یازده پیشنهاد جذاب و راحت برای تغذیه دانش آموزان
با شروع مدارس اکثر کودکان ۷ سال به بالا حداقل ۶ ساعت در روز به مدرسه می‌روند و نیمی از کالری روزانه خود را در مدرسه مصرف می کنند. تغذیه دانش آموزان در مدرسه بخشی از مدل تغذیه کل کودکان جامعه است و می تواند به شکل گیری رفتارهای تغذیه سالم مادام العمر کمک کند.
هنوز یک هفته به شروع سال تحصیلی جدید مانده اما دغدغه صبحانه و میان وعده تغذیه کودکان ذهنم را درگیر کرده است. تغذیه‌ای که بارها از تلویزیون و کارشناسان تغذیه شنیده‌ایم که تاثیر مستقیمی بر روند رشد و سطح تحصیلی دانش‌آموزان دارد. ای کاش مدارس سیاست ها و شیوه هایی را برای ایجاد یک محیط تغذیه‌ای سالم با غذاها و نوشیدنیهای مغذی، سالم و جذاب برای دانش آموزان اجرا می‌کردند. به دور و برم که نگاه میکنم میبینم این فقط نظر من نیست و دغدغه بسیاری از خانواده ها است. در اینجا نظر برخی از خانواده‌ها در این خصوص را بیان میکنیم تا بلکه دست‌اندرکاری آن را بخواند و به این نظرات جامع عمل بپوشاند.
تشویق به تغذیه سالم
هدی مادر دو دانش آموز، معتقد است مدارس باید دانش‌آموزان را تشویق کنند تا در وعده غذایی خود از غلات کامل، شیر، میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنند توجه مدارس به کیفیت کلی رژیم غذایی کودکان در سلامت آنها تاثیر مستقیمی دارد.
فراهم کردن بسته تغذیه سالم برای مناطق محروم
محسن که پدر سه دانش آموز است با ابراز نگرانی درخصوص تغذیه دانش آموزان خانواده‌های کم درآمد گفت: «هر مدرسه نیازمند استراتژی متناسب با آن منطقه است. برای مثال در برخی از مناطق با توجه به وضعیت زندگی، نیاز به شناسایی دانش‌آموزانی است که توانایی فراهم کردن تغذیه مناسب برای میان وعده را ندارند. بدین صورت میتوان به نحوی که سایر دانش آموزان متوجه نشوند امکان دریافت بسته‌های میان وعده سالم را برای آنها فراهم کرد.»
بوفه‌هایی با تغذیه سالم
مهسا مادر یک دانش‌آموز درخصوص نوع غذاهای بوفه مدارس گفت: «متاسفانه توجه به مواد غذایی که در بوفه‌ها به فروش می‌رسد، بسیار کم است. اقلام بوفه‌ها باید از استاندارهای تغذیه‌ای کودکان که شامل محدودیت‌هایی در چربی، شکر، سدیم و کالری است، مطابقت داشته باشد. با توجه به اینکه بچه‌ها به خصوص در سنین پایین از خوردن میان وعده‌هایی که از منزل آورده‌اند، خودداری میکنند و تمایل دارند با انتخاب خود از بوفه مدرسه تغذیه بخرند، فروش غذاهای خانگی مانند لقه‌های مقرون به صرفه نان و پنیر، تخم مرغ، کوکو و امثال آن که ممکن است در خانه نخورند اما با انتخاب خود از بوفه بخرند برای آنها بسیار مفید است.»
نظر چند پدر و مادر و پدر را که گوش کردم دیدم چقدر دل نگرانی‌ها مشابه است. مادرم میگوید: «این که چیزی نیست. آن زمان که تو هم به مدرسه میرفتی من هم همین مشکلات را داشتم. مطمئن باش که مادران ما هم با چنین مشکلاتی مواجه بودند، چندین بار با مدیر مدرسه در این خصوص صحبت کردم اما به نتیجه‌ای نرسیدم.
استاندار سازی سیاستهای تغذیه مدارس
چقدر خوب میشد سیاستهای تغذیه مدارس استاندارد سازی میشد و بجای فروش اسنک‌های کارخانه‌ای به سمت فروش لقمه‌های خانگی، میوه‌های فصل و تنقلات سالم می‌رفت. با توجه به نقش مهمی که رژیم غذایی در پیشگیری از بیماری‌های مزمن و حمایت از سلامتی ایفا میکند، باید مدارس به طور ایده‌آل به دانش‌آموزان آموزش تغذیه سالم دهند و معلمان و والدین را در فعالیت‌های آموزش تغذیه مشارکت دهند. آموزش تغذیه سالم میتواند به دانش‌آموزان بیاموزد که تشخیص دهید که چگونه رژیم غذایی سالم بر رفاه عاطفی تأثیر می‌گذارد و چگونه احساسات ممکن است بر عادات غذایی تأثیر بگذارد.
همان قدر که آموزش کسرها مهم است آموزش تغذیه سالم نیز مهم است این آموزش میتواند از طریق یک کلاس آموزش بهداشت به تنهایی و یا حتی بدون کلاس آموزشی از طریق فروش مواد غذایی سالم در بوفه انجام شود. در اینجا ما قصد داریم چند نمونه از غذاهای سالم و مقرون به صرفه که میتوانید همراه کودکان خود کنید و یا در بوفه مدارس ارائه شود را به شما معرفی کنیم.
تغذیه‌های سالم برای زنگ تفریح
از مزرعه تا مدرسه
یکی از در دسترس‌ترین و لذیذترین تغذیه ها برای زنگ تفریح میوه و سبزیجات فصل است. ویتامین، فیبر و مواد معدنی موجود در میوه ها میتواند به راحتی انرژی مورد نیاز دانش آموز را فراهم کرده و در عین حال جلوی اضافه وزن آنها را بگیرد. مدارس به راحتی میتوانند این میوه ها را در بسته های یک نفره به صورت تمیز بسته بندی کرده و در اختیار دانش آموزان قرار دهند. یک عدد هویج پوست کنده، یک تکه بلال بخارپز شده، سیب زمینی آب پز، یک تکه کرفس در کنار میوه های فصل، میان وعده‌ای جذاب و در عین حال اقتصادی برای کودکان است.
میوه خشک
فیبر، پروتئین، روی، آهن، انواع ویتامین و مواد معدنی در کنار طعم و بافت بی‌نظیر باعث شده که بچه ها عاشق میوه خشک باشند حتما نیاز نیست این میوه‌ها را از بیرون تهیه کنید. در فصل تابستان آفتاب و در فصل زمستان بخاری و شوفاژ به شما کمک میکند تا میوه‌های خشکی سالم و بدون هیچ نگهدارنده‌ای درست کنید تا کودکانتان در کنار لذت بردن از خوردن این میوه ها از فوایدی چون بهبود سیستم گوارش، تقویت استخوان و سلامت چشم ها، تقویت سیستم ایمنی بدن، تقویت حافظه بهره‌مند شوند. لواشک‌های تمیز خانگی، آلبالوی خشک، توت و گردو، نخودچی کشمش، عناب و انوع میوه خشک خوراکی هایی هستند که بچه ها نمیتوانند از آنها بگذرند. مدارس میتوانند با بسته بندی این‌ها در بسته های کوچک تک نفره آنها را در بوفه به فروش برسانند.
آجیل
اسیدهای چرب موجود درمغزها و دانه‌ها منبعی غنی برای میان وعده دانش آموزان است که حافظه را تقویت کرده و تمرکز را بالا میبرد.
لقمه‌های سالم مامان ساز
نان و پنیر و..
هر وقت اسم زنگ تفریح می‌آید طعم لقمه نان و پنیر در ذهن همه تداعی میشود. لقمه ای که هر روز در کنار گردو یا گوجه یا سبزی یا خیار طعمی متفاوت میگیرد. لقمه ای که به راستی سالم و مقوی است و تهیه آن چه در خانه و چه در بوفه مدرسه آسان و در عین حال مقوی است.
کره و عسل و مربا
لقمه کره و عسل یا کره و مربا سرشار از انرژی است و میتواند همچون دوپینگی بچه‌ها را برای ادامه درس و زنگ بعد آماده کند. میتوان با توجه به سلیقه دانش آموز از کره با طعمهای مختلف و همچنین مربا با طعمهای مختلف استفاده کرد.
لقمه تخم مرغ
تخم مرغ یکی از مواد سرشار از مواد مغذی و ویتامینهای مورد نیاز بدن است که به رشد دانش‌آموزان کمک میکند. میتوان تخم مرغ را با توجه به سلیقه دانش آموز به صورت آبپز، املت، نیمرو، خاگینه و… لقمه گرفت. جا دادن این مواد غذایی مفید در لیست موجودیهای بوفه در کنار اقتصادی بودن کمک بسیاری به سلامت دانش‌آموزان میکند.
نوشیدنیهای سالم و طبیعی
به کودکان خود بیاموزید آب سالم‌ترین نوشیدنی است که بدن به آن نیاز دارد. اما پس از آب مسلما شیر یکی از بهترین نوشیدنیها برای زنگ تفریح است اما در کنار آن آب میوه‌ها نیز بسیار مفید هستند. آب میوه برای دانش‌آموزان بخصوص برای کودکانی که علاقه چندانی به خوردن میوه ندارند یک میان وعده مفید و مقوی است. شما به راحتی میتوانید در منزل از میوه های فصل یک اسموتی خنک و سالم برای زنگ تفریح مهیا کنید. برای مقوی تر کردن آن میتوانید به اسموتی کمی شیر اضافه کنیدمانند؛ شیر عسل، شیر کاکائو، شیر قهوه، شیر موز، شیر هویج، شیر توت فرنگی، شیر طالبی، شیر انبه، شیر پسته، شیر نارگیل و … یا به تنهایی یک اسموتی میوه‌ای مقوی درست کنید. درست کردن این اسموتی های رنگارنگ در بوفه مدرسه نیز کار بسیار آسان و در عین حال جذاب برای دانش‌آموزان است.
کیک و بیسکوییت خانگی
کیک و بیسکوییت یکی از پاهای ثابت زنگ تفریح است. چه بهتر که در خانه تهیه شده و بدون مواد نگهدارنده و افزودنی باشد. شما میتوانید با یک کیک گردو و هویج، پای سیب، کیک کشمشی، کیک کدو حلوایی و انواع اقسام دیگر زنگ تفریح مفرحی برای کودک خود بسازید و با مشارکت دادن کودک خود در پخت کیک لذت خوردن آن را دو چندان کنید. بهتر است در بوفه مدارس نیز کیکهای خانگی به فروش برسد. در این راستا مدارس میتواند از مادرانی که تبحری در شیرینی پزی دارند کمک گرفته و در کنار فروش کیکی سالم و مقوی در مدرسه به اقتصاد خانواده ها نیز کمک کند.
انواع ساندویچ‌های خانگی
ساندویچ یکی از جذاب‌ترین میان‌وعده ها برای زنگ تفریح است. بهتر است بجای استفاده از سوسیس و کالباسهای کارخانه‌ای از انواع کوکوها، کتلت، شنیسل‌های خانگی، الویه و … استفاده کرد. فروش این ساندویچ‌ها در بوفه نیز در کنار آموزش تغذیه سالم به دانش‌آموزان مقرون به صرفه بوده و خیال خانواده ها را از تغذیه سالم موجود در مدرسه راحت میکند.
هله هوله خانگی
هرچقدر برای کودکان غذاهای رنگارنگ و تغذیه‌های خوشمزه و مفید بگذارید، بازهم بچه ها عاشق هله و هوله هستند. چه بهتر که هله و هوله‌ها را هم در خانه درست کنیم. پاپکورن و چیپس های خانگی در صدر جدول هله هوله ای مورد علاقه بچه ها است که به راحتی میتوان در خانه تهیه کرد. علاوه بر این خوردن گندمک و برنجک و شاهدانه و … برای کودکان بسیار لذت و بخش و مفید بوده و درست کردن آن در خانه نیز آسان و مقرون به صرفه است. تهیه این هله هوله ها نیز به صورت بهداشتی در مدارس بسیار عالی بوده و برای بچه ها دیدن درست شدن آن و خوردن آن نیز بسیار لذتبخش است.
آش و سوپ
در فصلهای گرم سال بدن غذاهای گرم و آبکی مانند؛ انواع سوپ، انواع آش، عدسی، خوراک لوبیا، فرنی و … می‌طلبد که حتما باید گرم سرو شود. این غذاها را میتواند از شب قبل تهیه کرده و پس از گرم کردن در بوفه بفروش برسد. مدارس میتوانند از مادران داوطلب برای تهیه این غذاها کمک بگیرند.
پیشنهاد میشود که مدارس در خصوص نوع تغذیه سالم حتما آموزشهایی را به دانش‌آموزان و اولیا بدهد و در جلسات گروه اولیا و مربیان از خانواده ها برای تهیه مواد غذایی سالم و مغذی برای بوفه مدرسه کمک بگیرد.
معلمان و کارکنان مدرسه یکی از بزرگترین الگوهای دانش‌آموزان هستند. تبعیت آنها از الگوهای تغذیه سالم و مصرف غذاها و نوشیدنیهای سالم در برابر چشم دانش‌آموزان میتواند انگیزه مهمی برای انتخاب درست آنها باشد.