دسته: سلامت
اندازه مجاز مصرف ویتامین‌ها چقدر است؟
ویتامین ها در مواد غذایی که آن ها را مصرف می کنیم وجود دارند ولی برخی از آن ها را نمی توان بیش از اندازه مصرف نمود زیرا می تواند مشکل ساز باشد.
ویتامین ها، ترکیب های ارگانیکی هستند که میزان محدودی از آنها برای سلامت بدن ضرورت دارد که معمولا بدن میزان ضروری آنها را از طریق غذاها دریافت می‌کند، اما برخی مواقع، فرد با کمبود ویتامین‌ها مواجه می‌شود که با تشخیص پزشک باید از ویتامین استفاده نمایند. در بازار مقدار زیادی ویتامین و مکمل‌های غذایی وجود دارد که می‌توانند نیاز روزانه بدن را تامین کنند اما مصرف زیاد ویتامین‌ها و مکمل‌ها پیامدهای منفی برای سلامتی دارد. برخی از ویتامین ها در صورت استفاده بیش از حد در بدن باقی می‌مانند و سبب ایجاد مسمومیت و عوارض جانبی فراوانی خواهند شد.
در این مطلب به شما می‌گوییم که چه مقدار ویتامین مصرف نمایید تا از عوارض زیاده روی و یا حتی مصرف کمتر از حد نیاز ویتامین‌ها در امان بمانید.
مصرف زیاد کدام یک از ویتامین‌ها بلامانع است ؟
برخی از ویتامین‌ها، از ویتامین‌های محلول در آب هستند و خیلی سریع با آب بدن تان جذب و حل می‌شوند. در صورتی که مقدار این ویتامین‌ها در بدن زیاد شود، از طریق ادرار، مازاد ویتامین دفع می‌شود بنابراین مصرف زیاد این ویتامین‌ها مشکلی ایجاد نمی‌کند. ویتامین C و مجموعهٔ ویتامین‌های B شامل پیریدوکسین(B۶)، تیامین (B۱)، ریبوفلاوین (B۲)، نیاسین (اسید نیکوتینیک)، اسید پانتوتنیک، بیوتین، اسید فولیک (فولاسین یا فولات که شکل فعال آن در بدن است) و کوبالامین (B۱۲)، از انواع محلول در آب هستند.
کدام یک از ویتامین‌ها نباید بیش از حد مصرف شوند ؟
برخی از ویتامین‌ها، از ویتامین‌های محلول درچربی هستند. ویتامین‌های محلول در چربی نباید بدون نظارت پزشکی و در مقادیر زیاد مصرف شوند. واکنش سمی ناشی از مصرف زیاد ویتامین‌های محلول در چربی نسبت به ویتامین‌های محلول در آب، در مصرف مقادیر پائین تری از RDA به وجود می‌آید.
ویتامین‌های محلول در چربی مانند ویتامین A، ویتامین D، ویتامین E و ویتامین K برای جذب شدن به چربی نیاز دارند بنابراین بهتر است با غذاهایی که چربی دارند، مصرف شوند.
عوارض مصرف بی رویه برخی از پرمصرف‌ترین مکمل‌های ویتامین
ویتامین A
ویتامین A یک ویتامین ضروری برای بدن است که به سلامت بینایی و سیستم ایمنی بدن، کاهش سرطان ریه کمک می‌کند. این ویتامین به شکل گیری و حفظ سلامت پوست، دندان، بافت اسکلتی و نرم بدن کمک می‌کند.
یک نوع از ویتامین A (رتینول) از تولیدات حیوانی مانند ماهی و لبنیات به دست می‌آید اما نوع دیگری از ویتامین A به نام بتاکاروتن از گیاهان به دست می‌آید که هویج منبع غنی آن است . بتاکاروتن بعد از وارد شدن به بدن تبدیل به ویتامین A می‌شود. محصولات نارنجی و قرمز، سیب زمین، هویج خام، طالبی، فلفل قرمز، ماهی سالمون، اسفناج، مانگو، لوبیا چشم بلبلی، بروکلی و زردآلو از منابع ویتامین A هستند.
در صورت مصرف مکمل، از مولتی ویتامینی استفاده کنید که بیشتر از دو هزار و ۵۰۰ واحد بین المللی ویتامین A که از بتاکاروتن‌ها تامین می‌شود، نداشته باشد. میزان زیاد مکمل بتاکاروتن در سیگاری‌ها خطر سرطان ریه را افزایش می‌دهد.
مصرف بیش از حد ویتامین A سبب می‌شود مقدار مازاد آن در کبد جمع شود و بدن دچار عوارض جانبی مانند حالت تهوع، اسهال، استفراغ، کاهش اشتها، خستگی، سردرد، تاری دید، درد استخوان، ریزش مو و آسیب کبد شود.
ویتامین E
ویتامین E نقش بسیار مهمی در سیستم ایمنی و سلامت قلب دارد . بهترین منبع ویتامین E روغن‌ها و آجیل‌ها می‌باشند. اگر از مکمل ویتامین E استفاده می‌کنید، حتما انواعی را انتخاب کنید که بیش از ۳۰ واحد بین المللی ویتامین E نداشته باشند و نوعی را انتخاب کنید که با توکوفرول ترکیب شده باشد تا به ویتامین E که از طریق غذا دریافت می‌کنید نزدیک‌تر باشد.
استفاده از دوز زیاد ویتامینE۴۰۰ واحد بین المللی خطر سرطان پروستات را افزایش می‌دهد.
ویتامین K
ویتامین K نقش مهمی در سلامت استخوان‌ها و تولید پروتئین‌هایی که خون برای جلوگیری از لخته شدن به آنها نیازمند است، دارد. بسیاری از افراد این ویتامین را به شکل K۱ از طریق خوراکی‌ها دریافت می‌کنند و بقیه آن به شکل K۲ که روده آن را تولید می‌کند. گوشت و لبنیات ، کلم پیچ ، اسفناج و… از منابع ویتامین K هستند.
اگر رگ‌های خونی نازکی دارید برای مصرف مکمل ویتامین K با پزشک مشورت کنید. در صورت مصرف آنتی بیوتیک نیز با دکترتان صحبت کنید زیرا برخی آنها باکتری‌هایی که این ویتامین را تولید می‌کنند از بین می‌برند. مقادیر زیاد این ویتامین ممکن است موجب کاهش عملکرد کبدی شود.
آهن
نبودن میزان کافی گلبول قرمز در خون سبب ابتلای فرد به بیماری کم خونی می‌شود. این کمبود در بین خانم‌ها شایع است و سبب بروز علائمی مانند خستگی و احساس کسالت می‌شود.
برخی از افراد به دلیل جلوگیری از کم خونی بدون تجویز پزشک ، اقدام به مصرف قرص آهن می‌کنند اما مصرف بیش از حد آهن سبب بروز اختلالاتی در بدن می‌شود. مازاد آهن غیرضروری در بدن انباشته می‌شود و می‌تواند به سطح سمی افزایش پیدا کند و سبب عوارضی مانند تغییر رنگ پوست، بزرگ شدن کبد، درد شکمی، ریتم نامرتب قلب و … شود.
مصرف بیش از حد آهن در زنان باردار سبب مشکلاتی همچون تولد نوزاد با وزن پایین، تولد نوزاد نارس و رشد ناقص جنین شود.میزان مصرف مکمل آهن به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن، ۲۰ میلی گرم است و مصرف بیش از حد آن سبب درد شکم، استفراغ، تند شدن نفس و حتی کما می‌شود.
ویتامین C
ویتامین C از پرمصرف‌ترین انواع ویتامین‌ها است که کمبود آن موجب افتادن دندان، آکنه، خستگی و حتی مرگ می‌شود. این ویتامین را می‌توان از منابع طبیعی تامین نمود اما در صورت کمبود آن در بدن بهتر است از مکمل‌های این ویتامین استفاده نمود. محدوده مصرف ویتامین C حدود ۲۰۰۰ میلی گرم است.
مصرف زیاد این ویتامین کشنده نیست، اما مصرف بیش از حد این ویتامین سبب ابتلا به علائمی چون استفراغ، سردرد، بی‌خوابی، ترش کردن و اسهال می‌شود.
ویتامین D
ویتامین D سبب جذب کلسیم بیشترو داشتن استخوان‌های محکم، تقویت ایمنی بدن و عملکرد بهترسلول‌ها و اعصاب می‌شود. از منابع مهم این ویتامین خورشید است. زمان قرار گیری در معرض نور خورشید بدن ویتامین D تولید می‌کند و آن را در چربی‌ها ذخیره می‌کند.کمبود ویتامین D یک مشکل جدی به حساب می‌آید.
مصرف دوز بالایی از ویتامین D3 در بلند مدت سبب تجمع بیش از اندازه این ماده مغذی در بدن منجر می‌شود. مسمومیت ویتامین D هنگامی رخ می‌دهد که سطوح این ویتامین در خون به بیش از ۱۵۰ ng/ml می‌رسد. از آنجایی که ویتامین در چربی بدن ذخیره می‌شود و به آرامی وارد جریان خون می‌شود، آثار سمیت ممکن است برای چند ماه پس از توقف مصرف مکمل ها نیز ادامه یابد.
افزایش سطوح کلسیم خون، پریشانی گوارشی، مانند استفراغ، تهوع، و معده درد، خستگی، سرگیجه، و سردرگمی، تشنگی بیش از اندازه، تکرر ادرار، کاهش اشتها، تحلیل استخوان، نارسایی کلیوی از عوارض مصرف بیش از حد ویتامین دی می‌باشد.
مولتی ویتامین های پاستیلی میوه‌ای
مصرف بیش از حد مولتی ویتامین‌ها خطرناک است و ممکن است فرد را تا مرز کما ببرد و جان او را به خطر بیندازد. پس اگر تصمیم گرفتید مکمل ویتامینی به یک پزشک مراجعه کرده و طبق تجویز او، ویتامین مصرف کنید.
زمان مناسب خوردن مکمل ویتامین و املاح
مصرف ویتامین‌ها در برخی از زمان‌ها سبب جذب بیشتر آن می‌شود و مصرف آنها با بعضی از خوراکی‌ها می‌تواند از اثربخشی آنها بکاهد.
دقت کنید سالمندان، برخی از کودکان، مبتلایان به بیماری‌های مزمن و افراد تحت رژیم‌های غذایی یا مبتلا به بیماری‌های گوارشی باید تحت نظر پزشک از قرص‌های مکمل ویتامین‌ها و املاح استفاده نمایند.
در صورت استفاده از قرص آهن، از مصرف همزمان آن با شیر و لبنیات و همچنین قرص کلسیم خودداری کنید.
بهتر است برای بهتر شدن قدرت جذب قرص کلسیم، آن را در شب و هنگام خوابیدن مصرف نمایید.
ویتامین‌های گروه B را بهتر است با غذا، میوه‌ها و سبزی‌ها مصرف کنید.
ویتامین C چند ساعت در خون می‌ماند و سریع از راه کلیه‌ها دفع می‌شود پس بهتر است این ویتامین را در هر سه وعده غذایی تقسیم و مصرف کنید. به دلیل وجود ماده‌ای محرک در ویتامین C این ویتامین را قبل از خواب مصرف نکنید زیرا سبب بی‌خوابی خواهد شد.
به گزارش وب گاه نمناک، ویتامین‌های محلول در چربی مانند ویتامین A، ویتامین D، ویتامین E و ویتامین K برای جذب شدن به چربی نیاز دارند بنابراین بهتر است با غذاهایی که چربی دارند، مصرف شوند.
چگونه از شر سردردهای میگرنی خلاص شویم؟
میگرن، یک سردرد معمولی نیست. این سردرد مستقیماً بر مغز تأثیر می‌گذارد و به همین دلیل بسیار شدید و آزاردهنده است. علائم سردردهای میگرنی معمولاً آن‌قدر شدید است که گاهی کار کردن، رانندگی و حتی صحبت کردن ر ا مختل و غیرقابل‌تحمل می‌کند اما تحقیقات نشان داده که علاوه بر دارودرمانی، راه‌های مؤثر دیگری برای کاهش دردهای میگرنی وجود دارد.
تخمین زده می‌شود که میگرن بیش از ۱۰ درصد از مردم را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد، اغلب در بین افراد ۲۰ تا ۵۰ ساله رخ می‌دهد و در زنان حدود ۳ برابر بیشتر از مردان شایع است. برخی افراد سردردهای میگرنی را اجتناب‌ناپذیر می‌دانند و اغلب برای درمان، متوسل به مصرف انواع قرص‌های مسکن می‌شوند اما تحقیقات نشان داده که علاوه بر دارو و سایر درمان‌های پزشکی، انواع درمان‌ها و عادات سبک زندگی وجود دارد که می‌توانید در خانه از آنها برای کنترل علائم میگرن استفاده کنید:
ماساژ پوست سر
اعمال فشار بر عضلات می‌تواند به کاهش تنش و استرس که محرک‌های رایج میگرن هستند، کمک کند. ماساژ همچنین با بهبود گردش خون می‌تواند به تسکین درد کمک کند.
رعایت عادات خواب خوب- خواب زیاد یا کم می‌تواند باعث حملات میگرنی شود. برای جلوگیری از حمله یا بدتر شدن علائم میگرن، رعایت عادات خواب خوب مهم است. این شامل رفتن به رختخواب و بیدار شدن در زمان مشخص هرروز و پرهیز از صفحه‌نمایش قبل از خواب است. دراز کشیدن و چرت زدن همچنین می‌تواند به کاهش درد میگرن کمک کند.
ورزش
در هنگام تجربه حمله میگرن یا در صورت احساس ناخوشی، ورزش کردن توصیه نمی‌شود. بااین‌حال، ثابت‌شده است که ورزش در کاهش علائم و حملات میگرن مؤثر است. تمرینات سبک مانند پیاده‌روی و یوگا می‌توانند به کاهش حملات میگرن کمک کنند.
کمپرس
ثابت‌شده است که کمپرس سرد به حملات میگرنی کمک می‌کند. هنگام شروع علائم میگرن یک کمپرس سرد یا یک کیسه یخ در دسترس داشته باشید تا روی شقیقه یا گردن خود فشار دهید. برخی افراد کمپرس گرم را به سرد ترجیح می‌دهند. هنگام استفاده از کمپرس، آنها را بیش از ۱۵ دقیقه روی سر و گردن خود نگذارید و در همین حالت نخوابید – انجام این کار می‌تواند خطرناک باشد.
هیدراتاسیون
کم‌آبی یکی از علل شایع سردرد است و تصور می‌شود که محرک حملات میگرنی باشد. همیشه آب در دسترس داشته باشید و سعی کنید روزانه هشت لیوان توصیه‌شده را بنوشید.
کم‌نور نگه‌داشتن محیط- حساسیت به نور یکی از علائم رایج میگرن است که به آن فتوفوبیا می‌گویند. کم‌نور نگه‌داشتن محل زندگی یا محل کار می‌تواند به کاهش احتمال حمله میگرنی کمک کند. همچنین می‌توانید برای کاهش حملات میگرنی از عینک آفتابی در خارج از منزل، استفاده از لامپ‌های فلورسنت با طیف نور روز و افزودن صفحه‌نمایش ضد تابش به رایانه خود استفاده کنید
سریع‌ترین راه برای کاهش علائم میگرن چیست؟
برنامه درمانی هر کس متفاوت است، اما اگر احساس می‌کنید که حمله میگرنی درراه است یا کنترل علائم دشوار است، با راهکارهای زیر می‌توانید تا حد زیادی درد میگرنی را کاهش دهید:
به اتاق تاریک بروید
همان‌طور که قبلاً ذکر شد، نورهای روشن اغلب محرک حملات میگرنی هستند. اگر سردرد شما شدید شده است یا اگر احساس می‌کنید حمله‌ای درراه است، سعی کنید اتاق تاریکی پیدا کنید که بتوانید تا زمانی که علائم یا حمله متوقف شود، استراحت کنید. مطالعات نشان داده‌اند که طیف خاصی از نور سبز می‌تواند حمله را کاهش دهد.
از محیط‌های پرسروصدا دور شوید
صداهای بلند می‌تواند باعث ایجاد یا بدتر شدن حملات میگرنی شود. اگر سروصدا باعث حمله میگرنی یا بدتر شدن علائم شده است، سعی کنید به یک مکان آرام و بدون سروصدا بروید.
از بوهای شدید اجتناب کنید
اسموفوبیا، حساسیت به بوهای تند، یکی از علائم رایج میگرن است. بهتر است سعی کنید از عطرها، غذاهای تند، بنزین و بوهای شیمیایی پرهیز کنید، زیرا این عطرها می‌توانند باعث حمله میگرنی یا تشدید علائم شوند.
با مشورت پزشک، داروهای ضدالتهابی مصرف کنید
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی بدون نسخه (NSAIDs) می‌توانند به تسکین درد ناشی از علائم و حملات میگرن کمک کنند. ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین مسکن‌های رایج برای میگرن هستند، اما مهم است که قبل از استفاده از این داروها با پزشک خود مشورت کنید.
دما را پایین بیاورید و بدنتان را خنک نگه‌دارید
گرمای بیش‌ازحد می‌تواند باعث میگرن شود، بنابراین اگر درد میگرنی را تجربه می‌کنید یا احساس می‌کنید حمله‌ای درراه است، سعی کنید با کمک سیستم‌های تهویه و همچنین گرفتن دوش آب سرد دمای محیط و بدنتان را پایین نگه‌دارید.
با چه غذاها و نوشیدنی‌هایی اثرات میگرن را کاهش دهیم؟
درحالی‌که میگرن قابل‌درمان نیست اما غذاها و نوشیدنی‌های خاصی وجود دارند که اعتقاد بر این است که به کنترل علائم و کاهش اثرات میگرن کمک می‌کنند:
زنجبیل
اگر با حملات میگرنی خود حالت تهوع را تجربه می‌کنید، زنجبیل ممکن است کمی تسکین دهد. می‌توانید زنجبیل تازه، چای زنجبیل، آب‌نبات زنجبیل یا کپسول زنجبیل مصرف کنید.
کافئین
بسیاری از افراد مبتلا به میگرن گزارش می‌دهند که مصرف مقداری کافئین (قهوه، چای یا نوشابه) می‌تواند تسکین خفیفی را پس از وقوع حمله میگرنی ایجاد کند. سعی کنید همان مقدار کافئین را به‌طور مداوم مصرف کنید زیرا اگر ناگهان کمتر از آن بنوشید می‌تواند باعث سردردهای شدید شود.
مکمل‌های ویتامین
کمبود ویتامین اغلب علت برخی از مشکلات سلامتی است – میگرن می‌تواند یکی از آنها باشد. در زیر چند ویتامین آورده شده است که افراد مبتلا به میگرن می‌توانند به رژیم غذایی خود اضافه کنند. بااین‌حال، مهم است که قبل از مصرف این مکمل‌های، با پزشک خود مشورت کنید:
منیزیم: سطوح پایین منیزیم با سردرد و حملات میگرنی مرتبط است. با پزشک خود در مورد مصرف مکمل اکسید منیزیم برای کمک به پیشگیری از میگرن صحبت کنید. منیزیم را می‌توانید در غذاهایی مانند آجیل و سبزیجات پیدا کنید.
ویتامین B2 (ریبوفلاوین): نشان داده‌شده است که ریبوفلاوین تعداد حملات میگرنی را کاهش می‌دهد. بااین‌حال، هنوز دلیل آن مشخص نیست. شما می‌توانید ریبوفلاوین را به‌طور طبیعی در تخم‌مرغ و محصولات لبنی پیدا کنید.
چگونه از شر سردردهای میگرنی خلاص شویم؟
ویتامین : D یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ نشان داد که افراد مبتلا به کمبود ویتامین D روزهای بیشتری را با میگرن تجربه می‌کنند. ویتامین D به‌طور طبیعی در لبنیات و تخم‌مرغ یافت می‌شود. همچنین می‌توانید با گذراندن مدتی در زیر نور خورشید ویتامین D را جذب کنید.
آیا بوتاکس برای درمان سردرهای میگرنی مناسب است؟
چندین سال قبل، افراد مبتلا به سردردهای میگرنی بعد از انجام بوتاکس برای کاهش چین‌وچروک به پزشکان خود گزارش دادند که سردردشان بهبودیافته است؛ بنابراین پزشکان شروع به مطالعه آن به‌عنوان درمان درد میگرن کردند.
در مطالعه‌ای دیگر، تقریباً نیمی از افرادی که دو نوبت بوتاکس انجام دادند، گزارش کردند که تعداد روزهایی که در هرماه سردرد داشتند به نصف کاهش یافت. پس از پنج دور درمان، این میزان به حدود ۷۰ درصد افزایش یافت. این درمان‌ها که به‌عنوان داروهای تعدیل‌کننده عصبی شناخته می‌شوند، در سال ۲۰۱۰ توسط سازمان غذا و داروی ایالات‌متحده برای درمان میگرن تائید شدند.
پزشکان معتقدند که بوتاکس برای سردرهای میگرنی مؤثر است زیرا روی پایه‌های عصبی تأثیر گذاشته و ماده شیمیایی که درد را منتقل می‌کند را مسدود می‌کند اما به خاطر داشته باشید که ممکن است چهار هفته یا بیشتر بعد از تزریق بوتاکس شاهد بهبودی در وضعیت خود باشید و ممکن است ۶ ماه کامل طول بکشد تا حداکثر اثر بوتاکس را احساس کنید.
آثار کرونا بر بروز بیماری‌های تیروئیدی / قرص “لووتیروکسین” را برای لاغری مصرف نکنید
یک فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم با اشاره به آثار کرونا بر بروز بیماری‌های تیروئیدی، گفت: به طور کلی ممکن است فردی که چند ماه قبل به کرونا مبتلا شده است پس از چند ماه دچار درد در جلوی گردن شود که به گوش و گلو انتشار پیدا می‌کند و تشخیص ما تیروئیدیت ناشی از ابتلا به کرونا است.
دکتر علیرضا استقامتی – رئیس بخش غدد بیمارستان امام خمینی(ره) در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه شیوع بیماری‌های مرتبط با تیروئید پس از بیماری دیابت شایع‌ترین بیماری غددی در کشور است، گفت: بیماری‌های تیروئیدی با انواع مختلف کم‌کاری، پرکاری، گره‌های معمولی تیروئید و سرطان‌های تیروئید شیوع بالایی دارند. البته این میزان شیوع بالا تقریبا در تمام نقاط دیگر جهان هم به این صورت است.
علل بروز کم‌کاری و پرکاری تیروئید
او با اشاره به اینکه کم‌کاری تیروئید به دلایل مختلفی رخ می‌دهد، اظهار کرد: گاهی کم کاری تیروئید یک بیماری خود ایمنی است. در بسیاری از جوامع دنیا از جمله در ایران مسئله خود ایمنی مانند بیماری “تیروئیدیت هاشیموتو” یکی از علل کم کاری‌های تیروئیدی است؛ گرچه این بیماری ممکن است به شکل گواتر هم بروز پیدا کند. در کنار آن به دنبال جراحی تیروئید، مصرف ید رادیواکتیو یا التهاب‌های تیروئید که ممکن است رد پای آنها باقی بماند، اختلالات آنزیمی در تولید هورمون و یا در گذشته کمبود شدید یُد از عوامل بروز کم‌کاری تیروئید هستند.
وی درباره علل بروز پرکاری تیروئید، اظهار کرد: بیماری “گریوز” به عنوان یک بیماری خود ایمنی، گواترهای چند گره‌ای سمی، گواترهای تک گره‌ای سمی و التهاب‌های تیروئید و یا برخی از داروها می‌توانند سبب بروز پرکاری تیروئید شوند.
سهم تشعشعات در بروز سرطان تیروئید
او با اشاره به اینکه علت بروز سرطان تیروئید چندان مشخص نیست، تصریح کرد: شاید بتوان گفت در برخی افراد تشعشعاتی که قبلا به آنها تابیده شده است، سبب جهش‌های سلولی شده و علت بروز سرطان است؛ به عنوان مثال در گذشته‌های دور که در ایران بیماری قارچ کچلی یا آکنه وجود داشت به سر فرد اشعه می‌تاباندند که این موضوع می‌توانست سبب سرطان گواتر شود که البته مدت زیادی است که این فرایند در کشور اتفاق نمی‌افتد؛ اما اشعه‌های یونیزان هم ممکن است در برخی سبب بروز سرطان تیروئید شود. البته به طور کلی علت خاص و مهمی برای بروز سرطان تیروئید وجود ندارد.
راهی برای پیشگیری از بروز تیروئید وجود ندارد
وی با تاکید بر اینکه راهی برای پیشگیری از بروز بیماری‌های تیروئیدی وجود ندارد، بیان کرد: در گذشته کمبود یُد یکی از عوامل بروز بیماری‌های تیروئیدی بود اما اکنون دیگر مصرف نمک یُد دار این مشکل را برطرف کرده است.
درمان مادام‌العمر تیروئید کم کار
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره روند درمان بیماری‌های تیروئیدی، گفت: ادامه درمان برحسب نیاز فرد، متفاوت است. پرکاری تیروئید ممکن است از شش ماه تا یکسال نیاز به درمان داشته باشد، اما، همین زمان ممکن است در فرد دیگری طولانی‌تر شود؛ طول دوره بیماری به علت بیماری وابسته است. در مورد کم‌کاری تیروئید نیز اگر تشخیص درست باشد درمان با قرص “لووتیروکسین” مادام‌العمر است و نباید درمان قطع شود. در مورد گواترهای ساده هم بیمار باید تحت نظر باشد تا بر حسب نیاز درمان لازم تجویز شود.
استقامتی تاکید کرد: خیلی از افرادی که فکر می‌کنند کم‌کاری تیروئید دارند به واقع با این مشکل مواجه نیستند و احتمالا تشخیص اشتباه بوده است؛ چون ممکن است برخی گواتر ساده (تیروئیدی که اندازه‌اش بزرگ است اما کم کار یا پرکار نیست) را به حساب کم‌کاری تیروئید بگذارند. اگر کم‌کاری تیروئید واقعی باشد نمی‌توان درمان را قطع کرد.
قرص “لووتیروکسین” را برای لاغری مصرف نکنید
رئیس بخش غدد بیمارستان امام خمینی(ره)، افزود: افرادی که مشکل تیروئید دارند باید درمان خود را به درستی انجام دهند. یک باور غلط وجود دارد که برخی فکر می‌کنند کم‌کاری تیروئید چاق کننده است و بعد هر فردی که چاق است اقدام به مصرف قرص “لووتیروکسین” می‌کند که لاغر شود و یا حتی برخی مبتلایان به کم کاری تیروئید به شکل خودسرانه دُز مصرفی را افزایش می‌دهند که برایشان عوارض به دنبال دارد.
وی با تاکید بر اینکه قرص “لووتیروکسین” نقشی در ایجاد لاغری ندارد، بیان کرد: اگر هم این قرص بخواهد وزن را کم کند از بافت چربی نمی‌کاهد بلکه از بافت عضلانی کم می‌کند که این برای فرد مضر است. اگر فردی بدون کنترل پزشک دارو را مصرف کند، ممکن است در سن بالا دچار پوکی استخوان شود و حتما باید به طور منظم آزمایش داده و تحت نظر پزشک باشد. قطع یا افزایش بی‌دلیل میزان قرص به هیچ عنوان درست نیست.
آثار کرونا بر بروز بیماری‌های تیروئیدی
او در پاسخ به سوالی درباره تاثیرات ابتلا به کرونا بر شیوع بیماری‌های تیروئیدی، بیان کرد: ابتلا به کرونا عوارض متعددی بر تیروئید ایجاد می‌کند از جمله می‌تواند سبب التهاب تیروئید شود. کرونا به شیوه‌های مختلف خود را در بروز مشکلات تیروئیدی نظیر پرکاری و کم‌کاری تیروئید نشان می‌دهد اما به طور کلی ممکن است فردی که چند ماه قبل به کرونا مبتلا شده است پس از چند ماه دچار درد در جلوی گردن شود که به گوش و گلو انتشار پیدا می‌کند و تشخیص ما تیروئیدیت ناشی از ابتلا به کرونا است؛ البته تیروئیدیت یک بیماری خود محدود شونده است و ظرف چند هفته یا چند ماه بهبود می‌یابد.
اجرای طرح پزشکی خانواده در شهرستان بندرلنگه از اردیبهشت ماه سال جاری آغاز شد
رئیس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان گفت: برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع با هدف افزایش دسترسی عادلانه مردم و بهره مندی از خدمات سلامت فعال و با کیفیت در شهرستان بندر لنگه با جمعیت ۳۶ هزار و ۲۸۵ نفر از ابتدای اردیبهشت ماه سال جاری اغاز شده است .
دکتر غلامعلی جاودان افزود: در حال حاضر در شهرستان بندرلنگه یک مرکز خدمات جامع سلامت و 2 پایگاه پزشکی خانواده جهت پوشش جمعیت شهری این شهرستان و ارائه بسته های خدمتی پذیرایی مراجعین و شهروندان بندر لنگه می باشد .
دکتر جاودان گفت: دراین فاز شهرستان بندر لنگه بلوک بندی جمعیت صورت گرفته است و جمعیت هر بلوک جهت انتساب به یک پایگاه پزشکی خانواده مشخص و طی روزهای آینده سرشماری از جمعیت تحت پوشش انجام خواهد شد تا جمعیت هر پایگاه با دقت بیشتری شناسایی و جهت دریافت خدمات و بسته های خدمتی طبق استاندارد برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع به نزدیکترین پایگاه معرفی شوند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان اعلام کرد: در حال حاضر به جمعیت تحت پوشش هر بلوک توسط مراقبین سلامت اطلاع رسانی در حال انجام می باشد و از کلیه شهروندان شهرستان بندر لنگه درخواست همکاری در خصوص انجام هرچه بهتر برنامه را داریم .
وی بیان کرد : از طریق دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان به کلیه فارغ التحصیلان ، مراقب سلامت ،ماما و پزشک که تمایل به همکاری در این برنامه را دارند از طریق ثبت نام در سایت Salamat.gov.ir اطلاع رسانی لازم صورت گرفته است ودر صورت ثبت نام در سایت مذکور پس از انجام آزمون و مصاحبه در مراکز و پایگاه های پزشکی خانواده بکارگیری خواهند شد.
دکتر غلامعلی جاودان گفت: در این برنامه به ازای هر 3هزار نفریک مراقب سلامت و یک نفر ماما و هم چنین یک پزشک جهت ارائه خدمات به جمعیت تحت پوشش در نظر گرفته شده است .
رئیس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان اعلام کرد: پس از شهرستان بندر لنگه که از ابتدای اردیبهشت ماه سال جاری در فاز اول برنامه شروع شده است ودر فازهای بعدی برنامه به ترتیب در تیرماه ،شهرستان های میناب ،حاجی آباد،و رودان و فازسوم در شهریورماه ،شهرستان های قشم و کیش و در فاز آخر که بهمن ماه سال جاری آغاز می شود شهرستان بندرعباس تحت پوشش این برنامه قرار خواهد گرفت.
عوامل آسیب‌رسان به کبد
چیزهایی که فکر نمی‌کنید به کبدتان آسیب می‌زنند
بیماری کبد شامل تعدادی از عوارضی می‌شود که به کبد آسیب می‌زنند. به‌مرورزمان، این آسیب می‌تواند کبد را زخم کند که به آن سیروز می‌گویند. وقتی بافت اسکار جایگزین بافت سالم می‌شود، جلوی عملکرد نرمال کبد را می‌گیرد و این در نهایت می‌تواند موجب نارسایی کبد یا سرطان کبد شود.
کبد اندامی بزرگ و مهم است که اگر مراقبش نباشید مستعد آسیب است. کبد بعد از پوست، بزرگ‌ترین اندام بدن است که در بالاتنه‌تان و در سمت راست قفسه سینه‌تان قرار دارد. کبد علاوه بر اینکه مسئول جداکردن مواد مغذی از غذاهایی است که از سیستم گوارشتان عبور می‌کنند است، صفرا نیز ترشح می‌کند که به بدن در هضم غذا و دفع سموم کمک می‌کند.
بیماری کبد شامل تعدادی از عوارضی می‌شود که به کبد آسیب می‌زنند. به‌مرورزمان، این آسیب می‌تواند کبد را زخم کند که به آن سیروز می‌گویند. وقتی بافت اسکار جایگزین بافت سالم می‌شود، جلوی عملکرد نرمال کبد را می‌گیرد و این در نهایت می‌تواند موجب نارسایی کبد یا سرطان کبد شود.
ازاین‌رو مهم است که مراقب سلامت کبد خود باشید تا آسیب نبیند و این مراقبت شامل آگاه بودن از راه‌های گوناگونی می‌شود که ممکن است تصادفاً به این اندام حساس آسیب بزنند.
در معرض سموم قرارگرفتن
یکی از نقش‌های اصلی کبد در بدن، دفع سموم است. کبد از طریق چیزهایی به نام کانال‌های سینوزوئید کبد، سموم را دفع می‌کند. این کانال‌ها از سلول‌های ایمنی به نام سلول‌های کوپفر برای فیلترکردن سموم از طریق کبد استفاده می‌کنند. سلول‌های کوپفر این سموم را احاطه و آنها را تجزیه کرده و سپس آنها را از بدن خارج می‌کنند. اگر این سموم از بدن خارج نشوند می‌توانند در داخل سلول‌های چربی ذخیره شوند که البته برای کبد مضر است.
کبد معمولاً می‌تواند سموم را به‌خوبی پردازش کند، اما سم خیلی زیاد باعث آسیب کبد می‌شود؛ بنابراین شما باید مقدار سمومی را که وارد بدنتان می‌کنید محدود نمایید تا مطمئن شوید فشار زیاد به کبدتان وارد نمی‌کنید. شستن میوه‌ها و سبزی‌ها پیش از خوردن می‌تواند کمک کند تا سم کمتری وارد بدنتان شود. یک سری از محصولات شوینده خانگی هم می‌توانند خطرناک باشند و لازم است پیش از مصرف، برچسب روی آنها را به‌دقت بخوانید تا از آنها درست استفاده کنید.
مکمل‌های مضر
نظارت بر صنایع تولیدکنندهٔ مکمل‌های غذایی آن‌طور که فکر می‌کنید دقیق نیست. به همین دلیل شما باید در انتخاب مکمل‌ها دقیق باشید؛ اما به‌هرحال هیچ تضمینی وجود ندارد که بی‌ضرر باشند و به کبدتان آسیب نزنند. مکمل‌های غذایی که برچسب «طبیعی» دارند هم می‌توانند مضر باشند. بعضی از مکمل‌های گیاهی نیز به کبد آسیب می‌زنند، مانند عصاره چای سبز.
مصرف مواد مخدر
مصرف مواد مخدر به چند دلیل می‌تواند مضر باشد که یکی از آنها این است که این مواد می‌توانند حاوی عناصری باشند که انتظارش را ندارید و این مواد به سلامتی‌تان آسیب می‌زنند از جمله آسیب به کبد. مثلا هروئین می‌تواند آسیب جدی به کبد وارد کند؛ چون کبد مجبور است این داروی سمی را از بدن پاک‌سازی کند.
کبد کارش را خوب انجام می‌دهد؛ اما استفاده از موادی مانند هروئین باعث می‌شوند کبد بی‌نهایت تحت‌فشار قرار بگیرد و این اتفاق به‌مرورزمان به کبد آسیب زده و آن را ضعیف می‌کند و کبد به‌سختی خواهد توانست دیگر سموم را کنترل کند. یک نمونهٔ دیگر نیز کوکائین است که بر آنزیم‌های کبد اثر می‌گذارد و باعث التهاب در کبد یا رابدومیولیز می‌شود که عارضه‌ای است که در آن، عضلات به‌سرعت تحلیل رفته و محتویات خود را به داخل جریان خون می‌ریزند. متامفتامین یا شیشه نیز با بالابردن دمای بدن و افزایش فشارخون باعث آسیب کبد می‌شود.
نادیده‌گرفتن علائم هشداردهنده کبد
اگر تردید دارید که کبدتان مشکلی دارد بهتر است فوراً به پزشک مراجعه کنید. مسئله اینجاست که مشکلات کبد ممکن است به‌سختی شناسایی شوند. خیلی از افراد علائم خاصی ندارند تا زمانی که مشکل کبدشان جدی شود. اما تشخیص به‌موقع مشکل کبد بهترین راه برای پیشگیری از آسیب جدی آن است.
یکی از شگفتی‌های کبد این است که می‌تواند خودش را ترمیم کند، حتی اگر از آسیب قبلی، بافت اسکار در کبدتان داشته باشید. به همین دلیل تشخیص به‌موقع مشکلات کبد می‌تواند نجاتتان بدهد. متأسفانه خیلی از افراد متوجه نمی‌شوند که کبدشان مشکلی دارد تا زمانی که این مشکل جدی و خطرناک می‌شود. در واقع بسیاری از عوارض کبدی هیچ علامت بارزی ندارند.
اگر زودتر جلوی مشکل کبد گرفته نشود و کبد آسیب زیادی ببیند، خطر نارسایی کبد یا سرطان کبد را به دنبال دارد که هر دو بی‌نهایت جدی‌اند. پزشک می‌تواند با آزمایش خون، تست‌های تصویری و یا در برخی موارد با بیوپسی کبد، تشخیص دهد که کبد آسیب دیده یا نه.
مصرف الکل
الکل می‌تواند آسیب زیادی به کبد وارد کند. مصرف زیاد الکل به‌مرورزمان موجب سیروز کبد خواهد شد. در میان تمام ارگان‌های بدن، کبد بیشترین آسیب را از الکل می‌بیند؛ چون الکل اساساً در کبد متابولیز می‌شود. مصرف الکل می‌تواند سبب عوارض کبدی مانند کبد چرب، سیروز و هپاتیت شود.
مصرف چربی‌های ناسالم
انواع چربی‌ها در غذاهایی که می‌خورید وجود دارد و برخی از آنها سالم‌تر از بقیه‌اند. بیماری کبد چرب غیرالکلی زمانی رخ می‌دهد که چربی زیاد در کبد انباشته می‌شود. کبد به طور نرمال دارای مقداری چربی است؛ اما اگر بیشتر از ۵ تا ۱۰ درصد کبد از چربی باشد، مشکل‌ساز خواهد شد.
مطالعات نشان می‌دهند مصرف کالری زیاد منجر به بیماری کبد چرب می‌شود؛ اما غذایی که می‌خورید هم مهم است. چربی اشباع یکی از عوامل ایجاد بیماری کبد چرب است و خوردن مقدار کمتری از این نوع چربی که معمولاً در منابع حیوانی مانند کره و لبنیات و گوشت چرب و روغن نارگیل وجود دارد می‌تواند به پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب کمک کند. محققان دریافته‌اند چربی غیراشباع که معمولاً در روغن‌های گیاهی، روغن ماهی و مغزها وجود دارد در واقع محافظ کبد است.
چیزهایی که فکر نمی‌کنید به کبدتان آسیب می‌زنند
مصرف زیاد قند
علاوه بر اینکه باید چربی‌های سالم مصرف کنید، مصرف قند کمتر و استفاده از منابع سالم‌تر کربوهیدرات‌ها نیز به پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی کمک می‌کند. شما باید از مصرف نوشیدنی‌های قندی مثل نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های ورزشی و آبمیوه‌های صنعتی و چای و قهوه شیرین پرهیز کنید.
عاقلانه است که از مصرف محصولاتی که شربت فروکتوز دارند نیز خودداری کنید. فروکتوز نوعی قند است که به طور طبیعی در میوه‌ها و عسل وجود دارد. در واقع شما باید به دنبال خوراکی‌هایی باشید که شاخص گلیسمی پایین دارند. بیشتر میوه‌ها، سبزی‌ها و غلات کامل در این دسته قرار می‌گیرند. این نوع غذاها در مقایسه با منابع ساده کربوهیدرات مثل نان سفید و برنج سفید و سیب‌زمینی، دارای اثر کمتری بر قند خون هستند.
ضمناً توصیه می‌شود به‌طورکلی، کمتر کربوهیدرات مصرف کنید؛ چون خوردن کربوهیدرات زیاد هم باعث می‌شود کبد آنها را به‌صورت چربی ذخیره کند.
مصرف زیاد استامینوفن
وقتی تب یا بدن‌درد دارید احتمالاً سراغ داروهای مسکن می‌روید تا ناراحتی‌تان را تسکین بدهید. یکی از عناصر فعال در مسکن‌ها، استامینوفن است که درد را تسکین داده و تب را پایین می‌آورد. مصرف زیاد استامینوفن، استفاده نامناسب از آن یا ترکیب آن با داروهای اشتباهی می‌تواند به کبد آسیب بزند.
اگر از استامینوفن درست استفاده کنید نباید به کبدتان آسیبی برسد. اما پزشکان و کارشناسان هشدار می‌دهند که مصرف زیاد آن می‌تواند آسیب شدیدی به کبد وارد کند، تاحدی‌که ممکن است نیاز به پیوند کبد وجود داشته باشد. سعی کنید به‌یک‌باره بیشتر از یک استامینوفن یا هر دارویی که حاوی این ماده است مصرف نکنید. در واقع مجازید روزانه حداکثر ۴۰۰۰ میلی‌گرم استامینوفن مصرف کنید.
غذا و نوشیدنی آلوده
یکی از انواع ویروس هپاتیت، هپاتیت E است که بیشتر در میان مسافران معمول می‌باشد. اگر در ناحیه‌ای زندگی می‌کنید که آب آشامیدنی یا غذای تمیز و طبق استانداردها وجود ندارد، پس به‌احتمال بسیار زیاد در معرض ابتلا به ویروس هپاتیت E قرار دارید. متأسفانه این ویروس واکسنی ندارد و اگر به آن مبتلا شوید احتمالاً علامتی نخواهید داشت، اما ویروس هپاتیت E به‌مرورزمان به کبد آسیب می‌زند.
افرادی که در حال حاضر بیماری کبدی دارند در صورت آلوده‌شدن به ویروس هپاتیت E بیماری‌شان شدید خواهد شد. اما بیشتر افراد سالمی که به این ویروس مبتلا می‌شوند می‌توانند بهبود پیدا کنند. اگر هپاتیت E علامتی داشته باشد شامل تهوع، تب، کاهش اشتها، شکم‌درد و درد مفاصل خواهد بود. علائم ممکن است دو تا سه ماه طول بکشند. برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت E هیچ آب و غذایی را تا زمانی که از پاکیزه بودن آن مطمئن نشده‌اید مصرف نکنید. شیر و ماست را حتماً به‌صورت پاستوریزه مصرف کنید و غذای خام را از منبعی که اطمینانی به آن ندارید نخورید.
نداشتن وزن سالم
به‌طورکلی زندگی با یک سبک زندگی سالم می‌تواند جلوی آسیب کبد را بگیرد. وزن سالم بدن به پیشگیری از بیماری کبد کمک می‌کند و انتخاب‌های سالم در سبک زندگی مثل تغذیه سالم و درست و ورزش منظم نیز نقش مهمی در جلوگیری از مشکلات کبدی دارد. سبک زندگی سالم به افرادی که در حال حاضر بیماری کبد دارند نیز کمک می‌کند دچار عوارض جدی‌تر نشوند.
مطالعات نشان داده‌اند کاهش وزن برای افرادی که بیماری کبد چرب غیرالکلی دارند مفید است. البته نکته اصلی اینجاست که خیلی از افراد موفق می‌شوند وزن کم کرده و به وزن سالمی برسند؛ اما در حفظ و تداوم آن چندان موفق نیستند و وزن ازدست‌رفته را در مدت کوتاهی دوباره به دست می‌آورند.
به اندازه کافی ورزش‌نکردن
وقتی پای پیشگیری از بیماری‌های کبد در میان است، نقش ورزش منظم را نیز نمی‌توانید نادیده بگیرید. به‌طورکلی ورزش برای سلامتی خوب است و افراد بزرگسال باید تقریباً ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه در هفته فعالیت بدنی داشته باشند که می‌تواند شامل پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری یا درگیر فعالیت‌های هوازی شود. تمرینات قدرتی را نیز باید در کنار تمرینات هوازی انجام دهید و در هفته دو جلسه تمرینات بدنسازی و قدرتی داشته باشید و تمام گروه‌های عضلانی‌تان را درگیر کنید.
یافته‌ها نشان می‌دهند ورزش‌کردن باعث کاهش چربی کبد می‌شود و این کار از طریق مؤثرتر کردن انسولین در بدن صورت می‌گیرد که کمک می‌کند اسیدهای چرب در کبدتان متابولیز شوند و عملکرد میتوکندری‌ها در کبد بهتر شود. محققان می‌گویند افرادی که بیماری کبد چرب دارند با ورزش منظم حتی اگر وزن کم نکنند، باز هم شرایط سالم‌تری خواهند داشت و این نقش بسیار مهم ورزش را در پیشگیری و درمان بیماری کبد چرب نشان می‌دهد.
استفاده از وسایل مشترک آلوده به خون
انواعی از ویروس هپاتیت از طریق خون منتقل می‌شوند. توصیه میکنیم از وسایل مشترکی که آلوده به خون هستند هرگز استفاده نکنید. مثلاً مسواک یا ژیلت مشترک می‌تواند باعث انتقال هپاتیت شود. حتی وسایل پیرسینگ و مانیکور هم می‌توانند این ویروس را انتقال دهند.
هپاتیت C یکی از انواع هپاتیت است که اساساً از طریق استفاده از سوزن‌های مشترک منتقل می‌شوند. هپاتیت C هرچند که اغلب یک بیماری کوتاه‌مدت است؛ اما این بیماری در تقریباً نیمی از افراد مزمن می‌شود. این بیماری در صورت مزمن شدن می‌تواند باعث سیروز کبد و حتی سرطان کبد شود. هپاتیت C مشابه هپاتیت E هیچ واکسنی ندارد و بهترین راه پیشگیری از این عفونت، اجتناب از تماس با خون فرد آلوده است.
واکسینه نشدن
ویروس هپاتیت انواعی دارد که همهٔ آنها به کبد آسیب می‌زنند. هر چند همهٔ انواع این ویروس واکسن ندارند؛ اما واکسن بیشتر آنها موجود است. به‌هرحال توصیه می‌شود واکسن هپاتیت A و هپاتیت B را بزنید تا از ابتلا به این عفونت ایمن بمانید. هر دو واکسن اثرگذاری بالایی دارند و بی‌خطر هستند.
واکسن هپاتیت B بین ۹۵ تا ۱۰۰ درصد مؤثر است و جلوی آسیب کبد و سرطان کبد را که می‌تواند ناشی از عفونت باشد می‌گیرد. واکسن هپاتیت A نیز مؤثر است و تقریباً ۱۰۰ درصد افراد با این واکسن در عرض یک سال از دریافت اولین دوز، در برابر این ویروس ایمنی پیدا می‌کنند.
به گزارش وب گاه تبیان، واکسن هپاتیت B برای بیشتر بچه‌ها توصیه می‌شود. کودک می‌تواند اولین دوز این واکسن را خیلی زود و ۲۴ ساعت بعد از تولد دریافت کند و دو دوز دیگر پیش از ۱۸ ماهگی توصیه می‌شود. اما نوجوانان و بزرگسالان درصورتی‌که طی کودکی واکسینه نشده‌اند می‌توانند این واکسن را در هر سنی بزنند.
سرطان تخمدان؛ از علائم تا درمان
به بهانه روز جهانی سرطان تخمدان
سرطان تخمدان علائمی مشابه عوارض معمول‌تر و نه‌چندان خطرناک دیگر دارد و به همین دلیل اغلب در مراحل اولیه تشخیص داده نمی‌شود. علائم سرطان تخمدان می‌تواند شامل تورم شکم و درد در کمر یا پایین شکم شود.
تخمدان‌ها دو عضو کوچک و بیضی‌شکل در لگن هستند که در طرفین رحم و چسبیده به لوله‌های فالوپ قرار دارند که در واقع فالوپ‌ها ارتباط‌دهنده تخمدان‌ها و رحم هستند. لایه‌ای از بافت به نام پریتونیوم (صفاق) از تخمدان‌ها محافظت می‌کند. سطح تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ و پریتونیوم بسیار به هم نزدیک‌اند. پزشکان عقیده دارند بیشتر سرطان‌های تخمدان در سلول‌هایی در انتهایی لوله فالوپ شروع می‌شوند و سپس به سمت تخمدان‌ها یا پریتونیوم می‌روند.
سرطان‌های تخمدان، لوله‌های فالوپ و پریتونیوم اغلب با هم گروهی ایجاد می‌شوند؛ زیرا شبیه هم‌اند و درمان مشابهی هم دارند. سرطان تخمدان می‌تواند هر کسی را که تخمدان و لوله فالوپ دارد درگیر کند.
انواع سرطان تخمدان
. سرطان اپیتلیال تخمدان
شایع‌ترین نوع سرطان تخمدان، نوع اپیتلیال آن است که منشأ آن سلول‌های اپیتلیال می‌باشد و خودش انواعی دارد و سروزی (serous) شایع‌ترین نوع آن است. حداقل ۸۰ درصد از موارد سرطان تخمدان از نوع سروزی هستند. این نوع سرطان تخمدان معمولاً گرید بالایی دارید که به معنی رشد سریع‌تر است. انواع کمتر شایع نیز شامل موارد زیرند:
. کارسینوم سلول شفاف
. آندومتریوز
. موسینوس
این انواع نسبت به نوع سروزی معمولاً در مراحل ابتدایی‌تر تشخیص داده می‌شوند.
تومورهای لب مرز
تومورهای لب مرز نیز از سلول‌های غیرنرمال اپیتلیال تشکیل می‌شوند؛ اما سرطانی نیستند و به‌آرامی رشد می‌کنند. این تومورها ممکن است به بافت‌های اطراف دست‌اندازی کنند اما نمی‌توانند در این بافت‌ها رشد کنند یا به دیگر قسمت‌های بدن سرایت کنند.
تومورهای سلول زایای تخمدان
این تومورها نادرند و در سلول‌های زایای تخمدان که تخمک تولید می‌کنند ایجاد می‌شوند. این نوع سرطان تخمدان در اپیتلیال نیست. سرطان سلول‌های زایای تخمدان معمولاً افراد جوان‌تر را درگیر می‌کنند و درمان متفاوتی با سرطان اپیتلیال تخمدان دارند.
علائم سرطان تخمدان
سرطان تخمدان علائمی مشابه عوارض معمول‌تر و نه‌چندان خطرناک دیگر دارد و به همین دلیل اغلب در مراحل اولیه تشخیص داده نمی‌شود. علائم سرطان تخمدان می‌تواند شامل تورم شکم و درد در کمر یا پایین شکم شود.
اگر هر یک از علائم زیر را به طور مرتب دارید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید:
. نفخ و تورم طولانی‌مدت شکم
. احساس پُری خیلی زود بعد از شروع به خوردن کردن
. کم‌اشتهایی
. درد در قسمت پایین شکم
. کمردرد
. بیشتر از حد معمول ادرارکردن
. نیاز فوری به ادرارکردن (احساس اینکه نمی‌توانید ادرارتان را نگه دارید)
دیگر علائم
. تغییر در عملکردهای معمول دفع (اسهال یا یبوست)
. کاهش وزن بی‌دلیل
. خستگی زیاد و بی‌دلیل
. خونریزی واژینال بعد از یائسگی
اگر سنتان بالای ۵۰ سال است و علائم سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) را برای اولین‌بار و بدون‌سابقه قبلی دارید باید مورد بررسی پزشکی قرار بگیرید. سندرم روده تحریک‌پذیر می‌تواند باعث نفخ و تغییر در عملکرد روده‌ها شود؛ اما معمولاً بعد از ۵۰ سالگی شروع نمی‌شود.
ما می‌دانیم که ظاهرشدن هرگونه علامتی که می‌تواند سرطان باشد نگران‌کننده است؛ مهم‌ترین چیز این است که هر چه سریع‌تر با پزشک متخصص زنان مشورت کنید.
علت‌ها و ریسک فاکتورهای سرطان تخمدان
ما نمی‌دانیم علت سرطان تخمدان دقیقاً چیست؛ اما ریسک فاکتورهایی وجود دارند که می‌توانند احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهند. داشتن یک ریسک فاکتور به این معنی نیست که فرد حتماً به سرطان تخمدان مبتلا می‌شود و نداشتن هیچ ریسک فاکتوری نیز به این معنی نیست که فرد سرطان تخمدان نمی‌گیرد.
سن
بیش از ۵۰ درصد از سرطان‌های تخمدان در زنان بالای ۶۵ سال رخ می‌دهند. این سرطان در سنین پایین ۳۰ سال نادر است.
فاکتورهای هورمونی
پزشکان فکر می‌کنند تعداد دفعاتی که تخمدان یک تخمک آزاد می‌کند ممکن است با احتمال سرطان تخمدان ارتباط داشته باشد. زیرا شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد شیردادن به کودک و مصرف قرص ضدبارداری می‌تواند ریسک سرطان تخمدان را پایین بیاورد.
درمان جایگزین هورمون (HRT)
درمان جایگزین هورمون که در آن از استروژن یا پروژسترون و یا هر دو استفاده می‌شود، بعد از یائسگی می‌تواند ریسک سرطان تخمدان را تا حدودی افزایش دهد.
سرطان سینه
اگر سابقه سرطان سینه داشته باشید، احتمالاً بیشتر در معرض ابتلا به سرطان تخمدان خواهید بود. علتش هم این است برخی از ریسک فاکتورهای این سرطان‌ها مشترک‌اند. اما پزشکان فکر می‌کنند شاید علتش این باشد که هر دو سرطان می‌توانند ناشی از ژن‌های مشابه سرطانی باشند.
دیابت
دیابت داشتن ممکن است ریسک ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهد.
آندومتریوز
آندومتریوز یک عارضه غیر سرطانی است. در این عارضه، سلول‌های مشابه سلول‌هایی که مخاط داخل رحم را تشکیل می‌دهند در نواحی بیرون رحم دیده می‌شوند. برخی از افراد نگران ارتباط آندومتریوز و ابتلا به سرطان تخمدان هستند. اما مطالعات نشان می‌دهند داشتن آندومتریوز به میزان بسیار کمی می‌تواند احتمال سرطان تخمدان را افزایش دهد.
فاکتورهای سبک زندگی
فاکتورهایی در سبک زندگی نیز می‌توانند ریسک سرطان تخمدان را بالا ببرند:
وزن
داشتن اضافه‌وزن یا چاق بودن هم ریسک فاکتوری برای سرطان تخمدان می‌تواند باشد.
سیگارکشیدن
سیگارکشیدن می‌تواند ریسک ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهد.
سابقه سرطان تخمدان در خانواده
داشتن سابقه سرطان تخمدان در خانواده می‌تواند احتمال ابتلا را بالا ببرد. اگر مادر یا خواهر شما سرطان تخمدان داشته‌اند پس شما هم سه برابر بیشتر در معرض این بیماری هستید.
ژن‌های BRCA۱ و BRCA۲
این ژن‌ها در ابتلا به سرطان تخمدان نقش مهمی دارند. اگر شما جهشی در یکی از این ژن‌ها داشته باشید ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به سرطان تخمدان باشید.
تشخیص سرطان تخمدان
پزشک در مورد علائمی که دارید از شما سؤال می‌کند و یک معاینه واژینال از شما به عمل می‌آورد تا هر گونه برآمدگی یا تورم را بررسی کند. سپس آزمایش‌های زیر انجام می‌شود:
. یک تست CA۱۲۵ برای بررسی افزایش سطح این پروتئین که در سرطان تخمدان ممکن است بالاتر باشد.
. سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی برای بررسی اندام‌های لگنی و محیط شکم
اگر این آزمایش‌ها هرگونه ناهنجاری را نشان دهند شما به متخصص سرطان‌های زنان ارجاع داده می‌شوید. اگر متخصص سرطان زنان ضایعه‌ای در لگن یا مایع در شکم شناسایی کند (آسیت) لازم است روند تشخیص و درمان فوراً پیش برود.
درمان سرطان تخمدان
تیمی از متخصصین با مشورت هم و باتوجه‌به گرید و استیج سرطان، بهترین درمان را برای شما در نظر می‌گیرند. درمان‌های سرطان تخمدان معمولاً شامل موارد زیر می‌شوند:
. عمل جراحی: بیشتر خانم‌هایی که دچار سرطان تخمدان می‌شوند تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند.
. شیمی‌درمانی: در شیمی‌درمانی از داروهای ضدسرطان برای ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. ممکن است شیمی‌درمانی بعد از عمل جراحی یا هم قبل از عمل و هم بعد از عمل انجام شود.
. درمان هدفمند: داروهای درمان هدفمند سرطان، شیوهٔ عملکرد سلول‌ها را تغییر داده و به بدن در کنترل رشد سرطان کمک می‌کنند.
. پرتودرمانی: به‌ندرت از پرتودرمانی برای درمان سرطان تخمدان استفاده می‌شود؛ زیرا این سرطان معمولاً اندام‌ها و بافت‌های زیادی را درگیر می‌کند. اما به دلایل گوناگونی ممکن است پرتودرمانی تجویز شود:
. اگر بیمار به دلیل سن بالا و مشکلاتی در سلامتی نتواند تحت شیمی‌درمانی قرار بگیرد.
. برای درمان قسمت کوچکی از سرطان عودکننده یا سرطان متاستازیک
. برای تسکین درد یا کنترل علائم مربوط به سرطان پیشرفته تخمدان (درمان تسکینی)
اگر سرطان برگشت چطور؟
اصلی‌ترین درمان در این حالت شیمی‌درمانی می‌باشد.
احتمال نجات جان بیمار در سرطان تخمدان
موفقیت در نجات جان بیمار به عوامل زیادی بستگی دارد و هیچ‌کس نمی‌تواند دقیقاً آن را پیش‌بینی کند.
استیج یک: تقریباً ۹۵ درصد از بیماران در این استیج نرخ بقای ۵ سال یا بیشتر دارند.
استیج دو: تقریباً ۷۰ درصد از بیماران در این استیج نرخ بقای ۵ سال یا بیشتر دارند.
استیج سه: بیش از ۲۵ درصد از بیماران در این استیج نرخ بقای ۵ سال یا بیشتر دارند.
استیج چهار: تقریباً ۱۵ درصد از بیماران در این استیج نرخ بقای ۵ سال یا بیشتر دارند.
چه چیزی بر نرخ بقای بیمار اثر می‌گذارد؟
به گزارش وب گاه تبیان، نتیجهٔ درمان بستگی به استیج سرطان در زمانی که سرطان تشخیص داده شده دارد؛ یعنی سرطان چقدر بزرگ است و یا متاستاز کرده یا نه. نوع و گرید سرطان تخمدان نیز بر نرخ بقا بیمار اثر می‌گذارد. گرید سرطان یعنی سلول‌های سرطانی در زیر میکروسکوپ چقدر غیرعادی به نظر می‌رسند. نرخ بقا بیمار به این مسئله هم بستگی دارد که آیا پزشک جراح توانسته است حین عمل تمام تومورها را خارج کند یا نه. وضعیت عمومی سلامت بیمار نیز بر نرخ بقا اثر می‌گذارد. سن بیمار نیز بر میزان موفقیت درمان اثرگذار است و به‌طورکلی بیماران جوان‌تر شانس بیشتری برای بقا دارند.
جلوگیری از بروز ۱۰ میلیون ابتلا به بیماری با واکسن خوراکی/ سالانه یک میلیون غیرایرانی علیه بیماری واکسینه می‌شوند
آخرین وضعیت «فلج اطفال» در کشور؛
فلج اطفال، نوعی نقص ایمنی است و در بسیاری از موارد به فلج موقت یا دائمی عضلات مربوطه منجر می‌شود. کشور اقدامات بسیاری برای پیشگیری و درمان این بیماری به کار برده است و به دلیل تعهد به سازمان جهانی بهداشت برای ریشه‌کنی فلج اطفال، تقویت نظام مراقبت فلج شل حاد با اهمیت زیادی پیگیری شد. اما عواملی از جمله ترددهای غیرمجاز و مجاز از مرزهای مشترک با دو کشور همسایه با وضعیت اندمیک شیوع این بیماری، هر سال کمپین‌های واکسیناسیون علیه این بیماری در کودکان زیر ۵ سال اتباع خارجی در کشورمان برگزار و جمعیت غیرایرانی واکسینه می‌شوند. در ادامه نگاهی به آمار واکسیناسیون فلج اطفال و توضیحاتی درباره این بیماری می‌اندازیم.
از سال۱۳۶۷ (۱۹۸۸میلادی) برنامه جهانی ریشه کنی فلج اطفال به تصویب مجمع جهانی بهداشت رسید که تاکنون با به کارگیری واکسن خوراکی فلج اطفال و اجرای نظام مراقبت فلج شل حاد موفقیت‌های چشمگیری در این زمینه رخ داده است.
کاهش چشمگیر کشورهای بومی فلج اطفال طی ۲۴ سال
بنابر اعلام وزارت بهداشت، به کمک این برنامه کشورهای بومی فلج اطفال (پولیو) از ۱۲۵ کشور در سال ۱۳۶۷ به سه کشور (افغانستان، پاکستان و نیجریه) در سال ۲۰۱۲ کاهش یافت. در سال ۲۰۱۸ کشور نیجریه نیز از فهرست کشورهای بومی فلج اطفال خارج شد و در حال حاضر تنها دو کشور افغانستان و پاکستان فلج اطفال آندمیک محسوب می‌شوند.
جلوگیری از بروز ۱۰ میلیون ابتلا به بیماری با واکسن خوراکی
طبق برآورد سازمان جهانی بهداشت، اجرای برنامه جهانی ریشه کنی فلج اطفال با به کارگیری واکسن خوراکی، از ۱۰ میلیون مورد ابتلا به فلج اطفال جلوگیری کرده است و در سال ۲۰۲۲ تعداد افراد مبتلا به ویروس وحشی تیپ یک فلج اطفال در کشور افغانستان ۲ مورد و در کشور پاکستان ۲۰ مورد گزارش شده است.
چالش ایران برای حذف فلج اطفال
با توجه به تعهد کشورمان به سازمان جهانی بهداشت در خصوص ریشه کنی فلج اطفال، تقویت نظام مراقبت فلج شل حاد با اهمیت فوق العاده‌ای پیگیری شده است؛ هرچند که با وجود دو کشور همسایه با وضعیت اندمیک شیوع فلج اطفال در مجاورت ایران و گردش ویروس وحشی در این کشورها کار برای سیستم بهداشتی کشور دشوارتر است.
واکسیناسیون سالانه یک میلیون غیرایرانی علیه فلج اطفال
با توجه به ترددهای مجاز و غیرمجاز اتباع این کشورها از طریق مرزهای مشترک با کشورمان، هر ساله کمپین‌های واکسیناسیون فلج اطفال در کودکان زیر ۵ سال اتباع خارجی (عمدتا افغانستانی) برگزار می‌شود که در آنها حداقل یک میلیون نفر جمعیت غیر ایرانی بر علیه بیماری فلج اطفال واکسینه می‌شوند.
یکی از شاخص‌های مهم نظام مراقبت فلج اطفال که نشان دهنده عملکرد مناسب نظام سلامت کشور است، شاخص شناسایی موارد فلج شل حاد غیر پولیویی است که می‌بایست حداقل ۲ مورد به ازای هر یکصد هزار نفر جمعیت زیر ۱۵ سال باشد.
همچنانکه در نمودار مشاهده می‌کنید شاخص شناسایی فلج شل حاد غیر پولیویی در کشور بین سال‌های ۲۰۱۶ (سال ۱۳۹۴) تا سه ماهه اول ۲۰۲۳ (ابتدای سال ۱۴۰۲) همواره بالاتر از ۲ مورد به ازای هر یکصد هزار نفر جمعیت زیر ۱۵ سال بوده است.
دومین شاخص مهم نظام مراقبت فلج شل حاد، درصد بیماران فلج شل حاد با نمونه کافی است که برای اطمینان از اینکه هیچگونه چرخش انتقال ویروس وحشی پولیو در کشور وجود ندارد، لازم است از هر بیمار با شروع فلج شل حاد ناگهانی سرپایی و یا بستری، حداکثر تا ۱۴ روز بعد از بروز فلج، دو نمونه مدفوع کافی با فاصله ۴۸ ساعت گرفته شده و برای آزمایشگاه کشوری فلج اطفال ارسال شود.
بنابر اعلام وزارت بهداشت، شاخص مطلوب درصد بیماران فلج شل حاد با نمونه کافی باید بالاتر از ۸۰ درصد باشد که طبق نمودار زیر این شاخص بین سال‌های ۲۰۱۶ (سال ۱۳۹۴) تا سه ماهه اول ۲۰۲۳ (ابتدای سال ۱۴۰۲) همواره بالاتر از ۹۴ درصد بوده است. در مواردی که نمونه‌گیری مطلوب از موارد فلج شل حاد انجام نشود باید حداقل از سه مورد اطرافیان بیمار که در تماس با بیمار بوده‌اند نمونه مدفوع جهت بررسی ویروس شناسی گرفته شود.
فلج اطفال (پولیو polio)چیست ؟
فلج اطفال یا پولیومیلیت حاد قدامی یک بیماری ویروسی سلول‌های عصبی در قسمت قدامی ماده خاکستری نخاع است که باعث آسیب این بخش که مرکز تجمع نورون ها ست می شود که می توان گفت نوعی نقص ایمنی است و در بسیاری از موارد به فلج موقت یا دائمی عضلات مربوطه منجر می‌شود. این ویروس قبل از جنگ جهانی دوم بسیار شایع بوده است اما به دنبال واکسیناسیون جهانی تقریباً ریشه کن شده و ۳ نوع از آن شناخته شده است که می تواند از طریق مجرای گوارشی به بدن راه پیدا کندو در روده تکثیر و از آنجا به سلول های نخاع ویا ساقه مغز حمله کند و سبب عفونت حاد شود یا به صورت نهان باقی بماند و بعدا بروز کند.
مراحل فلج اطفال
بسته به تهاجم ویروس ممکن است سلول های عصبی آلوده شده بمیرند یا دچار آسیب شده و زنده بمانند اگر سلول‌ها آسیب ببینند عضلات مربوطه فلج و بهبود علایم امکان‌پذیر است ولی اگربمیرند فلج دائمی رخ می‌دهدو در کودکان شایع تر هست . یکی از راه های پیشگیری از این بیماری به کمک واکسن خوراکی حاوی ویروس زنده ضعیف شده است. عفونت ناشی از آن به ۵ مرحله تقسیم می شود:
۱. مرحله نهفتگی که بعد از ورود ویروس و ایجاد عفونت تا بروز علائم بالینی ست که حدود ۲هفته طول می کشد و اندازه واحدهای حرکتی ناگهان تا ۷ برابر بیشتر می شود که از نظر متابولیک ناپایداراند که تا زمان بروز علائم ادامه دارد و به طور کل۹۵ %افراد آلوده بدون علامت باقی می مانند و تنها ۵٪دچار فلج وعلائم می شوند.
۲. مرحله شروع بیماری حدود ۲هفته به طول می‌انجامد و علائمی مشابه آنفولانزا مانند سردرد، درد اندام‌ها ،بی‌حالی عمومی، تب خفیف ،حساسیت در لمس عضلات دارد که دربسیاری از موارد بیماری از این مرحله پیشرفته نمی‌کند و بهبود می یابد.
۳. مرحله بروز بیشترین فلج حدود ۲ ماه به طول می انجامد ودر برخی از موارد فلج و درد عضلانی رخ می دهد اگر عضلات تنفسی فلج شوند فرد نیاز به دستگاه تهویه مصنوعی خواهد داشت.
۴. مرحله بهبودی: هنگامی است که بهبود قدرت عضلانی آغاز می‌شودو ممکن است تا ۲ سال به طول بیانجامد و بهبودی کامل یا جزئی رخ دهد.
۵. مرحله فلج باقی مانده :فلج که پس از ۲ سال باقی بماند دائمی خواهد بود که ممکن است یک عضله یا چهار اندام همراه با آتروفی عضلات یا اختلال رشد استخوانی و در نتیجه کوتاهی اندام در کودکان باشد.
درمان فلج اطفال (پولیو)
وظایف اصلی گروه ارتوپدی در مورد این بیماران عبارتند از پیشگیری از بروز بدشکلی اندام، کمک به بازگشت قدرت عضلات با انجام فعالیت تدریجی ،کاهش معلولیت باقی مانده با استفاده از وسایل کمکی مناسب ،کمک به راه رفتن صحیح وانجام جراحی بر مفاصل یا عضلات.
ممنوعیت مصرف این مکمل‌ها بعد از ۵۰ سالگی!
مصرف مکمل آهن بعد از ۵۰ سالگی، به بافت‌های بدن آسیب می‌زند.
بعضی از مواد مغذی که در جوانی به آنها نیاز دارید، با بالا رفتن سن کمتر مورد نیاز هستند. از طرفی، یکسری از مواد مغذی هم هستند که بهتر است آنها را از منابع غذایی دریافت کنیم، نه از مکمل‌ها.
مصرف مکمل آهن بعد از ۵۰ سالگی، به بافت‌های بدن آسیب می‌زند و منجر به بروز بیماری قلبی، دیابت و بدتر شدن هموکروماتوز می‌شود.
مصرف مکمل ویتامین E، با افزایش احتمال نارسایی قلبی، خطر خونریزی و سرطان پروستات همراه است.
مصرف مکمل کلسیم در برخی افراد می‌تواند ایجاد سنگ کلیه کند و در برخی افراد با مشکلات قلبی عروقی همراه است.
مصرف مکمل سلنیوم با عوارضی همچون اختلالات ذهنی، آسیب عصبی، نارسایی قلبی و آسیب‌های کلیوی همراه است.
علائمی از دیابت که باید نسبت به آنها آگاه باشید
آشنایی با علائم غیرمعمول دیابت
علائم دیابت می‌توانند معمول باشند مثل افزایش تشنگی و افزایش ادرار، اما علائم غیرمعمول نیز در دیابت وجود دارند که ممکن است آنها را داشته باشید؛ اما با دیابت مرتبط ندانید، مانند تغییرات شنوایی و بیماری لثه.
بسته به نوع دیابتی که دارید، هفته‌ها تا سال‌ها ممکن است طول بکشد تا علائم بارز شوند. علائم دیابت نوع اول می‌تواند تنها در عرض دو سه هفته یا یکی دو ماه ظاهر شود درحالی‌که علائم دیابت نوع دوم ممکن است سال‌ها طول بکشد تا خودش را نشان بدهد. علائم دیابت می‌توانند معمول باشند مثل افزایش تشنگی و افزایش ادرار، اما علائم غیرمعمول نیز در دیابت وجود دارند که ممکن است آنها را داشته باشید؛ اما با دیابت مرتبط ندانید، مانند تغییرات شنوایی و بیماری لثه.
اگر دیابت زودتر تشخیص داده شود به این معنی است که می‌توانید کنترل این بیماری را سریع‌تر شروع کرده و احتمال عوارض بعدی را به حداقل برسانید. پس لازم است غیر از علائم معمول دیابت، با علائم غیرمعمول آن نیز آشنا باشید. اغلب پزشکان با علائم معمول و کلاسیک دیابت مانند خستگی، افزایش ادرار و تشنگی و گرسنگی زیاد به دیابت مشکوک می‌شوند؛ اما علائم دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند نشانه‌های هشداردهندهٔ دیابت باشند.
پریودنتیت (التهاب بافت‌های اطراف دندان)
پریودنتیت یک نوع بیماری جدی لثه است که در آن لثه‌ها از دندان‌ها فاصله می‌گیرند. این عارضه می‌تواند باعث شل‌شدن دندان و افتادن آن شود. پریودنتیت در افرادی که دیابت دارند دو تا سه برابر شایع‌تر است. این بیماری نه‌تنها در افرادی که دیابت دارند معمول‌تر است؛ بلکه در این افراد پیشرفت سریع‌تری نیز داشته و می‌تواند شدیدتر هم باشد.
به نظر می‌رسد ارتباط میان دیابت و پریودنتیت دوطرفه است: دیابت می‌تواند پریودنتیت را بدتر کند و پریودنتیت هم می‌تواند ریسک فاکتوری برای قند خون بالا باشد که یک عامل تعیین‌کننده در دیابت است. در واقع پریودنتیت با بالابودن سطح A1C که عدد متوسط قند خون طی سه ماه گذشته است ارتباط دارد.
التهاب مزمن، اصلی‌ترین ویژگی پیشرفت دیابت و بیماری پریودنتیت است. افرادی که دیابت و پریودنتیت دارند، شاخص‌های التهابی‌شان نیز بالاتر است. التهاب مربوط به دیابت می‌تواند توجیه کند که چرا استخوان‌هایی که حامی دندان‌ها هستند تخریب می‌شوند. تحلیل‌رفتگی استخوان در واقع جدی‌ترین مرحلهٔ پریودنتیت است که طی آن دندان‌ها شُل می‌شوند و می‌افتند.
تغییرات پوستی
برخی از عوارض پوستی می‌توانند اولین علامت دیابت باشند. به‌عنوان‌مثال، آکانتوز نیگریکانس که باعث بروز رگه‌های تیره روی پوست می‌شود و معمولاً در چین‌خوردگی‌های پوست اتفاق می‌افتد (مثلاً در پشت گردن و زیربغل و کشاله ران) می‌تواند از علامت‌های دیابت باشد. این رگه‌های تیره می‌توانند در دست‌ها و پاها و زانوها و آرنج‌ها نیز دیده شوند.
افزایش سطح انسولین می‌تواند باعث عارضهٔ آکانتوز نیگریکانس شود. انسولین هورمونی است که به انتقال گلوکز به سلول‌ها کمک می‌کند. گاهی سلول‌ها در برابر ورود انسولین مقاومت می‌کنند و در واکنش به این مقاومت، انسولین بیشتری ترشح می‌شود. افزایش انسولین یکی از علامت‌های مقاومت به انسولین است که زمینه را برای دیابت فراهم می‌کند.
دیگر انواع عوارض پوستی که می‌توانند با دیابت مرتبط باشند:
.اسکلروز دیجیتال: این بیماری به‌صورت پینه‌هایی ضخیم از پوست که باعث سفتی پوست می‌شوند ظاهر می‌شود. اسکلروز دیجیتال معمولاً در پشت دست‌ها ایجاد می‌شود؛ اما ممکن است در پیشانی، پاها و انگشت‌ها نیز دیده شود. تقریباً یک‌سوم افرادی که دیابت نوع اول دارند به این عارضه پوستی دچار هستند.
. زانتوماتوز فورانی: در این عارضهٔ پوستی، برآمدگی‌های سفت و زردرنگ و نخود مانندی ظاهر می‌شوند که هاله‌ای قرمزرنگ داشته و معمولاً خارش دارند. این ضایعات اغلب روی پاها، بازوها، باسن و پشت دست‌ها به وجود می‌آیند و در افرادی که دیابت نوع اول دارند شایع‌ترند.
. تاول‌های دیابتی: این تاول‌ها نادر بوده و شبیه تاول سوختگی‌اند اما معمولاً درد ندارند. این تاول‌ها می‌توانند روی انگشت‌های دست‌وپا و گاهی ساق دست ظاهر شوند. تاول‌های دیابتی در عرض یکی دو هفته برطرف می‌شوند و معمولاً ردی به جا نمی‌گذارند.
. نکروبیوزلیپویدیکا: این زخم‌ها معمولاً بزرگ و عمیق و دردناک و خارش دارند و ابتدا به‌صورت یک برآمدگی ریز و قرمز ظاهر شده و کم‌کم شبیه یک اسکار با لبه‌های بنفش می‌شوند. این عارضه پوستی که ناشی از تغییرات رگ‌هاست نادر می‌باشد و معمولاً خانم‌های بزرگسالی که دیابت دارند به آن دچار می‌شوند.
عفونت‌های مکرر
افرادی که دیابت دارند بیشتر مستعد عفونت‌ها هستند. این عفونت‌ها شامل عفونت‌های باکتریایی مانند عفونت‌های اطراف ناخن یا فولیکول‌های مو و گل‌مژه می‌شوند. باکتری‌های گوناگونی می‌توانند باعث این عفونت‌ها شوند؛ اما معمولاً استافیلوکوکوس عامل چنین عفونت‌هایی است.
عفونت‌های قارچی نیز در دیابت شایع‌اند. اغلب این عفونت‌ها ناشی از قارچ‌هایی به نام کاندیدا هستند. چنین عفونت‌هایی می‌توانند به‌صورت عفونت قارچی واژن، انگل، خارش ژوک یا کشاله ران و بیماری پای ورزشکار ظاهر شوند.
عفونت‌های مکرر ممکن است در اثر قند خون بالا به وجود بیایند که زمینه را برای رشد باکتری‌ها و ضعف سیستم ایمنی ایجاد می‌کند. یکی از قسمت‌هایی که بیشتر از همه مستعد عفونت قارچی است، مجاری ادراری است. زیرا دیابت، سیستم ایمنی را مختل می‌کند یا به این دلیل که دیابت بر عصب‌ها تا حدی اثر می‌گذارد که مثانه دیگر نمی‌تواند به طور کامل تخلیه شود.
تغییرات بینایی
برخی از تغییرات بینایی می‌توانند علامت این باشند که قند خونتان بالاست. قند زیاد به رگ‌های ریز موجود در چشم آسیب می‌زند و باعث تغییراتی در مایع چشم شده و بر شفافیت دید اثر می‌گذارد. بعضی از تغییرات اولیه بینایی شامل تاری دید یا مشکل در دیدن اشیای دور می‌شود. اگر علت درمان نشود، تغییرات بینایی به‌مرور بدتر شده و ممکن است خط‌ها یا لکه‌های شناور تیره‌ای ببینید.
تغییرات شنوایی
افرادی که دیابت دارند در معرض کاهش شنوایی نیز هستند. در واقع دیابت، ریسک نقص شنوایی را دوبرابر می‌کند. علتش هم آسیبی است که قند خون بالا به عصب‌های گوش وارد می‌کند. بالابودن طولانی‌مدت قند خون می‌تواند به رگ‌ها و عصب‌های گوش داخلی آسیب بزند و بر نحوهٔ ارسال سیگنال‌ها از گوش داخلی به مغز اثر بگذارد.
شب‌ادراری در کودکان
بچه‌هایی که دیگر پوشکی نیستند و می‌توانند شب را بدون خیس کردن رختخواب به صبح برسانند ممکن است به دلیل دیابت چند بار در هفته رختخواب خود را خیس کنند. این وضعیت می‌تواند علامت دیابت نوع اول باشد.
به گزارش وب گاه تبیان، شب‌ادراری در واقع یکی از علامت‌های دیابت نوع اول در کودکان است؛ اما اغلب والدین این موضوع را نمی‌دانند. شروع علائم دیابت نوع اول در کوچک‌ترها می‌تواند ناگهانی باشد و اگر زودتر تحت درمان قرار نگیرد تبدیل به یک وضعیت اورژانسی خواهد شد. افزایش ادرار معمولاً با افزایش احساس تشنگی و گرسنگی و کاهش وزن همراه است.
آسیب‌هایی که قلیان به سلامت زنان می‌زند
درحالی‌که سیگار به طور سنتی یک عادت مردانه بوده است، در حال حاضر محبوبیت آن در بین زنان جوان در حال افزایش است که پیامدهای بالقوه فاجعه‌باری برای سلامت آینده آنها خواهد داشت. استفاده از قلیان به طور فزاینده‌ای در بزرگسالان جوان از جمله زنان در سنین باروری رایج شده است و طعم‌های مختلف آن موجب شده تا در بین جوانان و خانم‌ها محبوب‌تر باشد.
مردادماه گذشته بود که محمدرضا مسجدی دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات در یک نشست خبری درباره آمار مصرف دخانیات گفت: “مصرف قلیان از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ در گروه سنی بالای ۱۸ سال در زنان حدود ۵۷ درصد و در مردان ۸.۱۷ درصد افزایش داشته است” و این نشان از افزایش خطر مخصوصاً در خانم‌ها دارد.
خیلی‌ها قلیان را کم‌ضررتر از سیگار می‌دانند و این طور تصور می‌کنند که چون قلیان نسبت به سیگار بو و طعم شیرینی دارد یا طعم میوه می‌دهد و یا به این دلیل که فقط گاهی از آن استفاده می‌کنند، بی‌ضرر است؛ اما باید بدانید که چیزی به نام دود سالم نداریم. قلیان سالم‌تر از سیگار نیست و خطراتی مشابه سیگار، و در برخی موارد شدیدتر، برای سلامتی دارد.
سموم موجود در قلیان
این باور اشتباه نیز وجود دارد که دود قلیان دارای نیکوتین و دیگر سموم تنباکو نیست. هر چند آب موجود در قلیان دود را خنک می‌کند، اما سموم موجود در دود را از بین نمی‌برد. در واقع دود سرد شدهٔ قلیان برای بافت ظریف و حساس ریه همچنان سمی است و مواد شیمیایی سرطان‌زا دارد و طی فرایند سردشدن، این سموم فیلتر نمی‌شوند. دود قلیان حاوی بسیاری از مواد شیمیایی مضری است که در سیگار وجود دارد مانند:
. استالدئید
. آکرولین
. آرسنیک
. کادمیوم
. کربن مونوکسید
. کرومیوم
. کبالت
. فرمالدهید
. سرب
. نیکل
. پولونیوم ۲۱۰ که یک ایزوتوپ رادیواکتیو است
. تار (قطران)
بعضی از محصولات تنباکوی قلیان ادعا می‌کنند حاوی تار نیستند، اما این ادعا درست نیست. تنباکو هیچ‌وقت دارای تار نیست تا زمانی که سوزانده شود، یا در مورد تنباکوی قلیان، گرم شود. این تفاوت باعث شده عده‌ای تصور کنند سمی بودن قلیان از جهت تار ممکن است کمتر از تار موجود در سیگار باشد، اما در واقع این‌طور نیست.
همچنین ذغالی که برای گرم‌کردن تنباکو به کار می‌رود دارای کربن مونوکسید، فلزات و دیگر عوامل سرطان‌زا مانند پلی آروماتیک هیدروکربن است که میزان خطر را برای آنهایی که قلیان می‌کشند بیشتر هم می‌کند.
قلیان در مقایسه با سیگار
به‌طورکلی سیگار ساخت کارخانه بین ۷ تا ۲۲ میلی‌گرم نیکوتین دارد که تقریباً یک میلی‌گرم آن توسط خود فرد سیگاری جذب می‌شود. یک کاسه قلیان به طور متوسط به‌اندازه یک بسته ۲۰تایی سیگار نیکوتین دارد. نیکوتین یک داروی اعتیادآور است، بنابراین قلیان کشیدن می‌تواند درست به‌اندازه سیگارکشیدن اعتیادآور باشد.
کسی که قلیان می‌کشد در هر ۴۵ دقیقه، تقریباً ۹۰۰۰۰ میلی‌لیتر دود می‌بلعد و کسی که سیگار می‌کشد با هر نخ سیگار حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلی‌لیتر دود می‌بلعد.
کسی که قلیان می‌کشد نسبت به کسی که یک نخ سیگار می‌کشد، ۹ برابر کربن مونوکسید بیشتر و یک‌وهفت برابر نیکوتین بیشتر می‌بلعد. آنهایی که قلیان می‌کشند ممکن است سموم بیشتری به ریه‌ها بکشند که این سموم در سیگار هم وجود دارد، مانند تار و فلزات سنگین. زیرا استنشاق با لولهٔ آب نیازمند قوی‌تر و طولانی‌مدت‌تر به ریه کشیدن یا همان بالاکشیدن و عمیق‌تر نفس‌کشیدن است. علاوه بر این معمولاً قلیان به‌صورت گروهی یا در کافه‌های قلیان کشیده می‌شود و همین باعث ایجاد دود قابل‌توجهی می‌شود.
عوارض قلیان برای سلامتی
عوارض قلیان برای سلامتی بسیار شبیه عوارض سیگار برای سلامتی است:
اعتیاد
نیکوتین بی‌نهایت اعتیادآور است و اثرات متعددی بر سلامتی می‌گذارد. نیکوتین در عرض چند ثانیه به مغز می‌رسد و در آنجا تولید آدرنالین را استارت می‌زند. آدرنالین هورمونی است که در واکنش جنگ یا گریز بدن نقش دارد و باعث تغییرات فیزیولوژیکی می‌شود، مانند افزایش ضربان قلب، تنفس و فشارخون.
قلیان به این دلیل که نیکوتین بیشتری نسبت به سیگار وارد بدن می‌کند، این امکان وجود دارد که تنها بعد از یکی دو بار قلیان کشیدن به آن اعتیاد پیدا کنید. در واقع قلیان حتی می‌تواند از سیگار اعتیادآورتر هم باشد. قلیان کشیدن اغلب در میان جمع انجام می‌شود و به همین دلیل خیلی از افراد اعتیاد خود به قلیان را به ذات اجتماعی بودن این فعالیت ربط می‌دهند، نه به ویژگی‌های اعتیادآور نیکوتین.
سرطان
افرادی که قلیان می‌کشند در معرض انواع سرطان‌ها هستند، مانند سرطان مثانه، سرطان مری، سرطان ریه، سرطان دهان و سرطان معده.
انتشار بیماری‌ها
قلیان کشیدن معمولاً در بین جمع است و خیلی وقت‌ها افراد از شلنگ یا لوله‌های مشترک استفاده می‌کنند. سرماخوردگی، کرونا، آنفلوانزا، هپاتیت، سل، هلیکوباکترپیلوری (شایع‌ترین علت زخم معده) و دیگر عفونت‌ها مانند تبخال می‌توانند به‌راحتی از این طریق بین افراد منتشر شوند.
کاهش تراکم استخوانی و پوکی‌استخوان
سیگار می‌تواند با کاهش تراکم استخوان و کمک به ازدست‌دادن استخوان، بر سلامت استخوان شما تأثیر منفی بگذارد. استفاده از تنباکو با ایجاد شرایطی مانند پوکی‌استخوان یا تجربه شکستگی استخوان مرتبط است و در صورت تجربه شکستگی، می‌تواند تأثیر منفی بر بهبود استخوان داشته باشد.
در زنان، سیگارکشیدن می‌تواند باعث یائسگی زودرس شود و یائسگی نیز سرعت تحلیل‌رفتن استخوان را افزایش می‌دهد. یائسگی زودرس همراه با سیگارکشیدن، می‌تواند این اثرات را تسریع کند و منجر به پوکی‌استخوان شود. سیگار همچنین بر سلامت دندان‌ها تأثیر می‌گذارد و ممکن است باعث پوسیدگی و از بین‌رفتن دندان‌ها شود.
کاهش قدرت باروری
قلیان می‌تواند قدرت باروری را هم در زنان و هم در مردان کاهش دهد. مطالعه‌ای دریافته حرکت و شنای اسپرم‌ها در جهت درست و همچنین سایز و شکل آنها در مردانی که به طور مرتب قلیان مصرف می‌کردند در مقایسه با افرادی که اهل قلیان نبودند بسیار تحت‌تأثیر بوده است.
بیماری قلبی و سکته مغزی
کشیدن قلیان، فشارخون و ضربان قلب را بالا می‌برد که افزایش‌دهندهٔ خطر حمله قلبی و سکته مغزی است. قلیان کشیدن می‌تواند موجب انسداد عروق و بیماری قلبی هم بشود.
بیماری‌های ریوی
حتی استفاده کوتاه‌مدت از قلیان هم به سلامت ریه‌ها آسیب می‌زند. کسی که قلیان می‌کشد حین فعالیت‌های بدنی خیلی زود دچار تنگی نفس می‌شود. به‌مرورزمان، قلیان ریسک ضعف در عملکرد ریه‌ها و بیماری‌های ریوی مانند بیماری مزمن انسدادی ریه را افزایش می‌دهد.
خطرات قلیان در دوران بارداری
قلیان خطراتی مشابه سیگارکشیدن برای مادر و نوزاد دارد
متولد شدن نوزاد با وزن کم: سیگارکشیدن رشد کودک را کند می‌کند. نوزاد ممکن است خیلی کوچک به دنیا بیاید، حتی با یک بارداری کامل.
تولد نوزاد نارس: ممکن است کودک شما خیلی زود به دنیا بیاید (تولد نارس). نوزادانی که نارس به دنیا می‌آیند (قبل از ۳۷ هفته) ممکن است در حفظ دمای بدن و مشکلات تغذیه مشکل داشته باشند؛ زیرا رفلکس مکیدن/بلع آنها هنوز رشد نکرده است.
تأخیر در رشد: سیگارکشیدن می‌تواند به ریه‌ها و مغز درحال‌رشد کودک آسیب برساند و ممکن است کودک هنگام تولد برای نفس‌کشیدن مشکل داشته باشد.
خطرات خونریزی: سیگارکشیدن خطر خونریزی غیرطبیعی در دوران بارداری و زایمان را دوبرابر می‌کند. این می‌تواند هم مادر و هم نوزاد را در معرض خطر تهدیدکننده زندگی قرار دهد.
نقایص مادرزادی: سیگارکشیدن خطر نقص‌هایی مانند شکاف لب یا کام، نقایص قلبی، رشد غیرطبیعی اندام‌ها و نقص لوله عصبی (مانند اسپینا بیفیدا) را افزایش می‌دهد.
سندرم مرگ ناگهانی نوزاد: نوزادانی که در دوران بارداری و پس از تولد در معرض دود قرار می‌گیرند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) هستند.
در نهایت این که قلیان کشیدن حین بارداری با انواع خطرات از جمله اختلالات کروموزومی، بارداری خارج رحمی، بیماری و مرگ جنین، محدودیت رشد جنین و وزن کم جنین حین تولد همراه است. ضمناً قلیان کشیدن مادر باردار می‌تواند ریسک بیماری‌های تنفسی کودک را افزایش دهد.
تأثیر دخانیات بر باروری زنان
استعمال دخانیات در زنان علاوه بر کاهش کیفیت تخمک می‌تواند بر عملکرد دستگاه تناسلی زنان نیز تأثیر منفی بگذارد و باعث ناباروری زنان شود؛ در واقع استعمال دخانیات می‌تواند موجب تغییرات هورمونی و بی‌نظمی در قاعدگی شود و تخمک‌گذاری را دشوار کند.
دخانیات احتمال ابتلا به بیماری‌های رحمی را نیز افزایش می‌دهند و در نتیجه می‌توانند بر عملکرد رحم تأثیر منفی بگذارند. برخی تحقیقات نشان داده است سیگارکشیدن در زنان با سرطان دهانه رحم مرتبط است علاوه بر اینها برای افزایش شانس موفقیت IVF، متخصصان توصیه می‌کنند که سیگار را حداقل ۳ ماه قبل از درمان IVF ترک کنید.
یائسگی زودرس
مطالعه‌ای دریافته زنانی که قلیان می‌کشند بیشتر احتمال دارد دچار یائسگی زودرس شوند. در واقع وجود مواد شیمیایی مانند نیکوتین، سیانید و مونوکسید کربن در دخانیات باعث افزایش سرعت ازدست‌دادن تخمک می‌شود. این بدان معناست که یائسگی در این زنان ۱ تا ۴ سال زودتر از افرادی که دخانیات مصرف نمی‌کنند، اتفاق می‌افتد.
دود دست‌دوم قلیان
دود دست‌دوم قلیان هم مضر است. اگر در اتاقی باشید که در آن قلیان می‌کشند، پس شما هم تمام سموم سرطان‌زای قلیان را تنفس می‌کنید و درست مثل‌اینکه در معرض دود دست‌دوم سیگار باشید به سلامتی‌تان آسیب می‌رسد.
به گزارش وب گاه تبیان، دود دست‌دوم قلیان هم باعث بیماری قلبی، سرطان ریه و سکته مغزی در افرادی می‌شود که در معرض آن هستند، حتی اگر خودشان لب به قلیان هم نزنند.