چگونه کنکوری‌ها تعادل بین مطالعه و تفریح در ایام نوروز را برقرار کنند؟
یک روانشناس و مشاور تخصصی کنکور و انتخاب رشته هرمزگانی گفت: همگی توقع داریم که در این ایام شاد و پر انرژی باشیم و چه بهتر که این انرژی را در جهت مطالعه خرج کنیم. زمان‌هایی که همه چیز متفاوت است، ما نیز باید کار متفاوتی انجام دهیم. پیشنهادم این است که در این بازه فواصل ایجاد شده را پر کنید.
رضا برومند ، درخصوص افرادی که تاکنون شروع به مطالعه جدی برای شرکت در آزمون سراسری نکرده‌اند، اظهار کرد: به قول معروف ماهی را هروقت از آب بگیرید تازه است! قطعا کسانی که قصد شرکت در کنکور سراسری را دارند و هنوز شروع نکرده‌اند، بهتر است مطالعه دروس را آغاز کنند. درست است که بخشی از زمان را از دست داده‌ایم، اما وقتی انسان قصد انجام کاری را دارد هر چقدر به موفقیت نزدیک تر باشد احساسش نسبت به خودش بهتر می‌شود. همچنین اگر به هر دلیلی نتیجه نگرفت و بخواهد مجدداً آزمون بدهد، شانس خودش را امتحان کرده و به هدف نزدیک تر می‌شود.
وی افزود: اینکه آیا فرد در این سه ماه واقعا جواب بگیرد یا خیر، به چند فاکتور بستگی دارد. اولین فاکتور عملکرد گذشته فرد است. ممکن است دانش آموزی از قبل دروس را با دقت مطالعه کرده و در مدرسه نیز عملکرد موفقی داشته باشد، چنین فردی با مروری صحیح و جدا کردن نکات کلیدی، قطعاً نتیجه خواهد گرفت.
این مشاور کنکور درخصوص کسانی که عملکرد خوبی در مدرسه نداشته‌اند، بیان کرد: طبیعتاً کار برای این افراد کمی سخت تر است. اما من همیشه این حرف را می‌زنم که اگر قرار است آزمونی بدهیم و تنها ۱۰ روز به آن مانده و ما شروع نکرده‌ایم همان ده روز را خوب بخوانیم و حتی اگر یک روز باقی مانده است از یک روز خود کمال استفاده را داشته باشید.
برومند ضمن تاکید بر این موضوع که ایام نوروز فرصتی طلایی برای جبران کاستی‌های سال گذشته است، خاطرنشان کرد: سال که عوض می‌شود انسان نیز باید تغییر کند. اگر همان فردی که در سال قبل بوده‌ایم باشیم، فایده‌ای ندارد زیرا بخشی از عملکرد را باید تغییر داد. دانش آموزی که تا به حال نخوانده است و تیر ماه هم قرار است کنکور دهد، باید همراه با شروع سال جدید، برنامه‌های جدیدی داشته باشد و چه بهتر که با یک برنامه هدفمند مطالعاتی پیش برود. زیرا زمانی که شما مطالعه می‌کنید، تغییرات شناختی صورت می‌گیرد، اطلاعات افزایش یافته و احساس فرد نسبت به خودش بهتر می‌شود. زیرا با می‌گوید من این سال با برنامه‌ریزی برای رسیدن به هدف و مطالعه آغاز کرده‌ام که این می تواند یک شروع خیلی خوب باشد. قطعاً یک شروع خوب مسیر را برای ماه‌های آینده هم هموارتر خواهد کرد.
نوروز؛ فرصتی طلایی برای کنکوری‌ها
وی در خصوص اهمیت برنامه ریزی کنکور در ایام نوروز گفت: زمانی که سخن از برنامه ریزی می‌شود، باید دو موضوع را مد نظر قرار دهیم، برنامه محدود و هدف مطلوب. منابع ما زمان، انرژی، ظرفیت ذهنی و مهارت‌های ما هستند. هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند زمان و یا توان ذهنش نامحدود است. زیرا انسان یعنی محدودیت. اما ظرفیت‌ها متفاوت هستند. زمانی که بحث نوروز می‌شود یک تفاوت بسیار مهم وجود دارد و آن این است که فعالیت‌های معمول در زندگی وجود ندارد. برای مثال مدارس تعطیل است و نیازی نیست که دغدغه آن را داشته باشیم.
برومند ادامه داد: نکته بعدی این است که فضای نوروز با تمام سال تفاوت دارد. همگی توقع داریم که در این ایام شاد و پر انرژی باشیم و چه بهتر که این انرژی را در جهت مطالعه خرج کنیم. فکر می‌کنم زمان‌هایی که همه چیز متفاوت است، ما نیز باید کار متفاوتی انجام دهیم. پیشنهاد من به عنوان فردی که به طور حرفه‌ای در بحث کنکور فعالیت دارد، این است که در این بازه فواصل ایجاد شده را پر کنید.
این مشاور کنکور با بیان اینکه بخشی از دغدغه‌های اصلی دانش آموزان کنکوری کتاب‌هایی است که مطالعه نکرده و یا موضوعاتی است که به خوبی تست نزده‌اند گفت: دانش آموزانی هستند که پایه دوازدهم‌اند و این پایه را به خوبی خوانده و همراه با برنامه پیش رفته‌اند. همچنین پایه یازدهم را هم طی کرده و مشکلی ندارند، اما پایه دهم را به خوبی مطالعه نکرده‌اند. این بازه زمانی فرصت مناسبی است که پایه دهم را به اتمام برسانند. زیرا این یک دغدغه است و زمانی که شما یک دغدغه دارید، این دغدغه مانند یک بار اضافه بر دوش شماست و با وجود تلاش شما را خسته می‌کند.
وی تاکید کرد: بنابراین اگر در برنامه مطالعاتی خود تا به اینجا پا به پای هم پیش نرفته اید؛ یعنی درس‌های سه پایه را با هم پیش نبرده و بخشی از یک پایه مانده است، آن بخش را به اتمام رسانده، ضعف‌های خود را بیابید و آنها را رفع کنید. زیرا بعد از تعطیلات نوروز مجدداً روند سابق زندگی آغاز شده، فضا تغییر خواهد کرد و این فرصت خوب جبران ضعف‌ها از دست میرود.
نقش موثر مشاوران در برنامه ریزی کنکور
برومند نقش مشاوران کنکور را در موفقیت دانش آموزان کنکوری موثر دانست و عنوان کرد: زمانی که هدفی در ذهن خود ترسیم کرده‌اید و می‌خواهید در مسیری قدم بگذارید، منابعی را در اختیار دارید که باید از طریق آنها به هدف دست پیدا کنید. در چنین موقعیتی نیاز به راهبر پیدا می‌کنید. راهبری شخصی چیزی است که هر فرد موفقی به آن نیاز دارد. همانطور که فوتبالیست‌ها، تجار موفق و حتی دانشمندان موفق راهبری شخصی دارند. حال در زمینه دانش آموزان قطعاً این اثر بیشتر است.
وی اظهار کرد: من همیشه کنکور را به دو ماراتن تشبیه کرده‌ام که در این مسابقه جمعیت بسیار زیادی حضور دارند. این رقابت دو ویژگی مهم دارد. اولاً شرکت کنندگان بسیار زیاد هستند، دوماً مسیر خیلی طولانی است. شما در این مسابقه افراد مختلف و با ویژگی های متفاوتی مانند سن و غیره را می‌بینید که همگی در این مسابقه شرکت کرده و ویژگی مشترک همه آنها این است که می‌خواهند بدوند تا به هدف مشترک دست پیدا کنند.
این مشاور کنکور ادامه داد: بعضی‌ها در ابتدا بسیار آرام حرکت می‌کنند. اما خیلی‌ها در آغاز سرعت بسیار زیادی دارند اما کم‌کم نفس کم آورده و از حرکت باز می‌مانند. همچنین بعضی ها آنقدر کند حرکت می‌کنند که هرچه می‌دوند به بقیه نمی‌رسند. بنابراین مسئله این است که باید منابع خود را تنظیم کنید. در تنظیم منابع به کسی نیاز است که خود نیز این راه را رفته باشد. اما اشکال کار ما این است که امروزه خیلی ها وارد حوزه مشاوره کنکور شده‌اند که خود مسیر کنکور را نرفته‌اند.
وی با بیان اینکه حدود ۸۰ الی ۹۰ درصد کسانی که در حال حاضر پشتیبان کنکور هستند، خود در مسیر کنکور موفق نبوده‌اند، گفت: مشاور و پشتیبان اگر به درستی انتخاب شوند می‌توانند بسیار موثر باشند. اما به طور کل تاثیر مشاور و پشتیبان می‌تواند بین ۰ تا ۱۰۰ درصد باشد و این بین افراد متغیر است.
مطالعه و تفریح کنکوری‌ها در ایام نوروز
این مشاور کنکور در خصوص نحوه مطالعه و استراحت دانش‌آموزان کنکوری با توجه به فضای ایام نوروز گفت: همیشه به دانش آموزان می‌گویم زمانی که در مسابقه‌ای شرکت می‌کنید و نمی‌دانید رقبای شما چه سرعت، قدرت بدنی و چه اندازه تمرین داشته‌اند، ناچار هستید که از حداکثر زمان استفاده کرده و تمرین داشته باشید. گاهی دانش آموزان سوال می‌کنند که چند ساعت مطالعه داشته باشیم؟ من نیز از آن ها می‌پرسم که بقیه چند ساعت می‌خوانند؟! آنها پاسخ می‌دهند که نمی دانیم! بنابراین زمانی که شما نمی‌دانید بقیه چند ساعت مطالعه دارند، ممکن است کمتر از آنها بخوانید.
وی ادامه داد: برای مثال من به شما بگویم ۱۰ ساعت بخوانید، درحالی که شاید رقبای شما ۱۴ ساعت مطالعه داشته باشند. نکته‌ای که در اینجا نادیده گرفته می‌شود، تفاوت نوع آزمون کنکور و آزمون‌های مدرسه است. انواع مختلفی از آزمون‌ها وجود دارد که از این جهت می‌توان آزمون ها را به دو دسته آزمون های ملاکی و هنجاری تقسیم نمود. در آزمون‌های ملاکی به ما می‌گویند شما با کسب درصد نمره مشخص شده‌ای قبول می‌شوید. در این صورت ممکن است همه افراد قبول بشوند و یا همگی رد شوند، مانند امتحان مدرسه که هر فرد با کسب نمره ۱۰ قبول می‌شود.
برومند خاطرنشان کرد: کنکور آزمونی هنجاری است. برای مثال یک رشته در دانشگاهی ۳۰ نفر ظرفیت دارد. میانگین کنکور در حال حاضر ۱۰ درصد است که با همین ۱۰ درصد خیلی‌ها به دانشگاه می رود در حالی که اگر ۵۰ درصد بود، خیلی‌ها نمی‌توانستند در کنکور پذیرفته شوند. بنابراین می‌گویند ۳۰ نفر اول را می‌پذیریم. با این اوصاف ما نمی‌دانیم چه نمره‌ای بگیریم و یا چند درصد بزنیم تا در رشته و دانشگاه مورد نظر پذیرفته شویم. زیرا قبولی ما بستگی به عملکرد بقیه رقبا دارد.
این مشاور کنکورفزود: بنابراین در اینجا یک اصل به وجود می‌آید و آن این است که زمانی که ما نمی‌دانیم بقیه چه عملکردی دارند، تنها یک راه داریم و آن این است که حداکثر استفاده را از زمان برده، بهترین روش مطالعه کنیم، بهترین منابع استفاده کرده، بهترین تکنیک ها را داشته و بهترین راهنما و مشاور را برگزینیم. ما مجبور هستیم بهترین ها را انتخاب کنیم و آن زمان است که می‌توانیم نتیجه گیری کنیم که زمان استراحت است یا خیر.
وی تاکید کرد: استراحت و تفریح زمانی مانعی ندارد که واقعا نیازمند آن باشیم. برای مثال ما در مسابقه دو شرکت کرده‌ایم و احساس میکنیم که بدن خسته و کم آورده است. آن زمان است که به جای دویدن مقداری از راه را پیاده‌روی می‌کنید. نمی‌ایستید بلکه سرعت دویدن را کم می‌کنید و آرام راه رفته و نفس عمیق می‌کشید و در این مدت ممکن است ۱۰ نفر از شما جلو بزنند. لذا خود را احیا کرده و سپس شروع به دویدن کرده و از آنها جلو میزنید. کنکور نیز به همین شکل است شما دوره‌ای به خود فشار آورده اید و احساس می‌کنید که دیگر کم آورده‌اید. در زمان کمی به خود استراحت داده و زمان مطالعه خود را پایین آورده و تمرین را کمتر کرده تا دوباره احیا شوید و سرعت خود را بیشتر کنید.
این مشاور کنکور بیان کرد: اگر استراحت، تفریح و بیرون رفتن با هدف تجدید قوا برای حرکت بیشتر باشد، مانعی ندارد. مثلاً فرض کنید که فرد به شدت مطالعه کرده، تمام وقت خود را استفاده کرد و انرژی زیادی گذاشته است. حال به نوروز رسیده و با خود می‌گوید حالا که من خیلی روی خودم کار کرده‌ام، واقعا به استراحت احتیاج دارم. این فرد یک ساعت از بعد از ظهر خود را به استراحت اختصاص می‌دهد و یا هر چهار روز یکبار بیرون میرود اما همه اینها برای زمانی است که فرد احساس خستگی کند. برای دانش آموزی که هنوز چیزی نخوانده، این بازه زمانی بهترین فرصت برای مطالعه است.
وی افزود: حتی اگر با هیچکس صادق نباشیم، باید با خودمان صادق باشیم! ما چیزی به نام نیاز و چیزی به نام خواسته داریم. نیاز کمبودی‌است که باید برطرف شود تا به آرامش برسیم، اما خواسته را اگر برآورده کنیم بیشتر خواهان آن می‌شویم. دانش آموزی که درس نخوانده و به تفریح میرود، مقدار بیشتری از آن را میخواهد. اما دانش آموزی که درس خوانده و به تفریح میرود، تجدید قوا کرده و فردا دوباره و با انرژی بیشتر به درس خواندن می‌پردازد.
اهمیت عملکرد خانواده در ایام کنکور
برومند در خصوص نقش خانواده‌های دانش آموزان کنکوری و وظایف آنها گفت: خانواده ها نقش راهبری را ایفا می‌کنند و باید برنامه‌های خود را با دانش آموز و یا داوطلب کنکور هماهنگ کنند. در حالی که خیلی از اوقات برنامه‌ها هماهنگی ندارد. برای مثال زمانی که دانش آموز در حال مطالعه است، خانواده در حال تماشای فیلم هستند و یا به گردش می‌روند. درحالی که راه درست این است که مسیر را همراه هم طی کنند. فرض کنید که شما با یک ماشین به سفر می‌روید یک نفر قصد مطالعه دارد، اما دیگران با هم صحبت می‌کنند. در این زمان شخص نمی تواند به مطالعه بپردازد. بنابراین این ناهماهنگی‌ها انرژی را کم می‌کند.
وی ادامه داد: همچنین خانواده‌ها باید نقش حمایتگر داشته باشند. یعنی به دانش آموز بگویند که در خدمت او هستند و برنامه های خود را با او هماهنگ می‌کنند. از او بپرسند که چه کاری می‌توانند برای موفقیت او انجام دهند. یعنی نظر او را جویا شده و نظر او را اجرا کنند. اما اگر خانواده‌ها و دانش آموزان هماهنگ نباشند، چالش هایی ایجاد می‌شود و دانش آموز احساس می‌کند که مسیر را به تنهایی طی می‌کن، تمام بار بر دوش است، برای بقیه اهمیتی ندارد و آنها حاضر نیستند از خواسته‌های خود بگذرند، در حالی که موفقیت فرزندان موفقیت خانواده هم است.
الزام مطالعه پیوسته دروس کنکور
این روانشناس و مشاور کنکور ضمن تاکید بر اهمیت مطالعه پیوسته دروس گفت: رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود. دانش آموزان نباید در مطالعه خود وقفه ایجاد کنند. گاهی دانش آموز مدتی را به خوبی مطالعه کرده و سپس متوقف می‌شود و دست از مطالعه می‌کشد و این وضعیت انرژی زیادی را می‌طلبد تا دوباره به مسیر باز گردد.
وی ادامه داد: توصیه من این است که دانش آموزان برنامه مطالعه خود را قطع نکنند. حتی به دانش آموزانی که تحت پوشش خودم هستند می‌گویم ایرادی ندارد که به سیزده بدر بروید، اما کتابی با خود ببرید که بتوانید آنجا هم مطالعه داشته باشید. برای مثال لغات را حفظ کنید. حتی در زمان نوروز ممکن است مهمانی به نزد شما بیاید و لازم باشد شما هم حضور داشته باشید، اما هم آنجا هم می‌توانید فرمول‌ها و… را مرور کنید. در این صورت دیگران هم متوجه می‌شوند که شما هدفمند هستید و در این صورت هماهنگی آنها با شما بیشتر خواهد شد و شما نیز احساس می‌کنید در این مسیر تنها نیستید.
برومند در پایان خاطرنشان کرد: بعضی چیزها باید در دنیای فعلی انجام شود. اگر امسال به نتیجه دلخواه نرسیدید، سال بعد می رسید و شاید هم سال بعدش! مهم این است که قدم‌ها را برداریم و مسیر را ادامه دهیم. کسانی که هنوز شروع نکرده‌اند یا امسال به نتیجه می‌رسند و یا سال آینده ما را به نتیجه نزدیک‌تر می‌کند. همچنین حساب دستمان می‌آید که ما با سه ماه مطالعه کجای مسیر هستیم و برای رسیدن از وضعیت موجود به هدف خود باید چقدر تلاش و برنامه ریزی داشته باشیم. شروع ما باید تجربه خوبی باشد، ضمن اینکه شروع می‌تواند هر زمانی باشد، اما هر چه زودتر شروع کنید نتیجه بهتر است.