۱۷ کاری که پیش از بارداری باید انجام دهید
اگر دل خود را به دریازده‌اید و می‌خواهید مادر شوید بسیار عالی است. به شما تبریک می‌گوییم. اما پیش از آن باید یک یا دو ماه صبر کنید. برای داشتن یک دوره بارداری سالم و داشتن فرزندی سالم، مسائل مهمی وجود دارند که پیش از بارداری باید به آن‌ها توجه کنید.
۱- پیش دکتر بروید و چک آپ کنید
در این مرحله، لازم نیست دکتر یا مامای خاصی برای خود پیدا کنید. فقط پیش دکتر خانوادگی خود بروید و از او بخواهید تا چک اپ کاملی انجام دهد. این چک آپ، تاریخچه بیماری‌های خانوادگی و بیماری‌های خود شما، سلامت کنونی شما و داروهایی که هم‌اکنون استفاده می‌کنید را بررسی می‌کند. مصرف برخی از داروها در دوران بارداری بسیار خطرناک است و برخی از آن‌ها باید پیش از بارداری عوض شوند زیرا ممکن است در بدن مادر رسوب کنند و مضر هستند.
در این ملاقات با دکتر باید در مورد رژیم، وزن، ورزش و عادت‌های ناسالم شما همچون استعمال سیگار و مخدر نیز صحبت شود. باید برای شما مولتی‌ویتامین تجویز شود. از اینکه واکسن‌های خود را به‌موقع زده‌اید اطمینان حاصل کنید. مصونیت خود در برابر بیماری‌های دوران کودکی همچون آبله‌مرغان و سرخچه را آزمایش کنید. به همه سؤال‌هایی که دکتر می‌پرسد، پاسخ درست بدهید. اگر از آخرین آزمایش و چک آپ شما حدود یک سال می‌گذرد، حتماً دوباره تست پاپ اسمیر بدهید و آزمایش‌های لازم برای نداشتن بیمارهای عفونی و مقاربتی را انجام دهید.
شاید برخی از والدین به دلیل سابقه خانوادگی، تمایل داشته باشند برای بیماری‌هایی همچون کم‌خونی داسی شکل، تای-ساکز، تصلب کيستی بافت‌ها، آزمایش ژنتیک بدهند.
۲- اسیدفولیک مصرف کنید (مراقب ویتامین آ باشید)
خوردن اسیدفولیک بسیار ضروری است. با مصرف حداقل ۴۰۰ میکروگرم اسیدفولیک در طول روز برای حداقل یک ماه پیش از بارداری و سه ماه نخست بارداری، می‌توانید ۵۰ تا ۷۰ درصد از احتمال داشتن نوزادی با نقص لوله عصبی همچون اسپینا بیفیدا جلوگیری کنید. استفاده از اسیدفولیک همچنین می‌تواند از دیگر ناهنجاری‌های تولد نیز جلوگیری کند.
می‌توانید از همه داروخانه‌ها اسیدفولیک یا دیگر مولتی‌ویتامین‌های پیش از تولد را تهیه کنید. اما پیش از خرید مولتی‌ویتامین، ببینید آیا حداقل ۴۰۰ میکروگرم اسیدفولیک در خود دارد یا خیر. همچنین کنترل کنید تا آن مولتی‌ویتامین، بیشتر از ۷۷۰ میکروگرم ویتامین آ نداشته باشد، مگر اینکه بیشتر آن بتاکاروتن باشد. استفاده بیش‌ازحد ویتامین آ می‌تواند منجر به ناهنجاری‌های تولد شود.
اگر از مکملی که استفاده می‌کنید مطمئن نیستید، از دکتر یا داروخانه چی کمک بخواهید.
۳-ترک سیگار، الکل و مواد مخدر
اگر سیگاری هستید یا مواد مخدر مصرف می‌کنید، زمان آن رسیده تا آن‌ها را ترک کنید. یافته‌های علمی بسیاری نشان داده‌اند، سیگار و مواد مخدر منجر به سقط‌جنین، زایمان زودرس و نوزادان بسیار کوچک و کم‌وزن می‌شوند. در نظر داشته باشید، تأثیر برخی از داروها و مخدرها حتی از پس از ترک آن‌ها نیز در بدن باقی می‌مانند.
تحقیقات همچنین می‌گویند، استفاده از تنباکو روی باروری مادر و کم شدن اسپرم‌های پدر تأثیر دارد. در حقیقت، حتی کشیدن گاه‌وبیگاه سیگار نیز می‌تواند روی باردارشدن تأثیر منفی بگذارد.
مصرف نوشیدنی‌های الکلی نیز تأثیر منفی در بارداری دارد. آن‌ها می‌توانند منجر به ناهنجاری‌های زایمان یا مشکلات دیگر برای رشد نوزاد بشوند.
شاید ترک عادت‌های ناسالم مشکل باشد اما با مشاور در این رابطه صحبت کنید. مشاور راهکارهایی پیش روی شما قرار می‌دهد تا راحت‌تر سیگار یا مواد مخدر را کنار بگذارید.
۴-یخچال خود را از مواد غذایی سالم پرکنید
مسلماً پیش از بارداری، شما هنوز به‌جای دو نفر غذا نمی‌خورید اما باید تغذیه خود را درست کنید. باید سعی کنید از مواد مغذی و سالم تغذیه کنید تا بارداری سالم‌تری داشته باشید.
سعی کنید هرروز حداقل ۲ لیوان آب‌میوه و ۲.۵ لیوان آب سبزیجات مصرف کنید. خوراکی‌ها و غذاهایی که کلسیم زیاد دارند همچون شیر، ماست و آب‌پرتقال مملو از کلسیم مصرف کنید. از منابع مختلف پروتئین همچون آجیل، حبوبات، انواع فراورده‌های سویا، مرغ و گوشت تغذیه کنید.
۵-کمتر کافئین مصرف کنید
بااینکه هنوز اتفاق‌نظری در مورد مصرف کافئین در دوران بارداری بین کارشناسان وجود ندارد، اما بیشتر آن‌ها اعتقاددارند زنان باردار و افرادی که تصمیم به باردارشدن دارند، باید مصرف این خوراکی را به حداقل برسانند.
برخی از یافته‌های علمی نشان داده‌اند، میان مصرف کافئین و کاهش باروری رابطه مستقیم وجود دارد. مصرف زیاد کافئین می‌تواند در مواردی به سقط‌جنین منجر شود.
به زنان باردار توصیه می شود میزان مصرف کافئین خود را به ۲۰۰ میلی‌گرم در روز، یعنی یک فنجان کاهش دهند. این چیزی است که پیش از بارداری نیز باید به آن توجه داشت.
۶-وزن خود را کنترل کنید
هنگامی‌که وزن متعادلی داشته باشید، بارداری آسان‌تری نیز خواهید داشت. کم یا زیاد بودن نسبت قد به وزن می‌تواند منجر به مشکلاتی برای باردارشدن بشود. داشتن نسبت زیر ۲۰ یا بیش از ۲۴ وزن به قد می‌تواند روی باروری تأثیر منفی داشته باشد.
اگر در وزن متناسب قرار ندارید، کم یا زیاد کردن وزن شاید به باردارشدن شما کمک کند. داشتن وزن متناسب، بارداری راحت‌تری نیز برای مادر به ارمغان می‌آورد. برای کسب وزن مناسب می‌توانید با متخصص تغذیه نیز مشورت کنید.
۷-حواستان به مصرف ماهی باشد
اگر از طرفداران ماهی هستید باید حواستان به تغذیه خود باشد. بااینکه ماهی منبع اسیدهای چرب امگا ۳ (که برای رشد مغز و بینایی کودک شما بسیار مهم است) و همچنین پروتئین، ویتامین D و دیگر مواد مغذی است، اما بااین‌حال حاوی جیوه نیز هست که می‌تواند خطرناک باشد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند، زنان باردار باید به‌طور متوسط ماهی مصرف کنند و بهترین تغذیه نیز ممانعت از خوردن ماهی‌هایی است که جیوه زیاد دارند. سازمان دارویی و غذایی جهانی توصیه می‌کند، زنانی که قصد باردارشدن دارند از خوردن گوشت ماهی‌هایی همچون کوسه، اره ماهی و شاه‌ماهی خالدار خودداری کنند و بیشتر از ۱۷۰ گرم تن ماهی در طول هفته مصرف نکنند. بهتر است از مصرف ماهی‌های رودخانه‌ای که خودتان صید کرده‌اید نیز خودداری کنید مگر اینکه مطمئن باشید آلوده نیستند.
سازمان دارویی و غذایی جهانی توصیه می‌کند، زنان باردار در طول هفته حدود ۳۴۰ گرم ماهی مصرف کنند.
۸- برنامه ورزشی برای خود تعیین و آن را دنبال کنید
هم‌اکنون یک برنامه ورزشی برای تناسب‌اندام خود تعیین کنید و بر اساس آن پیش بروید. به‌این‌ترتیب می‌توانید بارداری سالم‌تری داشته باشید. ورزش کردن تا حدی که کمی هم عرق کنید می‌تواند در فرونشاندن استرس‌های پیش از بارداری نیز مفید باشد.
تمرینات ورزشی سالم شامل ۳۰ دقیقه ورزش ملایم همچون پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا ورزش‌های کاهش وزن در بیشتر روزهای هفته است.
برای افزایش انعطاف بدن، ورزش‌های کششی یا یوگا انجام دهید. بعد از باردارشدن نیز تمرینات ورزشی خود را ادامه دهید. اگر تاکنون ورزش در برنامه روزانه شما وجود نداشته است، آن را اضافه کنید و از برنامه‌های ساده‌ای همچون پیاده‌روی بین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه در روز شروع کنید. یا می‌توانید از تمرینات ساده‌ای همچون استفاده از پله‌ها به‌جای آسانسور یا پارک کردن ماشین در فاصله‌ای دورتر از محل کار و پیاده رفتن یک قسمت از مسیر کمک بگیرید.
۹- پیش دندان‌پزشک بروید
هنگامی‌که می‌خواهید خود را برای بارداری آماده کنید حتماً باید به‌سلامت دهان خود نیز رسیدگی کنید. تغییرات هورمونی در طول بارداری می‌تواند منجر به بیماری‌های لثه شود. در دوران بارداری میزان استروژن و پروژسترون افزایش می‌یابد و همین مسئله باعث می‌شود لثه در مقابله با باکتری‌ها رفتاری متفاوت نشان دهد و منجر به تورم لثه‌ها شود. این تورم باعث می‌شود هر باری که دندان‌های خود را مسواک می‌زنید یا نخ دندان می‌کشید، لثه‌ها خونریزی کنند.
خانم‌هایی که پیش از باردارشدن همه مشکلات لثه و دندان‌های خود را برطرف می‌کنند، در دوران بارداری مشکلات کمتری در این رابطه خواهند دشت. حتماً پیش از باردارشدن دندانپزشکی بروید و دندان‌های خراب خود را درست کنید.
۱۰-به سابقه پزشکی خود توجه کنید
سعی کنید در رابطه باسابقه پزشکی خود و همسر خود اطلاعات کسب کنید و ببینید سابقه بیماری‌های ژنتیکی همچون سندروم داون، کم‌خونی داسی شکل، تصلب کیستی بافت‌ها، تای-ساکز یا ناهنجاری‌های خونی نداشته باشید. شما همچنین باید بدانید در بستگان و فامیل خود کسی دچار عقب‌ماندگی ذهنی یا بیماری‌های جسمی دیگری همچون بیماری‌های قلبی یا نقص لوله عصبی نباشند.
دکتر شما باید همه سابقه پزشکی شمارا بررسی کند و مطمئن شود که شما و همسرتان مشکل ژنتیکی ندارید.
۱۱-. توجه به مسائل مالی
به دنیا آوردن و پرورش کودک هزینه‌های زیادی دارد. شما پیش از باردارشدن باید همه هزینه‌های مرتبط با بارداری، زایمان و رشد و مدرسه رفتن کودک خود را برآورد کنید.
می‌توانید برای کم کردن بخشی از هزینه‌ها از بهترین بیمه‌ای که امکانات بیشتری دارد، استفاده کنید. اگر پزشک یا مامای خاصی مدنظر شماست، هزینه‌های ویزیت و … را برآورد کنید. اگر می‌توانید از هزینه‌های کنونی خود کم و پس‌انداز کنید تا بعد از تولد کودک، با مشکل مواجه نشوید.
۱۲- توجه به‌سلامت روانی خود
موسسه پزشکی آلیس دومار می‌گوید، زنانی که از افسردگی رنج می‌برند، دو برابر بیشتر از زنان سالم در معرض مشکلات ناباروری قرار دارند. افرادی که افسرده هستند نمی‌توانند به‌خوبی از خود مراقبت کنند، درنتیجه نمی‌توانند از فرزندانشان نیز مراقبت کنند. بر اساس اعتقاد برخی کارشناسان، باردارشدن در دوران افسردگی بسیار دشوار است.
دومار پیشنهاد می‌کند زنانی که در خانواده آن‌ها سابقه افسردگی وجود دارد، پیش از بارداری حتماً سلامت روان خود را کنترل کنند. اگر نشانه‌هایی از افسردگی همچون علاقه نداشتن به مسائلی که قبلاً از آن‌ها لذت می‌بردید، تغییر در میل و اشتیاق‌های خود، تغییر در عادت‌های خواب، نداشتن انرژی یا داشتن احساس ناامیدی و بی‌ارزش بودن را در خود مشاهده کردید، حتماً به تراپیست یا روانشناس مراجعه کنید.
دو درمان بسیار مؤثر افسردگی، مشاوره و دارودرمانی است و بیشتر بیمارها، با تلفیق هر دو درمان باهم مداوا می‌شوند. اگر مصرف دارو برای شما الزامی بود، روان‌پزشک داروهایی برای شما تجویز خواهد کرد که پیش از بارداری و دوران بارداری برای شما ضرر نداشته باشد. البته می‌توانید از روش‌های مدیریت استرس همچون مراقبه و یوگا نیز استفاده کنید.
۱۳-مراقب عفونت‌ها باشید
بسیار مهم است که پیش از باردارشدن هیچ‌گونه عفونتی در بدن نداشته باشید. شما باید از غذاهایی همچون پنیرهای سفید سترون نشده یا دیگر لبنیات روزانه و گوشت، ماهی یا مرغ خام و نیم‌پز استفاده نکنید. این غذاها می‌توانند حامل باکتری‌های مضر و خطرناکی باشند که منجر به بیماری‌های تغذیه‌ای و درنتیجه سقط‌جنین یا مرده به دنیا آمدن نوزاد شوند. همچنین باید از آب‌میوه‌های پاستوریزه و هموژنیزه نشده استفاده نکنید زیرا حاوی باکتری‌هایی همچون ای کولی یا سالمونلا هستند.
به یاد داشته باشید پیش از تهیه غذا دستان خود را تمیز بشویید. مطمئن شوید یخچال شما روی درجه ۳۵ تا ۴۰ درجه فارنهایت تنظیم شده است و درجه فریزر منفی ۱۸ درجه سانتی گراد است. این درجه‌ها به سالم ماندن مواد غذایی کمک می‌کنند.
هنگام گل‌کاری یا کشاورزی در باغچه، حتماً دستکش دست کنید تا باکتری‌های عفونی از خاک نگیرید.
حتماً مراقب‌های لازم را انجام دهید تا سرما نخورید. برای این منظور می‌توانید، در ابتدای هر فصلی واکسن آنفولانزا را تزریق کنید. مبتلا شدن به آنفولانزا در طول بارداری می‌تواند باعث بروز مشکلات پیچیده‌ای همچون ذات‌الریه یا زایمان زودرس بشود.
۱۴-خطرهای محیطی را به حداقل برسانید
شاید نتوانید از همه خطرهای محیطی در امان باشید اما می‌توانید تا حد امکان این خطرات را به حداقل کاهش دهید. بعضی از کارها برای شما و کودک متولد نشده‌تان مضر و خطرناک است. به‌طور مثال، اگر هرروز در معرض مواد شیمیایی یا تشعشات مضر قرار دارید باید پیش از باردارشدن تغییراتی در این اوضاع به وجود بیاورید.
همچنین، برخی از محصولات پاک‌کننده همچون آفت‌کش‌ها، محلول‌ها یا سرب‌های موجود در آب نوشیدنی به‌واسطه لوله‌های قدیمی برای رشد و پرورش نوزاد در بدن مضر هستند. برای این منظور با پزشک خود مشورت کنید تا حد امکان مسائل خطرناک موجود در زندگی روزمره خود را حذف یا کمرنگ کنید.
۱۵-خوب به تصمیم خود فکر کنید
بچه‌دار شدن یکی از تعهدات زندگی است. پیش از تصمیم‌گیری برای بچه‌دار شدن، ببینید آیا برای پذیرفتن این مسئولیت آمادگی کافی دارید. برای اطمینان از این آمادگی به سؤال‌های زیر فکر کنید:
• آیا می‌دانید که چگونه باید مسئولیت‌های بچه‌داری خود را به‌خوبی انجام دهید و بین کار و خانواده خود تعادل برقرار کنید؟
• آیا آمادگی لازم برای نگهداری از فرزندی که مشکل خاصی دارد رادارید؟
• آیا شما و همسرتان هر دو به بچه‌دار شدن تمایل دارید؟
۱۶-زمان تخمک‌گذاری خود را کشف کنید
برخی از خانم‌ها وقتی آماده باردارشدن می‌شوند، خیلی راحت روش‌های جلوگیری را کنار می‌گذارند و همه‌چیز را به قضا و قدر می‌سپارند. اما تعدادی دیگر، با علامت زدن دوران پریود خود و دنبال کردن نشانه‌ها برای کشف زمان باروری خود، محاسبات دقیقی را دنبال می‌کنند.
برای تعیین زمان تخمک‌گذاری خود، دمای بدن خود و تغییرات مخاط گردنی خود را بنویسید. این نشانه‌ها را برای چند ماه پشت سر هم دنبال کنید تا بتوانید در هر دوره زمان دقیق تخمک‌گذاری خود را کشف کنید.
البته از دستگاه‌های محاسبه تخمک‌گذاری نیز می‌توانید استفاده کنید. این کیت‌ها در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند.
۱۷- کنار گذاشتن روش‌های پیشگیری
اکنون می‌توانید با روش‌های پیشگیری از بارداری خداحافظی کنید. افرادی که از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنند باید پیش از بارداری مواردی را در نظر داشته باشند. پیش از کنار گذاشتن این قرص‌ها، باید دوره خود را تمام کنید تا پریود شما دچار بی‌نظمی و اشکال نشود. شاید چند ماه طول بکشد تا دوره پریود شما دوباره به حالت نرمال بازگردد اما بیشتر خانم‌ها از همان ماه اولی که قرص‌ها را کنار می‌گذارند، بارور هستند.
برخی از کارشناسان معتقد هستند، بهتر است پس از قطع مصرف قرص‌های ضدبارداری از روش‌های طبیعی همچون کاندوم استفاده کنید تا دوباره پریود شما به حالت نرمال برگردد. منتظر ماندن برای داشتن پریود نرمال به شما کمک می‌کند تا زمان دقیقی داشته باشید و بتوانید به‌راحتی برای انجام آزمایش‌های موردنظر خود در سه‌ماهه نخست بارداری، برنامه‌ریزی کنید.