روز جهانی ماما

پنجم ماه می ، ازسوی سازمان بهداشت جهانی و کنفدراسیون بین المللی مامایی به نام روز جهانی ماما نام گذاری شده است . برای اولین بار در سال ۱۹۸۰ این روز به عنوان روز جهانی ماما پیشنهاد و سپس از سال ۱۹۹۲ به صورت رسمی ، به افکار عمومی جهان اعلام شد.

کنفدراسیون بین المللی مامایی هم بیانیه ای را خطاب به کلیه ی سازمانها و نهادهای بین المللی مامایی اعلام کرد و در آن از تمامی ماماها دعوت به همکاری کرد و از آنها خواست تا بیشتر از سال های دیگر ، مرگ و میرهای ناشی از زایمان را به افکار عمومی مردم خود ، نشان دهند .

در بخشی از این بیانیه آمده است که : ۵ می و مصادف با این روز ، این کنفدراسیون از تمامی اعضای سازمانهای مامایی و حامیان آنها در سراسر دنیا خواست تا در روز جهانی مامایی به خیابانها بیایند . این کنفدراسیون از سازمانهای ملی و سرویس های محلی خواست تا در انجمن های محلی خود ترتیب راهپیمایی پنج کیلومتری را بدهند و بدین وسیله تعهد خود را در مواجهه با نابرابری های جهانی در مرگ و میر نوزادان و مادران نشان دهند و بر دغدغه های منطقه شان ، در اجرای مفاد و قوانین سرویس های مامایی تاکید ورزند .

هرسال ۳۴۰۰۰۰ زن در دنیا می میرند و میلیونها نفر از عفونتها و ناتوانایی های که به خاطر پیشگیری از مادرشدن به وجود می آیند رنج می برند . کنفدراسیون بین المللی مامایی همراه با نمایندگان سازمان ملل و سازمان بهداشت جهانی و همراه با تعداد وسیعی از دیگر شرکای بین المللی متعهد می شود تا مرگ و میر و امراض ناشی از زایمان مادران را از راه دسترسی به مراقبت های لازم مامایی در سراسر جهان نشان دهد به خصوص در کشورهای درحال توسعه که ۹۰ درصد از مرگ و میرهای ناشی از زایمان در آن ها اتفاق می افتد .

این راهپیمایی ۵ کیلومتری در اولین مرحله اش از جاده ی منتهی به دوربان آغاز می شود که در این منطقه ماماها از سراسر دنیا در کنفدراسیون سه سالانه ی کنفدراسیون مامایی گردهم می آیند و به کنفدراسیون اطمینان خواهند بخشید که تعهدات جهانی مامایی به شعارهایش وفادار مانده است .

جمعیت مامایی ایران

با نگاهی به پیشینه شکل گیری جمعیت مامایی ایران آشکار می گردد که این جامعه همواره با مشکلات و نارسایی هایی روبرو بوده است که آثار ناگواری در چگونگی ارائه خدمات و میزان آگاهی این گروه را فراهم می آورده است . براین اساس عده ای از ماماهای کشور در شهریور ۱۳۲۳ ( کانون مامایی ) را پایه گذاری نموده و شروع به فعالیت کردند . این کانون پس از اتخاذ نام های مختلف مانند سندیکای مامایی و جمعیت ماماها در سال ۱۳۴۲ با کانون همکاری ماماها که اعضای آن را پرستار ماماها تشکیل می دادند یکی گردید و بدین ترتیب انجمن تازه ای به نام انجمن ماماهای ایران تشکیل یافت .

ولی به نظر می آید که انجمن نامبرده توانایی لازم را برای برطرف کردن نارساییها نداشته و در اواخر سال ۱۳۶۷ به دلیل دشواریهای گوناگون حرفه ای ازقبیل نامعین بودن جایگاه مامایی ، منطبق نبودن برنامه های آموزشی با شرح وظایف ، عدم وجود شرح وظایف معین و مناسب ، عدم حضور ماماها در سیاستگزاری و تصمیم گیریهای مربوط به رشته ، جذب نشدن ماماهای فارغ التحصیل در محیط های کاری ، نداشتن نماینده در سطح وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی در ابعاد مختلف و بسیاری دیگر ، گروهی از ماماهای جوان باردیگر برای حل مشکلات و تامین کمبودها همت گماشتند و پس از بررسی مشکلات موجود زمینه را برای تاسیس جمعیت مامایی ایران فراهم آورند و طی دوسال فعالیت و پیگیری در سال ۱۳۶۹ جمعیت موفق به کسب پروانه فعالیت از وزارت کشور گردید و به ثبت شرکتها رسید .

جمعیت مامایی ایران از سال ۱۳۸۰ عضویت کنفدراسیون بین المللی ماماها را پذیرفته و فعالانه در کنگره این کنفدراسیون که اواخر فروردین ماه در کشور اتریش برگزار گردید شرکت نموده است . کنفدراسیون بین المللی ماماها در سال ۱۹۱۹ در بلژیک با نام اتحادیه بین المللی ماماها تاسیس گردیده و از سال ۱۹۵۴ در لندن به  کنفدراسیون بین المللی ماماها تغییر نام یافته است ، درحال حاضر ۸۳ انجمن مامایی از بیش از هفتاد کشور جهان عضویت آن را دارا می باشند . این کنفدراسیون از سال ۱۹۵۷ با سازمان بهداشت جهانی ارتباط رسمی داشته و با یونیسف ، بانک جهانی ، فدراسیون بین المللی تنظیم خانواده ، مجمع جمعیت و فدراسیون بین المللی زنان و مامایی همکاری نزدیک دارند .

اهم فعالیت های کنفدراسیون شامل برگزاری کنگره بین المللی ، کنفرانسها و کارگاههای منطقه ای ، انتشار شرح وظایف بین المللی ، تلاش در راه آغاز یک دوره مادری شالم و بی خطر و همکاری نزدیک با کارگاههای پیش از کنرگره سازمان بهداشت جهانی و یونیسف می باشد .

مامایی در ایران

قدمت رشته مامایی در ایران به شکل آموزش عالی پس از تحصیلات دبیرستان‌ به ۸۰ سال قبل بر می‌گردد.

نخستین آموزشگاه مامایی به نام مدرسه قابلگی با ۱۰ نفر شاگرد در سال ۱۲۹۸ در بیمارستان بانوان ‌شهر تهران تأسیس شد، پس از گذشت ۱۰ سال، نخستین آموزشگاه عالی مامایی در سال ۱۳۰۸ و با اعطای مدرک معادل لیسانس به عنوان یکی از شعب مدرسه طب آغاز به کار کرد.

در سال ۱۳۱۳ دانشگاه تهران تأسیس شد و سپس دانشکده پزشکی آن نیز افتتاح شد‌، لذا چند سال بعد در سال ۱۳۱۹ بیمارستان زنان به دانشکده پزشکی ملحق شد‌ از این آموزشگاه تا سال ۱۳۳۱ در مجموع 462 نفر فارغ‌التحصیل شدند.

از سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۵۸ برنامه آموزشی آموزشگاه به برنامه ۱.۵ ساله پرستاری و مامایی برای لیسانسیه‌های پرستاری تغییر یافت.

پس از آن در پی سه سال تعطیلی انقلاب فرهنگی از آغاز سال ۱۳۶۲ با نام «مدرسه عالی مامایی» آغاز به کار کرد و مجددا از ورودی دیپلم به تربیت کاردان و کارشناس مامایی اختصاص یافت.

در سال ۱۳۶۵ پس از انتقال آموزش گروه‌های پزشکی از آموزش عالی به وزارت بهداشت، دانشکده‌های پرستاری و مامایی تأسیس شد و در بهمن ۱۳۶۸ مصوب شد و هم اکنون در تربیت دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد مامایی ارائه خدمت می‌کنند.

مشکلات حرفه مامایی

به مخاطره افتادن استقلال حرفه مامایی از مهم‌ترین مشکلات کنونی جامعه مامایی در ایران است و این در حالی است که بنابر تعاریف سازمان بهداشت جهانی و دستورالعمل‌های وزارت بهداشت، رشته مامایی کاملا مستقل تعریف شده‌ و می‌تواند بدون نیاز به سرپرست وظایف خود را انجام دهد.

اموری که در حیطه کاری ماماها قرار دارد، شامل تمام مراقبت‌های عادی دوران بارداری، مشاوره‌های دوران بلوغ، تشخیص و درمان بیماری‌های شایع دستگاه تناسلی و مشکلات دوران پیری می‌شود.

دومین مشکل این صنف، عدم عقد قرارداد دفاتر خصوصی‌، اداری و سازمان‌های بیمه با آنها است.

در تمام دنیا خدمت دهنده زیر پوشش بیمه قرار می‌گیرد چه خدمت از سوی پزشک انجام شود و چه ماما، اما در کشور ما اینگونه نیست.

عدم عقد قرارداد سازمان‌های بیمه‌گر و پذیرش سونوگرافی در دفترچه بیمه از سوی ماماهای کشور موجب می‌شود، بیماران نتوانند از بیمه خدمات درمانی و تأمین اجتماعی استفاده کنند، قرارداد نداشتن بیمه‌ها با ماما موجب می‌شود میل خانواده‌ها که ترجیح می‌دهند برای کوچک‌ترین مشکلی به پزشک متخصص مراجعه کنند، تشدید شود.

این موضوع هم از نظر اقتصادی پرهزینه و هم وقت متخصصان را به امور ساده‌تری که از عهده ماما هم به راحتی بر می‌آید، اختصاص می‌دهد، حتی برای سازمان‌های بیمه‌گر نیز هزینه‌های بیشتری به وجود می‌آورد.

حرفه مامایی استرس‌زا است

با توجه به شیفت‌های شب طولانی و محیط کاری استرس‌زا مامایی باید جزو مشاغل سخت و زیان آور شناخته شود در حالی که هنوز از مزایای این قانون برخوردار نشده است، این نیز جزو مشکلات این شغل است.

و اما اکنون تو ای فرشته مهربان و تو ای کلید سلامت خانواده‌،‌ امروز روز تازه‌ای است.

روزی که سپاس از عمق قلب‌ها بر می‌خیزد و می‌کوشد تا راه خود را بیابد و بر زبان آید.

می‌خواهم از تو بگویم‌ از تو که فروزنده عشقی از تو که مادر مهری از تو که همواره با راز خلقت آدمی عجین شده‌ای و همواره شکفتن نو غنچه‌های امید را نظاره‌گری.

تو نخستین رحمت الهی در نجات انسانی‌، قلب‌های پر اضطراب هر مادری با نگاه‌های دوست داشتنی‌ات آرام می‌گیرد و آمدن عزیزترین موجود زندگی را نوید می‌بخشد.

سلام به تو که هر لحظه از زمان حیاتی را امید می‌بخشی، سلام به تو که زیبایی زندگی را نوید می‌دهی.

سلام به تو که نخستین نفس، نخستین نگاه، نخستین فریاد، نخستین اشک و نخستین عشق را می‌بینی‌، روزت مبارک.