ما وضعیت هوا رو پیش بینی میکنیم و نه پیشگویی…
گفتگوی آوای دریا با یک کارشناس هواشناسی :
خودتان را به طور کامل معرفی کنید.
سعیده خوارزمی هستم متولد سال ۱۳۶۶ و شهر بندرعباس
حال و هوای دلتون چطوره؟
گاهی صاف، گاهی ابری همراه با نم نم لطیف باران، گاهی هم غبار آلود. مسلماً با توجه به شرایط محیطی و اتفاقاتی که در دنیا رخ می دهد حال انسان میتونه تغییر کنه. ولی در حالت کلی خوبه خداروشکر.
چه خواندید که الان هواشناس شده‌اید؟
من تحصیلات دانشگاهی را با رشته فیزیک کاربردی در مقطع کارشناسی در دانشگاه هرمزگان آغاز کردم. این دیدگاه وجود داره که برخی فکر میکنند هواشناسی زیرمجموعه ای از علوم جغرافیایی و یا در کنار رشته کشاورزی و اقلیم شناسی قرار می گیرد؛ ولی اینطور نیست، هواشناسی زیر مجموعه علوم پایه و رشته فیزیک هست. ما میتونیم با توجه به علاقه مون در گرایش های مختلف فیزیک مثل اتمی-مولکولی، اپتیک، هسته ای، ژئوفیزیک، هواشناسی و غیره… ادامه تحصیل بدیم. من با توجه به علاقه شخصی م، رشته هواشناسی رو برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری انتخاب کردم و در زمینه ماهواره های هواشناسی و سنجش از دور، تحقیقاتم را ادامه دادم و صرف اخذ مدرک دوره دکتری برام کافی نبود و هنوز هم دوست دارم به کسب معلومات و تحقیق در این زمینه ادامه بدم.
از چه سالی در سازمان هواشناسی مشغول به کار شدید؟
من در آزمون استخدامی سال ۱۳۹۲ شرکت کردم و از سال ۱۳۹۵ وارد مرکز پیش بینی و صدور پیش آگاهی های جوی اداره کل هواشناسی استان هرمزگان شدم.
پیش بینی هواشناسی به چه صورت هست چه پارامترهایی را در نظر میگیرید؟
پیش بینی های هواشناسی عمدتاً با استفاده از نقشه های مختلف هواشناسی و تصاویر ماهواره ای صورت میگیره. پارامترهایی مثل دما، رطوبت، فشار، سمت و سرعت باد که در ساعت های معین در ایستگاه های هواشناسی کل دنیا اندازه گیری میشن، بعنوان داده های اولیه در مدلهای هواشناسی مورد استفاده قرار میگیرن. این نقشه ها با استفاده از مدلسازی و حل معادلات حاکم بر جو، که بسیار هم پیچیده هستند، به دست می آیند. به این ترتیب نقشه های هواشناسی برای سطح زمین و سطوح فشاری و ارتفاع های مختلف جو ترسیم می شوند. موضوع دیگری که در پیش بینی هواشناسی مورد استفاده قرار می گیرد دور پیوند ها هست شاید اسم ال نینو یا لانینو رو شنیده باشید. ال نینو فقط یکی از دورپیوندها هست که در شرایط جوی تاثیر گزاره. دور پیوندهای دیگری هم مثل نوسانات اطلس شمالی، مادن-جولین وجود دارند. این نشان میدهد که تمام پدیده های جوی در کل کره زمین بر روی همدیگر تاثیرگذار هستند و جو از یک سیستم پیوسته تشکیل شده. ما با در نظر گرفتن تمام این موارد پیش بینی های هواشناسی را ارائه می کنیم.
تا به حال شده که پیش بینی ها درست از آب در نیاد؟
مسلماً همینطور هست در واقع ما وضعیت هوا رو پیش بینی میکنیم و نه پیشگویی. همیشه در پیش بینی ها بایستی عدم قطعیت مکان و زمان را در نظر گرفت. بهترین پیشبین کسی هست که بتونه در کنار پیش بینی هاش احتمال وقوع پدیده رو بیان کنه. به عنوان مثال بتونیم بگیم به احتمال ۸۵ درصد در بازه زمانی مثلاً ساعت ۱۲ تا ۱۸ در فلان منطقه در محدوده ۱۵ تا ۲۰ میلی متر باران خواهد بارید. باید توجه داشته باشیم که پدیده های هواشناسی به شدت تغییر پذیر هستند در علم نظریه ای وجود دارد به نام نظریه آشوب یا اثر پروانه‌ای، که نشان دهنده حساسیت سیستم‌های آشوبناک , مثل جو سیاره زمین , به شرایط اولیه هست بطوریکه کوچکترین تغییری در شرایط اولیه( مثل بال زدن یک پروانه) میتونه باعث تغییر شدید (وقوع یک طوفان در یک کشور دیگر ) در زمان آینده بشه. پس اینکه به قول شما پیش بینی ها درست از آب در نمیاد یا به عبارتی همراه با خطا باشه تا حدودی اجتناب ناپذیره و از نظر علمی هم توجیه پذیر.
عکس العمل ها چطور بود؟
بیشترین عکس العمل ها مربوط به پیش بینی بارش هست ما معمولا هشدارها رو از ۳ روز قبل صادر میکنیم و در این سه روز مردم فرصت خوبی دارن برای ساختن لطیفه‌ها، کاریکاتور ها و یا حتی به تازگی کلیپ هم درست می کنند البته با توجه به اینکه طی سال‌های اخیر پیش بینی ها با دقت بیشتری همراه بوده، بنابراین معمولاً این لطیفه ها باعث انرژی گرفتن ما هم میشه و برامون جالب هست، چون اطمینان داریم پدیده پیش بینی شده با احتمال بالایی اتفاق خواهد افتاد. در مورد دما و باد، چون متغیرهای پیوسته هستن، معمولا خطا کمتر هست ولی پدیده ای مثل بارش چون متغیری گسسته هست، میزانش از منطقه ای تا منطقه دیگر کاملا تغییر میکنه . گاهی اوقات شاهد این هستیم که در مناطق شرقی بندرعباس بارش رخ میده و در همون موقع در مناطق غربی شهر گردوخاک را داریم. خب اینجاست که نیمی از مردم شهر به ما اعتماد میکنند و نیمی دیگه بی اعتماد میشن.
با مردم در ارتباط هستید؟ از این ارتباط بگویید؟ بیشترین مخاطبان شما چه کسانی هستند؟
بله، ارتباط زیادی با مردم عزیز و به ویژه هم استانی هامون داریم علاوه بر گفتگوها و اخباری که از رادیو و تلویزیون پخش میشه و مطالب و پیش بینی های روزانه ای که در کانال های مجازی و سایت هواشناسی اداره قرار میدهیم، بسیاری از صیادان روزانه برای رفتن به دریا با ما تماس می گیرد و از شرایط دریا و وضعیت هوا جویا می‌شوند. کشاورزان زمان کاشت و برداشت محصول وضعیت جوی خیلی براشون اهمیت داره و ما سعی میکنیم که تا جایی که میتونیم از نقشه های هواشناسی استفاده کنیم و اطلاعات مورد نیاز را در اختیارشان قرار بدیم.
یک خاطره خوب و یک خاطره بعد از شغل تان؟
خاطرات خوب و بد که زیاد هستند هر وقت پیش بینی ها با درصد بالایی اتفاق بیفتند، خاطرات خوب محسوب می‌شوند. اگر خدایی نکرده پدیده ها همراه با خسارات مال و جانی باشه، برای ما خاطرات بد محسوب میشه. چیزی که در تمام خاطرات ما مشترک هست، استرس کاری هست. مخصوصا به هنگام وقوع سیل یا طوفان های دریایی، انتظار داریم مردم به هشدارها توجه کنند تا خسارات جانی و مالی به جای نگذارد، در این حالت خاطرات خوب برای ما به جا می ماند.
کارشناسان هواشناسی وضعیت هوا را خودشان از طریق اخبار اطلاع میدهند از تجربه این ارتباط مستقیم با مردم بگویید؟
مدت زمان زیادی هست که کارشناسان هواشناسی از طریق صدا و سیما با مردم در ارتباط هستند، من هم بعد از اینکه وارد این اداره شدم، به اقتضای قسمتی که مشغول به فعالیت بودم یعنی مرکز پیش بینی و پیش آگاهی های جوی، موظف شدم از طریق صدا و سیما اطلاع رسانی کنم. به شکل های مختلفی در خدمت صدا و سیمای مرکز خلیج فارس و به صدا و سیمای کیش هستیم قبلا به صورت حضوری در استودیو خبر بود، مدتی هم در فضای باز گزارش‌های متعددی داشتیم، و امروز هم که به دلیل شرایط کرونایی تماس زنده اینترنتی با استودیو خبر داریم.
از نظر شما هواشناسی جذاب تر هست یا تدریس در دانشگاه؟
هر دو جذابیت خاص خودشان را دارند. در مرکز پیش بینی نمیشه منفعل بود و هر روز با هر پدیده‌ای، یک مطلب جدید یاد میگیریم و تجربه جدیدی هست. تدریس دانشگاه هم برای من خیلی جذاب هست چون علاوه بر فضای علمی و تحقیقاتی که داره، حضور در کنار دانشجوها و شور و نشاطی که دارند باعث میشه که ما هم همیشه پر از امید و انرژی باشیم. مخصوصاً اینکه من اولین تجربه تدریسم را در دانشگاه در سن ۲۶ سالگی داشتم و اینکه اختلاف سنی زیادی با دانشجوها نداشتم باعث شد هم برای من جذاب تر باشه و هم دانشجوها، و ارتباط خیلی خوبی با هم داشته باشیم.
ایده آل تان چیست؟
اینکه پیش بینی‌های هواشناسی آنقدر دقیق بشود و اعتماد مردم آنقدر زیاد شود که هشدارهای هواشناسی را جدی بگیرند و زیرساختهای شهری آنقدر مستحکم بشه، که پدیده های جوی مثل بارشهای شدید، وقوع سیل و طوفان های دریایی خسارت های مالی و جانی را به همراه نداشته باشند و همگی از نعمت های خداوند بهره مند بشویم.
و در آخر حرف پایانی…
تشکر می کنم از تمامی کسانی که در این راه من را همراهی کردند و به من آموزش دادند. تشکر فراوان دارم از خانواده عزیزم، به ویژه پدر و مادر بزرگوارم که اگر که حمایت‌های آنها و لطف الهی نبود، من به اهدافم نمی رسیدم و تشکر از شما که این فرصت را در اختیار من قرار دادید که گوشه ای ازفعالیت های هواشناسی را بیان کنم.