مقدار تقریبا برابر با کافئین موجود در چهار فنجان قهوه دم کرده و یا ۱۰ قوطی نوشابه کولا است .به خاطر داشته باشید که محتوای واقعی کافئین در نوشیدنی‌ها به‌خصوص در میان نوشیدنی‌های انرژی‌زا بسیار متفاوت است.
سازمان غذا و داروی ایالات متحده هشدار داده است که کافئین به شکل پودر یا مایع می‌تواند سطوح مسمومیت‌زای کافئین را ایجاد کند. فقط یک قاشق چای‌خوری پودرکافئین خالص معادل مصرف حدود ۲۸ فنجان قهوه است. چنین سطوح بالای کافئین می‌تواند باعث مشکلات جدی سلامتی و احتمالا مرگ شود. اگرچه استفاده از کافئین ممکن است برای بزرگسالان بی‌خطر باشد، اما ایده چندان خوبی برای کودکان نیست.
نوجوانان و جوانان باید در مورد مصرف بیش از حد کافئین و همچنین مخلوط کردن آن با سایر نوشیدنی‌ها و یا داروها احتیاط کنند. همچنین، زنان باردار یا بانوانی که در تلاش برای باردار شدن هستند و مادران شیرده باید با پزشک خود در مورد محدود کردن مصرف کافئین به کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم در روز مشورت کنند. حتی مصرف زیاد کافئین می‌تواند در بزرگسالان عوارض جانبی ناخوشایندی ایجاد کند. از طرفی ممکن است کافئین برای افرادی که به اثرات ناشی از آن حساس هستند و یا داروهای خاصی مصرف می‌کنند انتخاب خوبی نباشد.
از عوارض جانبی مصرف زیاد کافئین می‌توان به سردرد، بی‌خوابی، عصبی بودن، تحریک پذیری، تکرر ادرار یا ناتوانی در کنترل ادرار، ضربان قلب سریع و لرزش‌های عضلانی اشاره کرد. اگر مستعد تأثیرات کافئین هستید، حتی مصرف مقادیر کم آن نیز ممکن است عوارض ناخواسته‌ای مانند بی‌قراری و مشکلات خواب را در شما ایجاد کند.
نحوه واکنش افراد به کافئین ممکن است تا حدودی با میزان کافئینی که به نوشیدن آن عادت دارند، تعیین شود. افرادی که به طور منظم کافئین نمی‌نوشند، نسبت به اثرات آن حساس‌تر هستند. اگر شما به اندازه کافی نمی‌خوابید، مصرف کافئین حتی در بعد از ظهر می‌تواند در خواب شما اختلال ایجاد کند و باعث افزایش هوشیاری و تمرکز و بهبود عملکرد شما در طول روز شود.
اما استفاده بیش از حد کافئین می‌تواند چرخه‌ای نامطلوب ایجاد کند. به عنوان مثال، ممکن است طی روز نوشیدنی‌های کافئین‌دار بنوشید زیرا احساس خستگی و کسالت دارید، به این صورت کافئین موجب اختلال در خواب شبانه شما هم می‌شود و مدت زمان خواب شما را کوتاه می‌کند. از طرفی ممکن است شما دارو یا مکمل خاصی مصرف کنید. برخی از داروها و مکمل‌های گیاهی ممکن است با کافئین تداخل داشته باشند.
به عنوان مثال مخلوط کردن کافئین با افدرین که در داروهای ضد احتقان استفاده می‌شود ممکن است خطر ابتلا به فشار خون بالا، حمله قلبی، سکته مغزی یا تشنج را افزایش دهد. همچنین تئوفیلین که برای باز کردن راه‌های هوایی برونش استفاده می‌شود، اثراتی مشابه کافئین دارد. بنابراین مصرف همزمان آن با کافئین ممکن است اثرات نامطلوب کافئین مانند حالت تهوع و تپش قلب را افزایش دهد. اکیناسه نوعی مکمل گیاهی که گاهی برای جلوگیری از سرماخوردگی یا سایر عفونت‌ها استفاده می‌شود، ممکن است غلظت کافئین را در خون شما افزایش دهد و اثرات آن را تشدید کند.
در مورد اینکه آیا کافئین ممکن است بر داروهای شما تأثیر بگذارد یا خیر، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. عادت به مصرف زیاد کافئین خود را کنترل کنید هرچند کاهش ناگهانی دریافت کافئین می‌تواند چالش برانگیز باشد و با علائم خاصی مانند سردرد، خستگی، تحریک پذیری و مشکل در تمرکز روی کارها همراه شود. خوشبختانه این علائم معمولاً خفیف هستند و پس از چند روز بهبود می‌یابند.
بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، برای تغییر عادت کافئین خود، این نکات را رعایت کنید:
_به میزان کافئینی که از غذاها و نوشیدنی‌ها از جمله نوشیدنی‌های انرژی‌زا دریافت می‌کنید، توجه کنید. برچسب‌های مواد غذایی را با دقت بخوانید اما به یاد داشته باشید که تخمین شما از مقادیر واقعی کافئین نوشیدنی‌ها و غذاها ممکن است کمی پایین‌تر باشد. زیرا برخی از شرکت‌ها مقادیر کافئین محصولات را به درستی اعلام نمی‌کنند.
_ دریافت کافئین را به تدریج کاهش دهید. به عنوان مثال، هر روز یک قوطی کمتر نوشابه و یا یک فنجان کوچکتر قهوه بنوشید و یا از نوشیدن نوشیدنی‌های کافئین‌دار در اواخر روز خودداری کنید. این به بدن شما کمک می‌کند تا به سطوح پایین کافئین عادت کند و اثرات احتمالی ترک را کاهش دهد.
_ زمان دم کردن قهوه و چای را کوتاه کنید. این امر باعث کاهش محتوای کافئین آن می‌شود.
_ دمنوش‌های گیاهی فاقد کافئین را انتخاب کنید.