زنان هرمزگان مطالبه گر باشند

مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری هرمزگان:

مریم یگانه سراجاری یکی از بانوان توانمند در هرمزگان است که به دنبال اجرای سیاست ابلاغی دولت مبنی بر انتصاب ۳۰ درصدی بانوان در مشاغل مدیریتی و با درایت دکتر همتی استاندار هرمزگان توانست به جایگاه مدیریتی دست پیدا کند. وی متولد لاهیجان و از نوجوانی در بندرعباس زندگی کرده و اکنون مدیریت امور بانوان و خانواده استانداری هرمزگان را بر عهده گرفته است.

یگانه در سوابق شغلی خود فعالیت در حوزه‌های مختلف امور اجتماعی از سطوح پایه تا کل را در کارنامه دارد. وی همچنین در دوره‌های مختلف به‌عنوان مشاور، روانشناس و تحلیلگر حوزه علوم  اجتماعی فعالیت کرده است. انتخاب به‌عنوان مشاور برتر استان در سه دوره، رئیس گروه اجتماعی استانداری و فعال اجتماعی عضو مرکز استراتژیک کشور ازجمله فعالیت‌های وی می‌باشد.

وی معتقد است در حوزه زنان مشکلات بسیاری وجود دارد، و به سبب اینکه که همه‌روزه با زنان سرپرست خانوار ، بد سرپرست و زنان متاهلی که در جامعه زندگی می‌کنند در ارتباط است می‌گوید  برخی زنان از مهارت‌های همسرداری و نقش‌آفرینی در حوزه خانواده کمتر آگاهند و این عدم مهارت باعث ایجاد ضعف و  درنتیجه آشفتگی در خانواده و آسیب‌های اجتماعی شده است.

متن کامل این گفتگوی اختصاصی را در زیر بخوانید:

نقش خانواده در توانمند سازی بانوان را تشریح بفرمایید

 وقتی جامعه از سنتی به سمت صنعتی و توسعه‌یافتگی پیش می‌رود دیگر نباید برخی از مشکلات وجود داشته باشد . متأسفانه جامعه ما توسعه‌یافتگی به معنای فرهنگ را نداشته است و فرهنگ اجتماعی که باید در خانواده‌ها غالب باشد وجود ندارد. درست است که پدر خانواده به‌عنوان سرپرست، تکیه‌گاه و ستون خانواده است ، اما باید فرهنگ را به سمتی ببریم که مادر تکیه‌گاه باشد .  با توجه به رکود شدید اقتصادی و  مشکلات معیشتی پدران از وقت کافی برخوردار نیستند بنابراین این مادران هستند که باید این وظیفه را انجام بدهند اما متأسفانه مادران ما با توجه به آسیب‌هایی که در رابطه بافرهنگ غرب و اشاعه آن در کشور ما نمود کرده است در این مهارت‌ها ضعف دارند .

در برنامه ششم  در بحث توانمندسازی بانوان به مهارت‌آموزی اشاره‌شده است  که به‌خوبی اجرا می‌شود اما هنوز کمبودهایی در جامعه وجود دارد و امید داریم با برنامه‌ریزی‌ها و فعالیت‌های بیشتر بتوانیم توانمندسازی را به مرز توان که قابل‌بیان باشد برسانیم چون هنوز در ابتدای راه هستیم و هنوز به مرحله اوج نرسیده‌ایم.

چه برنامه‌هایی برای توانمندسازی زنان و معرفی آن‌ها در دست انجام است؟

با توجه به اینکه بندرعباس قطب اقتصادی کشور است اما همچنان خانواده‌هایی با اوضاع معیشتی و اقتصادی پایین وجود دارند. بعضی از خانواده‌ها با معضل اعتیاد سروکار دارند. از طرفی برخی زنان سرپرست خانوار ناچارند برای تأمین هزینه‌های زندگی و حفظ آبروی خود عهده‌دار مشاغلی شوند که متناسب با جایگاه آن‌ها نیست. بنابراین بحث توانمندسازی این زنان از طریق استعدادیابی در دستور کار است به همین منظور از طریق امضای تفاهم‌نامه‌های سه‌جانبه با سازمان امور اجتماعی و  امور زنان ریاست جمهوری این موضوع در حال پیگیری است و در استان‌های مختلف ازجمله هرمزگان انجام‌شده است. بحث توانمندسازی زنان در قالب سه طرح  به‌صورت طرح فراگیر روستایی ، کارورزی و خوداشتغالی در حال اجرا است و از سال گذشته تاکنون هفت هزار و ۱۷۰ شغل ایجادشده در حوزه مشاغل خانگی داشتیم و برای یک هزار و ۹۳۲ نفر  نیز تسهیلات ۲۰ میلیونی اعطا شده است.

از طرفی در حوزه شهری و روستایی نیز  طرح توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در سکونتگاه‌های غیررسمی  شکل گرفت. در این طرح بیشتر زنان سرپرست خانواری شرکت می‌کنند که محل سکونت آن‌ها حاشیه شهرها است و با مشکلاتی چون اعتیاد ، طلاق، فقدان شغل و درآمد سروکار دارند.

در رابطه با سهم ورزش و نشاط‌آوری بانوان چه برنامه هایی در پیش دارید ؟

امروزه  افسردگی مزمن در زنان شایع شده است. برخی از زنان دچار آسیب‌هایی چون اعتیاد در خانواده، فرزند طلاق بودن، عدم برقراری ارتباط صحیح با همسر و غیره هستند که مجموعه این عوامل باعث ایجاد مشکلات روحی و روانی در آن‌ها می‌شود که بعضاً با مراجعه به متخصصان اعصاب و روان قرص مصرف می‌کنند. پیشنهاد ما به این زنان ورزش کردن است. درواقع بهترین راه درمان ناراحتی و افسردگی ورزش است زیرا یک تخلیه هیجانی درونی در فرد ایجاد می‌کند و باعث می‌شود که آن فرد حداقل برای ساعتی در طول روز نشاط را داشته باشد . به همین سبب در حوزه بانوان استانداری و استانی این بحث مطرح‌شده است تا زنان در طول هفته ۳ ساعت حق ورزش کردن را حتی در ساعت اداری داشته باشند. اگرچه درگذشته در روز پنجشنبه طرح ورزش همگانی بانوان ادارات را داشتیم که مورد استقبال قرار گرفت اما با توجه به وضعیت جغرافیایی و گرمای هوا از اردیبهشت این طرح کمرنگ شد ولی امید داریم با توجه به خنکی هوا در نیمه دوم سال این طرح پررنگ شود.

آیا مراکز سلامتی ویژه بانوان وجود دارد که در تسریع روند آسیب‌های اجتماعی کمک کند ؟

علاوه بر مراکزی که تحت امر علوم پزشکی است، برخی  NGO نیز در این زمینه فعال هستند. اخیراً بخشنامه‌ای مبنی بر راه‌اندازی بخش مجزای سلامت و روان در بیمارستان‌ها راه‌اندازی شده است تا بیماران توسط روانشناسان سلامت معاینه شوند. این بخش در بسیاری از استان‌ها راه‌اندازی شده است اما در هرمزگان به‌صورت کمرنگ و تنها در دو بیمارستان اجراشده است. امیدواریم در برنامه‌های آتی این طرح در استان پررنگ‌تر شود.

یکی از موضوعات دیگر مرکز”خانه امن” است. بعضی از خانواده‌های بد سرپرست درگیر مردانی با  اختلالات روانی ناشی از مصرف مواد و یا اختلالات روانی و جسمی هستند، به‌طوری‌که اجازه  آزادی اجتماعی را ندارند که بخواهند در اجتماع حضورداشته باشند و به تخلیه هیجان و عواطف بپردازند . بنابراین این مرکز با همکاری دادگستری به زنانی که نیازمند طلاق هستند اما به دلیل ترس جانی امکان طلاق ندارند کمک می‌کند تا پناهگاهی امن داشته باشند و آموزش‌های لازم در حوزه توانمندسازی و مشاوره به آن‌ها داده می‌شود.

 زنان کارتن‌خواب نیز از طریق مراکز بهزیستی حمایت می‌شوند . سرپناه بانوان یکی دیگر از مراکزی است که به زنان معتاد یا فاقد جایگاه خواب و سرپناه کمک می‌کند. برنامه ما برای زنان آسیب‌دیده مانند تن‌فروشی و فرار از خانه، یکسان‌سازی و یکپارچگی است و در این راستا از همه دستگاه‌های متولی امر و فعالان در این حوزه انتظار همکاری داریم به‌طور مثال دستگاه‌هایی مانند بهزیستی و کمیته امداد و  همچنین دانشگاه علوم پزشکی در مبحث سلامت روان،  وکلای حقوقی در روند تسریع پرونده‌های حقوقی زنان بد سرپرست می‌توانند به ما کمک کنند.

از دیگر برنامه‌ها برگزاری دوره‌های آموزشی در راستای آگاهی و بینش دهی به دختران دبیرستانی و راهنمایی برای جلوگیری از آسیب‌های احتمالی است. توجه به آموزش زنان و دختران بازمانده از تحصیل از دیگر برنامه‌ها می‌باشد.

شناسایی زنان کارآفرین به چه صورت انجام می‌گیرد ؟

سازمان‌های مردم نهادی  تحت عنوان کارآفرین در سطح استان و شهرستان فعالیت می‌کنند اما از سایر سازمان‌هایی که تمایل به فعالیت داشته باشند نیز حمایت خواهیم کرد. به‌طور مثال در حال حاضر با بحث آسیب‌ها و آزارهای جنسی کودکان و دانش آموزان روبرو هستیم در این راستا از کسانی که در حوزه حقوق کودک و مادر و در حوزه‌های تربیتی، آموزش و پرورش و غیره  فعال باشند  حمایت خواهیم کرد. تلاش ما سازمان‌دهی سمن‌های فعال در حوزه خانواده است تا با سیاست‌گذاری درست آسیب‌های حوزه‌های مختلف شناسایی شوند. همچنین بانک اطلاعاتی از زنان کارآفرین وجود دارد و هر دستگاهی نیز آمار زنان فعال آن حوزه کارآفرینی را دارد.

با توجه به مصوبه دولت و اینکه ۳۰ درصد از پست‌های مدیران اجرایی باید به بانوان اختصاص داده شود، نظر شما چیست و آیا این روند را مثبت تلقی می‌کنید؟

با توجه به اینکه بانوان از زمان قبل از اسلام تاریخ را رقم زدند و در مقطعی هم کمرنگ تلقی شدند.  در مقطعی نیز مردسالاری در کشور حاکم بود و با توجه به این موضوع زن‌ها کمرنگ‌تر دیده شدند. با افزایش سطح تحصیلات زنان و فعالیت آن‌ها در حوزه‌های مختلف اجتماعی اقتصادی سیاسی به جامعه ثابت‌شده است که زنان می‌توانند مثمر ثمر واقع شوند بدون آنکه خدشه‌ای در امور خانواده آن‌ها پیدا شود.  با توجه به اینکه در دولت تدبیر و امید بحث قانون ۳۰ درصد انتصاب مدیران زن در حوزه‌های مدیریت مطرح شد در هرمزگان هم استاندار جناب دکتر همتی با اعتماد به زنان به جد به آن تحقق دادند و اکنون بانوان بیشتری در پست‌های مدیریتی مشغول فعالیت هستند. شاید به جرات می توان گفت که پرچم دار اجرای این مصوبه هستند. انتصاب زن به عنوان معاون و مدیر کل روابط عمومی نشان از اجرای این مصوبه در هرمزگان دارد و کمتر استانی چنین قدمی برداشته است.

البته هیچ کاری به نوع خودش تحقق پیدا نمی‌کند مگر اینکه با جدیت و مطالعات در راستای تحقق و پیشبرد آن کار انجام شود. امیدواریم بتوانیم با همکاری همه بانوان در بحث رفاه اجتماعی نشاط اجتماعی سرمایه اجتماعی و تقویت بنیه اجتماعی خانواده‌های استان تلاش کنیم تا در آینده شاهد کاهش آسیب‌ها باشیم به‌طوری‌که افراد جامعه هم متوجه این تغییرها بشوند .

آیا برنامه‌هایی که دارید صرفاً برای بانوان استانداری است یا کل استان را دربر می‌گیرد؟

برنامه‌های ما صرفاً مربوط به بانوان استانداری نیست شاید عنوان بنده مدیرکل بانوان استانداری باشد ولی برنامه‌هایم را در سطح کل استان  پیگیری می‌کنم چراکه قبلاً به‌عنوان یک کارشناس شاهد همه معضلات و آسیب‌های اجتماعی بوده‌ام و امیدوارم برخی از برنامه‌ها با ایده‌های خلاق در سطح کشور اجرا شود.

مهم‌ترین معضل و آسیب اجتماعی بانوان هرمزگان چه میدانید؟

عدم مهارت ارتباطی در حوزه زنان موجب بیشترین درصد طلاق در استان شده است. بیکاری و اشتغال زنان تحصیل‌کرده از دیگر موارد است. اگر در بطن جامعه نگاه کنیم در خانه‌های فساد ، روسپی‌گری و  غیره مواردی از زنان تحصیل‌کرده و دانشگاهی حضور دارند که باید زمینه اشتغال بانوان را فراهم آوریم تا با مشکلات مالی مواجه نشوند.

ازجمله آسیب‌های اجتماعی دیگر رابطه نامشروع است. فقر ، محیط ناامن شغلی، انتظاراتی از جامعه و زندگی باعث شده است افراد به هر چیزی چنگ بزنند تا انتظاراتشان فراهم شود. برخی از بانوان از طریق شبکه‌های اجتماعی به انحراف کشیده می‌شوند که این شبکه‌ها خود یکی از بزرگ‌ترین معضلات اجتماعی هستند.  دستگاه‌های متولی فرهنگ باید تدابیری بیاندیشیند اما متأسفانه وقتی می‌خواهند فرهنگی ایجاد کنند جایگزینی برای آن ندارند .

نظر شما در رابطه با برخورد پلیس امنیت اجتماعی با بانوان چیست؟

در بحث گشت ارشاد و پلیس امنیت اخلاقی سامانه‌ای راه‌اندازی شده  است که گشت ارشاد به‌صورت فیزیکی نیست. این سامانه دارای ایراداتی است که در جلسات مطرح‌شده است مثلاً ممکن است فردی پس از نصب سامانه و همکاری افتخاری گزارش کذبی را ارسال کند. بعضاً حقوق شهروندی مطرح نیست و اجحاف صورت گرفته و به‌تدریج نارضایتی به وجود می‌آید که می‌تواند مشکلات دیگری را به دنبال داشته باشد. با توجه مدگرایی که از سمت فرهنگ غرب وارد ایران شده است بانوانی با مد جدید و سیمای جدید وارد جامعه می‌شوند که ممکن است جامعه نپسندد ولی دلیل نمی‌شود که بگوییم فاسد هستند. ما حق قضاوت در مورد مردم و بانوان را نداریم و نباید این قضاوت را انجام دهیم ولی می‌توان در قالب ایجاد امنیت آموزش‌های لازم را داد. نمی‌توان بدون فرهنگ‌سازی، فرهنگ دیگری را قالب کنیم در این صورت می‌تواند بازخورد بدی در جامعه داشته باشد. یکی از این موارد بحث پلیس امنیت اجتماعی بود که بحث گشت ارشاد را برداشتند و سامانه را جایگزین کردند.

نظر شما در رابطه با افزایش سن ازدواج در بین زنان کارمند چیست؟

افزایش سن ازدواج در بین زنان کارمند متأسفانه یکی از دغدغه‌های حوزه بانوان است. قبلاً سن ازدواج پایین و بیشتر به‌صورت فامیلی و سنتی بود. رفتارهایی که در فیلم‌های ماهواره‌ای تبلیغ می‌شود اثرات ناشایستی در بین خانواده‌ها داشته است بطوریکه سطح انتظار زنان و مردان از یکدیگر بالا رفته است و انتظاراتی را تحت تأثیر فرهنگ غربی ایجاد کرده است.

شرایط اقتصادی جامعه و فرهنگ و آداب رسومی که از غرب وارد کشور شده است جنگ نرمی را در جامعه ایجاد کرده است که باید فکر اساسی برای آن انجام داد. اگر زنان جامعه ایرانی از بعد اقتصادی فعال باشند می‌توانند سایر ابعاد را هم پوشش دهند .به همین دلیل باید به بحث اقتصادی و اشتغال توجه بیشتری داشته باشیم . در حال حاضر از ظرفیت کارگاه‌ها و مراکزی که به‌صورت NGO کار می‌کنند و یا شرکت‌های خصوصی در راستای ارتقا و  پیشبرد اهداف دولت و خانواده استفاده می‌کنیم. این موضوعات نیاز به فرهنگ‌سازی در جامعه دارد و فقط امور زنان نمی‌تواند این کار را به‌تنهایی انجام دهد و باید کل دستگاه‌های فرهنگی که در مصوبه ۴۲۷ شورای عالی برایشان تکلیف تعیین‌شده است در این زمینه فعالیت کنند.

و در آخر یک خبر خوب برای بانوان

و از خبر خوب می توان به توانمند سازی ۳۰ هزار نفر از زنان هرمزگان اشاره کرد. افزایش سهم زنان در مناصب مدیریتی خبر خوبی است که استاندار محترم نگاه ویژه ای به آن دارد.  از زنان هرمزگان تقاضا دارم مطالبه گر بوده و در همه ی زمینه‌ها همپای مردان تلاش کنند. اهتمام در رفع مشکلات زنان هم در دستور کار اداره کل امور بانوان قرار دارد.