صنایع دستی هرمزگان؛ زینت‌بخشِ تولیدات مدرن/ عدم تخصص مسئولان صنایع دستی موجب ضعف این حوزه شده است

صنعت سودآوری که مغفول مانده است؛

ارسال شده در ۳ آبان ۱۳۹۹، توسط هرمز

زمانی‌که گلابتون در تمام نقاط ایران به نام هنر هرمزگانی‌ها شناخته شود دیگر به نام دیگر کشورها برچسب نمی‌خورد؛ تبلیغات ضعیف در حوزه صنایع دستی و گزارش‌عملکردهای صرفا آماری مسئولین موجب شده است عملا اتفاق موثری برای صنعتی‌شدن این هنر زیبا به وقوع نپیوندد.

صنایع بومی و دستی از افتخارات هر ملت و کشوری به شمار می‌رود. هنرهای سنتی، مجموعه هنرهای اصیل، بومی و مردمی هر کشور ریشه‌های عمیق و استوار در اعتقادات آداب، عادات، رسوم، سنن و در مجموع فرهنگ معنوی جامعه دارد ‏و نمایشگر فرهنگ و تمدن اقوام بوده است. میراث‌های فرهنگی و هنری که در طول قرون به آیندگان منتقل می‌گردد دارای ارزش معنوی زیاد بود و بر پشتوانه های فرهنگی ـ هنری گذشتگان بنا شده است.

صنایع دستی از جمله ابزارهایی است که با بها دادن به آن می توان گام های موثری در حوزه ی اقتصادی برداشت، به طوری که می تواند به عنوان یکی از موانع صادرات غیرضروری نفت، زمینه های رشد اقتصادی را در کشور فراهم کند، بنابراین توجه به فراهم آوردن امکاناتی که تولید صنایع دستی را افزایش دهد، بسیار اهمیت دارد.

صنایع دستی هرمزگان طرفداران زیادی در داخل و خارج کشور دارد

هرمزگان از جمله استان هایی است که در هر شهر و روستای آن صنایع دستی و بومی زیادی را در خود جای داده است، گلابتون دوزی، خوس دوزی، بادله دوزی، شک دوزی، سوزن دوزی، عبا دوزی، ملیله دوزی، چادر شب بافی، قالی بافی، سبد بافی، حصیر بافی، صنایع صدفی، سفال گری، درب و پنجره چوبی، کرچاب، خورجین، کوزه سازی و صنایع دستی دریایی و لنج سازی، از هنرهای نام آشنای هنرمندان هرمزگانی است که طرفداران بسیار زیادی در داخل و خارج کشور دارند.

ستاره بختیاری از فعالین حوزه صنایع دستی استان هرمزگان در گفت و گو با هرمز اظهار کرد: کار در صنایع دستی درآمدزایی بسیار خوبی دارد و افرادی که در این صنعت و با کشورهای حوزه خلیج فارس فعالیت می کنند با پیشرفت قابل توجهی روبه رو هستند.

این هنرمند صنایع دستی افزود: مشکل صنایع دستی هرمزگان این است که یک فروشگاه صنایع دستی درخور و شایسته نداریم، فقط معبد هندوهای بندرعباس بود که آن هم آتش گرفت و سوخت، فعالین این صنعت نیز به قدری مشغول تهیه مواد اولیه برای این هنر هستند که دیگر برند شدن برایشان بی اهمیت شده است آنها به دنبال کسب روزی هستند.

عدم تخصص مسئولان صنایع دستی هرمزگان باعث ضعف در این حوزه شده است

بختیاری ادامه داد: مسئولین صنایع دستی استان هرمزگان دلسوز نبوده و در این امر تخصص کافی ندارند، در معبد هندوها با یک تصویر بسیار زشتی برای صنعتگران غرفه زدند که ترغیب نمی شدیم محصولات را آنجا بفروش برسانیم، مدیریت بسیار ضعیفی که به علت نبودن انسان های آگاه در این زمینه، امکانات و تولید انبوه نداریم.

وی اظهار کرد: زمانی که مدیر و معاون ها هیچ کدام کار صنایع دستی را بلد نیستند داشتن اطلاعات آماری مشکلی را حل نمی کند در صورتی که مسئولین باید درگیر این کار باشند و با چالش های آن در ارتباط باشند و زمانی که تخصص در این رشته ندارند نمی توانند صنعتگر را درک کنند، اگرچه مسئولین استان بومی هستند و خودم نیز بومی این شهر هستم اما بومی بودن مهم نیست تخصص افراد مهم است.

ضعف شدید تبلیغات صنایع دستی هرمزگان توسط مسئولان مربوطه

بختیاری با تاکید براینکه برندسازی به کار هویت می دهد ادامه داد: زمانی که گلابتون هرمزگان در تمام نقاط ایران شناخته شده باشد دیگر نمی توانند بگویند هنر پاکستان و هند است، تبلیغات در صنایع دستی هرمزگان به شدت ضعیف عمل شده است، اداره جات نیز می گویند حمایت می کنیم اما در واقع کاری از پیش نمی برند، آماری که مسئولین برای ارائه گزارش می دهند آن چیزی نیست که در واقعیت اتفاق افتاده است.

وی تصریح کرد: اگرچه فضای مجازی کمک بسیاری کرد تا با شهرستان های دیگر نیز در ارتباط باشیم و نوع سلایق آن ها را بشناسیم و خود را به روز کنیم اما گران بودن کالایی که تولید می شود و مصرف نمی شود، سنت هایی که به سختی شکسته می شود تا به خلاقیت تبدیل شود از مشکلاتی است که در این حیطه ما را دچار خود کرده است.

این هنرمند صنایع دستی ادامه داد: زمانی شلوار بندری را با یک تغییر خاصی به عنوان مد روز و شلوار مجلسی بیرونی استفاده کردند اما نوع طرح لباس در هرمزگان و برای مردم بومی بازخورد خوبی نداشت زیرا برای زنان شلوار بندری یک حرمت حجابی خاصی دارد، در صورتی که اگر ذهنیت ها تغییر کند از شهرستانها نیز سفارش کار خواهیم داشت.

خانه نشینی و کرونا باعث تشویق افراد به سوی مشاغل خانگی شده است

مریم اقبالی فعال صنایع دستی هرمزگان در گفتگو با هرمز اظهار کرد: از سال ۱۳۹۲ صنایع دستی را به صورت نقاشی روی کیف چرم آغاز کردم اما به دلیل هزینه های بالایی که داشت مشتریان استقبال نکردند به همین دلیل کار دوخت کیف های دستی و سنتی را با ایده های شخصی عملی کردم.

این فعال صنایع دستی افزود: قبل از شیوع ویروس کرونا با شرکت در نمایشگاه های صنایع دستی و ایونت ها ارتباط با مشتریان و دیگر استان های کشوری را داشتیم اما کرونا بهانه ای برای ترک این ارتباط نشد، فضای مجازی این بستر را فراهم کرده است، ایده پردازها را با دنیای مجازی بیشتر ارتباط داده  و خلاقیت ها را بییشتر کرده است، خانم های خانه دار شاغل شده اند وافراد تشویق شده اند تا در صنایع دستی اشتغال داشته باشند.

اقبالی که مدرس کار و فناوری در مدارس است ادامه داد: برای دانش آموزان جالب است که مربی آنها یک هنرمند صنایع دستی است و همین عاملی شده است تا برای حضور در این عرصه انگیزه و اشتیاق داشته باشند، یکی از دانش آموزان که اکنون شمال کشور است هزینه دانشگاه خود را از تریکو و قلاب بافی داده است و فعالیت خوبی دارد که اتفاقا همین کار او نیز برای من انگیزه شده است.

وی با بیان اینکه هنرمند صنایع دستی باید بازار را بشناسد اما شبیه عموم نباشد تا در ذهن مشتری ماندگار باشد، تصریح کرد: ایده هایی که در صنایع دستی هرمزگان عنوان می شود جنوبی است و به دلیل اینکه در استان هرمزگان از اقشار مختلف فرهنگی زندگی می کنند و فضای مجازی نیز بستری برای معرفی به دیگر استان های کشور شده است باید تنوع در کار باشد تا مردم هنرهای جدید را بینند و استقبال بیشتری می کنند.

هنرمندان هرمزگان از برپایی نمایشگاه بی اطلاع هستند

این هنرمند صنایع دستی افزود: هنر سلیقه ای است و هنرمند را با سلیقه اش می شناسند من نیز سبک خودم را دارم که شخصی کار کردن بهتراز همکاری با دولت است، ارگان های دولتی اگر حمایت گر صنایع دستی باشند و از خانم هایی که در حوزه های صنایع دستی فعالیت می کنند کارهای متنوع و خاصی را تحویل بگیرند باعث پیشرفت و شناخت هنر صنایع دستی شود.

وی خاطرنشان کرد: مسئولین صنایع دستی بندرعباس با وجود اینکه تمام هنرمندان و صنعتگران خود را می شناسند اما در اطلاع رسانی و تبلیغ غرفه ها ضعیف و دیر عمل می کنند، به کل فعالین صنایع دستی کشوری غرفه رایگان می دهند اما هنرمندان هرمزگان از برپایی نمایشگاه بی اطلاع هستند، البته اکنون که کرونا شیوع پیدا کرده است و هنرمندی در غرفه ها شرکت نمی کند اطلاع رسانی به موقعی دارند.

اقبالی با تاکید براینکه در بازار اینستاگرام رقابت کاذب زیاد است، ادامه داد: کیفیت و خلاقیت در کار مهم است که باعث حس رضایت و مقبولیت در مشتری می شود اما در فضای مجازی پیج هایی که زندگی شخصی خود را به اشتراک می گذارند موفق ترهستند، مردم به دنبال سبک های دیگری از هنر هستند و صنایع دستی را نمی پسندند در صورتی که اگر همان افراد حمایت صنایع دستی نباشند و به اصطلاح لایک نکنند پیشرفتی حاصل نمی شود.

هنر صنایع دستی هرمزگان در تولیدات مدرن امروزی استفاده می شود

فاطمه باستانی کارشناس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان هرمزگان که از فعالین صنایع دستی و فارغ التحصیل رشته طراحی لباس است در گفت و گو با هرمز اظهار کرد: ابتدا کارم را با یک مزون خیاطی شروع کردم که هم زمان با آن تدوین ژورنال و کتاب را نیز در دست داشتم، کتاب بادله پوشان که بهترین نمونه کاری ام است به پایان رسید و پس از آن همکاری با اداره میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری را در پرونده کاری خود به ثبت رسانده ام.

این فعال صنایع دستی که دو مهر اصالت برقع های قرمز رنگ میناب و شیلا را در پرونده هنری خود دارد، افزود: مهر اصالت ملی را به یک اثر با شرایط هنری و خاص اصیل بودن، دوستدار طبیعت، قیمت مناسب و به روز شدن می دهند و در کنار تمام آن خصوصیات قابل استفاده برای عامه مردم نیز باشد، برای گرفتن مهر اصالت باید آثار هنری و صنایع دستی فرهنگ ایران، به همان شکلی که هست قابل استفاده باشد و از فرهنگ شهری باشد که متعلق به همان مکان است تا حفظ و احیا شود.

باستانی که مدرس رشته های طراحی لباس، گرافیک و نقاشی است، ادامه داد: ابتدا کارهای هنری و صنایع دستی هرمزگان نیازهای روز مردم را پاسخ نمی داد اما در دو سال اخیر تغییر قابل توجهی را داشته است به نوعی که استفاده از رودوزی ها و نوار دوزی هایی که در لباس های سنتی بود اکنون در لباس های مدرن نیز استفاده می شود که به جز مجالس عروسی به صورت عامه استفاده می شود.

وی اضافه کرد: از زمانی که شهرنشین شده ایم دیگرنمی توانیم برقع را به شکل قدیمی آن استفاده کنیم بنابراین تغییر کاربری داده و از طرح آن برای کیف پول استفاده کردیم، زیور آلاتی که با نوار دوزی های شلوار بندری درست می شود نیز مورد استقبال عموم قرار گرفت.

هنر صنایع دستی زنان هرمزگان باید وارد فرهنگ زندگی مردم شود

این کارشناس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان هرمزگان تصریح کرد: صنایع دستی و هنرهای سنتی استان هرمزگان مختص بانوان شده است که در حیطه پوشاک نیز فعالیت می کنند در صورتی که باید آن را از زنانگی خارج کرده و وارد زندگی عامه مردم شود، هنرهای سنتی که می توان در دکوراسیون خانگی، فرهنگ پوششی و نمای شهری از آن استفاده کرد تا بتوان آن ها را ترویج داد و به بازارهای جهانی معرفی کرد.

باستانی که کتاب دوم خود را در تشریح نمادها و نشانه های پوشاک و فرهنگ استان هرمزگان در دست چاپ دارد، خاطرنشان کرد: مردم شهرها و حتی کشورهای دیگر باید بدانند که هرمرگان فقط دریا، ماهی و لنج نیست این استان زنان هنرمندی دارد که سال ها است هنر سوزن دوزی را زنده نگه داشته اند در صورتی که در هیج نقطه از کشور این اصالت را در سوزن دوز ها را نمی توانید ببینید، شلوار بندری سالیان زیادی است که در فرهنگ و سنت هرمزگان سابقه دارد و هنوز به روز است و از آن روزانه استفاده می کنند و منسوخ شده نیست.

وی ادامه داد: هنرمندان صنایع دستی هرمزگان با برندهای مختلفی در جهان فعالیت می کنند و فضای مجازی فرصتی شده است تا آن را به سایر شهرها و کشورها نیز معرفی کنیم، استقبال کشورهای هلند، آلمان، فرانسه و کشورهای حوزه خلیج فارس از این هنر به عنوان سوغاتی و هدیه استفاده می کنند.

باستانی افزود: نکته مهمی که در صنایع دستی استان هرمزگان وجود دارد این است که اختصاصی و در طراحی پوشاک است وبیشترین صادرات را در به جهت مشابهت فرهنگی با حوزه خلیج فارس داشته است و اگر به خارج از شهرها و کشورهای دیگر صادر شود به صورت چمدانی است و نمی توان تولید انبوه داشت.

این کارشناس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان خاطرنشان کرد: گردشگری که به هرمزگان می آید ترجیح می دهد از خرما و حصیر این استان استفاده کند زیرا شلوار گلابتون دوزی با عرف بازار به قیمت یک میلیون و پانصدهزار تومان است که کاربردی هم برای افراد غیربومی ندارد، به همین دلیل نباید انتظار داشت که این نوع شلوار را به جاهای دیگر صادر کنیم زیرا برای دیگران بعد مصرفی ندارد.

newsletter

عضویت در خبرنامه

زمانی که شماره جدید منتشر شد، ما شما را با خبر میکنیم!