آنچه خانواده باید درباره تنبلی چشم بداند

آمبلیوپی (تنبلی چشم)

چشم یکی از بزرگترین نعمت هایی است که خداوند مهربان به انسان بخشیده است تحقیقات نشان می‌دهد تنبلی چشم یکی از علل نابینایی و کم بینایی تخفیف تا شدید می باشد به طور کلی تنبلی چشم شایع ترین علت نابینایی ۱ چشمی در افراد زیره بیست سال و دومین علت نابینایی در کودکان است. مطالب فوق نشان دهنده اهمیت پیشگیری از تنبلی چشم است تنبلی چشم کاهش دید یک طرفه و گاهی دو طرفه است که حتی با اصلاح انکساری و رفع مشکلات ساختمانی چشم برطرف نشده و ادامه می یابد. آمار نشان می دهد که شیوع آمبلیوپی در جهان ۳ تا ۵ درصد است که در ایران شروع این بیماری ۱.۴ برآورد گردیده است

تنبلی چشم با تشخیص به موقع قابل درمان است

در حالیکه اگر به موقع تشخیص داده و درمان نشود فرد را از یک یا هر دو چشم بسیار کم بینا و نابینا خواهد کرد

چشمان بعضی از کودکان با آن که سالم و طبیعی به نظر می رسد اما از سلامتی و دید کافی برخوردار نیستند

رشد تکامل مرکز بینایی در مغز از دوران جنینی تا حدود ده سالگی ادامه دارد اما حداکثر سرعت رشد آن تا سه سالگی است نتیجه تکامل دستگاه بینایی در این دوران دید واضح و کامل است در این مدت به خصوص در سه سال اول زندگی حر عاملی که باعث اشکال دید در یک یا دو هر دو چشم کودک شو د رشد و تکامل دستگاه بینایی را متوقف می سازد و در نتیجه باعث کاهش میزان بینایی کودک می شود معنی این سخن آن است که امکان دارد چشم که از نظر ظاهر کاملا طبیعی است از بینایی کامل و طبیعی برخوردار نباشد.

درصورتی که اشکال دید کودک قبل از ۵ سالگی تشخیص داده شود تحت درمان قرار گیرد حتی اگر چشم در این مدت تنبل شده باشد با درمان به موقع بینایی کامل به دست می آید

بهترین سن برای درمان تنبلی چشم زیر ۵ سالگی است

هرچه درمان چشم تنبل بیشتر به عقب بیفتد احتمال به دست آوردن بینایی کامل کمتر میشود به طوری که پس از ۷ تا ۱۰ سالگی درمان تاثیر قابل توجهی در بینایی نخواهد داشت.

شایع ترین عوامل ایجاد کننده” تنبلی چشم”:

در نزدیک بینی و دوربینی و آستیگماتیسم اگر دید هر دو چشم بسیار کم باشد و هر دو چشم و اگر تفاوت دید آنها زیاد باشد چشم ضعیف تر نمی توانم تصویر واضحی از اشیا در اطراف دریافت کند و دچار تنبلی می شود.

اشکالات مادرزادی در ساختمان چشم مانند آب مروارید (کاتارکت) و پایین افتادگی پلک باعث می شود که چشم نتواند تصویر واضحی از اشیا دریافت کند و به تدریج دچار تنبلی شود در مورد (کاتارکت)بهترین درمان عمل جراحی است که اگر پس از تولد تا ۳ ماهگی هر چه سریع تر صورت بگیرد نتیجه بهتری خواهد داشت اما پس از سه ماهگی نتیجه جراحی چندان رضایت بخش نخواهد بود.

لوچی یا انحراف چشم نیز می‌تواند باعث دوبینی شده و در نتیجه تصویر واضحی روی شبکیه چشم تشکیل نشود بدین ترتیب مغز به تدریج برای حذف دوبینی تصویر چشم منحرف را حذف کرده و تنبلی چشم ایجاد خواهد شد

پیشگیری و درمان:

 ما تنها راه پیشگیری از تنبلی چشم تشخیص به موقع عوامل ایجاد کننده آن است و از آنجا که بسیاری از این عوامل برای خانواده ها ناشناخته است چشم همه کودکان باید حداقل سه بار قبل از دبستان در زمان های مختلف معاینه شود.

۳ تا ۴ ماهگی   ۲ تا ۳ سالگی  ۵ تا ۶ سالگی

همچنین اگر کودکی انحراف چشم دارد والدین باید به محض تشخیص او را نزد متخصص برده و تحت درمان قرار دهند درمان تنبلی چشم معمولاً بستن چشم سالم است تا چشم تنبل به کار بیفتد و تنبلی آن برطرف شود مدت بستن چشم را متخصص تعیین می کند و در فواصل مشخص نیز باید به وسیله متخصص معاینه شود اما گاهی اوقات برای درمان عینک و در بعضی موارد جراحی توصیه می شود اگر تنبلی چشم بر اثر بیماری های مادرزادی مانند آب مروارید پایین افتادگی پلک یا عیوب ساختمانی ایجاد شده باشد باید قبل از سه ماهگی درمان شود و اگر به علت های دیگر به وجود آمده باشد درمان قطعی و موثر تا قبل از ۵ سالگی امکان پذیر است و پس از آن درمان معمولاً نتیجه خوبی ندارد گاهی اوقات مدت درمان چند سال است در این صورت والدین بوده ک باید استقامت و پشتکار و حوصله لازم را داشته باشند و از رفت و آمد مرتب نزد متخصص و سایر مشکلات جانبی آن خسته نشوند بنابراین پیگیری درمان و رعایت تمامی توصیه های متخصص تا سن ده سالگی ضروری است

والدین عزیز:

با رعایت نکات زیر به سلامتی بینایی فرزندتان کمک کنید

۱- قبل از دبستان سه بار در سنین سه تا چهار ماهگی دو تا سه سالگی و ۵ تا ۶ سالگی جهت معاینه چشم کودک خود اقدام کنید

۲- در صورت مشاهده انحراف لوچی در چشم کودک او را نزد متخصص ببرید

۳- اگر متخصص توصیه کرد چشم کودکتان آن را ببندید طبق دستور او عمل کنید چشم کودک را کمتر یا بیشتر از زمان تعیین شده نبندید

 ۴- در صورت تجویز عینک توسط متخصص کودک را به استفاده دائمی از آن تشویق و طبق دستور عمل نمایید

۵- در صورت تشخیص تنبلی چشم حتما تا پایان ده سالگی پیگیر وضعیت بینایی و تغییر ایوب انکساری چشم کودک باشیم

۶- مطمئن باشید معاینه دید کودکان در مهدهای کودک آمادگی ها و پایگاههای سنجش بینایی توسط افراد آموزش دیده انجام خواهد شد.

در نظر داشته باشید که تنبلی چشم هیچ علامتی ندارد و شکایتی از طرف کودک ایجاد نمی کند

ضمناً در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر کودک خود را نزد بینایی سنج یا چشم پزشک ببرید:

اختلاف بینایی ، ظاهر غیر طبیعی چشم مانند مردمک سفید،  قرمزی چشم ها ، حوادث چشمی

به نکات زیر توجه داشته باشید:

صورت کودک خود را همیشه تمیز نگه دارید

از ریختن هر گونه دارو در داخل چشم ها بدون تجویز پزشک جداً خودداری نمایید.

پگاه‌های دائمی سنجش بینایی در تمام طول سال آماده معاینه دید کودکان ۱ تا ۶ ساله در سرار کل کشور می باشند.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد پایگاه های سنجش بینایی به آدرس اینترنتی  www.behzisti.ir  مراجعه فرمایید.